جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

«الغدیر» اثر گرانبهاى علامه امینى، در این مجموعه یازده جلدى زیر نظر دکتر علیرضا میرزا محمد، ترجمه، ویراسته و عرضه شده است. هر جلد از این اثر، توسط یک یا دو مترجم به فارسى برگردان شده که به ترتیب عبارتند از: جلد اول: محمدتقى واحدى؛ دوم: محمدتقى واحدى و على شیخ‌ الاسلامى؛ سوم: سید جمال موسوى؛ چهارم: محمدباقر بهبودى؛ پنجم: زین‌ العابدین قربانى؛ ششم: محمد شریف‌ رازى؛ هفتم و هشتم: اکبر ثبوت؛ نهم و دهم: جلال‌ الدین فارسى و جلد یازدهم: جلیل تجلیل. ویراستار کتاب، به بررسى اجمالى متن ترجمه پرداخته و پس از مراجعات مکرر به متن اصلى، در مقام مقایسه و تطبیق برآمده و دریافته است که ترجمه حاضر، با تمام محاسن و ویژگى‌ هاى خود، نه‌ تنها نیاز جدى به ویرایش اساسى و پر دامنه دارد و باید با متن اصلى مقابله و سنجیده شود، بلکه لازم است کاستى‌ ها و نادرستى‌ هاى نحوى و زبانى آن اصلاح گردد و افزون بر این، رعایت قواعد خط نگارى، نشانه‌ گذارى، سند آورى و صفحه‌ آرایى در دستور کار قرار گیرد. بر این اساس، ایشان سه ویرایش محتوایى، زبانى و فنى در مورد این اثر، انجام داده است که با توجه به ترجمه بیست‌ و دو جلدى کتاب، در بیش از هفت هزار صفحه و به قلم نه تن از مترجمان، کارى سترگ و وقت‌ گیر و توان فرسا مى‌ باشد، به‌ ویژه که درک علمى و شیوه نگارش مترجمان این اثر، در ترجمه با یکدیگر متفاوت بوده است، چنانکه برخى از آنان ترجمه‌ اى متین و شیوا و روان ارائه داده‌ اند و برخى دیگر ترجمه‌ اى نه چندان مناسب و مطلوب؛ به همین جهت، در برخى مجلدات پاره‌ اى از عبارات و فقرات آنچنان آشفته و درهم و برهم ترجمه شده است که ویرایش آنها جز با ترجمه مجدد یا تغییر در ساختار امکان‌ پذیر نبوده است. در تفاوت شیوه مترجمان این ترجمه، همین بس که ترجمه‌ اى به خاطر حفظ امانت، بیش از حد تحت‌ اللفظى شده است و ترجمه‌ اى در اثر گرایش به فارسى‌ نویسى، موجب نامفهوم آمدن بعضى جمله‌ ها گردیده است و کاربرد تعبیرات عامیانه ناخوشایند نیز در ترجمه‌ اى دیگر به اعتبار آن خدشه وارد کرده است و برعکس، تبحر همراه با دقت نظر برخى از مترجمان، حاصل کارشان را ارزشمند جلوه داده است. البته، مخفى نماند که عموماً متن ترجمه‌ ها در تمامى مجلدات از جهت صورى هماهنگ و یکدست نبوده و در آرایش صفحات ذوق و سلیقه به کار نرفته بوده است. در هر حال، ویراستار محترم به لحاظ حجم زیاد غیر متعارف کتاب و کثرت مترجمان و نیز به منظور تسریع در کار، تصمیم گرفته است تا از همکارى ویراستارانى در ویرایش فنى بهره گیرد تا لااقل به حک و اصلاح رسم الخط فارسى و رعایت ضوابط نقطه‌ گذارى و تنظیم ارجاعات و مواردى از این قبیل اهتمام ورزند. ایشان در این اثر، اقدام به ویرایش اساسى پر دامنه محتوایى و زبانى با تمام دشوارى‌ ها و پیچیدگى‌ هاى آن نموده و بدین‌ منظور، کار خود را از مقابله متن ترجمه با اصل عربى آن آغاز کرده و همزمان به ویرایش زبانى مطالب پرداخته است که گویا در اثناى کار، با ناهماهنگى در عملکرد همکاران و اعمال سلیقه‌ هاى گوناگون مواجه گردیده و لذا خود را ملزم دیده است تا به موازات ویرایش محتوایى و زبانى، در رفع نقایص و تکمیل نواقص نوظهور همت گمارده و با عزمى جزم، کار را به گونه اى سامان دهد که حتى‌ المقدور نثر ترجمه از نظر فنى یکدست و یکنواخت گردد.

