آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

چکیدهآسیب شناسی حجاب و عفاف از منظر قرآن و حدیث و راه‌کارهای مقابله با آنبه کوشش:فاطمه بیگم فقیهیدر ارتباط با موضوع پژوهش با دو سئوال اساسی مواجه هستیم:1- از منظر دین چه عواملی سبب وقوع و بروز ناهنجاری‌های اجتماعی در زمینه عفاف و حجاب است؟2- برای جلوگیری از این آسیب اجتماعی یا اصلاح آن چه راه کارهایی وجود دارد؟در پاسخ به سئوال اول باید گفت: عوامل متعددی هم‏چون عوامل اعتقادی، فرهنگی، اقتصادی، تربیتی، اخلاقی و جامعه‌شناختی، در این زمینه نقش آفرین هستند که باید به عنوان عوامل آسیب رسان مورد توجه جدی واقع شوند. مهم‌ترین مصادیق و مواردی که تحت این عوامل قرار می‌گیرند را می‌توان چنین برشمرد: ضعف در معرفت دینی و ایمان افراد جامعه، ضعف در فرهنگ دینی و تهاجم فرهنگ بیگانه، کم رنگ بودن الگوهای رفتاری، احساس بی‌اعتقادی در مربیان، فقر و تنگدستی، کم توجهی خانواده‌ها نسبت به تربیت دینی فرزندان، ارائه مفهوم معیوب از دین در محیط‌های تربیتی، برخورد‌های تند و سرزنش‌های افراطی برخی خانواده‌ها نسبت به فرزند خاطی، خواسته‌های نفسانی، ثروت‌طلبی و دنیاخواهی، و رواج بد حجابی. در پاسخ به سئوال دوم نیز می‌توان چنین گفت: در زمینه اقدامات پیش‌گیرانه ، فعالیت‌های فرهنگی و تلاش آگاهانه برای تحول در نظام اعتقادات و ارزش‌های ذهنی متربیان و در نظر گرفتن نقش محیط در تأثیرگذاری بر فعالیت‌های فرهنگی و نگاه مسئولیت‌پذیر متولیان فرهنگ در قبال ترویج حجاب و عفاف به عنوان مهم‌ترین اقدام مطرحند. هم‌چنین در ارتباط با اقدامات اصلاحی و تربیتی و نیز تأدیبی، احیای فریضه امر به معروف و نهی از منکر و در نظر گرفتن عواقب بی‌تفاوتی در قبال این فریضه بزرگ الهی و توجه به نقش خانواده در اصلاح و تربیت فرزندان به عنوان مهم‌ترین راه کار در مواجهه با ناهنجاری‌های موجود در جامعه در زمینه حجاب و عفاف قابل پی‌گیری است.کلید واژه : حجاب، عفاف، حیا، فرهنگ دینی، تربیت اسلامی.

چکیدهبررسی اسماء و صفات الهی در قرآن کریم و روایاتبه کوشش :زهرا محب‌پورحقیقیهدف از این پژوهش شناخت اسماء و صفات الهی بر مبنای قرآن و حدیث، بررسی آماری میزان تکرار آن‌ها در قرآن کریم و اعتبارسنجی دلالی برخی روایاتی که موضوع اصلی آن‌ها اسماء خداوند متعال است، به‌واسطه-ی عرضه‌ی آن‌ها بر قرآن، می‌باشد. بدین منظور در فصل نخست این رساله به مقدمه، اهمّیّت، هدف، روش، سوال‌های تحقیق و همچنین تعریف اسماء و صفات الهی و مهم‌ترین تقسیمات آن که عبارتند از : صفات ذاتی و فعلی، ثبوتی و سلبی، حقیقی و اضافی و مبحث توقیفیّت یا عدم توقیفیّت اسماء خداوند ونیز توضیحاتی در مورد دعای جوشن کبیر و روایت اسماءالحسنی پرداخته شده است. لازم به ذکراست که درباب توقیفیّت اسماء الهی نتیجه این شد که دلیلی بر توقیفیّت اسماء خداوند وجود ندارد، یعنی می‌توان اسم‌های نیکو و منزّه از نقصی را که در شرع ذکر نشده، بر او جلّ‌وعلا اطلاق نمود؛ اما از باب احتیاط و ادب بهتر است که در مقام تسمیه، خداوند سبحان به اسمائی خوانده شود که در قرآن و روایات مطرح شده‌اند. در فصل دوم اسماء، صفات و افعالی که در قرآن کریم ودو حدیث مذکور به خداوند سبحان نسبت داده شده، استخراج گشته و به ترتیب حروف الفبا در 565 مدخل ذکر شده-اند؛ در هر مدخل نیز مفهوم‌شناسی مختصر و میزان فراوانی اسم، فعل، شبه‌فعل و موارد مرتبط دیگری که در قرآن کریم از یک مصدر برای خداوند متعال مطرح شده، بیان گردیده است. در فصل پایانی نیز همه‌ی این موارد در جدولی، براساس میزان فراوانی، گرداوری شده و تحلیل‌ها و مقایسه‌هایی صورت گرفته است.برمبنای نتایج بدست آمده، در میان مجموع اسماء، افعال و شبه‌فعل‌ها، اسم جلاله‌ی «الله» با 2816 بار تکرار دارای بیش‌ترین فراوانی و ربوبیّت: 965، رحمت :514، علم: 317، عذاب : 289 و مشیّت الهی :204، در مرتبه‌های بعد قرار گرفتند. در بین اسماء خداوند نیز پس از اسم الله، اسم‌های الرّب :964، الرحیم :226، الرحمن :168، الغفور و الحکیم : 91، بیش‌ترین میزان تکرار را داشته‌اند. در مقایسه‌ای هم که بین اسماء و تعبیرات دعای جوشن کبیر با قرآن کریم صورت گرفت، 35% از آن اسماء و تعبیرات مطابقت کامل و 46% مطابقت نسبی با قرآن داشتند و در 19% از آن‌ها مطابقت لفظی وجود نداشت. اسماء وارده در روایت اسماءالحسنی نیز 76% مطابقت کامل، 17% مطابقت نسبی و 7% عدم مطابقت لفظی با قرآن کریم داشتند. کلیدواژه‌ها : اسماء و صفات الهی، قرآن کریم، دعای جوشن کبیر، روایت اسماءالحسنی.

