جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

انفاق یکی از ارکان ایمان به شمار می رود و طبق آیات قرآن هم سنگ نماز و جهاد در راه خداست. این اهمیت به این دلیل است که انفاق علاوه بر تأثیر تربیتی و خودسازی فردی، آثار اجتماعی و اقتصادی بسیاری نیز همراه دارد.و انفاق یک اصل بسیار مهم و ارزشمند از اصول اخلاقى اسلام است. انفاق از یک طرف‏ رابطه انسان با پروردگار عالم رانشان مى‏دهد که چه میزان عشق به خالق خود دارد که در راه آن از جان و مال مى‏گذرد و در مقابل کسانى که محبت و علاقه شدید به مال‏دنیا دارند و از سوى دیگر میزان رابطه انسان با جامعه و مردم را آشکار مى‏سازد. و نقطه ی مقابل انفاق ربا است . زیرا انفاق برخلاف ربا نشر رحمت و محبت و نظم و امنیت اجتماعی است . که خداوند در قرآن کریم ربا را به شدت نهی نموده است ، تا آنجا که گناهان کبیره ی دیگر تا این حد مورد نکوهش و مذمت واقع نشده اند. علت این تأکیدهای بسیار قرآن بر حرمت ربا این است که آثار شوم سایر گناهان کبیره، تنها بخشی از ابعاد زندگی آدمی از جمله فساد ظاهری جامعه و اعمال ظاهری افراد را در بر می گیرد، «ربا و حاکم شدن دشمنان اسلام » بنیان دین و نظام اجتماعی انسانی را مختل می سازد. ضمن اینکه خداوند نیز خیر و برکت را از اموال رباخواران می گیرد و رباخواری سبب بطلان عبادات ایشان می شود.در این نوشتار مولف در پی آن است تا با بیان تأثیرهای فردی و اجتماعی انفاق و ربا دلیل تأکید اسلام بر انفاق و نکوهش شدید ربا را با استفاده از آیات بیان کند. و تاثیرانفاق و ربا در تعادل اقتصادی و اجتماعی جامعه از منظر قرآن بررسی کند. این پژوهش با استفاده از روش کتابخانه ای و ابتدا از طریق جمع آوری داده ها به کمک مطالعه منابع مرتبط با موضوع از جمله کتابخانه، تفاسیر قرآن کریم و... انجام گرفته است.

یکی از مباحثی که در انسان شناسی مورد بررسی قرار می‌گیرد، جایگاه و منزلت انسان نسبت به سایر آفریدگان است یا به عبارت دیگر، بحث کرامت انسان یکی از مباحث انسان‌شناسی است . در مورد جایگاه و منزلت انسان دیدگاههای گوناگونی وجود دارد. گروهی انسان را به عنوان برترین آفریدگان معرفی کرده‌اند. در این گزارش انسان محور حقائق و ارزشهاست و همهء فعالیتهای علمی و عملی انسان بر محور خود آدمی، می‌گردد. از سوی دیگر در این نظر، تشکیک‌هائی شده است از جمله اینکه این نظر ناشی از خودخواهی انسان است که می‌خواهد بر همهء موجودات جهان، چیرگی یابد و همه را زیر یوغ خویش بکشد. در دنیای امروز برخی مکتب‌ها بر اصالت انسان بسیار تاکید دارند بگونه‌ای که بسیاری از کشورهای باصطلاح متمدن برآنند که باید در قوانین کیفری ارزش و کرامت انسان حفظ شود. در این رساله ما سعی بر این داریم تا ارزش و کرامت انسان را از دیدگاه اسلام بررسی کنیم. آیا ارزش و کرامت انسان در برتری ظاهری او بر موجودات عالم است ؟ آیا ارزش و کرامت انسان در بعد جسمانی و مادی او خلاصه می‌شود؟ آیا ارزش و کرامت انسان ارتباطی با بعد روحانی و معنوی انسان دارد؟ پاسخ به این سوالات مباحث اصلی این تحقیق را تشکیل می‌دهد. برخی آیات برای انسان بطور کلی منزلت قائل شده‌اند و در آیاتی دیگر لحن قرآن نکوهش‌آمیز است . هم‌چنین در احادیث چنین مواردی دیده می‌شود. پس باید در آیات و احادیث دقت بیشتری کرد که آن تکریم‌ها و نکوهشها به چه اعتباری است و سرانجام نظر قطعی اسلام دربارهء انسان و منزلت وی نسبت به موجودات‌دیگر چیست ؟ در این رساله در دو بخش اول بحث‌های ارائه شده بیشتر جنبه مقدمه‌ای دارند. برای اینکه بحث دربارهء کرامت انسان شود، نخست باید یک آشنائی کلی با انسان چه از نظر لفظی و چه از نظر حقیقتوی، بدست آید. در بخش اول به این مطلب پرداخته شده است . در بخش دوم به طور اجمالی به بررسی نظریات سه مکتب غیرالهی دربارهء ارزش و کرامت انسان پرداخته شده است . اگرچه بحث دربارهء ارزش و کرامت انسان در اسلام است اما بررسی اجمالی نظریات این سه مکتب عمده مطرح در غرب در زمینه انسان می‌تواند موید و گواهی موجود بر نادرستی ارزش ارائه شده در این مکتب‌ها و درستی ارزش ارائه شده در اسلام باشد. از بخش سوم، در واقع ما وارد بحث اصلی خود می‌شویم. در این بخش با بررسی آیه 70 سورهء اسراء بحثی دربارهء کرامت و علل و عوامل و موانع آن بیان می‌شود. در بخش چهارم دو مظهر از مظاهر کرامت انسان که در قرآن بیان شده ذکر گردیده و دربارهء آنها بحث شده است . و در نهایت در بخش پنجم ارزش و کرامت انسان از دیدگاه معصومین صلوات الله علیهم‌اجمعین که خود با کرامت‌ترین انسانها در روی زمین بودند، بررسی شده است .

امروزه شیطان پرستان منادی و مروج انسان محوری به جای خدامحوری و شهوترانی و عصیان و تباهی به جای اطاعت و عبودیت هستند از این رو مطالعه و بررسی اندیشه‏ها و آرای آنان از راه ترجمه و نقد آثارشان برای آگاهی اذهان عمومی به خصوص جوانان امری ضروری است. شیطان پرستی دارای پیشینه مدون و قانونمندی است که تاریخچه آن را می‏توان به چهار مرحله، بدوی و قرون وسطایی و مدرن و معاصر تقسیم کرد. ادله متعددی برای ظهور چنین فرقه‏هاینوظهوری بیان شده است مانند: دلزدگی و خستگی انسان غربی از تنوع و کثرت تکنیک و تکنولوژی، تلاش غرب برای پاسخگویی به نیازهای بوجود آمده.برای گرایش به شیطان پرستی در عصر حاضر علل و عوامل متعددی مانند تصور منشأ قدرت بودن شیطان، مخالفت و اعتراض به نظم موجود و ارزش‏هایرایج اجتماعی وجود دارد. شیطان پرستان برای ترویج خود از شیوه‏ها و برنامه‏هایمتعددی از جمله نمادهای متنوع و رسانه و فیلم بهره می‏برند. و برای خود اصول و قوانین خاصی دارند. شخصیتهای شاخصی در تشکیل و تقویت این فرقه از جمله آنتوان لاوی موثر بوده اند.این فرقه دارای اهداف خاصی از جمله: طلب قدرت، خشونت، آزادی، مسائل جنسی... از هر راه ممکن، شکستن دین و حریم آن و برخی از اهداف دیگر را دارد. این فرقه دارای چهار گونه، فلسفی و دینی و گوتیک و آته ایستیک است.اساس و زیر بنای فرقه شیطان پرستی بر محورمبانی نظری مانند: اومانیسم و سکولاریسم و ایندیویدیوآلیسم و راسیونالیسم و مبانی عملی مانند: لذت گرایی و هنجارشکنی و اعتراض مداری و خشم گرایی بنا شده است که از منظر قرآن و معارف دین دارای نقدهای اساسی مانند: نادیده گرفتن معبود هستی، نادیده گرفتن سرای دیگر، نادیده گرفتن موجودات مجرد و جدایی دین از سیاست هستند.

