آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

صادق هدایت، نویسنده و متفکر برجسته در حوزه فرهنگ است. از جمله دغدغه‌های او توجه به انسان، خودشناسی، مبارزه با جهل و خرافات و به طور کلی واژگون کردن و ساخت و شناساندن فرهنگی با ارزش‌های نو است. فردریک نیچه، فیلسوف و متفکر آلمانی نیز تأثیرگذارترین فیلسوف قرن در حوزه فرهنگ و توجه به انسان و دستاوردهای آن است. در پژوهش حاضر به تعریف ادبیات تطبیقی و بیان مفاهیم پرداخته شده و سپس جایگاه مفهوم اخلاق در اندیشه هدایت و نیچه بررسی شده است. نگارنده تلاش کرده تا دیدگاه هدایت در حوزه اخلاق را با دیدگاه نیچه مقایسه کرده و گزاره‌های فکری هر دو را در این زمینه تطبیق نماید.

آنچه ما در این مقاله «فرهنگ تراژیک» می‌نامیم حاصل رهیافت‌هایی است که نیچه و آرتو، الگوی زیبایی‌شناختی آن را به ترتیب در تراژدی‌های یونان باستان و تئاتر شقاوت یافتند. می‌توان گفت که تئاتر نزد نیچه و آرتو همچون الگویی در جهت توجیه زیبایی‌شناختی از هستی عمل می‌کند. هدف نهایی این مقاله تبیین فرهنگی است که بر بنیان چنین دیدگاهی، یعنی توجیه زیبایی‌شناختی از زندگی استوار شده و در برابر فرهنگی قرار می‌گیرد که تلاش می‌کند زندگی را به قسمی از عناصر ایدئولوژیک و سوبژکتیو تقلیل دهد. بنابراین ما در پایان، در ضمن یک مطالعه تطبیقی، به نقد این مسئله خواهیم پرداخت که وحدتی که در فرهنگ مدرن وجود دارد، وحدتی کاذب است که به واسطه‌ی امری بیرونی بر زندگی تحمیل شده و مفهوم حقیقی فرهنگ مبیّن وحدتی درونی، همچون وحدت سبک اثر هنری است که با توجیه زیبایی‌شناختی از هستی در پیوند می‌باشد. این پژوهش با استناد به منابع کتابخانه‌ای و به خصوص با تمرکز به روی دو کتاب زایش تراژدی و تئاتر و همزادش تلاش می‌کند تا کیفیت این فرهنگ را در قالب شکلی از «کنشگری»، «کثرت‌گرایی» و «آری‌گویی» به زندگی و «امر نو» تبیین نماید.

مقایسه و تطبیق خاستگاه‌های فکری و اندیشه‌هایی که در بستر فرهنگ‌های متفاوتی شکل گرفته-اند، درحوزه‌ی مطالعات تطبیقی بوده و این‌گونه از مطالعات به ویژه در حوزه‌ی ادبیات، به دریافت و درک افکار مشابه میان بزرگان علم و ادب کمک می‌کند. صادق هدایت، نویسنده و متفکر برجسته، در حوزه‌ی فرهنگ است. از جمله دغدغه های وی، توجه به انسان، خودشناسی،مبارزه با جهل و خرافات و به طور کلی واژگون کردن و ساخت و شناساندن فرهنگی با ارزش‌های نو است.فردریک نیچه، فیلسوف و متفکر آلمانی نیز تأثیرگذارترین فیلسوف قرن در حوزه‌ی فرهنگ و توجه به انسان و دستاوردهای آن است. نقطه‌ی مشترک فکری هر دو اندیشمند،ساخت فرهنگی نو به کمک روشن کردن بستر باورهای مردمی و چگونگی رفتار،تحت عنوان اخلاق است. در این پایان‌نامه، به تعریف ادبیات تطبیقی و بیان مفاهیم (علم اخلاق و فلسفه‌ی اخلاق) پرداخته، سپس جایگاه مفهوم اخلاق در اندیشه‌ی هدایت و نیچه، بررسی شده است.برخی هنجارشکنی‌های هدایت که تعریف اخلاقنزد مردم را زیر سوال می‌برد، مشابه نفی وبت‌شکنی‌های نیچه در حوزه‌ی اخلاق است.با توجه به وجوه مشترک میان اندیشه‌های این دو متفکر، نگارنده سعی دارد تا دیدگاه هدایت در حوزه‌ی اخلاق را با دیدگاه نیچه مقایسه کرده و گزاره‌های فکری هر دو را در این زمینه تطبیق نماید.

