آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

این تحقیق در چهار فصل با این عنوان ها نوشته شده است: فصل اوّل، کلیاتی درباره موضوع؛ فصل دوم، درآمدی بر قسم، تاریخ قسم، قسم در لغت و اصطلاح، الفاظ قسم، انواع قسم؛ فصل سوم، ویژگیهای جمله قسم، ویژگیهای مقسمٌ به، ویژگیهای مقسمٌ له، ارتباط و پیوند مقسمٌ به و مقسمٌ له؛ فصل چهارم، انواع آیات قسم در قرآن، سوگند به خداوند، سوگند به فرشتگان، سوگند به قرآن، سوگند به هستی، سوگند به شب و روز، سوگند به آسمان، اجتماع قسم با شرط.

این تحقیق تأثیر آیات قرآن را در ابیات دفتر اول مثنوی مولوی بررسی کرده و شامل چهار فصل با این عناوین است: فصل اول، کلیات: شمه ای از زندگی نامه مولوی، مذهب و عقیده مولوی، تأثیر آیات قرآن در ادب فارسی، تأثیرپذیری مولوی از آیات قرآن، مهم ترین انگیزه های مولوی از استفاده از آیات قرآن در اشعار خود، روش های تأثیرپذیری مولانا از آیات قرآن و شیوه های بیان آیات (اقتباس، اقتباس به شیوه ترجمه ای، تضمین، تلمیح، حل، شرح و تفسیر)؛ فصل دوم، خدا و نظام آفرینش در نگاه مولوی؛ فصل سوم، پیامبران در نگاه مولوی؛ فصل چهارم، اخلاقیات و معاد در نگاه مولوی. در سه فصل اخیر نخست ابیاتی که مثنوی در آنها به آیه ای تصریح یا اشاره دارد، آورده شده، سپس آیه مربوط ذکر گردیده است

برای اثبات اصالت یک فرهنگ و تمدن ضرورتی ندارد که آن فرهنگ از فرهنگها و تمدنهای دیگر بهره نگرفته باشد، زیرا چنین چیزی اصولا ممکن نیست.هیچ فرهنگی در جهان وجود ندارد که از فرهنگها وتمدنهای دیگر بهره نگرفته باشد ولی سخن در کیفیت بهره گیری و استفاده است . یک نوع بهره گیری آن است که فرهنگی، فرهنگ دیگر را بدون هیچ تصرفی درقلمرو خویش قرار دهد. البته چنین استفاده ای ازفرهنگهای دیگری چیزی جز التقاط فرهنگی ووابستگی فرهنگی به بیگانه نیست. اما نوع دیگر این است که یک فرهنگ مانند یک موجود زنده عناصرفرهنگهای دیگر را در خود جذب و هضم کند وارزشهای خود را بر آنها نیز حاکم سازد. در این تحقیق این نتیجه به دست آمد که فرهنگ اسلامی رابطه اش بادیگر فرهنگها از نوع دوم است. این نوع رابطه همان چیزی است که در آیات و روایات اسلامی بدان توصیه شده است. مضمون روایت اطلبوالعلم ولو بالصین نفس ارتباط و استفاده از دستاوردهای دیگران و مضمون آیه فبشر عبادالذین یستمعون القول فیتبعون احسنه برقراری ارتباط با دیگران با گزینش قول احسن ومقایسه و داوری نمودن در اندیشه های دیگران در حین این ارتباط را توصیح می کند.

در پایان نامه حاضر دیدگاه های مختلف دانشمندان فریقین درباره آیه «انّما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا» در شش فصل بررسی شده و موضوعات آن به این قرار است: فصل اوّل، کلیاتی درباره موضوع؛ فصل دوم، اهل بیت و آیه تطهیر و مسئله آینده امّت؛ فصل سوم، واژه شناسی الفاظ آیه؛ فصل چهارم، بررسی اقوال درباره آیه تطهیر؛ فصل پنجم، بررسی نتایج حاصله از آیه تطهیر؛ فصل ششم، سیر تاریخی استدلال ائمه به آیه تطهیر.

در این پایان نامه بهشتیان با استفاده از آیات قرآن و تفاسیر بررسی شده اند و مطالب آن در پنج فصل با این عنوان ها آمده است: فصل اول، کلیات؛ فصل دوم، عناوین بهشت در قرآن: جنت، روضه، غرفه، دارالسلام، دارالمقامه، فردوس و علیین؛ فصل سوم، ویژگی های اعتقادی بهشتیان: ایمان به خدا، ایمان به روز قیامت؛ فصل چهارم، ویژگی های رفتاری فردی: تفکر، تسبیح، خوف از پروردگار، برپاداشتن نماز و محافظت بر آن و خشوع و مداومت در آن، شب زنده داری، استغفار کردن، توبه و...؛ فصل پنجم، ویژگی های رفتاری اجتماعی: امر به معروف و نهی از منکر، هجرت، جهاد، شهادت، انفاق و....

