آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده قرآن کریم معجزة همیشه‌جاویدی است که تمامی انسان‌ها را جهت هدایت و دستیابی به طریق صحیح زندگی دعوت کرده است. این کتاب آسمانی به بررسی باورها و شبهه‌های باطل یهودیان و علل ابطال آن پرداخته است. این مقاله درصدد مشخص کردن شبهات شاخص یهودیان است که توسط آنان در صدر اسلام مطرح شده و قرآن کریم با بیان «وَیَقُولُونَ عَلَى اللَّهِ الْکَذِبَ وَهُمْ یَعْلَمُونَ»، گفتار آنان را تکذیب کرده و در هر مورد انگیزه‌های پنهان آنان را آشکار کرده است و بجاست که روش‌های گوناگون قرآن کریم در مواجهه با شبهه‌هایی که یهودیان ابراز داشته‌اند، مورد مداقه قرار گرفته و جهت پاسخ‌گویی به شبهه‌های واردشده بر قرآن کریم در جهان امروز استفاده گردد

در این تحقیق آیاتی که در شأن آن حضرت علی(ع) نازل گردیده، با تکیه به تفاسیر و هم چنین احادیث اهل تسنن و تشیع مورد پژوهش قرار گرفته و هفتاد فضیلت ویژه ی آن حضرت با استناد به کتب و روایات و اسناد تاریخی معتبر ذکر شده است. این فضائل عبات است از: عمل به آیه ی نجوا، مصداق اتمّ «یا ایها الذین آمنوا»، مصداق کامل «الذین اوتواالعلم»، علی(ع) مصداق «اولواالامر»، علی(ع) اولین جمع کننده ی قرآن، جان بازی علی(ع) در لیلة المبیت، علی(ع) بهترین صحابی رسول خدا(ص)، علی(ع) دروازه ی شهر علم پیامبر(ص)، علی(ع) صاحب حوض کوثر

این تحقیق در سه فصل نوشته شده است: فصل اول، علی(ع) در قرآن و گفتار محدثان و مورخان: علی(ع) خلیفه بلافصل پس از رسول اکرم(ص)، بررسی دلالت حدیث غدیر، غدیریه هایی که در وصف این روز تاریخی سروده شده است، اشعار منسوب به امیرالمؤمنین(ع) درباره غدیر، غدیریه حسان بن ثابت، شأن نزول سوره معارج، حدیث یوم الدار و نخستین ایمان آورنده به رسول خدا(ص)، آیه ولایت، حدیث منزلت، توضیح درباره آیات 2526 سوره طه، داستان مباهله، دعوت به مباهله، علی(ع) نفس پیامبر، ابلاغ آیات، اولوالامر چه کسانی هستند، مودت اهل بیت، قربی چه کسانی هستند؛ فصل دوم، تولد و زندگی و پاره ای از مناقب برجسته آن حضرت در احادیث و تواریخ شیعه و اهل سنت: مولود کعبه، دامان پیامبر، حدیث رد الشمس، حدیث سدُّ الابواب؛ فصل سوم، برخی مناشدات و احتجاجات آن حضرت و یاران و اصحابشان: احتجاج اصبغ بن نُباته، مناشده علی(ع) در ایام عثمان بن عفان، احتجاج و مناشده امیرالمؤمنین و اصحاب شوری، سخن جرج جرداق، سخن شبلی، سخن بارون کاراژ، سخن جبران خلیل جبران، سخن میکائیل نمیهه، سخن کاردایل.

