آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

فرانتس برنتانو ‌Franz Brentano (1838-1917))) یکی از فیلسوفان نیمة دوم قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم است. جایگاه ویژة وی را می‌شود از دو جنبه نشان داد. یکی آن پیوند یا پلی است که می‌توان به واسطة او بین فلسفة تحلیلی و قاره‌ای برقرار کرد و دیگری آن که آموزه‌ها و تحلیل‌های او هم چنان می‌تواند سرچشمة بسیاری از پژوهش‌های فلسفی باشد، همچنان که یک قرن پیش چنین بود، اما سایة سنگین شاگردان مستقیم و غیرمستقیم‌اش و متأثرانِ از او، مانع آن شد که این بصیرت‌ها بی‌واسطه به دست ما برسند. تلاش‌های اخیر برای بازشناساندن او، نشان از آن دارد که برنتانو در بسیاری زمینه‌ها هنوز حرفی برای گفتن دارد، و شاید به بیان دقیق‌تر، حرف‌های او هم‌چنان می‌تواند نقطة عزیمتی برای مباحث عمیق فلسفی باشد. برنتانو همانند دیگر فیلسوفان اثرگذار در زمینه‌های متفاوتی به فعالیت فلسفی پرداخت، در روان‌شناسی فلسفی، وجودشناسی(Ontology)، معرفت‌شناسی، منطق قیاسی، نظریة ارزش، اخلاق، الهیات فلسفی، تاریخ فلسفه و دیگر موضوعات. این مقاله تنها به تأثیر برنتانو بر منطق قیاسی می‌پردازد. اصلاحات برنتانو بر منطق صوری، حول محور یک تز بنیادین صورت گرفته است. بنا به این تز، تمامی احکام موضوعیـ محمولی باید به صورت احکام وجودی در آیند. در این مقاله نحوة شکل‌گیری این تز و تأثیر آن بر منطق قیاسی نشان داده شده است. باید در نظر داشت که فهم کامل اصلاحات برنتانو بر منطق ارسطویی در گروی آشنایی با مسائلی است که ربط مستقیمی به منطق صوری ندارند و از آن جمله، مسائل مربوط به وجود‌شناسی و معرفت‌شناسی است.

دیدگاه "هوسرل" دربارة فلسفة زبان و معناداری، حداقل دو دورة متفاوت دارد. در دورة اول که گاهی رئالیسم افلاطونی نیز خوانده می‌شود، هوسرل نظری مشابه "فرگه" دارد: معنا عبارت است از یک نوع مثالی. در دورة دوم، با توجه به التفات (Intention)و ساختار آگاهی، دیدگاه او چرخشی استعلائی یافته و با استفاده از کلمة جدید نوئما، ساختاری پیجیده برای معنا پیشنهاد می‌کند. در این مقاله، دو دورة مذکور تشریح شده و توضیح داده می‌شود که در هر دو دوره، التفات و مسألة آگاهی نقش خاص خود را ایفا می‌کند. با تشریح این دو دوره و بررسی تشابه‌ها و تمایزها، مشخص می‌شود با وجود تغییرات زیاد آرای او، می‌توان یک خط سیر ثابت را در دیدگاه او پیدا کرد.

در رویکرد پدیدارشناسانه، بدن فارغ از قواعد و استدلالات عقلی، پدیداری تلقی می‌شود که سوژه را در معرض تجربه قرار می‌دهد. در این رویکرد بحث بر سر نسبت سوژه با بدن و جهان، نه بر بنیاد هستی شناسی سوژه و نه بر اساس شناخت او از جهان، بلکه بر اساس تجربه و مجاورت او با جهان است. این مقاله ضمن پرداختن به پدیدارشناسی هوسرل، مرلوپونتی و لویناس، با تمرکز بر بدن و مفهوم بدنمندی، نقاط اشتراک و نیز تفاوت رویکرد در اندیشۀ این فیلسوفان را تحلیل می‌کند. پژوهش پیش رو با تکیه بر نقطه نظرات فیلسوفان ذکر شده در صدد پاسخگویی به سوالات در هم تنیده ای است که همگی بدنمندیِ سوژه گره خورده اند. در این پژوهش درصدد دانستن این هستیم که سوژۀ بدنمند به چه نحوی خود، جهان و دیگری را درک می‌کند. به اختصار می‌توان گفت: بدن، واسطه، وسیله و شیوه ای برای درک جهان نیست، بلکه بدنمندی وضعیت زیستن حیاتی ما در جهان و امکان زیستن اخلاقی ما با دیگری است. این مقاله با رویکرد پدیدار شناسانه، با شیوۀ توصیفی- تحلیلی با مقایسۀ نقادانه فیلسوفان، در پی پاسخ به پرسش های پژوهش است.

