آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

این پایان نامه، ترجمه مقدمه و پنج فصل نخست کتاب «مفهوم النص» تألیف نواندیش مصری دکتر نصر حامد ابو زید همراه با ملحقاتی در بررسی آرای قرآنی اوست. صاحب کتاب سعی کرده است، این نکته را روشن کند که قرآن متنی است زبانی و منسوب به فرهنگی خاص. وی با استفاده از آیات قرآن و منابع کهن و جدید، داخلی و خارجی به شناخت نص قرآنی پرداخته است. نویسنده پایان نامه در مقدمه با عنوان گفتمان دینی و روش عملی، موضوع سنت گروی یا نواندیشی و درک علمی از سنت را بررسی کرده و در قسمت تعلیقات به کتاب شناسی و گزارش زندگی ابوزید و آرای او در تحلیل و فهم نص قرآنی پرداخته است. مهم ترین مباحث آن مفهوم وحی، نخستین گیرنده نص قرآنی، مکی و مدنی، اسباب نزول و ناسخ و منسوخ است

از متون جغرافیای انسانی اطلاعات و آگاهی‌های ارزشمندی در زمینه‌های اجتماعی، فرهنگی و تاریخی به دست می‌آید. در این متون، جغرافی نگاران مسلمان به وصف اوضاع اجتماعی، خُلق و خو، آداب و رسوم، اوضاع دینی و سیاسی اقوام و ساکنان مناطق گوناگون جهان اسلام پرداخته‌اند. وصف اصطخری و مقدسی دو جغرافی نگار برجسته ایرانی و عرب قرن چهارم، علاوه بر بیان امور واقع جغرافیایی ـ تاریخی، تحت تأثیر گرایشهای قومی، دینی و سیاسی آنان نیز قرار داشته است. در این مقاله، به روش توصیفی ـ تحلیلی نمونه‌هایی از انعکاس گرایشهای مذکور در آثار دو دانشمند جغرافی نگار بررسی خواهد شد. نتیجه نشان می‌دهد که در بهره‌گیری از متون جغرافیایی و نیز تاریخی، همواره باید جانب احتیاط را نگاه داشت و ارزیابی، تهذیب و نقد محتویات در استناد به آنها می‌باید در نظر گرفته شود.

از جمله مهمترین مسایل در متون مرجع ،سهولت در بازیابی اطلاعات است. از طرف دیگر قرآن - به عنوان محوری ترین منبع در حوزه مطالعات اسلامی - دارای یک شبکه مفهومی کامل و منسجمی است که اجزای آن به صورت نامرئی و پراکنده در آیات و سور پخش شده اند.این پراکندگی به نحوی است که محققین در یک مطالعه و تحقیق موضوعی ، در پیدا کردن آیات مورد نیاز با مشکل مواجه می شوند. راه حل این مشکل تالیف گنجواژه ای قرآنی است . رساله حاضر مقدمات نظری گنجواژه نویسی در حوزه قرآن کریم را بررسی نموده است.در این رساله فرای روش تحلیل معناشناختی، بااستفاده از روش تحلیل متن و بررسی مساله پیوستگی متن قرآن و یافتن روابط همنشینی و جانشینی شبکه مفهومی قرآن به عنوان زیر بنای طبقه بندی و با جایگزینی واژه هادر شبکه مکانهای پر تراکم واژگانی (حوزه های معنایی)مشاهده می شود . حوزه های معنایی سرشاخه های اصلی در طبقه بندی مفهومی قرآن هستند و بقیه واژه ها به ترتیب تراکم مفهومی خود به صورت نمودار درختی در شاخه های فرعی قرار می گیرند. نگارش گنجواژه قرآنی گام موثر و کلیدی در راستای ورود قرآن به عرصه اطلاع رسانی و انفورماتیک است.

یکی از مفاهیم مهم قرآن کریم، بحث از نور و تقابل آن با ظلمت است. وجود چنین مفهومی از دیرباز دربسیاری از ادیان و آئین ها ، ما را به جایگاه مهم آن رهنمون می سازد. این واژه در آیات متعددی از قرآن کریم و در معانی مختلفی چون خداوند، کتب آسمانی و عنایات الهی برای بندگان به کار رفته است. علاوه بر این در قرآن کریم از مفهوم حقیقی ونیز مجازی این واژه سخن به میان آمده است. به نظر می رسد ارتباط تنگاتنگی میان مفاهیم حقیقی و مجازی این دو واژه وجود داشته باشد. این ارتباط در پایان جهان و خاموش شدن نور فیزیکی و اشراق جهان به درخششی الهی و معنوی نمود پیدا می کند. نور در روایات نیز در همان مفاهیم قرآن کریم به کار رفته است؛ علاوه بر آنکه استعمال این واژه در مفاهیم دیگری نیز به چشم می خورد که در همان مفاهیم اصلی قابل انطباق است.

مطالب این رساله در سه فصل ذیل تنظیم شده است: فصل اول مشتمل بر عناوین، روش، تفسیر، تأویل و تنزیل است. فصل دوم هم در مورد روش تفسیر، تاریخچه و انواع آن است. فصل سوم و آخر هم که اصل بحث دراین رساله یعنی نقد و تبیین روش تفسیر قرآن به قرآن بوده و مشتمل بر عناوین نظریه های تفسیر قرآن به قرآن، مبانی، دلایل و کیفیت این روش، نقش روایات معصومین (ع) و ایرادات وارده بر این روش می باشد.

رساله حاضر شامل یک مقدمه، نه بخش و دو ضمیمه به شرح ذیل است: مقدمه درباره اهمیت بررسی ترجمه قرآن، تعریف و ترجمه و شرایط آن مباحثی را ا رایه می دهد. بخش اول: جنبه های سه گانه قرآن بخش دوم: ضرورت ترجمه قرآن و دلایل این ضرورت بخش سوم: میزان ترجمه پذیری قرآن بخش چهارم: ترجمه قرآن پخش پنجم: شبهات مخالفین ترجمه قرآن و نقد و بررسی آن ها بخش ششم: عوامل باز دارنده ترجمه قرآن بخش هفتم: شرایط لازم برای ترجمه قرآن بخش هشتم: نخستین ترجمه قرآن بخش نهم: معرفی دو ترجمه کاملترین و کهن ترین ترجمه های قرآن ضمیمه یک: استنادات شرعی (فتواهای مراجع شیعه و نظرات علمای اهل سنت) ضمیمه دو: جدول ترجمه های قرآن به زبان های رایج دنیا