آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده پایان نامه: نزول و جمع قرآن، از جمله مسائل بحث برانگیز در حیطهی علوم قرآنی میباشد که پرسشهای بسیاری را موجب گردیده است. روشن شدن کیفیت نزول و جمعآوری قرآن، نقش به سزایی در فهم و تفسیر آیات قرآن دارد و بحث و بررسی در این مسئله به بسیاری از شبهاتی که در این زمینه مطرح بررسی تطبیقی نزول قرآن و تدوین آن از دیدگاه آیت الله » شده پاسخ میدهد. این پژوهش با عنوان مطابق نظر این دو اندیشمند تنظیم شده است. در این تحقیق، سعی بر « معرفت و جلال الدین سیوطی آن شده است که در حد وسع و توان نویسنده به بررسی و اقوال این دو عالم مهم قرآنی، در دو حوزهی شیعه و اهل تسنن پرداخته و آنچه که از این دو به حق نزدیکتر است، مشخص گردد.آیت الله معرفت، در باب نزول قرآن قائل به تدریجی بودن قرآن است و دلایل قائلان به نزول دفعی را چاره ساز نمیداند. ایشان بیان میکند که آغاز نزول قرآن در شب قدر است. سیوطی با استناد به روایاتی که از ابن عباس نقل شده معتقد است قرآن در شب قدر به آسمان دنیا فرود آمد و سپس به صورت تدریجی نازل شده است. ما با بررسی دو دیدگاه، به این نتیجه رسیدیم نظر آیت الله معرفت به صواب نزدیکتر است. در بحث جمع و تدوین قرآن، هر دو اندیشمند قائل به جمع و تدوین قرآن پس از رحلت پیامبر هستند، با این تفاوت که آیت الله معرفت معتقد است قرآن بطور رسمی در زمان عثمان جمعآوری شده و مصحف جمعآوری شده در زمان ابوبکر، فاقد نظم و ترتیب بوده و هر صحابه دارای مصحفی شخصی بودهاند ولی سیوطی جمعآوری در مصحف واحد را در زمان ابوبکر میداند. ما با استناد به دلایلی که آیت الله خویی و دیگر دانشمندان، بیان میکنند نظر ایشان را قابل قبول نمیدانیم. این نظر را میپذیریم که جمع و تدوین قرآن در زمان پیامبر صورت گرفته است

سه دین یهودیت ، مسیحیت و اسلام که به لحاظ جغرافیایی پیدایش و رشد و به دلیل آموزه های دینی پیوندهای عمیق و غیر قابل انکاری دارند ، و نیز به دلیل پیروان پر شمارشان می توانند جاذبه های فراوانی برای این گونه مطالعه ها داشته باشند . نوشته حاضر نگاهی است به یکی از بحث انگیزترین و در عین حال فراگیر ترین و نمایان ترین آموزه های این سه دین ، یعنی (( شریعت )) . این نوشته که به نام (( جایگاه شریعت در عهدین و قرآن )) ارایه می شود تلاش می‌کند تا جایگاه شریعت را در سه متن مقدس این ادیان بررسی کند ، روشن است که در این نوشته مراد جوهره شریعت است و نه احکام تشریعی و نیز بستر بحث متون مقدس عهدین و قرآن است و نه نظر فلاسفه و متکلمان این سه دین اگر چه ممکن است برای تایید بعضی از مطالب از نظر مفسران نیز بهره بجوییم.

آیت‌الله معرفت و رشیدرضا از مفسران معاصر و تأثیرگذاری هستند که هرکدام طبق مبنای خاص خود به تفسیر آیات قرآن پرداخته‌اند. مطالعه تطبیقی آرای قرآنی آن‌ها افزون بر فهم صحیح و دقیق نظرات آن‌ها به انتخاب نظر برتر نیز کمک می‌کند. از جمله آیاتی که این دو مفسر در مورد آن دیدگاه‌های تفسیری متفاوتی را ارائه کرده‌اند آیات مربوط به داستان سکونت حضرت آدم و حوا در بهشت و وسوسه ابلیس و خطیئه آن دو است که در سه سوره از قرآن مطرح شده است. هدف هر دو مفسر در تفسیر این آیات حل شبهه عدم عصمت حضرت آدم در مسئله سرپیچی از فرمان خداوند مبنی بر نخوردن از شجره ممنوعه است. آیت‌الله معرفت با قائل‌شدن به ارشادی‌بودن نهی موجود در آیه {وَلَا تَقْرَبَا هَذِهِ الشَّجَرَةَ} به معناکردن و تفسیر الفاظ و آیات داستان و حل شبهه مذکور پرداخته است و رشیدرضا با قول به عدم نبوت آدم هنگام سکونت در بهشت و نیز تمثیلی‌دانستن این داستان، شبهه مورد بحث را دفع کرده است. در این مقاله ضمن بیان تفصیلی و توضیح آرای هر دو مفسر به‌صورت جداگانه در زمینه آیات مربوطه، به بررسی تطبیقی آرا پرداخته شده، نقاط قوت و ضعف هریک از این دو نظریه بیان گردیده، ایرادات وارد به تفسیر رشیدرضا در خصوص این آیات مطرح شده و نظریه آیت‌الله معرفت ترجیح داده شده است.