پ‍‍‍‍‍‍ژوهش حاضر با هدف بررسی میزان تأثیر آموزه های قرآنی کتاب « دین و زندگی 3 » بر تربیت دینی دانش آموزان مقطع پیش دانشگاهی شهر« نیشابور » شکل گرفته است . در این پژوهش ضمن تعریف تربیت ، دین ، تربیت دینی و بیان عوامل موثر بر تربیت ، نقش تربیت دینی بر آرامش روانی ، اصول و مبانی تربیت و نیز توجه به اهداف ، ابعاد ، روشها ، مراحل تربیت دینی و اصول حاکم بربرنامه ی دینی و قرآن دوره ی متوسطه ، به بررسی میزانحجم آیات قرآن کریم و احادیث و روایات معصومین (ع) در کتاب دین و زندگی پایه ی سوم متوسطه پرداخته است .نمونه ی مورد نظر در این پژوهش شامل 252 نفر دانش آموز مقطع پیش دانشگاهی شهر نیشابور است . که با روش نمونه گیری تصادفی از مجموعه ی 776 نفر از دانش آموزان تمامی مدارس پسرانه ی دولتی در مقطع پیش دانشگاهی شهر نیشابور انتخاب گردیده است .

رساله حاضر به روش ترکیبی (توصیفی، تحلیلی و نقدی) و میان رشته ای از طریق جستجو و تتبع در آثار پزشکان معروف دوره اسلامی (از قرن اول تا قرن چهاردهم هجری)، همچون علی بن ربّن طبری، رُهاوی، زکریای رازی، ابن الجزار، مجوسی اهوازی، ابن سینا، جرجانی، عقیلی خراسانی، عساف، ابن میمون و محمود اعتمادیان، اصول هشتگانه‌ای را در آموزه‌های اخلاقی آن‌ها شناسایی و بیان می کند که عبارت است از: اصل توکل به خدا، سود رسانی، عدم آسیب‌رسانی، امانت‌داری، عدالت، احسان، شفقت و احترام به استقلال فرد و خود‌مختاری. مجموعه این اصول را می‌توان اخلاق پزشکی تمدن اسلامی نامید که البته از میان آن‌ها اصل احترام به استقلال فرد یا خود مختاری، در آثار سده اخیر مطرح شده است.بررسی و تحلیل محتوایی اصول نامبرده با محوریت قرآن کریم و روایات اسلامی حاکی از آن است که اصول مذکور تحت تأثیر دو عامل در میان پزشکان دوره اسلامی معمول بوده است. نخست آراء و افکار پزشکان یونانی و دوم آموزه‌های اخلاقی دین مبین اسلام، که سهم آن به‌مراتب افزون‌تر از عامل نخستین است. اگرچه کلیت اصولی که در آثار پزشکی مسلمانان به آن‌ها اشاره شده با آموزه‌های اسلامی قابل انطباق است، لیکن به دلیل عدم اشاره به مستندات قرآنی و روایی و بسنده کردن به توصیه‌ها و دستورالعمل‌های کلی، ازجامعیت لازم و کافی برخوردار نیست. این اصول در مقایسه با اصول چهارگانه اخلاق زیستی غربی، چند مزیت دارد که مهم‌ترین آن‌ها جایگاه محوری خداوند و تقوای الهی است. علاوه بر آن توجه به چهار اصل دیگر یعنی اصل توکل به‌خدا، امانت‌داری، احسان‌ و شفقت که در اخلاق زیستی غربی از آن‌ها غفلت شده است از مزیت‌های اخلاق پزشکی دوره اسلامی به‌شمار می‌رود.گرچه می‌توان برای اصول چهارگانه اخلاق زیستی غربی نیز در میان آیات و روایات، مستندات و شواهدی یافت، ولی با ملاحظه آیات و روایات در می‌یابیم که این اصول از دیدگاه اسلامی کافی نیست و اصول اخلاق پزشکی اسلامی مواردی افزون بر اصول چهارگانه دارد؛ لذا باید آن‌ها را در قالب هشت اصل فوق‌الذکر ترتیب داد. درباره نظام اخلاق اسلامی و نحوه تبیین هنجارهای اخلاقی، با ملاحظه گرایش‌های مختلف در اندیشه اسلامی، بهترین تحلیل این است که نظریات اخلاقی مسلمانان نظریاتی ترکیبی است که در آن‌ها نتیجه‌گرایی و فضیلت‌گرایی غلبه دارد.

