آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

دنیای امروز دنیای رسانه‌‌هاست است رسانه‌ها از چنان جایگاه و اهمیتی برخوردارند که تقریبا هیچ هدف مهمی بدون بهره‌برداری از رسانه قابل تحقیق نیست. رسانه پدیده اجتماعی است که با انتقال اطلاعات و معلومات جدید و مبادله افکار و عقاید عمومی در راه پیشرفت فرهنگ و تمدن بشری نقش بزرگی را بر عهده دارد. در چنین دنیایی آن‌چه بیش از پیش ضرورت می‌یابد، بررسی مسائل اخلاقی در رسانه‌هاست یکی از مسائل اخلاقی که در این‌جا مورد بررسی قرار گرفته مسئله دروغ در رسانه می‌باشد که اگر دروغ در رسانه رایج شود هم خود رسانه آسیب می‌بیند و هم اجتماع را به انحراف می‌کشاند. و در این مطالعه مقصود از رسانه، رسانه‌ای خاص مثل تلویزیون یا رادیو و یا نشریات نمی‌شود. بلکه آن‌چه به عنوان رسانه در این‌جا مقصود است رسانه به طور عام می‌باشد که رسانه‌های سنتی و رسانه‌های مدرن را در بر می‌گیرد. روش به کار رفته در تحقیق، اسنادی و کتابخانه‌ای می‌باشد و سعی شده با استناد به منابع و مباحث اخلاق و تکیه بر وظایف و کارکرد رسانه‌ها برخی از مسائل اخلاقی یا اصول اخلاقی که رسانه‌ها می‌بایست رعایت کنند را بیان کند. و از آن‌جا که این تحقیق طرحچارچوبی نظری برای تحلیل و بررسی مسائل اخلاق رسانه است از نظریات مختلف فلسفه اخلاق هم‌چون غایت گرایی، وظیفه گرایی، و... نیز استفاده شده و از مهم‌ترین یافته های این مطالعه یافتن مصادیق دروغ رسانه‌ای و هم‌چنین آسیب‌هایی که در نتیجه‌ این دروغ‌ها بر افراد جامعه وارد می‌شود، می‌باشد.کلمات کلیدی: اخلاق، دروغ، رسانه، اخلاق رسانه.

قاعده لطف پیشینه ای طولانی در مباحث استدلالی علم کلام دارد و همواره مورد استناد متکلمان در استدلال و اثبات عقاید دینی قرار گرفته و می گیرد؛ شایسته است در تبیین جایگاه این قاعده در علم کلام، دیدگاه متکلمان نامدار مورد توجه قرار گیرد و پیشینه این قاعده شناخته شود. پژوهش حاضر مروری تاریخی بر دیدگاه متکلم شیعی خواجه نصیر الدین طوسی و متکلم اشعری فخر الدین رازی دارد و موارد استدلال و استناد به قاعده لطف را در اثبات پاره ای از مبانی اعتقادی بیان می دارد. مناقشات پیرامون این قاعده بیان گر توجه و تحرک عقلانی متکلمان اسلامی و مباحثه و مناظره آنان در استدلال بر مبانی اعتقادی می باشد. در این پژوهش به شیوه کتابخانه ای به بررسی دیدگاه دو متکلم مذکور در اثبات مسایل عمده کلامی از جمله لزوم عصمت و ضرورت نبوت و امامت با استفاده از قاعده لطف پرداختیم.

چارلز هارتس هورن نماینده مکتب پویش در قرن معاصر است. او تنها فیلسوفی است که برهان نظم را به صورتی پیشین تقریر کرده است. برهان او بر اساس دیدگاه خاصش در باب واقعیت شکل می گیرد. هارتس هورن جهان منظم را همچون اندامی ارگانیک، به همراه انگاره ای از تحول و ارتباط حوادث در نظر می گیرد و با برداشتی اجتماع وار از واقعیت، وحدت در عین کثرت را در جهان به نمایش می گذارد. در این تقریر، نظم طبیعت مصداقی از نظم اجتماعی محسوب می شود. این نظم کیهانی و فراگیر مستلزم قدرتی نظم دهنده و متافیزیکی است. خداوندی که در این برهان اثبات می شود، واجد صفاتی است که هیچ نسبتی با خدای ادیان توحیدی ندارد.

