آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

از اعتقادات مشترک همه مسلمین، عصمت انبیای الهی است. هر چند مذاهب مختلف، در میزان برخورداری انبیا از این موهبت الهی اختلاف دارند ولی همگی بر یک نقطه مشترک اتفاق دارند که همان عصمت از کفر -قبل و بعد از نبوت- است. با این حال بدلیل ظاهر برخی آیات الهی، ابن­تیمیه حرانی کفر حضرت شعیب(ع) و سپس با استفاده از ظاهر آیات دیگر، حکم خود را به سایر پیامبران تعمیم داده است. سؤال این است که آیا برداشت ایشان منطبق با واقعیت و دیدگاه سایر اندیشمندان مسلمان است یا خیر؟ این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی و بررسی تفاسیر فریقین و اظهارات سایر دانشمندان به این نتیجه می­رسد که پاسخ سؤال مزبور منفی بوده و همگی با بیان وجوه مختلف در آیات مورد نظر، بر عصمت مطلق انبیا(ع) از کفر مهر تأیید زدند.

حديث ازجمله منابع مهم شکل‌گيري باورهاي کلامي و اعتقادي مسلمين است. لذا دقت در اصالت و پالايش منابع آن ضروري است. صحيح مسلم نزد غالب اهل‌سنت دومين اثر معتبر حديثي است که توسط مسلم‌بن ‌حجاج نيشابورى، از محدثان بزرگ اهل‌سنت (261ـ206ق) نگاشته شده است و مانند صحيح بخاري، جايگاه بلندي دارد و روايات موجود در آن، بدون بررسي مورد پذيرش سنيان قرار مي‌‌گيرد. اين جايگاه مستلزم سلامت و صحت راويان، سلسلة اسناد و متن روايات است. ازآنجاکه براساس اسناد قطعي، پديدة تحريف (به‌رغم زشتي و پيامدهاي منفي کلامي، فقهي و...) به منابع فراواني از متون اسلامي، اعم از روايي، اعتقادي، تاريخي و... نفوذ کرده است، اين سؤال مطرح مي‌‌شود که آيا کتاب یادشده از تحريف در امان مانده است تا کاملاً قابل اعتماد بوده باشد؟ پژوهش حاضر با روش توصيفي ـ تحليلي و با تكيه بر منابع معتبر و مختلف اهل‌سنت به‌منظور پاسخ به همين سؤال صورت پذيرفته و مهم‌ترين نتيجة آن، اثبات رخنة پديدة ناميمون تحريف در اين کتاب مهم و محوري بوده است. اين تحريفات، به‌صورت مستقيم و غيرمستقيم داراي ريشه‌ها و پيامدهايي در مباحث کلامي هستند و نيازمند دقت و موشکافي بيشتر اهل تحقيق‌اند.

سران‌‌ اموی به‌منظور ناحق جلوه‌دادن قیام عاشورا، بر باورهای تأثیرگذار بر افکار عمومی استناد کردند؛ از جمله با مستمسک قراردادن عباراتی چون «این خواست خدا بوده که این مصیبت بر شما وارد شد» و نیز با تکیه بر آیه 30 سوره شوری که «آن‌چه از مصیبت‌‌ها به شما رسید به واسطه اموری است كه خودتان فراهم كرده‏اید»، دست به مغالطه زدند و با روش جبرگرایانه درصدد تبرئه و مُحِق جلوه‌دادن خویش برآمدند. هدف مقاله حاضر، نقد و بررسی مستندات امویان در این مسئله است. سوال تحقیق این است که چه اشکالات منطقی بر ادعاهای امویان مبنی بر به‌حق جلوه‌دادن خود در قیام عاشورا وارد است؟ پژوهش حاضر به روش تحلیل محتوا و با مراجعه و بررسی منابع تاریخی و قرآنی صورت گرفته است. یافته‌ها نشان می‌دهد که سران اموی مغالطاتی داشته‌‌اند؛ از جمله مغالطه اراده تکوینی با تشریعی برای توجیه اقدامات ناحق خود؛ به‌گونه‌‌ای که تعلق مشیت خدا را به فعل بنده نسبت داده‌اند! در حالی‌که مشیت خدا، به مشیت عبد تعلق مى‏گیرد نه به فعل او. دیگری توفّای انفس که قتل کربلا را هم به خدا نسبت می‌دادند، درحالی‌که قتل شهدای کربلا نتیجه ظلم امویان بود، البته خداوند انفس آن‌ها را‌‌ ستاند. بنی‌‌امیه مغالطه تکوین با تشریع را در موضوع حکومت و پادشاهی هم داشته‌‌اند. با آشکار ساختن ماهیت مغالطه‌آمیز ادعاهای امویان، روشن شد که حقّانیت قیام عاشورا انکارناپذیر است.

