جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

«روشنگری چیست؟» مقاله ای از فیلسوف امانوئل کانت در سال 1784 است. در نشریه دسامبر 1784 برلینیشه موناتشریفت (ماهنامه برلین) که توسط فردریش گدیکه و یوهان اریش بیستر ویرایش شده بود، کانت به سوالی که یک سال پیش از آن توسط کشیش یوهان فردریش زولنر، که همچنین یکی از مقامات دولت پروس بود، پاسخ داد. مقاله کانت همچنین به علل فقدان روشنگری و پیش شرط های لازم برای ایجاد امکان روشنگری برای مردم پرداخته است. او ضروری می‌دانست که پدرگرایی کلیسا و دولت ملغی شود و به مردم آزادی داده شود تا از عقل خود استفاده کنند. کانت فردریک دوم پروس را به خاطر ایجاد این پیش شرط ها ستایش کرد. کانت بر مسائل دینی تمرکز کرد و گفت: «حکام ما» علاقه کمتری به این دارند که به شهروندان بگویند در مورد مسائل هنری و علمی چه فکری کنند. حال این کتاب "روشن نگری چیست، روشنی یابی چیست؟" اثری است که توسط "آرهارد بار" گرداوری شده است. نویسنده در این کتاب همین مباحث منطقی و فلسفی را پی گیری می کند و سعی دارد با گزینش مقالات مخلف فهم تازه ای را از موضوع مطرح شده ایجاد کند. این کتاب توسط نشر "آگاه" منتشر شده است.

«روشنگری چیست؟» مقاله ای از فیلسوف امانوئل کانت در سال 1784 است. در نشریه دسامبر 1784 برلینیشه موناتشریفت (ماهنامه برلین) که توسط فردریش گدیکه و یوهان اریش بیستر ویرایش شده بود، کانت به سوالی که یک سال پیش از آن توسط کشیش یوهان فردریش زولنر، که همچنین یکی از مقامات دولت پروس بود، پاسخ داد. مقاله کانت همچنین به علل فقدان روشنگری و پیش شرط های لازم برای ایجاد امکان روشنگری برای مردم پرداخته است. او ضروری می‌دانست که پدرگرایی کلیسا و دولت ملغی شود و به مردم آزادی داده شود تا از عقل خود استفاده کنند. کانت فردریک دوم پروس را به خاطر ایجاد این پیش شرط ها ستایش کرد. کانت بر مسائل دینی تمرکز کرد و گفت: «حکام ما» علاقه کمتری به این دارند که به شهروندان بگویند در مورد مسائل هنری و علمی چه فکری کنند. حال این کتاب "روشن نگری چیست، روشنی یابی چیست؟" اثری است که توسط "آرهارد بار" گرداوری شده است. نویسنده در این کتاب همین مباحث منطقی و فلسفی را پی گیری می کند و سعی دارد با گزینش مقالات مخلف فهم تازه ای را از موضوع مطرح شده ایجاد کند. این کتاب توسط نشر "آگاه" منتشر شده است.

ژان فرانسوا لیوتار، یکی از شخصیت‌های اصلی جهان انتقادی معاصر، در اصل واژه «پسامدرن» را وارد بحث‌های رایج فلسفه کرد. در این کتاب، تعدادی از نامه‌هایی که ژان‌فرانسوا لیوتار دربارۀ جریان پسامدرنیسم نگاشته گردآوری کرده‌ایم. کسب مجوز از نویسنده برای چاپ این نامه‌ها چندان آسان نبود. ما بر این پای می‌فشردیم که چاپ این نامه‌ها می‌تواند او را از پاره‌ای اتهامات تبریٔه کند؛ از شمار غیرعقلایی بودن، نومحافظه‌کاری، تروریسم روشن‌فکرانه، لیبرالیسم تساهل‌محور، همچنین پوچ‌گرایی و ناباوری به اخلاقیات و هنجارها. البته او، به‌ظاهر، دغدغه‌ای از این بابت نداشت؛ می‌گفت اینها همه نشانه‌ای است دالّ بر اینکه مخالفانش به‌جای خواندن، یا آنچه خواندنش می‌نامند و استدلال هوشیارانه، بیشتر به استدلال سلیقه‌ای و مبتنی بر بایسته‌های ازپیش‌تعیین‌شده گرایش دارند و حرمت ساحت اندیشه اجازه نمی‌دهد وارد این‌دست مشاجرات شود.