تحقیق حاضر، کوشش بدیعی در راستای بررسی تأثیر نظریۀ تکامل در قلمرو اخلاق تجربی است. اخلاق تکاملی در دورۀ معاصر در سه شاخۀ توصیفی، تجویزی و فرااخلاق قرار دارد. اخلاق تکاملی توصیفی می کوشد باورهای اخلاقی انسان را از منظر تکاملی توصیف کند و بیشترین توفیق را در این زمینه نسبت به دو قسم دیگر دارد. اخلاق تکاملی تجویزی و فرااخلاق برخلاف اخلاق تکاملی توصیفی با اخلاق هنجاری سروکار دارند.در این مقاله، با بررسی سه شاخۀ اخلاق تکاملی و تفکیک اخلاق تجربی از اخلاق در معنای هنجاری، معتقدیم که باوجود پذیرش تأثیر بیولوژی بر اخلاق، چالش های جدی در برابر اخلاق تکاملی توصیفی وجود دارد و به نظر می رسد که این فرضیه در برابر نظریه های رقیب توانمندی مانند «تفکر اخلاقی مستقل» تاب مقاومت ندارد. از طرفی این نظریه در تعارض بسیار جدی با مبانی اخلاق دینی است.

در کتب روایی شیعه، موارد زیادی از سخنان اهل بیت علیهم السلام پیرامون مباحث کلامی بیان شده است که در این مقال منظور نظر ما، احتجاجات و مناظراتی است که بین ایشان با اهل کتاب در حوزه مباحث کلامی اعم از توحید، نبوت، امامت و معاد واقع شده است. اهمیت این موضوع در تبیین صحیح عقاید اسلامی و تصدیق این اصول و عقاید از سوی دانشمندان برجسته اهل کتاب معاصر اهل بیت علیهم السلام است که موجب ارشاد انسان ها و روشن شدن حقایق می گردد. نگارنده در این پژوهش کوشید تا استنادات اهل بیت به عهدین و بشارات عهدین را به پیامبر (ص) و اوصیای آن جناب و احتجاجات اهل بیت با اهل کتاب در حوزه مباحث کلامی را با رویکرد کلامی و تاریخی و روایی مورد تحلیل و ارزیابی قرار دهد که در مباحث کلامی و تطبیقی ادیان، کاربرد دارد. این پژوهش با روش کتابخانه ای صورت پذیرفت و هدف از انجام آن، نشان دادن مزیت و رجحان عقاید اسلامی با ادله قابل قبول و مسلّم است تا موجب تأیید حقانیت خاتم رسولان (ص) و اوصیای ایشان و تحول نظری و عقیدتی پیروان ادیان دیگر و تحکیم عقاید اسلامی گردد. نتایج حاصل از این پژوهش نیز بدین شرح است که در عهدین موجود، بشاراتی به ظهور پیامبر اسلام (ص) و اوصیای آن جناب یافتیم و دیدیم که اهل کتاب جهت حل مشکلات عقیدتی و کلامی خود به پیشوایان ما مراجعه می نمودند و آنها را به دانش و داوری قبول داشتند. اهل بیت در اثبات حقانیت نبوت پیامبر اسلام (ص) و آیین او و نیز اثبات وصایت و امامت ائمه دوازده گانه و تشریح سایر مباحث کلامی، احتجاجاتی بر مبنای تعالیم کتب مقدس اهل کتاب داشته اند.

شانس از جمله مباحثی است که در ذیل بحث علیت مطرح می‌شود و در آثار ارسطو و نظریه تکامل داروین از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. با بررسی دقیق می‌توان دریافت که معنای شانس از نظر داروین، همان معنای مورد پذیرش ارسطوست. شانس، مؤثرترین عامل تغییر و دگرگونی است که باعث اصلاح و سازگاری و در نتیجه تکامل موجودات زنده است. انتخاب طبیعی قانونی است که تصمیم می‌گیرد چه موجوداتی در نزاع برای بقاء زنده بمانند و به تکامل برسند. اینکه چگونه و چرا تغییر و دگرگونی ایجاد می‌شود و علل طبیعی تنوع گسترده موجودات چیست، امری است که برای داروین مجهول است. در حقیقت، ناآگاهی ما از این علل و عوامل، شانس نام دارد. این مقاله با روشی توصیفی-تحلیلی بر آن است تا معنای شانس در ارسطو و داروین را مورد مداقه قرار دهد و جایگاه آن را در انتخاب طبیعی و تکامل روشن سازد.

