آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

‫عدل، به‌معناي قراردادن هر چيزي در جايگاه شايسته خود مي‌باشد. در سخنان امام علي( با اشاره به موارد بسياري از موجودات جهان، مسأله نظم و هدف‌مندي عالم تکوين، به‌روشني تبيين گرديده، و اين مسأله لازمه عدالت الهي در تکوين و نظام آفرينش دانسته شده است. از نظر آن حضرت، خداوند بنابر مصالح افراد و مديريت جهان، روزي افراد را به‌صورتي کاملاً عادلانه، متفاوت قرار داده است. البته آن حضرت معتقد است که عوامل اختياري و اعمال انسان‌ها نيز در کم و زياد شدن روزي نقش دارد. در مورد عدالت در تشريع نيز آن حضرت معتقد است که تمام قوانين آسماني بر پايه عدل الهي و متناسب با توان افراد وضع گرديده، و دليل مکلف کردن انسان دست‌يابي او به کمال، از طريق تلاش در انجام همين تکاليف مي‌باشد. پاداش و کيفر، ابلاغ تکليف، تکليف در حد توان و عدم مجازات براي کار غيراختياري نيز از مصاديق عدل الهي در جزا دادن است. اما در مورد انسان، بايد گفت که او در بعد جسماني، هيچ اختياري ندارد؛ ولي در بعد روحي با ملاک عقل، مي‌تواند حق را از باطل تشخيص دهد، که نشانه عدالت الهي در اعطاي اختيار به انسان مي‌باشد. بر اين اساس مي‌توان گفت که آزادي انسان، جزئي از قضا و قدر الهي است؛ بدين معنا که قضا و قدر الهي به‌گونه‌اي تعيين گرديده که انسان در اعمال و رفتار خود آزاد باشد، به‌طوري که نه در معصيت و نه در اطاعت مجبور نيست. جاودانگي عذاب و پاداش هم با عدل الهي ناسازگار نيست؛ زيرا نتيجه اعمال خود افراد است که به‌صورت کيفر و پاداش به انسان بر مي‌گردد. اما اين‌که برخي از مشککين، فضل الهي به عده‌اي را مخالف عدل مي‌دانند صحيح نيست، زيرا فضل الهي قانوني حتمي براي همه نيست، بلکه بر اساس حکمت، فقط شامل افرادي مي‌شود که استحقاق آن را دارند.

‫هدف اصلي اين تحقيق، تبيين فلسفه و کارکرد بعثت انبياء از ديدگاه امام علي( است. نياز انسان به دين از آن‌جا ناشي مي‌شود که هدف نهايي انسان، کمال‌يابي و سعادت‌جويي است که نياز به ابزار خاص دارد، و در اين ميان، نقش دين در تمام شئون زندگي با توجه به نقش هدايت‌گري آن تعيين‌کننده است. به‌علاوه، انسان موجودي اجتماعي است، و به همين دليل، نيازمند قانوني است که زندگي اجتماعي او را سامان دهد. روشن است که جز خداوند، هيچ‌کس نمي‌تواند قانون کاملي که تأمين کننده همه مصالح انسان باشد ارايه کند. جوامع انساني در طول تاريخ و به دلايل مختلف گرفتار انواع کج‌روي‌ها، خرافات، بت‌پرستي، شرک و ظلم شده است، که نزديک‌ترين مورد آن به تاريخ ما جامعه عصر جاهلي ملت عرب، قبل از بعثت پيامبر اسلام است که در ابعاد مختلف اعتقادي و اجتماعي در بدترين وضع ممکن قرار داشت. در چنين وضعيتي، ضرورت بعثت رخ مي‌نمايد و حکمت الهي اقتضا مي‌کند که افرادي را براي هدايت بشر ارسال نمايد. فلاسفه نيز در اين زمينه به سه دليل: ضرورت نظم، برهان هدايت، و برهان شناخت، اشاره کرده‌اند. در قرآن نيز به مواردي مانند دعوت به يکتاپرستي، مبارزه با شرک و بت‌پرستي، داوري در اختلافات، و برپايي قسط و عدل در جامعه اشاره شده است. امام علي( فلسفه بعثت را در الزام انسان‌ها به پيمان فطري، يادآوري نعمت‌هاي الهي، کشف گنجينه خرد، اتمام حجت، معرفي نشانه‌هاي قدرت الهي و احياي ارزش‌هاي انساني مي‌داند. براي بعثت کارکردهاي متعددي نيز مطرح شده که گاهي مانند معنابخشي و حمايت از اصول اخلاقي، ونشاط‌بخشي به زندگي دنيايي جنبه فردي دارد؛ و گاهي مانند ايجاد همبستگي و رفع اختلافات و برپايي عدالت اجتماعي، جنبه اجتماعي پيدا مي‌کند. علي( نيز در اين زمينه به هدايت و نجات از گمراهي، عبور دادن جامعه از بحران، احياي هويت ملت‌ها، ايجاد وحدت و الفتف و پرکردن شکاف‌هاي طبقاتي اشاره کرده است.

