آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 8
خواجه عبدالله انصاری و نجم‌الدین کبری، بازشناسی دو الگوی متفاوت در سنّت نخست عرفانی
نویسنده:
محمد رودگر
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
خواجه عبدالله انصاری شخصیتی است که آشکارا کوشید یک نظام منسجم در سنّت نخست عرفانی ارائه دهد. امروزه با اسم خواجه و آثارش به خصوص منازل السائرین واژگانی چون عرفان عملی و سنّت نخست عرفانی به ذهن متبادر می­شود؛ اما در نوشتار حاضر ثابت شده است که خواجه عبدالله نه از جهت شخصیت فکری، اعتقادی و نه سنت عملی و سلوکی نمی‌تواند نمایانگر تمامیت سیر و سلوک بوده باشد. بزرگ‌ترین نماینده و استاد سنت عملی در عرفان، نجم‌الدین کبری بنیان‌گذار و تدوینگر سلوک شطّار است. سنّت عملی صوفیان با تأکید بر اعمال قلبی، معرفت نفس و مراتب آن، موت اختیاری، مرگ و نوزایی عرفانی، سوانح، مشاهده و غیره در محور یک الگوی غیرخطی ارائه شده است. بیشترین توجه به کلیدواژه­های فوق بر محوریت غیر خطی سنّت عملی، از سوی نجم‌الدین و شاگردانش صورت گرفته است. از این جهت او بهترین نمایندة پیران خراسان در سیر و سلوک است. در حال حاضر برای پژوهش در سیر و سلوک و تحول معنوی، دانش­پژوهان را به منازل­السائرین نوشتة خواجه عبدالله انصاری ارجاع می­دهند؛ اما در میدان عمل کسی بهتر از نجم­الدین کبری از سنّت عملی پیران خراسان نمایندگی نکرده است.
کرامات اولیا؛ دلایل اثبات: عقل، نقل و اجماع
نویسنده:
محمد رودگر
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
کرامات همانند معجزات از علل خفیه غیبی و فراطبیعی برخوردارند که بشر نمی‌تواند به کشف تامه آن علل نایل گردد. این پدیده‌های ناشناخته از مهم‌ترین دستاویزهای قشری‌گرایان برای انکار تصوف بوده است. عرفا عامه مخاطبان خود را به پذیرش متعبدانه کرامات فرامی‌خوانده‌اند، اما مبانی خود را نیز در اثبات کرامات بیان داشته‌اند. در بسیاری از آثارِ ایشان به عناوین و موضوعاتی چون «اثبات کرامات» یا «تعلیل کرامات» برمی‌خوریم. بیشترین دغدغه عرفا در بحث کرامات اولیا، در حوزه اثبات این پدیده بوده است. در این پژوهش مبانی عرفا در اثبات کرامات در سه گروه عقل و نقل و اجماع رده‌بندی و بیان شده است. به‌رغم وجود چنین دلایلی، باز هم کرامات دستمایه برخی شبهه‌پراکنی‌ها بوده است. از این جهت، سعی شده است به مهم‌ترین شبهات نیز پرداخته شود. اگر کرامات به­عنوان پدیده‌ای ذاتاً غریب و ناشناخته مورد پذیرش قرار گیرد، چه از منظر عقلی و فلسفی، چه نقلی و شرعی و چه تواتر و اجماع عقلا، دستاورد بزرگی است برای رسیدن به نوعی واقع‌گرایی خاص که در آن، هم واقعیت بیرونی و هم فراواقعیاتی چون کرامات و معجزات به رسمیت شناخته می‌شوند.
صفحات :
از صفحه 91 تا 116
منتقدان احمد غزالی؛ ارزیابی انتقادات مربوط به شاهد، سماع و تقدیس ابلیس
نویسنده:
علی آقانوری، محمد رودگر
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
وابستگی احمد غزالی به جریان عرفانی خاصی به نام «عرفان عاشقانه» و «جمال‌گرا»، نتایج خاصی را در پی داشت؛ از جمله: سماع، شطح و شاهدبازی. اموری که آنها را «سنت‌های جمالی» می‌نامیم. عمده انتقادها، هجمه‌ها و حتی هجوهایی که به مکتب خواجه شده، به سنت‌های جمالی‌اش باز می‌گردد، نه به باورها و اصول مکتب او. در این نوشتار، ابتدا شواهد این مطلب را که احمد غزالی اهل این سنت‌ها بوده است، نقل می‌کنیم. آنگاه انتقاداتی را که در این موضوعات به او شده است، بررسی و ارزیابی می‌کنیم. انتقاد مهم دیگری هم که به خواجه شده، به بحث «تقدیس ابلیس» برمی‌گردد. از این‌رو، مباحث خود را در دو قسمت پی خواهیم گرفت: سنت‌های جمالی و تقدیس ابلیس.