مقدمهانتظار، ظهور منجی، غیبت و حکومت جهانی، واژه‌های آشنا و تأمل برانگیزی در ادبیات شیعی هستند. البته در متون روایی و احادیث نیز از واژه‌های کلیدی به شمار می‌آیند. ظهور منجی غایب‌شده از دیده‌ها که از پس امر غیبت نورافشانی می‌کند، یکی از مقوله‌های مهم و مترقی شیعه در تاریخ اسلام بعد از رحلت پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم، بحث جانشینی و امامتِ امامان و شأنیت شخصی که در جایگاه حکومت و نیابت از پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم و سلاله‌ی نبی اکرم)ص) این رسالت خطیر رابر عهده بگیرد، همواره مورد اختلاف نظر بوده است و با توجه به دو دیدگاه اهل سنت و شیعه و اختلاف‌نظرهایی که میان این دو مکتب به وجود آمد، با مطالعه‌ی تاریخ اسلام و بررسی آیات و روایات وواقعه‌ی غدیرحجت بر ما شیعیان تمام می‌شود که بعد ازحضرت رسول صلّی الله علیه و آله و سلّم حضرت علی علیه السّلام به خلافت منصوب می‌شود وحکومت و ولایت مسلمین را عهده‌دار می‌شود و بعد از آن به امامان هدی از نسل ایشان می‌رسد، تا دوازدهمین از آنها که با توجه به احادیث معتبر رسیده و به دلیل شرایط زمانی به پس پرده‌ی غیبت می‌رود و به وسیله‌ی نواب خاص با مردم ارتباط برقرار می‌کند. بعد از آن با آغاز غیبت کبری اتصال آن امام عزیز با مردم قطع می‌شود؛ بنابراین با توجه به قاعده لطف از طرف خداوند و دلایل معتبری که از احادیث و روایات به ما رسیده که حضرت رسول صلّی الله علیه و آله و سلّم بعد از 23 سال ابلاغ حکم الهی آن را بدون صاحب رها نکرده، بلکه از طرف خداوند مأمور بوده که حکومت را به دست افرادی که صلاحیت دارند واگذارد و در زمان غیبت صغرای امام عصر(عج) با توجه به آخرین ارتباط امام زمان(عج) با نواب خاص و تأکید ایشان بر اینکه در حوادث به راویان حدیث ما مراجعه شود چرا که آنان حجت من بر شما هستند و من حجت خدا بر آنها هستم؛ بنابراین نقش ولایت فقیه به عنوان نایب عام امام زمان(عج) و شخصی که حکمران حکومت اسلامی است تا زمینه را برای حکمرانی صاحب اصلیش آماده کند، مورد بررسی واقع می‌شود. این پژوهش نقش ولی فقیه در زمینه‌سازی حکومت جهانی حضرت مهدی(عج) را در پنج فصل مورد بررسی قرار می‌دهد. فصل اول: کلیات و مفهوم‌شناسی و پیشینه ولایت فقیه، فصل دوم: ولایت فقیه مبانی و ادله‌ها، فصل سوم: اسباب و شرایط زمینه‌ساز ظهور، فصل چهارم: نقش ولی‌فقیه در زمینه‌سازی ظهور، فصل پنجم: آسیب‌شناسی در قلمرو حکومت ولایی و زمینه‌ساز. در پایان نتیجه‌گیری و پیامدپژوهی و بررسی شأن ولایت فقیه در زمینه‌سازی حکومت جهانی حضرت مهدی(عج) می‌باشد.