«الغدیر» اثر گرانبهاى علامه امینى، در این مجموعه یازده جلدى زیر نظر دکتر علیرضا میرزا محمد، ترجمه، ویراسته و عرضه شده است. هر جلد از این اثر، توسط یک یا دو مترجم به فارسى برگردان شده که به ترتیب عبارتند از: جلد اول: محمدتقى واحدى؛ دوم: محمدتقى واحدى و على شیخ‌ الاسلامى؛ سوم: سید جمال موسوى؛ چهارم: محمدباقر بهبودى؛ پنجم: زین‌ العابدین قربانى؛ ششم: محمد شریف‌ رازى؛ هفتم و هشتم: اکبر ثبوت؛ نهم و دهم: جلال‌ الدین فارسى و جلد یازدهم: جلیل تجلیل. ویراستار کتاب، به بررسى اجمالى متن ترجمه پرداخته و پس از مراجعات مکرر به متن اصلى، در مقام مقایسه و تطبیق برآمده و دریافته است که ترجمه حاضر، با تمام محاسن و ویژگى‌ هاى خود، نه‌ تنها نیاز جدى به ویرایش اساسى و پر دامنه دارد و باید با متن اصلى مقابله و سنجیده شود، بلکه لازم است کاستى‌ ها و نادرستى‌ هاى نحوى و زبانى آن اصلاح گردد و افزون بر این، رعایت قواعد خط نگارى، نشانه‌ گذارى، سند آورى و صفحه‌ آرایى در دستور کار قرار گیرد. بر این اساس، ایشان سه ویرایش محتوایى، زبانى و فنى در مورد این اثر، انجام داده است که با توجه به ترجمه بیست‌ و دو جلدى کتاب، در بیش از هفت هزار صفحه و به قلم نه تن از مترجمان، کارى سترگ و وقت‌ گیر و توان فرسا مى‌ باشد، به‌ ویژه که درک علمى و شیوه نگارش مترجمان این اثر، در ترجمه با یکدیگر متفاوت بوده است، چنانکه برخى از آنان ترجمه‌ اى متین و شیوا و روان ارائه داده‌ اند و برخى دیگر ترجمه‌ اى نه چندان مناسب و مطلوب؛ به همین جهت، در برخى مجلدات پاره‌ اى از عبارات و فقرات آنچنان آشفته و درهم و برهم ترجمه شده است که ویرایش آنها جز با ترجمه مجدد یا تغییر در ساختار امکان‌ پذیر نبوده است. در تفاوت شیوه مترجمان این ترجمه، همین بس که ترجمه‌ اى به خاطر حفظ امانت، بیش از حد تحت‌ اللفظى شده است و ترجمه‌ اى در اثر گرایش به فارسى‌ نویسى، موجب نامفهوم آمدن بعضى جمله‌ ها گردیده است و کاربرد تعبیرات عامیانه ناخوشایند نیز در ترجمه‌ اى دیگر به اعتبار آن خدشه وارد کرده است و برعکس، تبحر همراه با دقت نظر برخى از مترجمان، حاصل کارشان را ارزشمند جلوه داده است. البته، مخفى نماند که عموماً متن ترجمه‌ ها در تمامى مجلدات از جهت صورى هماهنگ و یکدست نبوده و در آرایش صفحات ذوق و سلیقه به کار نرفته بوده است. در هر حال، ویراستار محترم به لحاظ حجم زیاد غیر متعارف کتاب و کثرت مترجمان و نیز به منظور تسریع در کار، تصمیم گرفته است تا از همکارى ویراستارانى در ویرایش فنى بهره گیرد تا لااقل به حک و اصلاح رسم الخط فارسى و رعایت ضوابط نقطه‌ گذارى و تنظیم ارجاعات و مواردى از این قبیل اهتمام ورزند. ایشان در این اثر، اقدام به ویرایش اساسى پر دامنه محتوایى و زبانى با تمام دشوارى‌ ها و پیچیدگى‌ هاى آن نموده و بدین‌ منظور، کار خود را از مقابله متن ترجمه با اصل عربى آن آغاز کرده و همزمان به ویرایش زبانى مطالب پرداخته است که گویا در اثناى کار، با ناهماهنگى در عملکرد همکاران و اعمال سلیقه‌ هاى گوناگون مواجه گردیده و لذا خود را ملزم دیده است تا به موازات ویرایش محتوایى و زبانى، در رفع نقایص و تکمیل نواقص نوظهور همت گمارده و با عزمى جزم، کار را به گونه اى سامان دهد که حتى‌ المقدور نثر ترجمه از نظر فنى یکدست و یکنواخت گردد.

