آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

مباحث این نوشتار مربوط به مسئله ((علم به تقدیر)) و نیز ((تفویض در امر تقدیر)) است که بر اساس روایات، ادعیه و زیارات شرح شده است .عناوین فصل‌ها چنین است :((ولایت تکوینی))، ((علم به تقدیر))، ((تفویض در تدبیر))، ((مظهریت صفات جلال و جمال))، ((مایه برکت در گیتی))، ((امان الهی در زمین، وسائط فیض))، ((ارکان نگاه دارنده زمین)) .

در جلد نخست از مجموعة «تفسیر موضوعی قرآن» ۲۴ درس از سلسله درس‌های «تفسیر موضوعی قرآن»، دربارة «تنزیه انبیا»، که توسط آیت‌الله «محمدهادی معرفت» در سال 1373ش. در حوزة علمیة قم تدریس شده، ارائه می‌گردد. در این سلسله درس‌ها مباحثِ: عصمت پیامبران؛ عصمت پیامبر اسلام و دلایل منکران عصمت قبل از بعثت؛ آیات سهو النبی و ردّ شبهه آنها؛ آیات متشابه دربارة پیامبر اسلام و آیات متشابه دربارة پیامبران از آدم تا عیسی بن مریم(ع)، بررسی شده است.

تحقیق حاضر در سه بخش اصلی قرآن، علوم و معارف قرآن در نهج البلاغه تدوین و تنظیم شده است. بخش اول که عهده دار روشن نمودن جایگاه و منزلت و نقش قرآن در نهج البلا غه است، به تبیین و توضیح ویژگیها و اوصاف قرآن از دیدگاه نهج البلاغه، مفرسان و حاملان حقیقی این کتاب الهی، تضمینات، تنبیهات واشارات نهج البلا غه به آیات قرآن پرداخته است بخش دوم شخصیت تفسیری حضرت، میزان و چگونگی تفسیر آیات قرآن در نهج البلا غه با ذکر نمونه های از آن و شیوه های تفسیری حضرت را به بحث و بررسی می گذارد. این بخش هم چنین به تبیین و تعریف آن دسته از علوم قرآن که در نهج البلا غه مطرح شده است و نیز اعجاز و اخبار غیب قرآن از نگاه نهج البلاغه می پردازد در بخش سوم که معارف قرآن را در نهج البلا غه پی می گیرد، اهم موضو عات مطروحه در اصول پنجگانه دین در مکتب تشیع، از قرآن و نهج البلا غه گزارش شده است، آنگاه به تحلیل و بررسی میان این مباحث و ارئه استنتاج نهایی پرداخته شده است.

بازشناسی آموزه های تشریعی قرآن در موضوعات اقتصادی، سیاسی، اخلاقی و اعتقادی است. نویسنده ابتدا کلیات و مبانی موضوع تحقیق را ارائه نموده و سپس تأثیر انگاره های زبان شناسی و علوم قرآن را در قبض و بسط حوزه تشریع قرآن ارزیابی کرده است. وی در ادامه آموزه های اقتصادی، سیاسی، اخلاقی و اقتصادی قرآن را بازشناسی کرده و کارآمدی گزاره های قرآنی شرایع پیشین را در فرایند فقاهت بررسی نموده است. نگارنده در این راستا مؤلفه های: نگاه قرآن به شرایع و تکثیر ادیان، قرآن و پلورالیزم، عدم نسخ دین، و نظریه نسخ شرایع را مورد بحث و ارزیابی قرار داده است.

‫تحقيق حاضر، آراي دکتر ذهبي در تفسير قرآن و برخي عقايد شيعه را بررسيده و نظريات آيت‌الله محمدهادي معرفت در ارزيابي آن‌ها را منعکس مي‌سازد. نويسنده در سه باب کوشيده نخست ديدگاه‌هاي ذهبي در مفهوم تفسير و تأويل و تفاوت آن‌ها و سپس ديدگاه‌هاي منتقدانه وي در تأسيس شيعه و پيدايي آن، انتساب شيعه به عبدالله بن سبأ، عقايد شيعيان درعصمت ائمه(، مسأله مهدويت، رجعت، تقيه و... نيز برخي احکام فقهي شيعه همچون: مسح سر و پاها در وضو، تحريف قرآن و تکفير صحابه، جواز متعه (ازدواج موقت) و همچنين برخي ديدگاه‌هاي تفسيري ذهبي را با توجه به آراي آيت‌الله محمدهادي معرفت، تحليل کند. در بخش اول ضمن بررسي مفهوم اصطلاحاتي مانند تفسير و تأويل، به تشريح فرق تفسير و تأويل و کشف معناي مندرج در آيات قرآن پرداخته شده و ديدگاه‌هاي ذهبي ارزيابي گشته است. آن‌گاه گرايش‌هاي تفسيري از نظر وي و معاني لغوي و اصطلاحي واژگان کليدي تحقيق بيان مي‌شود. نويسنده در اين زمينه آراي ذهبي و آيت‌الله معرفت را مقايسه کرده و مختصري از زندگاني، تأليفات تفسيري و آراي مهم تفسيري آنان را منعکس مي‌سازد. در بخش دوم نوشتار شبهه‌هاي ذهبي برضد شيعه و عقايد آنان مخصوصا داستان خرافي انتساب شيعه به شخصي مجهول‌الهويه (عبدالله بن سبأ) و ادله متقن بر بطلان آن مطرح شده، سپس حقانيت ديدگاه‌هاي شيعه در امامت، عصمت ائمه، مهدويت، رجعت، مشروعيت تقيه به طور فشرده اثبات و به ايرادهاي ذهبي پاسخ داده شده است. برخي اشکال‌هاي ذهبي در واجب بودن مسح پا، تحريف قرآن، تکفير صحابه، جواز عقد موقت در مذهب شيعه، که وي آن را در تأليف‌هاي مختلف خود آورده، بازگو و ارزيابي مي‌گردد.

