آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

موضوع کتاب حاضر، بررسی شیوة تفکّر دکتر «سیدجواد طباطبایی» پیرامون اسلام است. این نوشتار، پنجاه و ششمین جلد از مجموعة «دغدغه‌های جوان پویا» است که با هدف پاسخ‌گویی به برخی مسائل و پرسش‌های نسل جوان تدوین شده است. نگارنده در این کتاب می‌کوشد، با مطالعة اجمالی آثار «سیدجواد طباطبایی» عقاید وی پیرامون اسلام و ایران را بیان کند. عناوین مباحث مندرج در کتاب، عبارت‌اند از: معرفی اجمالی شیوة تفکر دکتر طباطبایی؛ گفتار در روش؛ سنت و تجدد؛ نظریة انحطاط ایران؛ رابطة دین و سیاست؛ مفهوم مصلحت عمومی و دولت ملی در ایران.

انتخاب محمد عابد الجابری و سید جواد طباطبایی و بررسی اندیشه آنها در یک مجموعه نوشتاری، از جهات بسیاری حائز اهمیت است. مدخلیت آرای ابن خلدون در نگاه جابری و طباطبایی و نگاه متاثر از ساختارگرایی آن ها به انحطاط در ایران و مراکش در دهه های هشتاد و نود میلادی که نتیجه ی آن صورتبندی و احیای مجدد این مفهوم بود و همچنین تاکید آن ها بر نقش عوامل فکری و اندیشگی در علل زوال، به جای پررنگ دانستن علت های مادی و محسوس، از جمله عللی هستند که نویسنده این سطور برای بررسی آنها، به قلم زدن دست یازیده است. به نظر می رسد،ارای این دو اندیشمند در عین تمایزات مشخص، دارای مولفه های مشترکی نیز در تحلیل بحث زوال و در ادامه ی آن، انحطاط در دو حوزه ی مهم قلمروی اسلامی ( ایران و کشورهای عربی ) است. لذا کشف این مولفه ها از نظر آن ها و بررسی تشابهات و تمایزات آن در این رساله موردنظر می باشد.

پژوهش حاضر درصدد بازخوانی روایت‌های مختلف تفکر سیاسی ایران‌شهری در تمدن اسلامی است. تفکر سیاسی و جلوه‌های گوناگون آن در دوران اسلامی- به‌ویژه قرون وسطی- مورد تاکید این تحقیق است. در این راستا، تفکر ایرانیان و جنبه‌هایی از تداوم تاریخی اندیشه سیاسی در ایران، و اندیشه سیاسی ایران‌شهری و عبارت کلیدی «فرّه ایزدی» در اندیشه سیاسی اسلامی مورد بحث قرار گرفته، و نظریه «تداوم فرهنگی ایرانی» مبنای نظری این پژوهش را تشکیل می‌دهد. سؤال اصلی پژوهش این است که «سازه‌های نظریه ایرانشهری سید جواد طباطبایی چه تأثیراتی بر اندیشه‌های دوره اسلامی داشته است؟». پاسخ احتمالی به این پرسش آن است که اندیشه ایران‌شهری درطول دوره‌های تاریخی ضمن تأثیرپذیری از اندیشه‌های اسلامی، بر حیات سیاسی و اجتماعی اندیشه‌های دوره اسلامی اثرگذار بوده و روند تکاملی خود را طی کرده است. اندیشه سیاسی ایرانشهری در دوران اسلامی به اشکال گوناگون بازتولید شده است و هر یک برداشت خاص خود را از مفهوم «خدای الهی» ارائه کرده‌اند. براساس نتایج تحقیق حاضر، پنج روایت فره ایزدی در تمدن اسلامی عبارتند از: حماسه، روایت فلسفی، نصایح روایی، روایت عرفانی و روایت نورانی.