ژان فرانسوا لیوتار، یکی از شخصیت‌های اصلی جهان انتقادی معاصر، در اصل واژه «پسامدرن» را وارد بحث‌های رایج فلسفه کرد. در این کتاب، تعدادی از نامه‌هایی که ژان‌فرانسوا لیوتار دربارۀ جریان پسامدرنیسم نگاشته گردآوری کرده‌ایم. کسب مجوز از نویسنده برای چاپ این نامه‌ها چندان آسان نبود. ما بر این پای می‌فشردیم که چاپ این نامه‌ها می‌تواند او را از پاره‌ای اتهامات تبریٔه کند؛ از شمار غیرعقلایی بودن، نومحافظه‌کاری، تروریسم روشن‌فکرانه، لیبرالیسم تساهل‌محور، همچنین پوچ‌گرایی و ناباوری به اخلاقیات و هنجارها. البته او، به‌ظاهر، دغدغه‌ای از این بابت نداشت؛ می‌گفت اینها همه نشانه‌ای است دالّ بر اینکه مخالفانش به‌جای خواندن، یا آنچه خواندنش می‌نامند و استدلال هوشیارانه، بیشتر به استدلال سلیقه‌ای و مبتنی بر بایسته‌های ازپیش‌تعیین‌شده گرایش دارند و حرمت ساحت اندیشه اجازه نمی‌دهد وارد این‌دست مشاجرات شود.

الحاد طبیعی بر دو مسئله «مفهوم خدا» و «حوزه تبیینی علم و دین» بنا شده است. مفهومِ خداوند در لسان الحاد جدید با مفهومِ مطرح‌شده در ادیان ابراهیمی بالاخص اسلام متفاوت است. همچنین علم و دین دو حوزه متفاوت‌اند و از حیث تبیینی، تفاوت ماهوی دارند. از گذشته شیوه‌های گوناگونی برای اثبات وجود واجب به کار گرفته می‌شده که یکی از آنها ابتنا بر نفسِ «مفهوم وجود» است؛ یعنی تبیینِ فلسفیِ وجود خدا به نحوِ «پیشینی». ریچارد داوکینز معتقد است که «برهان وجودی» چیزی نیست جز بازی با کلمات و کانت این برهان را رد کرده است. البته تقریری جدید نیز دکارت ارائه داد که داوکینر کاملاً به آن تقریر بی‌اعتنا بوده است. این نوشتار درصدد است عبارت داوکینز در کتاب پندار خدا را توضیح داده و نقد کند تا نشان دهد نقدی که داوکینز به برهان هستی شناختی آنسلم وارد می‌سازد، به هیچ وجه صادق نبوده و نوعی تلقی نازل از این برهان به شمار می‌آید.

«نا انسانی» 16 فصل دارد که هرکدام از آنها شامل یک مقاله یا یک سخنرانی در مفهوم زمان و مفاهیم مرتبط با آن است. عناوین این فصول به ترتیب عبارتند از «آیا تفکر می تواند بدون بدن ادامه یابد؟»، «بازنویسی مدرنیته»، «ماده و زمان»، «لوگوس و تخنه، یا دورنویسی»، «زمان امروز»، «نیوتون: لحظه»، «امر والا و آوانگارد»، «چیزی شبیه: «ارتباط... بدون ارتباط»، «بازنمایی، نمایش، نمایش ناپذیر»، «عکس گفتار»، «پس از امر والا، وضع زیباشناسی»، «حفاظت و رنگ»، «خدا و عروسک»، «فرمان بری»، «Scapeland» و «دوموس و کلان شهر».

