آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

در اندیشه هر فیلسوفی معمولاً یک یا چند مفهوم کلیدی وجود دارد که نمایندۀ نظام فکری وی و مبنای وجود و فهم دیگر مفاهیم و تفکرات اوست. مفهوم مرگ در اندیشۀ افلاطون نیز یک مفهوم کلیدی است. در فلسفه افلاطون شاهد نسبتی عمیق میان مفاهیم فلسفه، کاتارسیس و مرگ هستیم و از‌این‌رو به نظر می‌رسد فهم آنها و تبیین نسبت میان آنها می‌تواند بستری مناسب برای فهم بهتر اندیشۀ وی ایجاد ‌کند. هدف نویسندگان از این تحقیق که به روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته است، نشان‌دادن پیوند میان سه مفهوم «فلسفه»، «کاتارسیس» و «مرگ فیلسوفانه» است. مراحل پژوهش نیز بر پایۀ نوشته‌های افلاطون خواهد بود تا بدین‌وسیله بابی برای فهم بسیاری از مفاهیم اندیشه وی گشوده شود. نتیجه اینکه در اندیشه او فلسفه، مرگ فیلسوفانه و کاتارسیس بر بنیان واحدی استوارند و با آنکه فلسفه به گفتمانی خاص میان دو نفر اطلاق می‌شود و مرگ عبارت از جدایی روح از بدن و تزکیه به معنای کاتارسیس و پاک‌سازی روح از تعلقات بدنی است، اما در هر سه مورد مفهوم مشترک جدایی نفس از امور سیال و روآوردن به موجود حقیقی و سرمدی نهفته است؛ از‌این‌رو نه‌تنها به لحاظ مصداقی کارکرد یگانه‌ای دارند و هیچ یک از آنها بدون دیگری امکان‌پذیر نیست، تطابق ضمنی در مفهوم این سه نیز وجود دارد.

تزیین از اموری است که انسان از آغاز زندگی با آن درگیر بوده؛ چرا که حس زیبایی شناختی انسان یکی از حس های مهم انسان است، و انسان باید به ماهیت آن توجه نموده و تعریفی روشن از آن ارائه کند. برخی معتقد به تعریف ناپذیری زیبائی هستند. بعضی قائل به تعریف پذیری آن بوده و تعریفات مختلفی از آن ارائه داده اند. تزیین عبارت است از جور آمدن و هماهنگ کردن اعضای متشکله هر کیفیت یا هر شی یا هر جسم با ایجاد سازش با پیرامون و ایجاد تاثیر جاذبه و ستایش آور در انسان. تزیین مولود ترکیب است و یک شئ به تنهائی نه زشت است و نه زیبا. زشتی و زیبایی وقتی قابل طرح است که امور مادی یا معنوی در کنار هم طوری قرار بگیرند که ضمن هماهنگی اجزاء با یکدیگر، هدف واحدی را تامین نمایند. مقوله تزیین انواعی دارد که برخی حسی است و برخی عقلی. فعل تزیین از اموری بوده که هم خداوند در تکوین و تشریع از آن بهره برده و هم شیطان آن را به کار بسته و هیچ یک از آنان، از آن انصراف نداده است؛ هر چند هر کدام از آن ها هدف خاص خود را دارند. از دیدگاه انسان الهی خداوند زیباست و زیبایی را دوست دارد و خود تزیین کننده هستی است. تشریع الهی نیز همگی زیبا است، بخشی از باورها نظیر اعتقاد به توحید و معاد به هستی زیبائی می بخشد،پرستش و جهاد و سایر احکام الهی و همچنین توصیه های اخلاقی همگی زندگی را زیبا و باشکوه میکند،مثل زیبائی صبر. شیطان نیز با استفاده از نفس انسان به تزئین امور زشت می پردازد تا انسان را فریب دهد. هدف از انجام پژوهش حاضر، این است که ماهیت تزیین چیست؟ و بهترین تعریف آن کدام است؟ و خدا یا شیطان چگونه و در چه مواردی از آن استفاده کرده‌اند؟و چه هدفی داشته و دارند؟ در این پایان نامه به صورت تحلیلی و توصیفی و به روش کتابخانه ای این موضوع را دنبال خواهیم کرد.

یکی از مباحث مهمی که امروزه در فلسفه دین و کلام جدید مطرح است,منشاء وخاستگاه دین و چگونگی پیدایش آن میباشد.دین یکی از عناصر و پدیده هایی است که از دیر باز بشر با آن سرو کار داشته است,و هیچ دو ره ای نیست که در آن دین وجود نداشته باشد.و منشاء این پدیده مهم همواره ذهن بسیاری از انسان هارا درگیر کرده بود.واز قرن نوزدهم به بعدبا تحولات بوجود آمده در اروپا اندیشمندان نظریات مختلفی درباره منشاء دین بیان نمودند.این نظریات به دو دسته اصلیه روانشناختی وجامعه شناختی تقسیم میشود.نظریات جامعه شناختی منشاء دین را امری غیر الهی و بر گفته از جامعه برای غلبه بر چیز هایی که نمیشناختند یا از آن میترسیدند.دومین نظریه دین را برگرفته از عوامل روانی و ضمیر نا خودآگاه انسان میداند.در این پژوهش به بررسی و بیان نظر شهید مطهری که منشاء دین را فطرت انسان معرفی میکند وبه نقد نظریات اندیشمندان غری که منشاء غیر الهی برای دین قائلند میپر دازد.وهم چنین نظریات جان هیک یکی از فیلسوفان دین را که به بیان وبررسی نظریات جامعه شناختی و روانشناختی پرداخته است.و نقدی که بر انها دارد اینکه دلایل کافی برای اثبات نظریه های خود بیان نمیدارند.