صفحات :
از صفحه 91 تا 124
عرفان خراسان و ابن‌عربی؛ تفاوت‌های سلوکی
نویسنده:
محمد رودگر
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
خراسان به دلایلی چون دوری از مرکز خلافت، همواره مرکز تصوف بوده است، چنان‌که شیعیان و معارضان سیاسی نیز به آن توجه داشته‌اند. تصوفی که امروزه از آن یاد می‌شود، حاصل واکنش‌های مکتب خراسان در برابر ابن‌عربی و شارحانش، چه در سلوک و چه در نظر (وحدت وجود)، است. نوع سلوک مشایخ خراسان در اندیشه‌های نظری ایشان تأثیرگذار بوده است. از این رهگذر، تفاوت‌هایی مبنایی و اساسی بین خود و مکتب ابن‌عربی می‌یافتند. پیدایش روش «وجه خاص» پس از روش «سلوک شطّار» فقط با بررسی این‌ گونه از تفاوت‌ها توجیه‌پذیر خواهد بود. دیگر وجوه افتراق، در برابر تفاوت‌های چشمگیر نظری و سلوکی، رنگ می‌بازند و در نتیجه، بر عمق مخالفت‌های ابتداییِ عرفان خراسان با ابن‌عربی و شارحان افزوده می‌شود. برای نشان‌دادن تفاوت‌ها در حوزه سلوک، در این پژوهش ابتدا سلوک در عرفان خراسان و آنگاه سلوک در مکتب ابن‌عربی بررسی و مقایسه شده است. ثمره این مقایسه، رخ‌نمودنِ تفاوت‌هایی است که علی‌رغم غلبه قاطع عرفان نظریِ ابن‌عربی، تشخص و استقلال مکتب خراسان را دست‌کم در ساحت سلوکی ثابت می‌کند.
صفحات :
از صفحه 151 تا 174
مبانی نظری امام خمینی در عشق عرفانی و مقایسة آن با مبانی بنیانگذار عرفان عاشقانه، احمد غزالی
نویسنده:
محمد رودگر
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
جریان عرفان عاشقانه چه در بعد نظری و چه در بعد عملی و سلوکی، دارای اصول و ویژگی‌هایی است که کمتر بدان توجه شده است. با مشخص نمودن چند مورد مهم از اصول و ویژگی‌های نظری در آثار احمد غزالی می‌توان دریافت که چگونه او توانسته است جریان عرفان عاشقانه را به صورت یک جریان و ساحت مستقل و شکوفا رواج دهد و در مقایسه با آرای امام در این موضوع می‌توان دریافت که عرفان عاشقانة خراسانی تا چه حد توانسته است در آرای عرفانی یک عارف معاصر هرچند با مشربی متفاوت، تأثیرگذار باشد. مدعا و دست‌آورد این پژوهش به طور مشخص این است که امام خمینی به عنوان عارفی برخاسته از مکتب ابن‌عربی و با مشرب صدرایی، مبانی عرفان عاشقانة خراسان را هرچند به طور کلی می‌پذیرد و بخصوص در اشعار خود با زبانی بسیار شبیه با زبان عرفای خراسان بیان می‌دارد، اما گاه بخصوص در آثار منثور، همان اصول را به گونه‌ای دیگر و به بیانی رایج در مکتب ابن‌عربی مطرح ساخته است و تحت تأثیر رویکرد رایج در فقه شیعی، به اصول ناظر به برخی از سنن عرفان عاشقانه همچون عشق مجازی، توجه چندانی نداشته است.
صفحات :
از صفحه 71 تا 92
عرفان خراسان و ابن‌عربی، تفاوت‌های نظری
نویسنده:
محمد رودگر
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
هرچند نمی‌توان بررسی تاریخی دقیقی درباره خاستگاه تصوف خراسانی و تشخص آن در قرون اولیه دربرابر طریقت‌ها و مکاتب عرفانی عراق و شام صورت داد ولی می‌توان استقلال این مکتب را چه قبل و چه بعد از ابن‌عربی به رسمیت شناخت، تأثیر و تأثرات آن را در مواجهه با مکتب ابن‌عربی و شارحانش بررسی نمود، عرفان نظری آن را بیشتر شناخت و با عرفان نظری محیی‌ الدینی مقایسه کرد. اوج مخالفت‌های صوفیه را با وحدت وجود، می‌توان در عرفای خراسانی یافت؛ تا آنجا که دربرابر آن، نظریه «وحدت شهود» را مطرح کردند. به‌رغم این مخالفت‌ها، گرایش تدریجی عرفای خراسانی به ابن‌عربی نیز موضوع بسیار مهمی است. با در کنار هم گذاشتن حقایقی از این دست، می‌توان نظام فکری کاملاً متفاوتی برای صوفیانِ رسمیِ دارای سلسله در نظام‌های سنتیِ خانقاهی ترسیم کرد، دربرابر عرفان نظری ابن‌عربی و شارحانش. پیدایش نظریه «وحدت شهود» دربرابر وحدت وجود، تنها با بررسی این‌گونه از تفاوت‌ها قابل توجیه خواهد بود. انگیزه‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و مواردی از این دست، در برابر تفاوت‌های چشمگیر نظری رنگ می‌بازند و درنتیجه، بر عمق مخالفت‌های ابتدایی عرفای مکتب خراسان در این باب افزوده می‌شود.