کتاب این است انسان، آخرین اثر فریدریش ویلهلم نیچه به شمار می آید. در این کتاب نیچه به بازگویی شرح زندگی و دلیل نگارش آثار قبلی خود می پردازد. اینک انسان تاکنون سه بار با نامهای «انسان مصلوب» (ترجمه رویا منجم)، «اینک آن انسان» (ترجمه بهروز صفدری) و «این است انسان» (ترجمه سعید فیروزآبادی) به فارسی برگردانده شده است. نیچه در سال ۱۸۸۸، یعنی یک سال پیش از روان پریشی نهایی، به نگارش آثار و طرح های فراوانی پرداخت. کتاب این است انسان (Behold The Man) نیز در همان سال نگاشته شد و بعدها پتر گاست، شاگرد و دوست صمیمی نیچه، این اثر را برای چاپ و انتشار آماده ساخت. این کتاب به نوعی کارنامه فریدریش ویلهلم نیچه (Friedrich Wilhelm Nietzsche) از زبان و قلم خودش است. او در این کتاب به تشریح نگاه خود به آثارش پرداخته است. در بخشی از کتاب این است انسان می خوانیم: هرگز هنر آزردن دیگران را درنیافتم (این نکته مرهون پدر بی همتای من است)، حتی زمانی که این کار به نظرم بسیار ارزشمند بود. هرچند به نظر بسیار غیر مسیحی می رسد، من حتی خود را یک بار نیز نیازرده ام. اگر زندگی مرا زیر و زبر کنند تا فقط همین یک بار را بیابند، هیچ ردّی از آن نخواهند یافت که حتی کسی بدخواه من بوده باشد و اما شاید بسیار ردّی از نیک خواهی دیگران بیابند... حتی تجربه های من با افرادی که هرکس از آنان تجربه ی بدی دارد، بی هیچ استثنایی، همه نشانه هایی از نیک خواهی است. من هر خرسی را رام می کنم، حتی دلقک ها را هم وادار به رعایت ادب می کنم.

نوشته های بی سرنوشت اثری است که به فیلسوف آلمانی فردریش نیچه نسبت داده شده است. ظاهرا این اثر در سال 1889 یا اوایل 1890 در زمان اقامت نیچه در آسایشگاه روانی در شهر تورینگن ینا نوشته شده است. اگر چنین ادعایی درست باشد، من و خواهرم دومین اثر زندگی‌نامه‌ای و نهایی نیچه است که از لحاظ زمانی پس از Wahnbriefe (نامه‌های جنون‌آمیز) او -که در زمان طولانی فروپاشی ذهنی‌اش نوشته شده- می باشد. نوشته های بی سرنوشت بیوگرافی جسورانه ای است که در آن از چیزهایی سخن رفته است که بسیاری تابو بوده و هستند. این کتاب به سبکی نوشته شده است که حکایت و خاطره را به شیوه ای مشابه دیگر آثار نیچه ترکیب کرده است. نوشته های بی سرنوشت اولین بار در سال 1951 توسط Boar's Head Books منتشر شد و توسط انتشارات Seven Sirens در شهر نیویورک توزیع شد. این کتاب به سرعت به ناشر بحث‌برانگیز ساموئل راث، صاحب احتمالی Seven Sirens، که به دلیل توزیع غیرقانونی نسخه‌ای از اولیس جیمز جویس (1922) زندانی شده بود، گره خورد. در مقدمه کتاب، یک ناشر ناشناس ادعا کرد که نسخه خطی را از یکی از همبستگان نیچه در ینا دریافت کرده است. جدا از حواشی ایجاد شده این کتاب کتابی است که خواننده را بیشتر از کتاب های دیگر نیچه با درونیات او آشنا کرده و به او فرصت شناختن نیچه ی حقیقی را می دهد.