تجربه دینی توسط شلایر ماخر در دوران جدید به عنوان مبنا و پایگاه دین مطرح شد . تجربه دینی به هر تجربه ای از امر قدسی گفته می شود که سبک و سیاقی دینی دارد و شامل احساسات دینی ، تجربیات عرفانی و ماوراء طبیعی می باشد. مهم ترین مسئله ای که درباب تجربه دینی در فلسفه دین مطرح است قول به اصالت آن ، واقع نما بودن آن و ارزش معرفت شناختی آن است . بدین معنی که آیا این تجربه می تواند دلیل موجهی برای اعتقاد به خداوند فراهم آورد به طوری که بتوانیم باورمان به خدا را بر آن مبتنی ساریم ؟ ویلیام آلستون از جمله فیلسوفانی است که به این سوال پاسخ مثبت می دهد و معتقد است تجربه دینی هم سنخ با تجربه حسی است و می تواند صاحب تجربه را در باور به برخی از اوصاف و افعال درک شدنی خداوند به صورت مستقیم موجه گرداند . آیت الله جوادی آملی به عنوان یک فیلسوف اسلامی ، ضمن پذیرش حداقل تعدادی از تجارب دینی و قبول ارزش معرفتی آن ، معتقد است که تنها بخشی از تجارب دینی آن هم برای افراد خاصی از صاحبان تجربه دارای ارزش معرفتی است . این پژوهش با جهت گیری توصیفی به تبیین مسئله تحقیق خواهد پرداخت و برآیند آن فهم عمیق مسئله از دیدگاه ویلیام آلستون و آیت الله جوادی آملی خواهد بود . واژگان کلیدی : تجربه دینی ، ارزش معرفت شناختی ، باورهای جلوه بنیاد ، روال باورساز ، وحی

علم بی نهایت خداوند بر ذات خداوند و بر مخلوقات خود و اثبات آن بصورت صحیح و عاری از نقص، انگیزه ی اصلی نگارنده در نگارش این رساله می باشد.حکمت متعالیه بهترین و کاملترین دیدگاه ها را در خصوص علم خداوند برمخلوقات ارائه کرده است. برای بحث در موضوع علم خداوند لازم است. که به عنوان پیش درآمد مباحثی مانند «اشتراک معنوی مفهوم وجود» و «اصالت وجود» اثبات گردد.سپس به معنای لغوی و تعاریف اصطلاحی «صفت» و «علم» پرداخته شود و اثبات عینیت صفات خداوند با یکدیگر و همچنین اثبات عینیت صفات خداوند با ذات خداوند یکی دیگر از مباحثی است که باید اثبات شود.از نظر ملاصدرا علم قابل تعریف نیست چون علم امری بسیط است و مرکب از جنس و فصل نیست.اقسام علم از قبیل علم حصولی و علم حضوری، علم فعلی و علم انفعالی، علم اجمالی و علم تفصیلی نیز در این رساله تشریح گشته است.علم خداوند به ذات خداوند، و علم خداوند به غیر خداوند یعنی مخلوقات، که هدف اصلی از نگارش این رساله می باشد بطور مبسوط در این رساله مطرح گشته است.روش بحث ما همان روش ملاصدرا است که مبتنی بر قرآن و احادیث و استدلال و شهود قلبی است.همچنین در این رساله دیدگاه های حکما و دانشمندان مختلف درباره ی علم خداوند آمده و نقد شده است.از نظر حکمای حکمت متعالیه خداوند به ذات خود و به مخلوقات خود علم حضوری دارد و علم خداوند قبل از ایجاد مخلوقات به نحو اجمالی در عین تفصیلی می باشد. در صورتی که فلاسفه ی مشاء و اشراق به علم تفصیلی خداوند قبل از ایجاد مخلوقات قایل نیستند.در عالم هستی، نظام احسن هستی حاکم است چون نشأت گرفته از علم نامتناهی خداوند می باشد.مراتب علم خداوند تبارک و تعالی در حکمت متعالیه آخرین مبحثی است که رد این رساله به آن پرداخته شده است.

