جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مجموعه مقالاتی در مورد رابطه نفس با بدن در آموزه‌های دینی و فلسفه اسلامی اعم از فلسفه مشاء، فلسفه اشراق و حکمت متعالیه و نیز فلسفه غرب است. در این مقالات نخست به نقد و ارزیابی مبانی فلسفی حکمت متعالیه پرداخته شده و با توجه به بحث اصالت وجود و نیز حرکت جوهری ارایه شده از سوی ملاصدرا، دیدگاه‌های وی در مورد معاد جسمانی و منافات داشتن آن با مادی بودن نفس مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. آن گاه مقالاتی در مورد یگانه‌انگاری نفس و بدن در عین دو ساحتی بودن آن دو، تبیین معاد جسمانی بر اساس یگانه‌انگاری نفس و بدن، بررسی و تحلیل معادشناسی قرآنی ملاصدرا از منظر مسأله نفس و بدن، عینیت نفس و مثلیّت بدن اخروی از دیدگاه قرآن، اصول انسان‌شناختی صدرایی در معاد جسمانی، نسبت بین نفس و بدن در روز رستاخیز، نظریه متکلمان و فیلسوفان مسلمان در زمینه پیوند بین نفس و بدن، ویژگی‌های بدن رستاخیزی از نگاه ملاصدرا، نوخاسته‌گرایی وجودشناختی و آموزه‌های زندگی پس از مرگ، معاد و معیار این همانی شخصی از مسیحیت نخستین تا دوره اصلاحات، بررسی دیدگاه آگوستین و ابن‌سینا در مورد وضعیت نفوس در آخرت و آخرت دوانگارانه از نظر ابن‌سینا و ملاصدرا درج شده است.

موضوع کتاب اصول پنجگانه اعتقادات است که به زبان عربی در پنج فصل تنظیم شده است: شناخت خدا، مبحث نبوت، بحث امامت، عدل الهی و معاد. تمام مطالب به صورت گفت و گو بر پایه‌ی مستنداتی از آیات، روایات و تاریخ تدوین گردیده است.

«معراج» از حوادث بزرگی است که در دفتر زندگی پرافتخار پیامبر اکرم(ص) به ثبت رسیده است. در سفر آسمانی رسول خدا و گفت‌وگوی حضرت با پروردگار متعال، اسراری نهفته است که می‌توان آنها را از ابعاد اخلاقی، عرفانی، معنوی و اجتماعی، مورد تجزیه و تحلیل قرار داد. نگارنده در کتاب حاضر، ضمن شرح وقایع معراج و بیان سخنان پیامبر(ص) در این‌باره، این رویداد را در آیننة اشعار شاعران ایرانی همچون: «مولوی»؛ «صائب تبریزی»؛ «وحشی بافقی» و... نیز به تصویر کشیده است. هم‌چنین در کتاب، مناقب و فضایل حضرت علی(ع) و نیز احادیثی دربارة اخلاق و معاذ، ارائه شده است.

در کتاب حاضر، که حاصل بیانات اخلاقی، اعتقادی «آیت‌الله‌العظمی مظاهری» است، برخی از براهین و ادله مربوط به معاد، به‌گونه‌ای برگزیده و بیان‌شده است که نیاز کمتری به مقدمات پیچیده علمی و توضیحات فنی فراوان داشته باشد و همچنین اکثر قریب به‌اتفاق مطالب با تکیه بر آیات قرآن کریم و با شواهد قرآنی و روایی بیان‌شده است. مبنای اساسی در طرح این مباحث، تذکر و یادآوری بحث کلی معاد به‌منظور تزکیه نفوس و تربیت اخلاقی مخاطبان و خوانندگان بوده است. فصل ابتدایی کتاب، به بیان کلیاتی درباره مسئله معاد اختصاص دارد و پس‌ازآن در فصل دوم، مطالب سودمندی درباره احتضار بیان‌شده است. در فصل سوم و چهارم منزل قبر و حیات برزخی انسان به تصویر کشیده شده و نکات ارزشمندی در این خصوص بیان گردیده است. از فصل پنجم تا پایان کتاب نیز مباحثی در باب منزل قیامت بیان می‌شود.

مسئله حيات اخروي انسان پس از مرگ در روز قيامت، بخش مهمي از آموزه‌هاي ديني و انديشه فلسفي را تشکيل مي‌دهد. چون مسئله معاد در آموزه‌هاي ديني جايگاه والايي دارد هيچ فيلسوف مسلمان صاحب نظري نيست که بخش گسترده‌اي از انديشه خود را به آن اختصاص نداده باشد. کتاب حاضر سعي دارد تا مباني هستي‌شناسي، جهان‌شناسي، انسان‌شناسي و معرفت‌شناسي حيات اخروي انسان در روز قيامت را به صورت فلسفي در مورد چگونگي کيفيت حشر انسان در روز رستاخيز از ديدگاه سه متفکر جهان اسلام ابوعلي سينا، ملاصدرا و محمد غزالي مورد بررسي قرار دهد.

در کتاب حاضر، مباحثی در زمینه‌ی "برزخ" و "قیامت" با استناد به آیات و روایات مطرح گردیده که عناوین پاره‌ای از آن‌ها بدین قرار است: علل ترس از مرگ، نقش ایمان به معاد، انواع مرگ، سئوال‌نکیر و منکر در قبر، علل عذاب قبر، ادله‌ی مقلی بر اثبات وجود قیامت، وضعیت خورشید و ماه در موقع قیامت، چگونگی حضور در قیامت، و سیمای مجرمین در محشر.

اصل معاد در اديان مختلف جهان از چنان اهميتي برخوردار بوده و هست که همواره يکي از بيشترين بخش‌هاي تفکر ديني بشر را به خود اختصاص داده است. چنانکه انکار آن پايه‌هاي دين‌باوري را سخت متزلزل مي‌نمايد. بايد دانست که اعتقاد به مبدأ هستي بدون شناخت و پذيرش معاد اعتقاد ناقصي از دين‌داري و دين‌باوري خواهد بود. ازاين‌رو همه پيامبران الهي از نخستين روزهاي رسالت خود پيوسته پديده معادباوري و زندگي جاويد در سراي آخرت را عنصر مسلم و اصل دوم آيين خويش قرار داده‌اند. در کتاب حاضر به بررسي حقيقت و ماهيت معاد، جايگاه معاد از ديدگاه قرآن و سنت و حقيقت معاد جسماني از ديدگاه حکما و فلاسفه و حقيقت معاد روحاني از ديدگاه حکما و فلاسفه پرداخته شده است.