این پایان نامه در چهار فصل با این مباحث تدوین و نگاشته شده است: فصل اول، عزت از نظر لغوی و اصطلاحی؛ فصل دوم، عزت از دیدگاه قرآن: حقیقت عزت، نقش خدا در عزت و ذلت انسان، عزت خدا؛ فصل سوم، کرامت در قرآن: کرامت چیست؟ تواضع و عزت و ذلت؛ فصل چهارم، عزت از دیدگاه روایات: عزت نفس، طلب عزت در ادعیه

رساله حاضر تحت عنوان سنتهای خداوند در قرآن کریم می باشد. که از 5 فصل تشکیل شده است. در مقدمه این رساله، سنت در لغت و اصطلاح مورد بررسی قرار گرفته و فایده شناخت سنت الهی و ویژگی های آن همچنین انواع سنتهای الهی بیان شده است. در فصل اول سنت پیروی حق بر باطل مورد بررسی قرار گرفته است و سنت امتحان و ابتلاء در فصل دوم بیان شده است که در این فصل فتنه در لغت و در قرآن همچنین ابتلاء در لغت و قرآن مورد بررسی قرار گرفته است در فصل سوم تحت عنوان سنت هدایت و ارشاد بشر می باشد که هدایت در لغت، هدایت در قرآن، فعالیت در لغت، در قرآن، خداوند هادی بشر است، اقسام هدایت، اقسام ضلالت، نتایج هدایت و ضلالت و رابطه هدایت و ضلالت با اختیار انسان می پردازد. در فصل چهارم که سنت جریان قوانین طبیعی و رابطه علیت نام دارد. علت در لغت و قرآن، سبب در لغت و قرآن مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل پنجم که فصل پایانی این رساله می باشد. استدراج در لغت و در قرآن، مراتب استدراج، اجرای سنت استدراج و استدراج جوامع مغرور و گمراه و استدراج تکذیب کنندگان آیات قرآن بیان شده است.

در این تحقیق نخست واژه های مرتبط به موضوع مانند حکمت، موعظه، جدال، بینه، حجت و برهان درلغت و قرآن بررسی شد، سپس طی دو فصل احتجاجات قرآنی شرح داده شده است. در فصل اول احتجاجات خدای تعالی در موضوعات توحید و معاد و در فصل دوم احتجاجات ده تن از پیامبران (ع) آمده است. آنان عبارتند از: نوح، هود، صالح، ابراهیم، لوط، یوسف،شعیب، موسی، عیسی علیهم السلام و پیامبران اسلام صلی الله علیه وآله.