درباره تفسیر علمی، شرایط و ضوابط آن، دیدگاه‌ها و رویکردهای متفاوتی وجود دارد که عوامل متعددی در این اختلاف و دیدگاه‌ها نقش داشته است، ولی یکی از مهم‌ترین عوامل عبارت است از نوع نگاه مفسران به جایگاه علوم در فهم قرآن؛ به طوری که بین برخی نومعتزله مثل نصر حامد ابوزید در اثر شرایط زمانی و پیشرفت‌های علمی، نگاه جدیدی در تعامل با قرآن مطرح شده است؛ چرا که آگاهی از پیشرفت و اقتدار غرب، ایشان را واداشته با انگیزه نواندیشی، بین دین و مدرنیته سازگاری برقرار کنند و نیز بر آن داشته که رویکرد علمی را در تفسیر آیات قرآن مورد توجه قرار دهند. از این رو این دسته از دانشمندان، با توجه به اینکه که نوع نگاهشان به رویکرد تفسیر علمی اشتباه است، قائل به تأویل‌پذیری بسیاری از آیات قرآن و اثرپذیری قرآن از فرهنگ زمانه و سیلان داشتن معانی قرآن و تاریخمندی قرآن شدند و هم عملاً معیارها و ضوابط تفسیر قرآن را رعایت نکردند و اما با وجود این، داعیه نواندیشی و تفسیر علمی داشتند. با تتبع در آثار و اندیشه‌های آنان درمی‌یابیم که این نوع برداشت‌ها هم دارای آسیب‌های مبنایی و غایی بوده و هم آسیب‌های روشی را در بر دارد. اما آیةاللّٰه معرفت ضمن اینکه تفسیر علمی را موجب فهم بهتر آیات علمی می‌داند، قائل است که باید معیارهای تفسیر علمی رعایت شود و همواره بر این نکته تأکید دارد که باید از علوم قطعی استفاده کرد و با دور بودن از محاذیر تاریخمندی قرآن و تأویلات نابه‌جا در تفسیر قرآن، از آسیب‌های تفسیر علمی به دور بود. ما در این مقاله با تطبیق بر دیدگاه و نظرات آیةاللّٰه معرفت، دیدگاه نصر حامد ابوزید را مورد نقد و بررسی قرار می‌دهیم.

علل پیدایش مکتب های کلامی( تعصب عربی، اختلاف در رهبری، همزیستی مسلمانان با پیروان ادیان دیگر، ترجمه کتب فلسفی، مطرح کردن مباحث اعتقادی، قصه گویی، گرایش های حزبی، جلوگیری از تدوین و نشر حدیث پیامبر، برخورد فرهنگی مسلمانان و پیروان ادیان دیگر و...)؛ راههای نفوذ اندیشه های بیگانه( مراکز فرهنگی، عقاید یهودی که د رجهان اسلام نفوذ کر؛ علل پیدایش فرقه های کلامی (ریاست طلبی، انگیزه های مادی، تحریف احادیث)، فرقه های کلامی موجود در عصر امام رضا (ع) (واقفه، معتزله)، محور مناظرات معتزله با امام رضا، مناظره با اهل حدیث، مناظرات بصره از مباحثی هستند که در این رساله بررسی شده اند.

