جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مشکلی را وهابیت در صحنه علمی ایجاد نموده است بدون آنکه آن اشکال منشأ، مبنا یا واقعیت علمی داشته باشد، و آن نظریه عدم اصالت تشیع در عراق به طور کلی و بغداد بخصوص است، چه در آغاز تأسیس شهر بغداد و چه در قرن های بعدی. اهمیت این تحقیق در پی یافتن و استنباط در مورد نخستین مبانی تشیع و اصالت آن در این شهر در سطح اجتماعی ابتدا و در سطح علمی ، عقیدتی ، فرهنگی و سیاسی اقتصادی و همچنین با بررسی دقیق و خواندن دقیق دوره ای که در آن نگران است و شرایط و اوضاع بحرانی آن ، و تمرکز بر مهمترین حوادثی که شیعیان می توانند در کنار او باشند از حضور و حضور خود در آن دفاع می کند. ما دلایل، شواهد و اسناد تاریخی را که در منابع اصلی پخش شده است ، دنبال کرده ایم و از بناهای باقی مانده مانند اماکن مقدس و مزار دانشمندان شیعه استناد کرده ایم ، همه اینها ما را به این سمت سوق داده است که تشیع از نخستین لحظه تولد و ظهور آن، حضور پایدار و مستمر در بغداد داشته و این حضور توانست از همه جنبه های خود سایه ای را در عرصه بغداد بسازد و با تفکر خودش همرنگ می کند. لازم به ذکر است که جامعه بغداد از بدو تأسیس تا کنون توانسته شیعه را به عنوان یک ایده و عقیده حفظ کند و به او قدرت دهد تا در برابر همه تغییراتی که می خواهد حضور خود را در این شهر مهم اسلامی کاهش دهد، ایستادگی کند که یکی از مهمترین دلایل این موفقیت در حفظ حضور بومی تشیع در این منطقه، ائمه اطهار (علیهم السلام) و نخبگان وکلاء، راویان و شخصیت های مهم پیروانشان هستند. ما تحقیق علمی را ترک کرده ایم کسی که جهت قطب نما تصمیم می گیرد، به طوری که گمنامی برخی از آنها می خواستند آن را از واقعیت های تأسیس شده درباره بغداد بسازند و بر اساس آنها نتایج کاذب بسازند تا نتیجه ای به دور از واقعیت واقعی بدست آورند. رویکرد ما در این مطالعه توصیف و تجزیه و تحلیل وقایع و واقعیت های تاریخی برای رسیدن به نتایج موردنیاز در روشن شدن تقاضا ، بازگرداندن سوء ظن ، بررسی شواهد و شواهد تحقیقاتی است که اثبات آنچه به آن می رویم هستیم.

شیفتگی کربن به تشیع اولا مبتنی بر روش پدیدارشناسانه او در بررسی اندیشه‌های اسلامی است که نه لزوما جانبدارانه، بلکه از منظری انفسی و فراتاریخی، یا به عبارت بهتر، نتایجش منتج به توصیفی انفسی و فراتاریخی است و درثانی، توجه به باطن و درون مکاتب و اندیشه‌ها در وصول به حقیقت است که باز نتیجه رویکرد پدیدارشناسانه وی است. طی این نوشته که دارای دو قسمت خواهد بود، سعی بر این است که چکیده‌ای از آرای کربن درباره مطالعات شیعی معرفی و تحلیل شود.

دو منظومه فکری مهم شیعه عبارت از امامت و مهدویت است. کربن در اینها راز و رمزی در باب اقلیم هشتم می‌بیند؛ امام ادامه و بسط نبی است و سلسله امامت بر محور حضرت مهدی (عج) قرار دارد.