بی گمان برهان نظم از مردم پسندترین برهان ها بر وجود خداوند است. این برهان، تاریخی به بلندای عمر آدمی دارد و حتی در اندیشه های فیلسوفان پیش از سقراط نیز به نوعی یافت می شود. با بررس پیشینه این برهان، به نظر می رسد در ماهیت، مقدمات و نتایج این استدلال، اختلاف نظر زیادی وجود دارد. سیر تاریخی برهان نظام در اندیشه های کلامی متفکران غربی نشان می دهد که بین مفاهیمی چون صغایت مندی طبیعت، صغایت مندی افعال الهی، صنظام احسن وجود، صهدایت موجودات (اشیاء) به سمت غایات خویش با مفهوم نظم، تمایز آشکاری وجود ندارد و همین امر موجب تقریرهای مختلفی از برهان نظم گشته است. تقریرهای تمثیلی با استناد بر نمونه های خاص نظم در طبیعت و تقریرهای استقرایی با تکیه بر وجود نظم در جهان به مثابه یک کل بر وجود خداوند استدلال می نمایند. براهین استقرایی در چند دهه اخیر از اصل آنتروپیک در فیزیک نجوم بهره می جویند. این اصل بیان می کند ثوابت بنیادین طبیعت در نسبتی دقیق با یکدیگر منجر به پیدایش حیات هوش مند بر روی کره زمین شده اند. تفاسیر تمثیلی اگر در جهت استدلالی برای اثبات وجد صانع (و نه تأیید یا تقریب به ذهن) به کار روند، حتی به وسیله مدافعان برهان نظم نیز مورد خدشه جدی قرار گرفته اند. تقریرهای استقرایی نیز که وجود ناظمی هوش مند را بهترین و محتمل ترین تبیین می دانند، مفید صیقین منطقی نیستند، اما آیا می توان مانند شهید صدر ادعا نمود که صیقین موضوعی را به ارمغان می آورند؟ در این نوشتار، بر آن شدیم که بعد از بررسی دقیق مبادی تصوری، صغرا، کبرا و نتیجه بهران نظم، به کنکاش درباره برخی مناقشات جدیدی چون تعارض قانون دوم ترمودینامیک (آنتروپی) و نظریه تکامل انواع داروین با برهان نظم بپردازیم و کارآیی حساب احتمالات را در این برهان بررسی و در نهایت رسالت برهان نظم را تعیین کنیم. برهان نظم آیا عهده دار اثبات وجد یا اثبات برخی صفات خداوند است، یا تنها دلیلی اقناعی است که سهم عمده در تعمیق ایمان مؤمنان دارد؟ در حوزه اثبات وجد خدا آیا این برهان یقین آور است یا بهترین و محتمل ترین تبیین بر وجود خدا را ارائه می دهد؟ میزان کارآیی برهان در حوزه اثبات برخی صفات چگونه است/

یگانه انگاری خنثی یکی از نظریات جدید فلسفه ذهن است. دیدگاه‌های دوگانه انگار جوهری در تبیین مسئله چگونگی تعامل ذهن و بدن مشکلات لاینحلی دارند، همچنین دیدگاه‌های یگانه انگارانه ای چون ماتریالیسم و ایدئالیسم در تبیین بخشی از طبیعت ناکام هستند. راسل برای حل مسئله چگونگی تعامل، نظریه یگانه‌انگاری خنثی را مطرح می کند که بنیاد عالم را امری خنثی می داند که ذهن و ماده بر اساس قوانین علّی خاصشان از آن شکل گرفته اند. او در یک مرحله امور خنثی را احساسات و ادراکات می‌داند و در مرحله دیگر آن‌ها را رویداد می نامد و سعی در تبیین کل عالم بر اساس این رویدادها دارد. هدف از این پژوهش، درابتدا شرح دیدگاه راسل و پس از آن نقد و ارزیابی آن است. توضیحات راسل در بسیاری از بخش های یگانه انگاری ناقص و دچار تناقض است او با رد جوهر، نتوانسته است تبیین درستی از وحدت و اینهمانی شی ارائه دهد.

یکی از مسائل بنیادین در رابطه با اسلامی کردن علوم انسانی، «چیستی علم دینی»است. در گفتمان فرهنگی بین تمدن های مادی و غیر مادی با گفتمان های الهی یا اسلامی، ظرفیت های فراوانی برای استفاده حداکثری از این امکانات با توجه به مقتضیات امر وجود دارد؛ از جمله می توان به مسأله تعارض یا عدم تعارض میان علم و دین اشاره کرد که صاحب نظرانی چون مطهری و جوادی املی با نقطه نظرات متفاوتشان یک نوع هم افزایی مشترک را برای تبیین رابطه علم و دین مشخص نموده‌اند. مطهری هیچ تعارضی بین علم و دین قائل نیست و علم و دین را مکمل یکدیگر دانسته و معتقد است دین با ساز و کارها و مبانی خویش خطوط کلی تعالی انسان را ترسیم می کند و کار علم و عقل حرکت در این خطوط است. استاد جوادی آملی که به نظر می‌رسد قائل به رابطه تداخل بین علم و دین است، بیان می‌دارد علم هیچ‌گاه در مقابل دین قرار نگرفته، بلکه علم حقیقی در چارچوب دین است و از آن‌جا که علم در حقیقت فعل یا قول خداوند است، لاجرم الهی و دینی است. این مقاله، با روش توصیفی- تحلیلی، برآن است که به بازخوانی و مقایسه نظریه های «فایده‌مندی» و «تطابق» درباره معیار دینی بودن علوم بپردازد. دیدگاه شهید مطهری و علامه جوادی آملی در باب چیستی علم و دین و چگونگی رابطه این دو، منجر به اختلاف این دو متفکر در معیار علم دینی می‌گردد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که هردو نظریه به نتیجه یکسانی دست می‌یابند