انذار و تبشیر به عنوان دو روش تربیتی اثرگذار بر انسان، مورد توجه خاص قرآن بوده و نخستین مراحل دعوت عَمَلی پیامبران را در بر گرفته است. این تحقیق با هدف دست‌یابی به روش‌شناسی تربیتی آیات انذار و تبشیر انجام گرفته است. در راستای هدف تحقیق؛ مبانی، اصول، ابزار و هدف‌های تربیتی حاصل از انذار و تبشیر در تربیت و سیر تعالی انسان به روش تفسیر قرآن به قرآن و اصول معناشناسی شناختی بر اساس روابط درون متنی و همنشینی و جانشینی، و نیز روابط بینامتنی با استفاده از علوم مبتنی بر تجربه‌ی جنبه‌های روان شناختی انسانو علوم تربیتی در سه بعد معرفتی، گرایشی و رفتاری بیان شده است.

. پرسش های اصلی این پژوهش عبارتند از : ‎1-آیا اساسا بررسی رجالی احادیث غیرفقهی، لازم است؟ ‎2-به طورکلی حدود تاثیرگذاری دانش رجال در برداشت ها و موضع گیری های علوم قرآنی چقدر است؟ ‎3-در یک ارزیابی فراگیر، کدام بخش از علوم قرآنی، انس و پیوند بیشتری با دانش رجال دارد و کدام بخش از آن پیوند چندانی یا هیچگونه ارتباطی با این دانش ندارد؟ .

بر اساس برداشت بدوی از برخی آیات قرآن، این کتاب با شاعران برخوردی منفی نموده و آنان را- اگر با ایمان و درست کار نباشند - مورد نکوهش قرار داده است. از سوی دیگر، در سخن و سیره پیشوایان دین در پیوند با موضوع شعر و شاعری، به نصوص و گزارش هایی بر می خوریم که به حسب ظاهر، متعارض و ناسازگار به نظر می رسند؛ زیرا برخی از آن ها، این کار را مورد نکوهش قرار داده و پاره ای دیگر آن را بی اشکال دانسته اند و حتی گاه، مورد تشویق قرار داده اند. مقاله پیش رو با بررسی آیات و روایات یاد شده، در پی تبیین این نکته است که هیچ یک از فرازهای قرآنی و روایی در صدد تخطئه و نکوهش اصل این کار نیست و روایات به ظاهر ناسازگار نیز با توجه به این که ناظر به گوناگونی محتوای شعر و نیز شرایط و موقعیت های مختلف هستند، با هم سازگار و قابل جمع می باشند و به احکام متفاوت و متناسب با وضعیت های مختلف اشاره دارند.

بر اساس دیدگاه غالب در میان فقیهان و اصولیان، می توان در فتوا دادن به احکام غیر الزامی، به روایات نامعتبر از قبیل ضعیف، مرسل، منقطع و به طور کلی هرگونه دلیلی که فاقد شرایط حجیت است، استناد نمود. این رویکرد که به قاعده «تسامح در ادله سنن» معروف است، بیش از هر چیز، مبتنی بر روایاتی است که به «احادیث من بلغ» استشهار یافته. با بررسی دقیق این احادیث و درنگ بیش تر در مفاد آنها، و نیز نقد دلایل دیگر این قاعده، روشن می شود، هیچ یک از این احادیث و دلایل، بر مدعای مشهور دلالت ندارد و در نتیجه قاعده مزبور، فاقد اعتبار و کارآیی لازم است.