ترجمه ماشینی: لورنس لور، نویسنده کتاب تحسین شده «عرب بودن در اسرائیل»، دانش گسترده خود را از خاورمیانه به تجزیه و تحلیل ریشه های تاریخی و وضعیت کنونی شبکه های فراملی شیعه می پردازد. او بر سه کشور کلیدی در خلیج فارس تمرکز می‌کند: کویت، بحرین و عربستان سعودی که گروه‌های اسلامی شیعه آن‌ها فرزندان جنبش‌های مختلف عراقی هستند که در دهه‌های اخیر ظهور کرده‌اند. لور توضیح می دهد که چگونه این گروه ها ابتدا با حمایت از شبکه های روحانیون شیعه در جوامع محلی نفوذ کردند. او سپس نقش نزاع‌های جناحی و انقلاب ایران در سال 1979 را در تعریف چشم‌انداز کنونی فعالیت‌های اسلامی شیعی در پادشاهی‌های خلیج فارس توصیف می‌کند. تغییر شکل ژئوپلیتیک پس از جنگ خلیج فارس و سقوط صدام حسین در آوریل 2003 تأثیر عمیقی بر شبکه های فراملی شیعه گذاشت. فرصت‌های سیاسی جدید این گروه‌ها را تشویق کرد تا بر مسائل ملی تمرکز کنند، مانند تبدیل شدن به مخالفان سرسخت سلطنت سعودی. با این حال هنوز این سؤال باقی است که این باورهای جدید چقدر در جامعه اسلامی ریشه دوانده است؟ آیا شیعیان سعودی وطن پرست هستند یا بحرینی؟ کتاب لور نیز دگرگونی جنبش‌های شیعه را در ارتباط با مرجعیت مرکزی دینی مورد توجه قرار داده است. در حالی که آنها برای تدوین برنامه های سیاسی مستقل تلاش می کنند، شبکه های شیعه همچنان با مقامات مذهبی («مرجع») که در عراق یا ایران ساکن هستند، مرتبط هستند. اگر «مرجع» هم مانند علی خامنه‌ای، رئیس یک کشور باشد، این ارتباط بیشتر مشکل‌ساز می‌شود. در خاتمه، لور استدلال می‌کند که شیعیان روزی به خودمختاری سیاسی دست خواهند یافت، به‌ویژه که «مرجع» برای حفظ اقتدار دینی فراملی، کمتر و کمتر در امور سیاسی کشورهای دیگر دخالت می‌کنند.

مداحی در جامعه شیعی یک ظرفیت اختصاصی و بی بدیل است، اگر مداحان به درستی نقش خود را در جامعه ایفا نمایند، آنگاه می‌توانیم جامعه ای ولایی، با نشاط، منسجم، در مسیر اهلبیت (علیهم السلام)و به دور از هر گونه تحریف، بدعت و خرافه داشته باشیم، نقش آفرینی مداحان در راستای اهداف ائمه اطهار (علیهم السلام) سبب جلوگیری از شیعه هراسی در جهان اسلام و ایجاد وحدت بین مسمانان خواهد شد. در این رساله که با رویکرد توصیفی- تحلیلی تدوین شده است. ابتدا به نقش مداحان در گسترش معارف صحیح دینی در جامعه با عناوینی مانند: مداحان وهدایت جامعه اسلامی، مداحان و وحدت بین مسلمانان، مداحان و ترویج اخلاق اسلامی، مداحان و امر به معروف و نهی از منکر، مداحان و گسترش روحیه شهادت طلبی و ظلم ستیزی در جامعه، مداحان و تبیین سبک زندگی اهلبیت (علیهم السلام) در جامعه و مداحان و مدیریت شادی و عزای مردم پرداخته شده است. سپس منابع صحیحی که یک مداح در راستای نقش آفرینی خود در جامعه باید از آنها استفاده نماید بررسی شده است. در بخش دیگری از این رساله تحت عنوان "جلوگیری از شیعه هراسی در مداحی" به مسائلی همچون بدعت‌های به وجود آمده در مداحی، اعم از اعتقادی، گفتاری و رفتاری و نمونه‌های موجود و لزوم پرهیز از آنها تأکید شده است. در فصل پنجم این بخش راه‌های علمی و عملی جلوگیری از شیعه هراسی در مداحی بررسی شده است در قسمت راه‌های علمی مواردی مانند: ارتقاء سطح آگاهی مداحان در زمینه‌های علم کلام، شناخت مبانی مذهب تشیع و دیگر مذاهب اسلامی، تدوین مقاتل تخصصی با تکیه بر منابع معتبر و بدیهیات عقلی، شناخت سنّت و بدعت در عزاداری ائمه اطهار (علیهم السلام)، ایجاد بینش و روش تقریب مذاهبی ارائه شده است، در قسمت راه کارهای عملی، به مواردی مانند: ساماندهی و آموزش مداحان، عمل به سیره پیامبر و ائمه اطهار (صلوات الله علیهم اجمعین) توسط مداحان، معرفی و تکریم مداحان الگو، ارتباط داشتن با علما و مراجع عظام تقلید، تهیه آئین نامه برای رسانه‌ها در نشر مداحی‌های صحیح، پیشگیری و مقابله با جریان‌های انحرافی در مداحی و برخورد با مداحان متخلف پرداخته شده است. در بخش پایانی این نوشتار پیامدهای مداحی‌های غیر اصولی، همچون، جایگزینی بدعت به جای سنّت، وهن مذهب و وهن اهلبیت (علیهم السلام)، تحریک عواطف مذهبی و ایجاد تفرقه بین مسلمانان، ایجاد گروه‌های تکفیری و شیعه کشی و فرصت برای دشمنان اسلام در ایجاد تفرقه بین مسلمانان و شیعه هراسی ذکر شده است.

