آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

لودویگ ویتگنشتاین در دوره اول تحوّل فکری خود با طرح نظریه تصویری معنا که در آن با برتراند راسل همرأی بود، تلاش نمود تا کرانه های گزاره های معنادار و مرز میان گفتنی‌ها و ناگفتنی‌ها را هویدا سازد. وی با طرح نظریه فوق، بیان داشت که گزاره های متضمّن مقولاتی همچون امر برتر/خدا، دین و البته سایر امور هنجاری، اگر چه می‌توان صورت منطقی را در آنها رعایت نمود، لیکن نقش شناختی ندارند. این گزاره‌ها با فَرارَوی از مرزهای زبان، معنایی محصّل را افاده ننموده و چونان گزاره های مهمل و بدساخت تلقّی می شوند. اما این پایان راه نبود؛ او در ادامه از ساحت سکوت به سوی ساحت رازآمیز قدم پیش می‌نهد و مقولات امر برتر/خدا و دین را رازآمیز می‌خواند. در این مقاله با تکیه بر آثار اوّلیه و آثار دوره انتقالی ویتگنشتاین، به بررسی و تحلیل نظر او در باب امر برتر/خدا و دین و نظر مفسّران او در این زمینه خواهیم پرداخت.

ترجمه ماشینی : از دیدگاه تاریخ ایده‌ها، این کتاب بسیار افلاطونی است. هر گونه درک از وجود موجودات به عنوان یک مصوبه در غیاب آن می درخشد. می گویند اگر کسی که بار خودش است یک احمق مشتری داشته باشد، نویسنده ای که ویراستار خودش است نقص های ارتباطی او را پرورش می دهد. در مورد این کتاب، که پیش‌بینی می‌شد در دسامبر 2016 از مطبوعات مرده بود، تمایل شدید به کلمات اختصاری (W, H, DMS - که گاهی با اشتباه تایپی به DSM, TPS تغییر می‌کرد) و منابع غیردوستانه و توسعه‌نشده به‌عمد به‌منظور منصرف کردن به‌نظر می‌رسد. خوانندگان دوستانه با این وجود، این مقاله ممکن است چیزی مهم را در خود داشته باشد، شاید راهی برای افلاطونی ها برای غلبه بر محدودیت های شناخته شده خود، رفتاری که خود افلاطون در «کشتی که در سوفیست» مرتکب می شود از خود نشان می دهد. با این حال، این داور نمی تواند آن را مشخص کند، زیرا نویسنده اهمیتی به اشاره به آن ندارد. شاید این اطلاعیه کوتاه به اندازه کافی جذاب باشد که دیگران نیز آن را امتحان کنند. کلمات خود نویسنده («پیشگفتار») به شرح زیر است: "این مجموعه مقالات در 10 سال گذشته نوشته شده است و مهمترین و طولانی ترین آنها در سال گذشته است. همچنین آنها را ویرایش کرده ام تا آنها را به روز کنم (2016). صفحه کپی رایت دارای تاریخ اولین چاپ و جدید است. نسخه‌ها در آنجا یادداشت می‌شوند، همانطور که من مقالات قدیمی را ویرایش می‌کنم یا مقالات جدید اضافه می‌کنم. همه مقاله‌ها درباره رفتار انسان هستند (همانطور که همه مقاله‌های هر کسی در مورد هر چیزی است)، و به همین ترتیب در مورد محدودیت‌های داشتن نسب اخیر میمون (8 میلیون سال یا بیشتر). کمتر بسته به دیدگاه) و کلمات و اعمال آشکار در چارچوب روانشناسی ذاتی ما همانطور که در جدول نیت ارائه شده است. همانطور که ریچارد لیکی تکامل گرا معروف می گوید، مهم است که به خاطر داشته باشیم نه اینکه ما از میمون ها تکامل یافته ایم، بلکه در هر راه مهم، ما میمون هستیم. اگر در مدرسه به همه درک واقعی از این (یعنی بوم شناسی و روانشناسی انسانی) داده می شد، شاید