این پژوهش در بررسی آیاتی است که به ظاهر متناقض اند و در تلاش است تا با بررسی این گونه آیات، به شبهات مطرح شده از سوی مخالفان یا ناآشنایان به کلام الهی پاسخ گوید و بدین سان، از اعجاز قرآن در هماهنگی و عدم اختلاف آیات دفاع کند. نویسنده در بیان اعجاز قرآن در هماهنگی آیات، به پیشینه موضوع اشاره کرده و دلایل ناکافی بودن کارهای گذشتگان را برشمرده، سپس در ادامه، واژه های «اختلاف» و «تدبر» را تعریف کرده و جامع نگری، وحدت هدف، بررسی مورد به مورد و پاسخ گویی به موارد اختلاف و راه های اثبات هماهنگی آیات قرآن را ذکر نموده و از طریق اخیر، آیات موهم تناقض را بررسی و پاسخ های لازم را عرضه کرده است. وی در بخش اصلی پایان نامه، به تقسیم بندی آیات موهم تناقض و منشأ توهم تناقض در آیات قرآن پرداخته و هفده مورد از آیات به ظاهر متناقض را مورد بررسی قرار داده و به شبهات مطروح یا قابل طرح در این زمینه پاسخ گفته است.

این پایان نامه در سه فصل تنظیم شده است. فصل اول، دیدگاه قرآن، عقل و احادیث در مورد تقلید درعقاید. فصل دوم، انواع تقلید در عقاید چون تقلید درربوبیت تکوینی، تقلید در ربوبیت تشریعی، تقلید درالوهیت وتقلید در عبادت. فصل سوم، بررسی علل تقلید، سرنوشت دنیوی و اخروی مقلدان در عقاید.

"مبانی و سیر تاریخ تفسیر موضوعی قرآن" به جهت تازه‌بودن و نیاز جامعه علمی بدان انتخاب گردیده که در یک مقدمه و چهار فصل و نتیجه گردآوری شد. فصل اول به تعریف از تفسیر موضوعی و تعاریف مختلف ارائه شده و مراحل تفسیر موضوعی و روش تحقیق در تفسیر موضوعی اختصاص یافت و گفته آمد تفسیر موضوعی عبارتست از گردآوری روشمند آیات قرآنی که از موضوعی خاص سخن گویند و هدف واحدی دارند با رعایت ترتیب نزول آیات و توجه به سبک و سیاق آیات با احاطه کامل به تفسیر ترتیبی قرآن مجید. فصل دوم به بحث از سیر تاریخی تفسیر موضوعی پرداخته، فهرست کتابهای آیات الاحکام در مذاهب مختلف از صدر تا عصر حاضر را به اندازه مقدور احصاء نموده و فهرست موضوعی کتابهای موضوعی در عصر حاضر نیز بیان شده است . فصل سوم ادله مخالفان تفسیر موضوعی بیان گردید و پاسخ به آن، داده شده و سپس ادله نقلی و عقلی موافقان تفسیر موضوعی به طور مبسوط بیان شد. فصل چهارم به بیان رابطه میان دو روش تفسیری ترتیبی و موضوعی و کمبودهای تفسیر ترتیبی و برتری‌های تفسیر موضوعی و نیز بررسی روش تفسیر قرآن به قرآن و روش تفسیر موضوعی گفته آمد و نیز روایات ضرب قرآن به قرآن به طور کامل بررسی گردید (فقه الحدیثی و بحث سندی) و عدم ارتباط آن با روش تفسیری موضوعی بررسی گردید. در پایان راهگشا بودن تفسیر موضوعی برای مشکلات اقتصادی، اجتماعی سیاسی و ... و فهم صحیح قرآن و سنت بیان گردیده و مقدمه‌بودن تفسیر ترتیبی و مقدم‌بودن تفسیر تاکید گردید و ضرورت تفسیر موضوعی بیان شد.