یکی از موضوعات مهمی که متفکران مسلمان به تفصیل به آن پرداخته اند، موضوع امامت است. علاوه بر علمای مسلمان، بسیاری از محققان غربی و مستشرقان نیز تحقیقاتی در این‌باره انجام داده اند و حاصل برخی تحقیقات آنها در دایره المعارف های انگلیسی زبان منتشر شده است. هدف این تحقیق بررسی دیدگاه دایره المعارفهای دین، اسلام، قرآن و کاتولیک دربارۀ امامت است. این تحقیق به روش توصیفی- تحلیلی و بر اساس منابع کتابخانه ای انجام شده است. مادلونگ در مقالۀ امامت در دایره المعارف دین بیشتر به ارائه دیدگاه های شیعیان پرداخته تا اهل سنت. او همچنین فِرق شیعه را به صورت مجزا بحث کرده، اما در مورد اهل سنت کلی گویی کرده است. او به جای استفاده از منابع دست اول مسلمانان، به سراغ منابع مستشرقان رفته و همین باعث شده است در بسیاری از موارد توصیف نادرستی داشته باشد. نویسندۀ مقاله امامت در دایره المعارف اسلام از منابع موثق شیعی و سنی هم استفاده کرده است. او ابتدا نگاه کلی به وضعیت جامعه مسلمانان پس از رحلت رسول الله(ص) انداخته و سپس در بخش های بعدی، هر دیدگاه را جداگانه بحث کرده است. امتیاز یوسف در مقالۀ امامت در دایره المعارف قرآن بیشتر به دنبال ارائه گزارشی از آیات قرآن پیرامون واژه امام بوده است. به همین دلیل درباره این واژه توضیح خاصی نداده است و خواننده باید همراه با این مقاله، قرآن را نیز مطالعه کند تا بتواند منظور او را بفهمد. البته از بررسی آیات و نمونه هایی که آورده است می توان نتیجه گرفت که او غالباً منظور قرآن را به خوبی درک کرده و گزارش های درستی را ارائه داده است. جرج مکدیسی در مقاله امامت، که در دایره المعارف جدید کاتولیک چاپ شده است، به طور مختصر به موضوع امامت پرداخته است. یکی از نقاط قوت کار او این است که در ضمن مقاله، به مقالات مربوطه در همین دایره المعارف نیز ارجاع داده است. یکی از نقاط ضعف این مقاله این است که نگارنده فقط به ارائه دیدگاه اهل سنت پرداخته و دیدگاه شیعه را مطرح نکرده است.