این کتاب به معرفی شخصیت‌های مطرح در قرون وسطای مسیحیت و نیز تبیین دیدگاه‌های الاهیاتی و فلسفی آن‌ها پرداخته است. این کتاب با دوره آغازین مسیحیت که به دوره آبا یا پدران کلیسا معروف است، آغاز می‌شود و به ترتیب تاریخی تا پایان قرن سیزدهم که شامل معرفی آرا و دیدگاه‌های دانز اسکوتوس است، ادامه می‌یابد. مؤلف در مقدمه‌ای که بر کتاب نوشته است، هدف از نگارش این اثر را صرفاً ارائه بیان کلیات یا مجموعه‌ای از برداشت‌های مختلف درباره فلسفه قرون وسطا نمی‌داند، بلکه می‌کوشد از سیر فلسفه قرون وسطا و دوره‌های مختلف آن شرح معقول و منسجمی به‌دست دهد. مروری بر کتاب تاریخ فلسفه 2 فلسفه قرون وسطا دورۀ تاریخ فلسفۀ که تألیف فردریک کاپلستون فیلسوف متأله و یکى از برجسته‌ترین مورخان فلسفه در عصر جدید است، از جامعترین و روشنترین کتب تاریخ فلسفه است که پس از انتشار با اقبال فیلسوفان و دوستداران و دانشجویان فلسفه و منتقدان روبرو شده است.تاریخ فلسفه اثر فردریک کاپلستون یکی از برجسته‌ترین آثار کلاسیک در زمینه تاریخ فلسفه‌است که در نه جلد به نگارش درآمده‌است. بیش از پنجاه سال از تألیف کتاب گرانقدر سیر حکمت در اروپاى شادروان محمد على فروغى مى‌گذرد. فروغى پس از ترجمۀ گفتار در روش دکارت متوجه شد که این رسالۀ عمیق در ایران درست فهمیده نمى‌شود و در واقع صرف ترجمه و ارائۀ مجرد افکار یک فیلسوف، اگر خوانندگان به پیوستگى آن با آراء قبلى و با سیر تطور بعدى و زمینۀ تاریخى آن آشنا نباشند، بى‌فایده است. او بدرستى دریافته بود که شناخت آراء فلسفى و فهم افکار واقعى هرفیلسوفى نخست در «تاریخ فلسفه» امکان‌پذیر است. نگرش تاریخى به فلسفه و عموما به تمام دستاوردهاى انسانى، در گذشته کمتر سابقه داشته است. قدما در واقع براى تاریخ فلسفه شأنى قائل نبودند و اصولا چندان توجهى به منشاء آراء فلسفى و تأثیر و تأثر و سیر و بسط تاریخى آن نداشتند. به گفتۀ امیل بریه: «مطالعۀ تاریخ فلسفه در مجموع سیر زمانى آن، با توجه به وحدت این سیر تطورى، امرى است که تقریبا تازگى دارد. این امر یکى از وجوه متعدد اعتقاد به ترقى روح انسانى است که در اواخر قرن هجدهم به ظهور رسید. در فلسفۀ تحصّلى اوگوست کنت به اعتبارى، و در فلسفۀ هگل به اعتبارى دیگر، سیر تاریخى فلسفه به عنوان لازم ذات فلسفه تلقى شد.» مى‌دانیم که هگل فلسفه را همان تاریخ فلسفه مى‌دانست؛ به عقیدۀ او، فلسفه را فقط باید در تاریخ فلسفه آموخت. با این اعتبار، اگر بخواهیم دست کم فلسفۀ جدید غرب را بشناسیم، و افکار ماهوى فلاسفۀ آن را بدانیم، ناگزیر از اتخاذ این دید تاریخى هستیم، دیدى که در تاریخ فلسفه منعکس است.