تمدن فرصتی پیدا می کرد. به نظر من، این مقالات و بررسی ها دارای عناصر جدید و بسیار مفید بسیاری هستند، به این دلیل که از نسخه شخصی من از دیدگاه سیستمی دوگانه اخیراً (حدود دهه 1980) که از مغز و رفتار ما توسعه یافته است، استفاده می کنند تا یک سیستم منطقی از عقلانیت (شخصیت، روانشناسی، ذهن، زبان، رفتار، اندیشه، استدلال، واقعیت و غیره) که به شدت در علوم رفتاری (روانشناسی، فلسفه، ادبیات، سیاست، انسان شناسی، تاریخ، اقتصاد، جامعه شناسی و غیره) کمبود دارد. فلسفه حول محور دو نویسنده ای است که من مهمترین آنها را یافته ام، لودویگ ویتگنشتاین و جان سرل، که ایده های آنها را در چارچوب سیستم دوگانه (دو نظام فکری) ترکیب کرده و گسترش می دهم که در تحقیقات اخیر تفکر و استدلال بسیار مفید است. همانطور که اشاره کردم، از نظر من اساساً همپوشانی کاملی بین فلسفه، به معنای دقیق سؤالات پایداری که مربوط به رشته دانشگاهی است، و روانشناسی توصیفی تفکر (رفتار) درجه بالاتر وجود دارد. هنگامی که شخص بینش ویتگنشتاین را درک کرد که فقط این موضوع وجود دارد که چگونه بازی زبانی باید انجام شود، شرایط رضایت را تعیین می کند (چه چیزی یک جمله را درست یا راضی می کند و غیره) و این پایان بحث است. حالا که فکر می‌کنم فهمیدم بازی‌ها چگونه کار می‌کنند، بیشتر علاقه‌ام به فلسفه را از دست داده‌ام، که البته ویتگنشتاین می‌گوید که باید باشد. اما از آنجایی که آنها نتیجه روانشناسی فطری ما هستند، یا به قول ویتگنشتاین، به دلیل عدم تیزبینی زبان، مشکلات در تمام گفتمان بشری وجود دارد، بنابراین نیاز بی پایان به تحلیل فلسفی، نه تنها در علوم انسانی وجود دارد. از فلسفه، جامعه‌شناسی، مردم‌شناسی، علوم سیاسی، روان‌شناسی، تاریخ، ادبیات، دین و غیره، اما در «علوم سخت» فیزیک، ریاضیات و زیست‌شناسی. این امری جهانی است که سؤالات بازی زبانی را با سؤالات علمی واقعی در مورد اینکه حقایق تجربی چیست مخلوط کنید. علم گرایی همیشه وجود دارد و استاد آن را از مدت ها قبل پیش روی ما گذاشته است، یعنی ویتگنشتاین (از این پس W) اصولاً با کتاب های آبی و قهوه ای در اوایل دهه 1930 شروع شده است. با این وجود، درک واقعی از کار ویتگنشتاین، و در نتیجه نحوه عملکرد روانشناسی ما، در دهه دوم قرن بیست و یکم، به ویژه به دلیل P.M.S، در حال گسترش است. هکر (از این پس H) و دانیله مویال-شاروک (از این پس DMS)، و همچنین به بسیاری دیگر که برخی از برجسته‌ترین آنها را در مقالات ذکر می‌کنم. وقتی چند سال پیش "درباره یقین" را خواندم، در یک بررسی آمازون آن را به عنوان سنگ پایه فلسفه و روانشناسی و اساسی ترین سند برای درک رفتار توصیف کردم، و تقریباً در همان زمان DMS در حال نوشتن مقالاتی بود و اشاره می کرد که این مشکل را حل کرده است. مشکل معرفت شناختی هزاران ساله که چگونه می توانیم هر چیزی را به طور قطع بدانیم. من متوجه شدم که W اولین کسی بود که آنچه را که اکنون به عنوان دو سیستم یا سیستم فکری دوگانه توصیف می شود درک کرد و یک اصطلاح سیستم دوگانه (S1 و S2) ایجاد کردم که به نظرم در توصیف رفتار بسیار قدرتمند است.