در این پایان نامه با استناد به کلام حضرت علی (ع) در نهج البلاغه سعی شده است تا از لابه لای کلام آن حضرت روش ها و اهداف تربیتی استخراج شود و ابعاد تربیت دینی و اصول آن عرضه گردد. نویسنده هدف تربیت دینی را در نهج البلاغه، تحقق توحید حضوری در فرد و جامعه ارزیابی می کند که این توحید نه توحید نظری صِرف و نه توحید عبادی صِرف است؛ بلکه هر دو نوع توحید را شامل می شود و در تمام حرکات و سکنات انسان بروز می یابد. از دیدگاه وی تربیت دینی دارای سه بعد شناختی، عاطفی و رفتاری است که بعد شناختی آن شناخت خدا و اعتقاد به اوست و بعد عاطفی آن برانگیختن احساسات و هیجانات متربی نسبت به خداوند است و بعد رفتاری آن تعبد نسبت به دستورات خداوند می باشد. با این الگو، عصاره آنچه که نویسنده از کلام امام علی (ع) در نهج البلاغه به دست می آورد آن است که اگر انسان نسبت به خدای خویش شناخت پیدا کند و به او معتقد شود و او را یگانه موجود مستقل و غنی بالذات بداند و خود را موجودی فقیر به تمام معنا نسبت به او فرض کند، احساساتش نسبت به چنین خدایی برانگیخته و عشق او به خداوند شعله ور می شود و با تمام وجود او را پرستش می کند و این همان تربیت دینی است.

نیروی انسانی یکی از مهمترین ورودیهای سیستم سازمانی می‌باشد که برنامه‌ریزی، توسعه، بهبود و بالندگی آن، کارایی سازمانی را افزایش داده و در تحقق اهداف سازمانی نیز نقش بسزایی دارد. انتخاب و انتصاب نیروی انسانی در رده‌های مختلف سازمانی بایستی تابع معیارهایی باشد تا افرادی دارای شایستگی‌های لازم جهت تصدی پستهای سازمانی انتخاب و به کار گمارده شوند. این معیارها در هر جامعه و سازمانی دارای وجوه افتراق و اشتراکی می‌باشد. در اسلام نیز انتخاب افراد شایسته دارای آنچنان اهمیتی است که سهل انگاری و کوتاهی در این امر از بزرگترین خیانتها شمرده شده است . استخراج ملاکهای انتخاب و انتصاب از نهج‌البلاغه و مقایسه آن با ملاکهای موجود در مدیریت علمی مهمترین هدف این پایان‌نامه است که به صورت یک بررسی تطبیقی انجام می‌شود.

این پایان نامه با دو هدف اصلی تبیین رهیافت حضرت علی(ع) به مقوله آزادی سیاسی به مثابه یکی از مفاهیم محوری در علوم سیاسی و تاثیر و نقش آزادی سیاسی در بروز مشکلات حکومت آن حضرت سامان یافته است. بدین منظور کاوشی عمیق و گسترده در چهل سال از تاریخ صدر اسلام با تمرکز بر پنج سال اخر عمر آن حضرت به عمل آمده است. سوال های اصلی پژوهش حاضر این است که مولفه هاو مقومات آزادی سیاسی تا چه میزان در اندیشه سیاسی و سیره حکومتی حضرت علی (ع) مشاهده می شود؟ و بنیان های نظری حضرت در خصوص آزادی سیاسی در عرصه عمل در عصر زمامداری با چه چالش ها و مشکلاتی مواجه گردید و خاستگاه جامعه شناختی این مشکلات و موانع کدامند؟ در پاسخ به این دوپرسش دو فرضیه اصلی بدین صورت تدوین یافته است که اولا مولفه ها و مقومات آزادی سیاسی در اندیشه و سیره ایشان به درجه زیادی مشاهده می گردد و ثانیا انحراف از اصول و ارزش های اصیل اسلامی (قرآن و سنت) و زوال تدریجی آزادی سیاسی در عهد خلفای سه گانه به ویژه عثمان و احیای فرهنگ جاهلیت سرمنشا مشکلات و موانع حکومت حضرت علی تلقی می شود. در پایان با تجزیه و تحلیل داده ها و اسناد متعدد این نتیجه حاصل می شود که آزادی سیاسی در تحولات صدر اسلام نقشی کلیدی داشته است به نحوی که ریشه بهش قابل توجهی از موانع و مشکلات حکومت حضرت علی(ع) را بایستی در تحلیل و تضعیف تدریجی آزادی سیاسی در دوره زمامداری خلفای سه گانه جستجو کرد. به واقع حکومت حضرت علی علیه السلام احیاء مجدد سنت نبوی آزادی سیاسی محسوب می شود.