آنچه پیش رو دارید، رساله ای در زمینه پیمانهای سیاسی پیامبر اسلام (ص) و ائمه علیه السلام است. فراز اول در بیان کلیات پژوهش، از جمله تعریف مفاهیم موضوع و ارائه تعریف معاهده سیاسی پیامبر(ص) و ائمه علیه السلام و سیر تاریخی معاهده است. فراز دوم در صدد پویش نقش بیعت در عصرحضور آن انوار تابناک ولایت است. و در فراز سوم، شرایط و اصول معاهدات و روش مذاکره و نگارش معاهدات معصومین علیه السلام با کنوانسیون های بین المللی مطابقت شده است و هم چنین در صدد پویش آراء و دیدگاه های فقهای شیعه و اهل سنت در احکام معاهداتی چون امان، هدنه، ذمه(جزیه) ... می باشد. آنچه که از بررسی و تتبع موضوع، به حاصل نشسته این است: ضمن تحقیق در ماهیت«بیعت» از دیدگاه اهل لغت و دانشمندان بهره جسته و بعد از طی مباحث گوناگون، به یک سؤال آغازین که ناشی از بیداری سیاسی افراد جامعه است پاسخ داده ایم، «بیعت نقش پر رنگ خود را در زمان حضور، در زمینه مشروعیت ایفا می کند یا در زمینه کار آمدی»؟ در جواب این پرسش باید گفت ولایت و حکومت حضرت رسول اکرم (ص) و جانشینان بزرگوارش پس از نصب الهی و جعل خداوندی، با بیعت مردم است که«کار آمد» یا به تعبیری «مقبول» می گردد و هدف ان یگانه رحمت عالمیان از«پیمان تواخی»، ارائه جانشینی امیر مؤمنان، حضرت علی علیه السلام به مردم بوده است.

موضوع این مقاله بررسی ومقایسه تأویل از دیدگاه ابن عربی و آیت الله معرفت است. در رابطه با تأویل و معنای آن دیدگاه های مختلفی وجود دارد که با توجه به گوناگونی آن لازم دیدیم نظر ابن عربی و آیت الله معرفت را در این باره مورد مطالعه قرار دهیم. واژه تأویل هفده بار در قرآن بکار رفته است که در برخی موارد، به تأویل آیات قرآن اشاره دارد. این استفاده قرآن از تأویل سبب شد که بابی با عنوان تأویل آیات قرآن و تفاوت آن با تفسیر در میان علما گشوده شود. به طور کلی ابن عربی و آیت الله معرفت هردو بر این عقیده اند که تأویل با تفسیر متفاوت است و آیات قرآن علاوه بر تفسیر، تآویل پذیر نیز هستند اما در چگونگی تأویل قرآن، شباهت ها و تفاوت هایی با یکدیگر دارند. اصلی ترین شباهت آنها در این است که هردو تأویل را باطن کلام خدا می دانند نه مصداق آن،با این وجود تفاوت های آنها سبب شده که مصداق عملی آ نها در تأویل بسیار متفاوت با یکدیگر باشد که مهمترین آن ها این است که ابن عربی تأویل را علمی موهبتی می داند که از جانب خداوند به افراد خاصی الهام می شود اما آیت الله معرفت برای آن ملاک ها و ضوابطی را مشخص می کند که با رعایت آنها می توان به تأویل دست یافت واحتیاجی به الهام نیست.

نهج البلاغه مجموعه ای است بس گرانبها از سخنان حکیمانه امام علی (ع) که به همت دانشمند گرانمایه سید رضی (ره) گردآوری شده است. نهج البلاغه که به حق اخ القرآن نام گرفته دریای است بس ژرف از معارف و حقایقی که در برگیرنده آبادانی دنیا و آخرت بشریت است. از خطبه های بدیع و جامع امام خطبه قاصعه می باشد. چه زیباست در عصری که فتنه ها گسترش یافته و ستمگران هستی جوامع را به یغما می برند درمان دردهایی چون کبر تعصب نژادی دنباله روی از سران آلوده پیروی از شیطان و هوای نفس پراکندگی و دیگر بیماریهای مزمن را در کلام نافذ امام ببینیم. در این خطبه رمز پیروزی و شکست ملتها جایگاه رهبری شایسته و دهها نکته سودمند دیگر بیان شده است. نویسنده به اندازه توان خویش کوشیده است به شرح این خطب بپردازد باشد که گامی در گسترش فضایل و اصلاح جامعه برداشته باشد.

سرفصل های مهم این پایان نامه عبارت اند از: مشخصات فردی و جایگاه اجتماعی پیامبر اسلام(ص) قبل از بعثت، بعد مادی و معنوی شخصیت پیامبر، ویژگی های اخلاقی و نقش اجتماعی پیامبر، بعثت پیامبر و اهداف آن، دشمنان پیامبر، وظایف متقابل پیامبر و پیروان.