سولیپسیسم، به مفهوم اینکه از لحاظ هستی‌شناختی تنها من هستی دارم و هستیِ جهانِ خارج فقط به مثابه موضوع و مضمون ذهن من، هستی دارد و هر آنچه شناخته می‌شود فقط به واسطه ذهنمندی من همچون تنها شناسنده، نگریسته می‌شود، مساله‌ای است که از دوران مبنا قرار گرفتن سوژه اندیشنده توسط دکارت و همچنین توجه به ذهن شناسنده توسط فلاسفه‌ای همچون بارکلی و کانت و سپس در ایده‌آلیسم آلمانی، اهمیت فراوانی داشته است. در نتیجه سولیپسیسم مساله‌ای فرعی در فلسفه نیست بلکه به طور اساسی در همین چارچوب، من به عنوان هستنده‌ای خودآگاه و شناسنده، منطبق بر نحوه هستومندی و به خاطر قالب‌ها و صورت‌های آگاهی‌ام، جهان و آگاهی و ذهنمندی دیگران را به طور سولیپسیستی می‌شناسم. این مساله نزد برخی فیلسوفان معاصر، آنچنان که شایسته است مورد توجه قرار نگرفته است. شوپنهاور و ویتگنشتاین به این موضوع در قالب بحث پیرامون نحوه شناخت من متافیزیکی و نیز محدوده و مرزهای جهان پرداخته‌اند. شوپنهاور بر اساس ایده‌آلیسمِ مبتنی بر فلسفه استعلایی کانت، معتقد است که هستی جهان منوط به ذهنی شناسنده است که جهان در آن بازنمود یافته است. این ذهن، خودش در قالب زمان و مکان و علیت نمی-گنجد. خود، شناسنده جهان است ولی نمی‌تواند خودش را بشناسد. ویتگنشتاین متقدم نیز در تراکتاتوس، تحت تاثیر شوپنهاور، بر اساس کاربردها و نقش زبان، مرزهای جهان و شناختِ من متافیزیکی را در بحث سولیپسیسم مورد توجه قرار داده و آن را در تجربیات اول شخص مانند درد و تجربه‌ عواطف نسبت به شناخت آن در دیگران به بحث گذاشته است.

جورج ادوارد مور در دو مقاله خود به دو جمله اشاره می کند که در هر یک به ظاهر تعارضی میان صدر و ذیل جمله وجود دارد که از آن به پارادوکس مور تعبیر می شود: «من سه شنبه گذشته به سینما رفتم اما باور ندارم که این کار را انجام دادم». «من باور دارم که او بیرون رفته است، اما او بیرون نرفته است». از نظر مور پارادوکس در این است که از یک سو شخص در باره خود سخن به ظاهر متناقض و یاوه ای می‌گوید و از سوی دیگر این سخن در باره او می تواند صادق باشد. در پیرامون این پارادوکس مسائل متعددی مطرح شده است از جمله اینکه این پارادوکس نه تنها در اظهار بلکه در باور، اندیشه، تمایلات و مانند اینها نیز مطرح می‌شود. مسأله دیگر اینکه گفته اند که در پارادوکس مور دو تقریر را باید از هم متمایز کرد: یکی تقریر حذفی که مثال آن این است: «p و من باور ندارم که p » و دوم تقریر ارتکابی که مثال آن این است: «من باور دارم که p، اما چنین نیست که p». ویتگنشتاین کشف این پارادوکس را مهمترین کار مور می داند که در آن نوع خاصی از بی‌معنایی و یاوگی مطرح شده است. وی از تأثیر بسیار این کشف بر خود سخن می‌گوید. در این پژوهش می کوشیم پارادوکس مور را در آینه تحلیل مفسران اندیشه‌اش به ویژه نظر ویتگنشتاین در باره آن تحلیل و بررسی کنیم.