این کتاب به معرفی شخصیت‌های مطرح در قرون وسطای مسیحیت و نیز تبیین دیدگاه‌های الاهیاتی و فلسفی آن‌ها پرداخته است. این کتاب با دوره آغازین مسیحیت که به دوره آبا یا پدران کلیسا معروف است، آغاز می‌شود و به ترتیب تاریخی تا پایان قرن سیزدهم که شامل معرفی آرا و دیدگاه‌های دانز اسکوتوس است، ادامه می‌یابد. مؤلف در مقدمه‌ای که بر کتاب نوشته است، هدف از نگارش این اثر را صرفاً ارائه بیان کلیات یا مجموعه‌ای از برداشت‌های مختلف درباره فلسفه قرون وسطا نمی‌داند، بلکه می‌کوشد از سیر فلسفه قرون وسطا و دوره‌های مختلف آن شرح معقول و منسجمی به‌دست دهد. مروری بر کتاب تاریخ فلسفه 2 فلسفه قرون وسطا دورۀ تاریخ فلسفۀ که تألیف فردریک کاپلستون فیلسوف متأله و یکى از برجسته‌ترین مورخان فلسفه در عصر جدید است، از جامعترین و روشنترین کتب تاریخ فلسفه است که پس از انتشار با اقبال فیلسوفان و دوستداران و دانشجویان فلسفه و منتقدان روبرو شده است.تاریخ فلسفه اثر فردریک کاپلستون یکی از برجسته‌ترین آثار کلاسیک در زمینه تاریخ فلسفه‌است که در نه جلد به نگارش درآمده‌است. بیش از پنجاه سال از تألیف کتاب گرانقدر سیر حکمت در اروپاى شادروان محمد على فروغى مى‌گذرد. فروغى پس از ترجمۀ گفتار در روش دکارت متوجه شد که این رسالۀ عمیق در ایران درست فهمیده نمى‌شود و در واقع صرف ترجمه و ارائۀ مجرد افکار یک فیلسوف، اگر خوانندگان به پیوستگى آن با آراء قبلى و با سیر تطور بعدى و زمینۀ تاریخى آن آشنا نباشند، بى‌فایده است. او بدرستى دریافته بود که شناخت آراء فلسفى و فهم افکار واقعى هرفیلسوفى نخست در «تاریخ فلسفه» امکان‌پذیر است. نگرش تاریخى به فلسفه و عموما به تمام دستاوردهاى انسانى، در گذشته کمتر سابقه داشته است. قدما در واقع براى تاریخ فلسفه شأنى قائل نبودند و اصولا چندان توجهى به منشاء آراء فلسفى و تأثیر و تأثر و سیر و بسط تاریخى آن نداشتند. به گفتۀ امیل بریه: «مطالعۀ تاریخ فلسفه در مجموع سیر زمانى آن، با توجه به وحدت این سیر تطورى، امرى است که تقریبا تازگى دارد. این امر یکى از وجوه متعدد اعتقاد به ترقى روح انسانى است که در اواخر قرن هجدهم به ظهور رسید. در فلسفۀ تحصّلى اوگوست کنت به اعتبارى، و در فلسفۀ هگل به اعتبارى دیگر، سیر تاریخى فلسفه به عنوان لازم ذات فلسفه تلقى شد.» مى‌دانیم که هگل فلسفه را همان تاریخ فلسفه مى‌دانست؛ به عقیدۀ او، فلسفه را فقط باید در تاریخ فلسفه آموخت. با این اعتبار، اگر بخواهیم دست کم فلسفۀ جدید غرب را بشناسیم، و افکار ماهوى فلاسفۀ آن را بدانیم، ناگزیر از اتخاذ این دید تاریخى هستیم، دیدى که در تاریخ فلسفه منعکس است.