در طول تاريخ اسلام، حديث «ثقلين» به عنوان سندي پرافتخار بر صفحة زرين حقيقت شيعي درخشيده و در حوزه‌هاي گوناگون کلامي، فقهي، حديثي و تاريخي محل استناد شيعيان بوده است. اين سند از چنان ظرفيتي برخوردار است که مي‌تواند عامل وصل بوده و رفع اختلافات بين امت اسلام را موجب گردد و زمينة انسجام مسلمانان را فراهم سازد، ولي متأسفانه به سبب جهالت و بي‌مهري‌ها، از اين ظرفيت عظيم درست استفاده نشده است. سؤال اصلي اين است که چه عواملي موجب دور ماندن امت اسلام از اين ظرفيت گرديده است؟ به نظر مي‌رسد شبهه‌افکني‌ها يکي از عوامل مزبور است. ضرورت فراهم آمدن بستر مناسب براي استفاده هرچه بيشتر از اين ظرفيت، نگارنده را واداشت تا در تحقيق حاضر به دنبال پاسخ به برخي از آن شبهات برآيد. روش تحقيق توصيفي ـ تحليلي و مستند به منابع معتبر عامه است تا زمينة پذيرش بهتر مطالب را فراهم سازد. يافته‌هاي تحقيق نشان‌دهندة ضعف بنيادين شبهات واردشده بوده و با اندکي تأمل و ملاحظة منصفانه، شبهات مزبور قابل برطرف شدن است.

یکی از مفاهیم پرکاربرد در دوره معاصر، مفهوم تکفیر می‌باشد. واژه‌ای که آثار فراوانی در جامعه اسلامی بجای گذاشته و تبعات آن دامنگیر بخش زیادی از امت اسلام شد. این امر که سابقه‌ای دیرینه داشته و در دهه‌های اخیر از شدت و فزونی برخوردار شد دارای ریشه ها و مبانی مختلف در داخل دنیای اسلام می‌باشد. در این میان، فرقه وهابیت سهم بیشتری از تکفیر سایر مذاهب را بر عهده داشته و با تکثیر این ویروس باعث ریخته شدن خون هزاران انسان بی‌گناه و تلفات سنگین انسانی و مالی و تعدی به هزاران تن از زنان مسلمان و ... شده است. یکی از سردمداران این تفکر بعد از احمد‌بن‌تیمیه‌حرانی، محمد بن عبدالوهاب می‌باشد که با انتخاب مبانی خاص و ارائه نظراتی بر‌خلاف تفکر قاطبه مسلمین، زمینه گسترده‌تر شدن این پدیده را فراهم نمود. در نقطه مقابل اندیشمندان فراوانی از میان فریقین به تبیین مبانی واقعی تکفیر پرداخته‌اند و پاسخهای روشنی به سلفی های تکفیری داده‌اند.سوالی که در این تحقیق بدنبال پاسخ آن بوده‌ایم کشف مبانی تکفیر از دیدگاه محمد بن عبدالوهاب و در نقطه مقابل ایشان، مبانی واقعی تکفیر از دیدگاه آیت الله سبحانی بوده است که با روشتحلیلی - توصیفیو با مراجعه به منابع و متون موجود، بدان پرداختیم.یافته‌های تحقیق در بررسی مقایسه تطبیقی دیدگاه‌های این دو شخصیت چنین است که بر اساس نظرات آیت الله سبحانی، مبانی مورد نظر ابن‌عبدالوهاب هیچ‌گونه انطباقی با واقعیتهای دینی نداشته و کفر مورد نظر برخی روایات مانند کفر منکران امامت، کفر فقهی مقابل اسلام نبوده که باعث احکامی مثل نجاست است، بلکه بیانگر ابعاد دیگری از کفردر مقابل ایمان واقعی است.

جایگاه بی‌‌بدیل پیامبر اسلام حضرت محمدJ و امتیازات منحصر به فردشان، مورد اتفاق عموم مسلمانان و بسیاری از آزاداندیشان دنیا است. شفاعت به اذن الهی در قیامت، از مقامات مورد اجماع ایشان است که در آیاتی از قرآن مورد اشاره واقع شده است. آیه 79 سوره اسراء از آن جمله است که به نظر اکثر قریب به اتفاق دانشمندان مسلمان، به استناد روایات فراوان، به شفاعت اشاره نموده و از آن به «مقام محمود» تعبیر نموده است. با این وجود، پیشوایان اهل حدیث با اتفاق نظر بر دیدگاه مجاهد، مراد از مقام محمود را «نشستن پیامبرJ کنار خداوند بر عرش» دانسته و ضمن پافشاری بر آن، مخالفان این دیدگاه را به انواع اتهام‌‌ها مانند کفر متهم ساختند. این مقاله با روش تحلیلی- توصیفی و مستند به منابع اصیل اسلامی به بررسی آن پرداخته و به این نتیجه می‌‌رسد که دیدگاه مزبور، ضمن عدم سازگاری با سنت نبوی و باور بزرگان دین، مستلزم محدودیت و جسمانیت خداوند است.