موضوع این تحقیق دوستی با کافران می باشد ، دین اسلام برای ارتباط گرفتن با غیر مسلمانان ضوابطی دارد که رعایت آنها موجب حفظ قدرت و عزت مسلمانان خواهد شد . کوشش نگارنده در این تحقیق بر این بوده است که با استفاده از آیات قرآن به تبیین چگونگی روابط مسلمانان با کافران بپردازد . از آنجا که در نظر بود این موضوع از دیدگاه قرآن مورد بررسی قرار گیرد از تفاسیر به عنوان منبع استفاده شده است .این تحقیق از هفت فصل تشکیل شده است ، فصل اول دربردارنده کلیات معمول می باشد ، در فصل دوم به ضوابط و احکام دوستی با کافران و علت نهی از دوستی با آنها پرداخته است ، در فصل سوم عواملی که زمینه ساز دوستی با کافران می باشد مورد بررسی قرار گرفته است ، در فصل چهارم موانع دوستی با کافران بیان شده است ، فصل پنجم به آثار دوستی با کافران اختصاص دارد . در فصل ششم نیز به بررسی کیفر دوستی با کافران پرداخته است .در نهایت در فصل هفتم که بخش نتیجه گیری می باشد ضمن ارائه خلاصه ای از مباحث فصول قبل به این نتیجه می رسد که از منظر قرآن کریم مسلمانان حق هیچ گونه رابطه با کافران حربی را ندارند ودر مورد کافران غیر حربی نیز هر چند مسلمانان را از برخورد مسالمت آمیز و رعایت عدالت در برخورد با آنها منع نفرموده است، اما در عین حال اجازه نمی دهد که با آنها روابط دوستی صمیمی و نزدیک برقرار نمایند ، چرا که این کار هویت اسلامی آنها و کیان جامعه اسلامی را در معرض خطر وآسیب جدی قرار میدهد .