کتاب «درس هایی از مکتب امام صادق (ع)» تالیف سید محمدتقی حکیم، به بررسی گوشه ای از درس های زندگانی امام ششم شیعیان - امام جعفر صادق (ع) اختصاص دارد. مؤلف در ابتدای کتاب با معرفی اجمالی از شخصیت امام جعفر صادق (ع) مسائل گوناگون اخلاقی، معرفتی و اعتقادی را با توجه به بیانات آن امام مطرح می سازد. وی مسائلی اخلاقی مانند: اثر مادی گناه، زکات علم، بدزبانی، تربیت دینی فرزندان، فطرت انسانی، پارسایی، محبت دنیا، دعا، رزق، ازدواج، شکر نعمت، شفاعت، ملاقات مریض و... دیگر مفاهیم مهم اخلاقی را از منظر امام صادق (ع) در کتاب خویش بررسی کرده است.

کتاب «الامام الصادق (ع) من المهد الی اللحد» نوشته محمدکاظم قزوینی، به بررسی زندگانی امام ششم شیعیان می پردازد. مولف در کتاب خود مباحثی پیرامون شخصیت امام صادق (ع) مطرح کرده و نسب و تولد آن حضرت را مورد بررسی قرار داده است. وی همچنین با بررسی بعد اخلاقی آن حضرت به تحقیق در تاریخ سیاسی و اجتماعی دوره ایشان پرداخته و همچنین فعالیت های شاگردان و فرقه های اعتقادی فعال معاصر ایشان را مورد بررسی و دقت قرار داده است. از موضوعاتی که در کتاب مطرح شده است می توان به: اخلاق امام صادق (ع)، مواجهه امام صادق (ع) با ظالمین، توسل به امام صادق (ع) برای شفا، اصحاب و مدرسه امام صادق (ع) و دیگر موضوعات مرتبط اشاره کرد.

«المحاسن» از کتب روایی شیعه اثر ابوجعفر احمد بن محمد بن خالد برقی متوفای ۲۷۴ ق است. وی از عالمان بزرگ شیعه است و کتابش به «محاسن برقی» شهرت دارد. برقی، مجموعه روایاتی را با موضوعات مختلف از قبیل فقه و علل شرعیه، آداب، اخلاق، حکمت، توحید و اصول و فروع دین در این کتاب گرد آورده است. این کتاب از منابع روایی کهن شیعه است و اعتباری بسیار نزد علمای شیعه دارد و برخی آن را در ردیف کتب اربعه شمرده‌ اند. کتاب محاسن از منابع مهم کافی، با اعتبارترین کتاب روایی شیعه، تالیف ثقة الاسلام کلینی است و وی بسیار از محاسن، روایت نقل کرده است.