بخش عمده ای از تلاش های هوسرل در توصیف نحوه عملکرد آگاهی، به بحث اگو و چگونگی کارکرد تقویمی آن اختصاص یافته است. هدف این نوشتار این است که نقش اگو در پدیدارشناسی استعلایی هوسرل و جایگاه محوری آن به عنوان «قطب این همان اعیان آگاهی» بازخوانی و بررسی شود. از طریق مطالعه سیر تطور و تکامل مفهوم اگو در اندیشه هوسرل و با توصیف و تحلیل دیدگاه وی در مورد نقش و کارکرد اگو، ویژگی تقویمی آن به بحث گذارده خواهد شد. ادعای این مقاله این است که اگرچه هوسرل همواره خود را یک دکارتی می دانست، اما نقدی که بر تلقی دکارتی «اگو» دارد روشنگر تمایز پدیدارشناسی استعلایی وی از فلسفه «واقع گرایی استعلایی» دکارت است. در پایان این نوشتار، نتیجه گرفته می شود که هوسرل با انتقال پدیدارشناسی خود از رویکرد «ماهوی» به رویکرد «استعلایی» از طریق کارکرد تقویمی اگو، به ذهنیت استعلایی به عنوان منشا هر معنا و برسازنده جهان عینی دست می یابد. وی اگو استعلایی را در حکم زیرنهادی برای عادات، باورها و کنش های هر شخص دانسته و آن را تنها شرط امکان فهم جهان می داند.

ترجمه ماشینی : این مطالعه با قرار دادن «تولید» چیزی که لویناس «چهره» (/e visage) را در برابر افق نهادش می‌نامد، به مشکل فضای اخلاقی در کار امانوئل لویناس می‌پردازد. در برابر این افق‌ها است که حفظ می‌شود، افق‌هایی مناسب برای بازسازی پدیدارشناختی، که چهره به‌عنوان صورت آشکار می‌شود. از طریق گستردگی تبیین‌های لوینازی مانند «فرزندپرستی»، «باروری»، «برادری»، «آموزش» و «مادری»، وراثت‌پذیری چهره استنتاج می‌شود و چهره در چارچوب محیط ضروری آن - اخلاقیات قرار می‌گیرد. شرایط دلالت آن این محیط دستوری، صحنه‌پردازی یا میزانسن برای رابطه رو در رو که لویناس می‌گوید، با سرعت لویناس، بر اساس اساسنامه و منشأ آن به نمایش گذاشته می‌شود تا میراث چهره ممکن باشد. پیچیده باشد و وضعیت غیر تاریخی آن به چالش کشیده شود. استدلال می‌شود که لویناس، به‌طور غیرضروری، گستره‌ی آنچه را که اجازه می‌دهد به‌عنوان صورت دلالت کند، محدود می‌کند، و بنابراین، فرض‌های نهفته در ضمن، ترکیب و پیکربندی صورت را در اثر او تنظیم می‌کنند. این پوزیتاها از جایگاه خود رها شده و با هدف ارزیابی تأثیر آنها بر توسعه اندیشه لویناس مورد بررسی انتقادی قرار خواهند گرفت. با توسل به پدیدارشناسی های ادموند هوسرل و مارتین هایدگر، ارائه لویناس از فضای اخلاقی (فضای اخلاق) در پرتو پدیدارشناسی هایی که ظاهراً آنها را قطع می کند، ارزیابی خواهد شد. قاطعیت بینش اخلاقی اولیه لویناس در رابطه با تصویرهای فرهنگی و مذهبی که او به آنها متوسل می شود ارزیابی خواهد شد. تنش یا پیچش بین آثار «اعترافی» و «فلسفی» لویناس آشکار خواهد شد و تلاقی زیربنایی آنها مطرح خواهد شد. تلاش شده است تا خط سیر کلی اندیشه لویناس ترسیم شود و پروژه لویناس به عنوان یک کل مورد بررسی قرار گیرد، به گونه ای که ممکن است مشکل انتخاب شده به اندازه کافی مورد توجه قرار گیرد.