زندگی در جامعه‌ی امروز مستلزم داشتن تفکر نقاد است و آموزش آن، در نظام آموزش و پرورش ضروری به نظر می‌رسد. تفاوت بین رویکردهای مختلف تربیتی در ضروری بودن آموزش تفکر نقاد، تردید ایجاد نخواهد کرد. تربیت دینی یکی از وجوه تربیت است که در عصر حاضر با جدیت بیشتری پیگیری می‌شود. در تربیت دینی، دیدگاه‌های مختلفی وجود دارند که دیدگاه عقلانی در تربیت دینی یکی از آن‌هاست. هدف کلی پژوهش این است که با بررسی و مقایسه‌ی مولفه‌های تفکر انتقادی و تفکر از منظر قرآن و همچنین بررسی رویکردهای متفاوت در تربیت دینی، دلالت‌های تربیتی ورود تفکر انتقادی به تربیت دینی را بیان کند. مولفه-های تفکر انتقادی، از دیدگاه انیس، پل، مک‌پک و لیپمن اخذ شده است. مولفه‌های تفکر قرآنی، از پیش تعیین شده نبوده و حاصل تلاش محقق است. پژوهش‌گر با مراجعه به دوازده تفسیر مختلف قدیمی و جدید، مولفه-های تفکر قرآنی را استخراج کرده است. با توجه به مطالعات صورت گرفته، نتایج نشان می‌دهد که دین و سنت تربیتی ما، مبتنی بر تفکر و اشاعه‌ی آن بوده است، با آن بیگانه نیست. در واقع تفکر قرآنی همان تفکر انتقادی است. تفکر یک ماهیت واحد دارد که وجهی از آن تفکر انتقادی است. بنابراین منطقی به نظر نمی‌آید که قرآن از طرفی، تفکر را به معنای عام آن مورد تاکید قرار دهد و از طرفی دیگر وجه انتقادی آن را قبول نداشته باشد. با وجودی که، نظام آموزش و پرورش ایران مدعی تربیت دینی، بر مبنای اسلام است، به نظر می‌رسد، مشوق و پرورش دهنده‌ی تفکر انتقادی نیست. برای اصلاح این رویه، باید تغییراتی در مبانی نظری صورت گرفته تا موانع عملی، نیز برطرف شوند. در پایان این پژوهش، پیشنهاداتی در حوزه‌‌های هدف، اصول، روش، محتوا، معلم، فراگیر و ارزشیابی، برای تغییر این رویکرد، ارائه گردیده است. روش تحقیق این پژوهش، تحلیل کیفی استکه با استفاده از رویکرد تفسیری - تجریدی و روش تحلیل‌محتوای اسقرایی انجام گرفته است.

یکی ازتکالیف زوجین نسبت به یکدیگر حسن معاشرت می‌باشد. هر چند این تکلیف جنبه‌ی اخلاقی دارد، در ماده 1103 قانون مدنی به آن وجهه حقوقی داده شده است. از آن‌جا که بسیاری از مواد قانونی مبنای فقهی چون آیات و روایات دارد، بحث انعکاس وسیع فقه در قوانین موضوعه مسئله‌ای غیر قابل انکار است. در بررسی مبنای فقهی ـ حقوقی ماده 1103 قانون مدنی که یکی از همین سنخ مواد قانونی است، مبنا و منبع الزام به حسن معاشرت زوجین از لحاظ حقوقی و فقهی مورد مطالعه قرار می‌گیرد. در جستجوی مبنای ماده‌ی 1103 متوجه خواهیم شد که این الزام بر اساس منابعچهارگانه ( کتاب، سنت، عقل، اجماع) به اثبات می‌رسد. در میان این منابع تاکید به عنوان منبع اصلی ماده، ابتدا آیاتی است که مربوط به دستورات الهی در مورد حسن معاشرت زوجین با یکدیگر است. و سپس به طور مفصل به بررسی روایات که همگی حاکی از تاکید امامان معصوم بر آیات قرآن است پرداخته می‌شود. در این پایان نامه هدف ما به طور خاص یافتن این مبانی و منابع بوده است، چرا که نه تنها درفهم دقیق مواد قانون پیدا کردن مبنا و منبع نقش مهمی دارد بلکه در تفسیر ماده، تعیین مصادیق حسن معاشرت یا موارد سوء معاشرت و به طور کلی زدودن ابهام از موارد نامعلوم یاری‌گر خواهد بود. از طرف دیگر با توجه به مستند قرآنی (عَاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ) و آیات دیگری که همگی تاکید بر حسن معاشرت زوجین و نهی از سوء معاشرت دارند، به رفع شبهه موجود در مورد آیه 34 سوره نساء (وَاضْرِبُوهُنَّ....)که در ظاهر و بدایت امر سوء معاشرت را جایز می‌داند پرداخته شده و ثابت می‌گردد تضادی بین این آیه وآیات موکد حسن معاشرت وجود ندارد.