پژوهش حاضردرباب نظر برخی از خاورشناسان نامدار در منشاء تشیع؛ هویت خلافت وامامت و تشیع سیاسی واعتقادی است. حاصل تحقیق آن است که مستشرقان مورد بحث، یا به سبب خطا درمطالعات و اعتماد محض برمنابع اهل سنت و یا به اغراض استعماری، در این نکته اتفاق نظر دارند که تشیع یک جریان سیاسی بوده است. آنان تشیع را مذهبی اصیل که اسلام حقیقی باشد و از متن قران و حدیث نبوی برخاسته باشد نمی‌دانند. افزون بر خطا در منشا تشیع، آنان عقاید شیعه را نیز به درستی نمی‌شناسند و آن را با اعتقادات غلات در می‌آمیزند. امامت را ادامه میل به تصاحب خلافت و نبرد برسرقدرت می‌شمارند و باورهای اصیل شیعه مانند عصمت را توجیهاتی می‌پندارند که به دست اندیشمندان شیعی پدید امده است. این اندیشه که در تشیع از آغاز و به فرمان خدا امامت وخلافت به هم در آمیخته بودند حقیقتی است که ما آن را تشیع عقیدتی نامیده‌ایم و خاورشناسان که تشیع را تنها جریانی سیاسی می‌دانند در فهم آن به خطا رفته‌اند.

چکیده ماشینی : تشیع با تجربه انقلاب خود در سال 1979 توجه جهان را به خود جلب کرد و متعاقباً در قالب گفتمان یکپارچه اسلام سیاسی رادیکال قرار گرفت. سخنگویان اسلام شیعی چه در قدرت و چه خارج از قدرت، تنها نمایندگان دین نبوده اند. شریعت سنگلاجی (1944-1891) فقیه شیعه و اصلاح‌طل‌گرا، ناسازگار و سازش‌ناپذیر، برخی از باورهای رایج شیعی و جریان اصلی روحانیت را به چالش کشید و از آن محافظت و تبلیغ کرد. در اصلاحات شیعی در ایران، علی رهنما درکی تازه از گفتمان اصلاح طلبانه سنگلاجی از منظر کلامی ارائه می کند و خوانندگان را به قلب بحث های کلیدی مذهبی در ایران در دهه 1940 می برد. رهنما با کاوش در زندگی، موقعیت کلامی و اختلافات سنگلاجی نشان می دهد که به دور از مقاومت در برابر تغییر، بحث در مورد چرایی و چگونگی اصلاح دین از دیرباز در قلب اسلام شیعی بوده است. این کتاب با تکیه بر نوشته ها و خطبه های سنگلجی و همچنین مصاحبه با پسرش، مقدمه ای مفصل و جامع بر اندیشه های اصلاح طلب ارائه می دهد. به این ترتیب، به محققان دین و سیاست خاورمیانه به طور یکسان بینشی نافذ از تأثیری که این عقاید بر تشیع داشته‌اند ارائه می‌کند - تأثیری که امروزه هنوز احساس می‌شود.

متیو پیرس، شیعه پژوه امریکایی در کتاب «دوازده معصوم» به نقش پنج مؤلف هاگیوگراف شیعی و کتاب‌های ایشان در هویت بخشی به شیعه پرداخته است. این کتاب ها عبارتند از: اثبات الوصیه مسعودی، دلایل الامامه طبری، الارشاد شیخ مفید، اعلام الوری طبرسی ومناقب آل ابی‌طالب ابن شهرآشوب. وی در این کتاب، به نقش اصلی و مؤثر این هاگیوگراف‌ها، در هویت بخشی به جامعه‌ی شیعه، تقدس و معصومیت بخشی به امامان و ایجاد تاریخ مقدس تشیع، مرزبندی‌های اعتقادی- عملی شیعه از غیر شیعه و شکل‌گیری تاریخ شفاهی و مقدس شیعی به‌وسیله‌ی داستان ‌پردازی‌ها و حکایات این مؤلفان، پرداخته است. موضوع نوشتار متیوپیرس، تاریخ فکر و اندیشه است که سعی نموده است با استفاده از روش تاریخی، شکل گیری حافظه تاریخی شیعی را به قدیس‌نگاران شیعی نسبت دهد. طرح این دیدگاه از سوی وی، ریشه در مبانی-ای دارد که نویسنده برای خود برگزیده و براساس آن، به چنین اظهارنظری دست‌یازیده است. پژوهش حاضر، سعی نموده است علاوه بر گزارشی از کتاب، مبانی و روش مؤلف را ، نقد و بررسی نماید.