«بدائع الدرر في قاعدة نفي الضرر» تأليف روح‌ الله خمينى (ره)، رساله‌ اى است پيرامون قاعده نفى ضرر كه به زبان عربى و در سال 1368 ق، نوشته شده است. پيرامون اهميت اين اثر، بايد به اين نكته اشاره نمود كه «قاعده لا ضرر» در زمره آن دسته از قواعد فقهيه است كه مورد عنايت ويژه فقيهان بوده و هماره درباره آن، افزون بر كتاب‌ هاى ويژه قواعد فقهيه و منابع اصولى، رساله‌ هاى مستقلى نگاشته شده است كه اثر حاضر، از جمله آنها بوده و دقت، ژرفايى و نوآورى امام (ره) در اين رساله ارزشمند، چهره ممتازى به آن بخشيده است. در مقدمه محقق، ضمن اشاره به گوشه‌ هايى از زندگانى امام خمينى (ره) و توضيح «قاعده لا ضرر» اقدامات تحقيقى صورت‌ گرفته در كتاب را تشريح كرده است. امام (ره) در فصل اول، قاطعانه به صدور اين جمله از معصوم (ع) در ضمن روايات حكم مى‌ كند، اما صدور آن را بطور مستقل از معصوم (ع) مورد ترديد و اشكال قرار مى‌ دهد و بر مرحوم نائينى كه مدعى است اين جمله افزون بر اين كه در ضمن روايات وارد شده، مستقلا نيز از معصوم (ع) صادر شده است، خرده مى‌ گيرد. امام (ره) فصل دوم را به بيان و بررسى اشكالاتى كه ورود اين جمله در ذيل روايات «شفعه و منع فضول الماء» به دنبال مى‌ آورد، پرداخته است. در فصل سوم، امام (ره) وارد نشدن «لا ضرر» را در ذيل اين دو قضيه با دليلى ابتكارى مى‌ پذيرد و در فصل چهارم، به تفسير و توضيح كلمه «في الإسلام» و كلمه «على مؤمن» پرداخته و احاديث معتبر را خالى از كلمه «في الإسلام» مى‌ داند. در پايان اين فصل نيز مطالبى درباره كلمه «على مؤمن» از مرحوم نائينى نقل و نقد شده است. امام (ره) در فصل ششم، به اساسى‌ ترين بحث «قاعده لا ضرر»؛ يعنى بررسى معناى كل جمله «لا ضرر و لا ضرار» مى‌ پردازد و سه نظريه اصلى را در اين‌ باره به‌ دقت و با تفصيل مورد پژوهش قرار مى‌ دهد. وى در فصل نهم، نظريه خود را درباره روايت مطرح كرده و براى توضيح آن، مقدمه‌ اى بيان مى‌ كند و آن اينكه پيامبر (ص) داراى سه مقام و منصب است.

كتاب «مفاهيم القرآن» اثر آيت‌ الله جعفر سبحانی، نخستين تفسير موضوعی قرآن كريم و به زبان عربی می‌ باشد كه در ده مجلد به نگارش درآمده و به چاپ رسيده است. مفسر در آغاز كتاب با مقدمه‌ ای در اهميت قرآن و تفسير در جامعه اسلامی به بايستگی انقلاب در جهان تفسير اشاره كرده و دانشمندان را از تكرار در شيوه تفسير برحذر داشته است، آنگاه به مباحثی در زمينه نهايت ناپذيری قرآن و سير تطور تفسير و انواع تفسير و روش تفسير موضوعی اشاره كرده است. جلد سوم: موضوع اصلی در اين جلد، رسالت جهانی، امی‌ بودن پيامبر اكرم (ص)، خاتميت و زندگی ايشان در قرآن كريم است. مطالب اين مجلد به صورت مشروح و مفصل‌ تر در دو مجلد هفت و ده از تفسير «منشور جاويد» به زبان فارسی است.