بدون شک، غدیر مهمترین واقعه تاریخ اسلام و یا به تعبیری تاریخ بشریت به شمار می‌رود چراکه سرنوشت اسلام به آن بستگی داشت. درنظرگرفتن غدیر تکمیل دین اسلام به شمار می‌رفت و عدم درنظرگرفتن آن ناتمام ماندن رسالت پیامبر اسلام. چنانکه امر دوم اتفاق افتاد و مسیر اسلام به ناکجاآباد کشانده شد.در این بین، بسیاری از مسلمانان راستین به دفاع و تبیین واقعه غدیر پرداختند. در این راستا ادبا و شاعران نقش مهمی ایفا کردند و با شعرشان واقعه غدیر را، برخلاف میل حاکمان وقت زنده نگه داشتند. نگارنده در این پایان‌نامه به بررسی و تحلیل شعر غدیریه سرایان قرن دوم و سوم پرداخته و اشاره دارد که شاعران این دو قرن یازده تن می‌باشند که همگی آن‌ها از یک شیوه و روش استفاده نموده‌اند و آن پیروی از مذهب کلامی است. بدین معنا که با استدلالات دینی (آیه قرآن و روایات) ولایت و خلافت لافصل حضرت را به اثبات می‌رسانند. در پایان الفاظی همچون ولی، وصی خلیفه بدل وزیر اخی صنو و .... بسامدگیری شده و نشان داده خواهد شد که کدام لفظ بیشترین بسامد را ولی و وصی دارد. و علت آن نیز تاثیرپذیری مستقیم شاعران از حدیث ولایت است.

چکیدهپژوهش حاضر به منظور بررسی آثار احتضار و موجبات سختی آن از دیدگاه قرآن کریم انجام شده است، از آن جا که اعتقاد به معاد و بازگشت به جهان آخرت و شروع زندگی جاودانه و ابدی انسان، یکی از محوری ترین مباحث قرآنی، و از اصول دین اسلام است اهمیت و ضرورت تحقیق در این موضوع بیشتر روشن می شود. هدف این تحقیق جلب توجه مردم به هشدارهای قرآن در این زمینه است. در این پژوهش با مراجعه به قرآن و گردآوری آیات مربوطه و با استفاده از تفاسیر سعی شده که به پرسش های مطرح گردیده در رابطه با این موضوع پاسخ کاملی داده شود. کلمه احتضار (به‌معناى حضور مرگ) در قرآن با تعابیرى همچون: از حاضر شدن مرگ، آمدن سکرات مرگ، غمرات مرگ، آمدن‌مرگ، رسیدن جان به گلو و نظایر آن آمده و به قطع تعلق روح از بدن اشاره دارد. قرآن، از ظهور علایم قطعى مرگ و تدریجى بودن این پدیده سخن گفته؛ تدریجى که به قطع تعلّق روح از بدن در لحظه نهایى منتهى مى‌گردد و نیز با ذکر ابعاد و حالات مربوط به احتضار، توجّه انسان‌ها را به آن لحظه حسّاس جلب می نماید. لحظه های احتضار برای مومنان و مطیعان اوامر الهى آسان و خوشایند و برای کافران، ستمگران و تکذیب کنندگان بسیار سخت، دردناک و ناخوشایند است. احتضار آثاری همچون: اظهار ایمان، تسلیم در برابر حق، اظهار توبه، اظهار پشیمانى، درخواست بازگشت به دنیا و یقین به مرگ را به دنبال دارد. ادامه پایان نامه درموردعوامل سختی جان دادن‌‌می‌باشدودر آن عوامل سختی‌جان دادن به تفصیل بیان شده است.موجبات سختی احتضار گاهی ناشی از اعتقاد و بینش(ارتداد وکفر پس از ایمان،استکبار در برابر آیات الهى) انسان است، و گاهی ناشی از اخلاق و رفتار (افترا بر خدا، ظلم وستم، کفر کافران، گناه وپیروى از منهیّات خدا وناخشنودى از رضاى خدا) اوست.