بندهای 243 تا 315 پژوهش های فلسفی ویتگنشتاین حاوی بحث مهمی است که بعدها به «استدلال زبان خصوصی» معروف شد. مقصود از زبان خصوصی زبانی است که در آن تنها یک شخص، یعنی همان گوینده زبان، می تواند واژه های آن را بفهمد. ویتگنشتاین دریافت که مفهوم زبان خصوصی بر دو بنیاد نادرست استوار است: یکی در باب سرشت تجربه و دیگری در باب سرشت زبان مفهوم زبان خصوصی در باب سرشت تجربه این است که این زبان، مبتنی بر یک تجربه خصوصی است و نادرستی این مفهوم در باب سرشت زبان هم این است که معنای واژه ها در زبان خصوصی از طریق تعریف اشاری به دست می آید. استدلال زبان خصوصی نشان می دهد که گوینده این زبان، به هیچ شیوه ای نمی تواند میان درست به نظر رسیدن و درست بودن، تمایزی برقرار کند؛ یعنی هیچ کس دیگری جز گوینده زبان خصوصی نمی تواند آن را بفهمد و هیچ چیزی نمی تواند واژه چنین زبانی فرض شود تا به چیزی ارجاع دهد. شارحان ویتگنشتاین تفسیرهای مختلفی از استدلال زبان خصوصی اراء کرده اند که با بررسی و مقایسه آن ها روشن می شود که تفسیر کنی، از اتقان بیشتری برخوردار و به مدعیات ویتگنشتاین وفادارتر است.

رساله‌ی حاضر به بررسی مهمترین اندیشه های فلسفی ویتگنشتاین متقدم می پردازد، که عبارتند از: فلسفه، منطق، نظریه ی تصویری معنا، نظریه ی نشان دادن و گفتن و خودتنهاگروی.او در این دوره، روش مناسب برای بررسی مسائل فلسفی را روش تحلیل می داند و در این موضوع با دیگر فلاسفه‌ی تحلیلی هم عقیده است. اگرچه او در دوره‌ی متأخرش این روش را کنار می گذارد و به روش توصیف توجه می کند. در بحث منطق توجه او به مبانی نظری منطق جدید است و معتقد است گزاره های منطق همانگویانه اند، آنها به مرز معنا اشاره می کنند و ضرورت ویژگی ذاتی همه‌ی آنهاست. او می گوید: گزاره های زبان ذاتاً دارای ویژگی تصویری اند و باید اجزاء زبان و جهان متناظر با یکدیگر باشند تا گزاره معنادار باشد، در غیر این صورت الفاظی مهمل اند، اگرچه در دوره‌ی متاخرش از این نظریه دست می کشد و با توسل به نظریه‌ی بازی های زبانی به حوزه‌ی وسیع تری برای معناداری گزاره ها معتقد می شود. بدین ترتیب او در دوره ی متقدم اش اعتقاد دارد که همه‌ی گزاره ها گفتنی نیستند و بعضی از گزاره ها نشان دادنی اند. برای مثال: فلسفه، دین، اخلاق و... را نشان دادنی می داند. در نهایت بحث خودتنهاگروی که از محدودیت های نظریه‌ی تصویری و نتیجه‌ی اعتقاد به قصدمند بودن تصویرگری و چگونگی در افتادن او در این بحث را در هر دو، هم در رساله و هم در آراء مفسران مورد بررسی قرار داده ایم.

در این رساله نظریات وینگنشتاین در باب زبان مورد بحث قرار گرفته است. مسئله زبان مسئله مهم و محوری فلسفه ویتگنشتاین است که در باب آن دو نظریه متفاوت را در طول دو دوره فعالیت فلسفی اش مطرح کرده است. فصل اول این رساله به بررسی علل اهمیت زبان در فلسفه ویتگنشتاین و تفاوت و تشابهی که میان نظریات دو دوره وجود دارد اختصاص یافته است. فصل دوم شرح وتوضیح » نظریه تصویری « است که بر اساس آن زبان به عنوان تصویر واقعیت توصیف می شود. فصل سوم شرح و توضیح » نظریه کاربردی « است. بر طبق این نظریه معنی واژه ها، نمادها و جملات همان کاربرد آنها تلقی می گردد که قواعدی عمومی و اجتماعی بر آنها حاکم است. براساس نظریه کاربردی ملاک ومعیار فهم معنای واژه ها، نمادها و جملات همان توانایی و قابلیت به کارگیری آنها بر اساس قواعد اجتماعی و همگانی در موقعیت و وضعیت خاص است. فصل چهارم شامل بحث در باب » زبان خصوصی« است در این فصل، دو تفسیر متفاوت درباب نفی زبان خصوصی در اندیشه ویتگنشتاین آمده است.