«تفضيل اميرالمومنين (ع)» اثر شیخ مفید (درگذشت ۴۱۳ ق) است. موضوع کتاب درباره فضایل امیر مؤمنان حضرت علی (ع) و اثبات برتری اوست. شیخ مفید در این اثر با استناد به احادیث شیعه و سنی، فضیلت علی (ع) بر همه پیامبران جز پیامبر اسلام را به اثبات رسانده است. اين كتاب، اثرى نفيس و گنجينه‏ اى گران‏بها از آثار شيخ مفيد، دانشمند سرشناس شيعه است. مؤلف در اين كتاب، با سبك و شيوه ‏اى كه در دوران خود بى‏ نظير بوده با عباراتى ساده و روان به بررسى فضايل امير مؤمنان، على (ع) پرداخته و فضيلت و برترى آن حضرت را بر تمام بشر، به جز خاتم الأنبياء، حضرت محمد (ص) به اثبات رسانده است. وى در اين كتاب، به اين مباحث اشاره كرده است: 1. نظريات گروه ‏هاى مختلف شيعه در باره مقام و منزلت امير مؤمنان، حضرت على (ع). 2. استدلال به آيه مباهله بر تفضيل على (ع) بر همه انسان‏ها به غير از حضرت رسول خدا (ص). 3. استدلال به سخن حضرت رسول خدا كه فرموده است: «اى على! دوستى با تو، دوستى با من و دشمنى با تو، دشمنى با من و جنگ با تو، جنگ با من است». 4. حديث «طير مشوى». 5. استدلال به مقام حضرت على (ع) در آخرت بر مقام آن حضرت در دنيا. 6. استدلال به روايات شيعه. 7. استدلال به روايات اهل تسنن. 8. استدلال به جهاد آن حضرت بر مقام او.

در این نوشتار که مناظره ‎ای بین نویسنده با یکی از علمای اهل سنت است، روش جدیدی برای توثیق «فقه امامیه» با استفاده از «صحاح سته» و سنن روایی اهل ‎سنت ارائه شده است. نویسنده بر این باور است در بسیاری از روایت ‎های نقل شده در منابع روایی معتبر اهل‎ سنت، توثیقاتی در مورد فقه شیعه امامیه است که علمای اهل ‎سنت هم به همان ادله فقهی استناد می ‎نمودند. وی معتقد است برخی از صحابه پیامبر نیز از فقه ائمه اطهار استفاده کرده و برخی از ائمه مذاهب اربعه اهل ‎سنت نیز موافق فقهای امامیه سخن گفتند و از سخنان ائمه شیعه و دیدگاه ‎ها و سخنان آنان استفاده زیادی کرده ‎اند.

در موضوع نص بر دوازده امام كه يكى از مهمترين مباحث مربوط به امامت ائمه معصومين است، آثارى تدوين شده كه مشهورترين آن «كفاية الاثر» از خزار قمى و «عيون المعجزات عماد الدين» طبرى است. بقيه كتاب‌ هاى تدوين شده در اين موضوع در دست نيست كه از آن جمله «مقتضب الاثر فى امامة الاثنى عشر» از ابن عياش است. نجاشى از وى نام برده و به نام كتابش با عنوان «مقتضب الاثر فى عدد الاثنى عشر» اشاره كرده است. مؤلف در مقدمه كوتاهى مى نويسد: در اين كتاب گزيده اى از آنچه را مخالفان شيعه درباره روايات نص بر ائمه نقل كرده‌ اند و موافق روايات شيعه است آورده‌ ام. پس از آن در قسمت دوم شواهدى را از اشعار و اخبار گذشته درباره نام ائمه و عدد آنها جمع كرده‌ ام، اين روايات در زمانى صادر شده كه عدد امامان هنوز تكميل نشده بود، بنابراين دليل آشكارى درباره امامت دوازده امام خواهد بود. در قسمت سوم نيز روايات شيعه را آورده ام. چنانکه مؤلف گفته است کتاب مقتضب از سه بخش تشکیل شده که هر کدام از دیگری تفکیک شده و مجموع روایات سه بخش، ۳۶ حديث است.