خطابه های گرد آمده در این کتاب سه مسئله را روشن می کنند: نسبت پدیدارشناسی و ایدئالیسم آلمانی، اخلاق پدیدارشناختی، و مفهوم خدا و تجربه ی دینی نزد هوسرل. این خطابه ها رویکرد شگرف هوسرل به مدارج انسانیت را ترسیم کرده و باب پژوهش عمیقی را درباره ی تأملات اخلاقی۔ دینی او باز می کنند. از حیث تاریخی، هوسرل این خطابه ها را از آن رو ایراد می کند که روحیه ی سربازان بازگشته از جنگ را تقویت کند؛ و از حیث گاهشمار سیر پدیدارشناسی اش، این نوشته ها به برهه ای مربوط می شوند که او ناخشنود از کتاب ایده ها ، بر آن می شود تا در «مسئله ی فردیت» بازنگری کند.

تأملات دکارتی اثری است محصول دوران پختگی اندیشه های هوسرل. در این کتاب تقریبا کلیه ی مضامین و مفاهیم پدیده شناسی نظیر رسالت دکارتی فلسفه، اپوخه و تقلیل، اگوی استعلایی، پدیده شناسی به مثابه علمی اگولوژیک، ساختار قصدی آگاهی، اگوی دیگر و اشتراک بین الاذهانی، تقویم انواع عینیت ها از ماده و طبیعت تا نفس و روح و جهان فرهنگی به نحوی فشرده و در صورتبندی های تقریبا نهایی شان بررسی می شوند. گرچه هوسرل نتوانست به آرزوی خود برای بازنگری و تبدیل این سخنرانی ها به گزارشی کاملا نظام مند جامه ی عمل بپوشاند با این حال این کتاب را «اثر عمده ی زندگی خویش و طرحی بنیادی از فلسفه، روش و مسائل آن» می دانست.

ترجمه ماشینی : این کتاب به بررسی تأثیر عمیق فلسفه دکارت بر پروژه پدیدارشناسی هوسرل می پردازد. هوسرل اغلب از دکارت به عنوان "مربی معنوی" خود یاد می کرد و شک سیستماتیک مراقبه ها یکی از نقاط عزیمت اصلی برای شروع تحقیقات پدیدارشناسی شد. با این حال، یک تشابه گسترده بین فعالیت‌های فلسفی مربوطه آنها وجود دارد که تنها دانش نزدیک و آگاهانه از متون دکارت و هوسرل می‌تواند نشان دهد. این همگرایی در بینش آنها درباره شروعی کاملاً جدید برای فلسفه اغلب در مکان های غیرمنتظره ای آشکار می شود، جایی که هوسرل خلاقانه اکتشافات دکارت را اشتباه می کند. هوسرل خاطرنشان کرد که دکارت بیش از حد به انگیزه بدبینانه اولیه وفادار مانده و به اندازه کافی رادیکال در سرنگونی آن موضع نبوده است. تحقیقات نویسنده نشان می‌دهد که هوسرل به‌مراتب به دکارت‌گرایی وفادارتر باقی ماند، دقیقاً در مکان‌هایی که تأثیر عمیقاً مدفون است، و کمتر رادیکال‌تر از خوانش وفادارانه پروژه دکارت بر اساس ترتیب دلایل نشان می‌دهد. از آنجایی که تأثیر هوسرل بر فیلسوفان قاره‌ای قرن بیستم به خوبی مورد توجه قرار گرفته است، این اثر مشروعیت ارزیابی آنها از نقطه عزیمت دکارتی او را آشکار می‌کند.

تأملات دکارتی اثری است محصول دوران پختگی اندیشه های هوسرل. در این کتاب تقریبا کلیه ی مضامین و مفاهیم پدیده شناسی نظیر رسالت دکارتی فلسفه، اپوخه و تقلیل، اگوی استعلایی، پدیده شناسی به مثابه علمی اگولوژیک، ساختار قصدی آگاهی، اگوی دیگر و اشتراک بین الاذهانی، تقویم انواع عینیت ها از ماده و طبیعت تا نفس و روح و جهان فرهنگی به نحوی فشرده و در صورتبندی های تقریبا نهایی شان بررسی می شوند. گرچه هوسرل نتوانست به آرزوی خود برای بازنگری و تبدیل این سخنرانی ها به گزارشی کاملا نظام مند جامه ی عمل بپوشاند با این حال این کتاب را «اثر عمده ی زندگی خویش و طرحی بنیادی از فلسفه، روش و مسائل آن» می دانست.