صفحات :
از صفحه 51 تا 71
تجلّی حق در دعا از منظر محیی‌الدین ابن‌عربی و امام خمینی(ره)
نویسنده:
محمد رودگر، طاهره میرزایی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
صوفیه تا پیش از ابن‌عربی تجلّی را غالباً به معنای مطرح در عرفان عملی (تجلی شهودی) به کار می‌بردند. نظریة تجلی حق در عرفان نظری محیی‌الدین و شارحان وی مطرح شده؛ اما به تجلی حق در دعا که بیشتر مربوط به ساحت عبادی عرفان عملی است، کمتر توجه شده است. نظریه تجلی حق در عرفان نظری در ظهور مظاهر از مبدأ خلقت یعنی باری‌تعالی است و بازگشت همین نمودها به خود حضرت حق که در دو قوس صعود و نزول صورت می‌پذیرد. در عرفان عملی، تجلی را شهودی دانسته و آن را تابش نور حق بر دل سالک خوانده‌اند. جلوه‌گری نور الهی ناشی از حبّ پروردگار به بنده بوده، موجب رخداد کشف و شهود، و رشد و کمال و ترقی در قوس صعود می‌گردد. با توجه به جایگاه کاربردی تجلی حق در دعا در عرفان عملی به بررسی آرای عرفانی ابن‌عربی و امام خمینی در این باره پرداختهایم. سلوک عملی ابن‌عربی معرفت‌شناسانه است. امام خمینی دارای سلوکی است سائلانه و عارفانه؛ سلوکی مبتنی بر دعا و مسئلت در سیرة امامان معصوم (ع) و نیز معرفت در مکتب ابنعربی. این پژوهش تلاشی در تبیین شباهت‌ها و تفاوت‌ها و چگونگی اندیشه‌ها و سلوک عرفان عملی این دو شخصیت تأثیر‌گذار، در موضوع تجلی حق در دعاست.
صفحات :
از صفحه 77 تا 104
مثال و خیال؛ جایگاه عوالم واسط در هستی‌شناسی و معرفت‌شناسی عرفانی و هنر
نویسنده:
رضا الهی منش، محمد رودگر
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
چکیده :
نظریه عالم مثال نظریه‌ای هستی‌شناختی است که عمدتا در فلسفه، کلام، و به‌ویژه عرفان کارایی دارد. عالم خیال نیز عالمی است که انسان در ارتباط با عالم مثال به آن دست می‌یابد. امروزه کارایی‌های جدیدی برای این عوالم در فلسفه دین، روان‌شناسی، فلسفه ذهن، هنر، و ادبیات نیز تعریف شده که اهمیت بسیاری است. نوع نگرش فرهنگ غرب به عوالم ماورا، از جمله مثال و خیال، دچار آفاتی است که اگر بدان توجه نکنیم، می‌تواند ما را به‌رغم برخورداری از تراث عظیم علمی و معنوی در این زمینه، به همان معضلاتی دچار کند که امروزه در غرب به آن مبتلا هستند. تعریفی که آنان از این عوالم و کارکردهایشان ارائه داده‌اند، به قیمت نادیده‌گرفتن و زیر سؤال بردن بسیاری از آموزه‌‌های دینی، مثل توحید و معاد تمام شده است. از این‌رو، ما در این نوشتار درصدد بیان جایگاه اصلی این عوالم در عرفان اسلامی، با توجه ویژه به آرای سهروردی، ابن عربی، و ملاصدرا برآمده‌ایم، همچنین مقاله حاضر به یکی از کارایی‌های جدید این بحث در دنیای معاصر، یعنی در هنر، اشاراتی می‌کند، و ثمره نگرش عرفانی ـ اسلامی به این نظریه را با نگرش غربی مقایسه کرده است.
صفحات :
از صفحه 1 تا 28
  • تعداد رکورد ها : 8