بحث از جاودانگی انسان یکی از مباحث مهم و بنیادی در فلسفه دین به شمار می آید. این مسئله با رویکردهای فلسفی، کلامی، عرفانی و قرآنی مورد توجه اندیشمندان بخصوص عالمان مسلمان واقع شده است. در این مقاله ابتدا یافته های اندیشمندان مسلمان در ارتباط با مسئله، در قالب پنج دیدگاه گزارش می شود و بدین منظور تلاش شده است به اصل نظریه همراه با پیشینه و قائلین به آن اشاره شود. به دنبال آن این بحث از منظر قرآن با تتبع در موارد کاربرد واژه نفس و روح در آیات قرآن مورد بررسی گرفته است. در این پژوهش معلوم شده است، آن چه از قرآن در باره جاودانگی انسان استفاده می شود، یک شاکله سه مدعایی را تشکیل می دهد. این مهم ترین یافته پژوهش است.

چکیده: یکی از مسائلی که در مورد انبیا مطرح می شود، عصمت ایشان است.«عصمت» در لغت، به‌ معانیِ «دفع‌کردن»، «نگاه داشتن»، و «وسیله نگاهداری» به‌کار رفته است که می‌توان آن ها را در واژه «بازداشتن» خلاصه نمود. این لفظ با مشتقاتش، سیزده ‌بار در قرآن کریم به کار رفته است؛ و از نظر ریشه لغوی، در قرآن نیز به همان سه ‌معنای فوق به‌کار گرفته شده است. در اصطلاح نیز، «عصمت» عبارت است از: «مصونیت گروهی از بندگان صالح خدا از گناه و اشتباه». منشأ این مصونیت، لطف، توفیق، و تفضّلی از سوی خدای متعال نسبت به معصوم (ع) است که موجب می‌گردد وی از روی اختیار، و در عینِ قدرت داشتن بر انجام گناه، مرتکب معصیت و خطا نگردد. در حقیقت، علّتِ عصمتِ پیامبران، ملکه ‌ای نفسانی از سنخ علم راسخ، در روح و جان ایشانمی باشدکه بنابر نظر علامه در المیزان، واقعیت این علم چندان برای ما روشن نیست؛ زیرا از سنخ علم حضوری می باشد. عصمت انبیاء، گر چه با دلایلنقلی مختلف اثبات می شود، اما ظاهر بعضی از آیات قرآن کریم، در تضاد و تناقض با آن می باشد. آیاتی که به نحوی در بر دارنده واژه هایی همچون «غُفران، ضلالت، ذَنب، وِزر، و نِسیان» بوده، و یا به ظاهر، شامل تهدید ها و عتاب های الهی نسبت به پیامبران می باشند. با توجه به دلایل قطعیِ عقلی عصمت، این آیات، نیازمند تفسیر و تأویل هستند.

چکیده: حیات از ریشه حی به معنای زندگی، می باشد و ممات که مقابل حیات هست به معنای مرده و متروک است.در اصطلاح نیز به معنای حرکت و حس داشتن و درک و فعل و ممات نیز به معنای از دست دادن این آثار می باشد. واژه حیات وممات و مشتقات آن چندینبار در قرآن ذکر شده و با توجه به این آیات و تفسیرعلامه طباطبایی در تفسیرالمیزان می توان به انواع آن اشاره نمود: حیات جمادی، نباتی، حیوانی، انسانی، اجنه، ملائکه و الهی، همچنین می توان به حیات دنیوی، اخروی و ذاتی و عرضی اشاره کرد.جامعه نیز دارای زندگی و مرگ می باشد. نوع دیگری از حیات، حیات دلهاست که در قرآن با نام حیات طیبه ذکر شده است. ممات که مقابل حیات است در همه موجودات به غیر فرشتگان و خداوند وجود دارد ولی در همه آنها به یک معنا نیست، مثلا در انسان به معنای جدایی روح از بدن است ولی در دیگر موجودات به این معنا نیست. خداوند نیز دارای صفت حی است، از صفات ثبوتیه ذاتیه حقیقیه محضه بشمار می آید. حیات و ممات از جانب خداوند بوده واعطایی از او می باشد که در آفرینش آنها هدفی دارد و هدف از آن احسن اعمال(آزمایش، رحمت، نعمت و هدایت) است.

بحث‌های خداشناسی از نظر قدمت به تاریخ ادیان برمی‌گردد، هرچند طی قرون با فرازو نشیب همراه بوده است. براهین خداشناسی با منابعی چون عقل و وحی تبیین می‌شدند و این دو منبع به‌گونه‌ای مکمل یکدیگر نقش خود را ایفا می‌کردند. حکما و فلاسفه درباره اثبات خدابه راه‌های گوناگونی مانند؛ عقل، دل و فطرت تمسک جسته و با براهینی همچون؛ امکان و وجوب، حرکت، نظم و ... به اثبات وجود خدا می‌پرداختند. آیین مقدس اسلام و به شکل خاص آن قرآن کریم از همان ابتدا با نزول آیات معرفت‌شناسی در عرصه خداشناسی و فرجام‌شناسی و هستی-شناسی خواستار خردگرایی و تعقل در این مباحث شده‌اند، لکن برخی از متفکران جانب نصوص دینی و برخی جانب عقل را گرفته‌اند. این وسط بهترین راه تلفیق هر دو است. این پژوهش با رویکرد جامع نگرانه ادله اثبات خدا را از منظر ادله فلسفی عقلی و وحی (نصوص دینی) تطبیق و تحلیل می‌نماید.