پایان نامه حاضر در سه بخش تدوین شده است:بخش اول، مباحثی چون زمینه های اثر پذیری شعرفارسی از قرآن و حدیث، پیشینه آن، تحول و تکامل آن. بخش دوم، شیوه ها و گونه های اثرپذیری از قرآن وحدیث، مثل اثرپذیری واژگانی، گزارشی، تأویلی،تفسیری، تصویری و ساختاری. بخش سوم، معرفی نمونه هایی از بهره گیریها و اثر پذیریهای شماری ازپارسی سرایان از آغاز تا سده هشتم.

خطبه قاصعه»، طولانی ترین خطبه نهج البلاغه است که مباحث مهم دینی و فرهنگی در آن منعکس شده است. بررسی وضعیت جامعه کوفه در روزگار انشای خطبه و ارتباط محتوایی خطبه با جامعه کوفه، و بیان دردمندی و درماندگی در این خطبه به چشم می خورد. این سخنرانی پُرشور، بیانگر درس اخلاق، تاریخ، اسرار عبادت بزرگ حج، شیطان شناسی و راه دفاع در مقابل او، مشکلات گریبانگیر جامعه و راه حل های آن، جایگاه علی علیه السلام در نزد نبی صلی الله علیه وآله و عبرت های دیگر است. این پایان نامه که از سه فصل تشکیل شده، به شرح و بسط این خطبه پرداخته است. در فصل نخست، علاوه بر طرح مقدّماتی همچون: روش کار، شیوه تحقیق، پرسش های اصلی و فرضیات اوّلیه، چشم انداز کلّی خطبه قاصعه ارائه شده است. در فصل دوم، شهر کوفه از لحاظ تاریخی مورد بررسی قرار گرفته است و درباره تأسیس و علل تأسیس آن، دلایل حضرت امیرعلیه السلام برای انتخاب کوفه به عنوان مرکز خلافت اسلامی، خصایص کوفیان و علل گم راهی آنان، بحث شده است. با این بیان که کوفه شهری است که در حدود سال 17ق، به روزگار حکومت عمر، شکل گرفت و شهری است بدون سابقه قبلی، مردم آن سامان تلفیقی از عرب و عجم بودند که هر یک، دارای شعب فراوان و دارای خُلق و خوی متفاوت بودند و شهری بود که با مقاصد نظامی گرایانه پدیدار شد و همین روحیه، حوادث گوناگونی را ایجاد کرد. این افراد سلاح مَدار، به علّت به دست آوردن ثروتی که ناشی از فتوحات سرزمین های بزرگ بود، دارای روحیه زیاده طلبی، رفاه زدگی و خواهان سلطه شده بودند و این روال، در زمان علی بن ابی طالب علیه السلام نیز وجود داشت تا جایی که خیر آنان در جمل، عنادشان در صفّین و. . . در تاریخ، مشهور است. در فصل سوم، خطبه قاصعه مطابق با تقسیم محمّد عبده، به هفده بخش تقسیم شده و پس از ذکر هر بخش، شمای کلّی هر قسمت، بررسی مفاهیم واژه های دشوار آن، محتوای هر بخش و نتیجه گیری کلّی از آنها ارائه شده است.

در این پژوهش ضرورت شناخت امام علی(ع) آن هم ابعاد ناشناخته اش پی گیری می شود و به هدف آشنایی با یکی از مهم ترین متون و مستندات دین و باز شناسی یکی از بزرگترین مسائل دین بر اساس صحیفه سجادیه نگرش این رساله در دو فصل به انجام رسیده است: فصل اول پس از آشانیی اجمالی با زندگانی امام سجاد(ع) و شرایط عصر او، اقدامات امام در جهت رفع این مشکلات و از جمله چگونگی تبیین امامت را در آن شرایط دنبال نموده، به معرفی اجمالی صحیفه سجادیه که منبع اصلی این تحقیق است می پردازد. و فصل دوم تثبیت جایگاه و نقش امام را در قالب دعا به عنوان ابزاری کارآمد در آن عصر پی گیری نموده، با جستجوی نمونه ها در صحیفه و اعتضاد آنها به آیات و روایات، جایگاه و نقش ائمه علیهم السلام را به بررسی می نهد. با این نتیجه که بار دیگر صلاحیت جانشینی پیامبر(ص) و ولایت بر مردم از هر آن کس غیر از اهل بیت(ع) سلب گردیده، اوصاف واقعی امام بر جاهلان روشن گردد، و بار دیگر بر همگان ثابت شود که اهل بیت و قرآن دو یادگار پیامبر و ثقلینند که هرگز از هم جدای نپذیرند و مادام که به آن دو تمسک شود اَمان از گمراهی و ضلالت خواهد بود.

بخش اول این رساله شامل مباحثی در زمینه تعریف جامعه و منشأ پیدایش آن، مرز جامعه اسلامی اعتقادی است؛ نه جغرافیایی، سلامت جامعه، اصالت فرد یا جامعه، تأثیر متقابل فرد و جامعه، قانون مندی جامعه و تحول و تطوّر جامعه است. بخش دوم هم که تحت عنوان معیارهای سلامت جامعه است شامل دین مداری و موانع آن، شایسته سالاری یا حکومت صالحان، آزادی و حرّیّت انسانی، اصالت معنویت، عدالت خواهی، عقل گرایی، حیات امر به معروف و نهی از منکر، تولّی و تبرّی، توجه به علم و جایگاه والای آن، صبر و شکیبایی.