دین مهم ترین و اصلی ترین ابزار رسیدن جامعه انسانی به سعادت و کمال الهی است و این امر زمانی تحقّق می یابد که تمامی حاکمان دنیا از مبانی دین برای اجرای سیاست های خویش استفاده کنند . اسلام نیز به عنوان مهم ترین ادیان الهی برای سعادت انسان و به ویژه رسیدن به صلح دستورهای فراوانی دارد که بخش اعظمی از آن ها به صورت فرموده خداوند در قرآن کریم آمده است .علاوه بر دستورهای دینی ، فطرت و نهاد هر انسان نیز متغیّر دیگری برای گسترش صلح و عدالت در جهان است .امّا امروز دین اسلام آماج تهمت های زیادی است مبنی بر این که اسلام ، دین خشونت است . عدّه ای از دشمنان اسلام واربابان کلیسا ، اشکال بر قانون جهاد مطرح نموده ، می گویند : این قانون بر خلاف روش سایر پیامبران ونهضت های دینی ایشان است ، زیرا ادیان سابق تنها مرهون راهنمایی ها و دعوت های خستگی ناپذیر پیامبران بوده وایشان هیچ گاه برای پیشرفت کارشان متوسّل به زور و تحمیل بر دیگراننمی شدند چه رسد به جنگ های خونین وکشتارهای وحشتناک و امثال آن ، و به همین دلیل اسلام را دین شمشیر و خون و دین زور و اجبار و خشونتمی نامند .این رساله با موضوع جنگ و صلح از دیدگاه قرآن و حدیث ، سعی در از بین بردن این تهمت ها دارد ،چرا که اولاً اصل واساس از نظر اسلام صلح است وجهاد نیز ماهیّت دفاعی دارد و اسلام ذلّت و زیر بار ذلّت رفتن را نمی پذیرد.در این رساله پس از بیان کلّیات در بخش اوّل ، به واژه شناسی جنگ و صلح و مترادفات آن ها در بخش دوّممی پردازد و در بخش سوّم این مطلب را بیان می کند که اسلام دین صلح است ، و با بررسی صلح در قرآن و حدیث به این مطلب می رسد کهاسلام از آغاز حکومت خود همواره بر این امر مهم تأکید داشته و اصولی را برای صلح بیان کرده و خواهان گسترش صلح جهانی بوده است .در قرآن نیز به مسئله صلح اهمّیّت زیادی داده شده است . خداوند در یک آیه تصریح می کند : " الصلح خیر : صلح خیر است " و همین یک آیه کافی است تا ارجحیّت صلح و اصالت صلح ، در مسائل خانوادگی ، فردی ، روابط شهری ، روابط اجتماعی ، روابط بین المللی و بین ادیان را به وضوح استنباط کرد . طبق قوانین الهی اسلام ، آشتی ، مهرورزی و دوستی از هر چیزی در هر موقعیّتی برتر است .در بخش چهارم با بررسی جنگ در اسلام به این نتیجه می رسد که جنگ در اسلام ماهیّت دفاعی دارد ، واین که قرآن اساساً جهاد را تشریع کرده است نه به عنوان تهاجم وتسلّّط است بلکه به عنوان مبارزه با تهاجم و دفاع مشروع می باشد . و در رابطه با دفاعی بودن جنگ ابتدایی به این مطلب می رسد که معنا و مفاد دفاعی بودن ماهیّت جهاد ابتدایی این است که روح دفاع در پیکر جنگ و جهاد ابتدایی جاری است . به سخن دیگر ، در هر موردی که جهاد ابتدایی توصیه و واجب شده است ، بدون تردید حق مورد تجاوزقرارگرفته ، و چنین جهادی در حقیقت برای دفاع از آن حق است .

مقایسه‌ای اجمالی بین فرمایشات حضرت علی ـ در نهج‌البلاغه ـ در موضوع تشبیه‌ناپذیری خداوند با مخلوقات، و گوشه‌ای از دستاوردهای فکر بشر ـ در فلسفه ـ هدف این نوشتار است.بررسی موضوعات مربوط به شناخت خدا در دیدگاه امام علی علیه‌السلام و مقایسه‌ی آن با مسأله شناخت و لوازم آن در فلسفه، در فصل اول این نوشتار مورد بررسی قرار گرفته است. در سخنان امام، وجود خداوند ضرورتاً اثبات می‌شود و این مهم از راه تذکر به عجایب مخلوقات و نیاز آنها به پدید آورنده صورت گرفته است. اما در دیدگاه برخی از فلاسفه‌ی غرب وجود خداوند امری است مردد و نمی‌توان بطور جزمی آنرا اثبات نمود. این موضوع در بخش اول از فصل یکم مورد بررسی قرار گرفته -است. در بخش دوم موضوع معرفت خدا مطرح شده، امکان و نحوه‌ی معرفت خدامورد کنکاش قرار گرفته است. قسمت‌های بعدی این بخش به بررسی نقش عقل و تفکر در شناخت خداوند اختصاص یافته است. یکی از مباحث مهم در موضوع شناخت خداوند، بررسی امکان تصور اوست. بخش سوم از اولین فصل نوشتار به این موضوع اختصاص یافته است. در ابتدا سخنانی از امام که تصریح در امکان‌ناپذیر بودن تصور خدا دارند، جمع‌آوری گشته‌اند. بررسی اندیشه‌ی فلسفی در باب تصور خدا در قسمتهای بعدی این بخش انجام شده است. از دیدگاه فلسفی لازمه‌ی شناخت عقلی خداوند،‌ داشتن تصوری از اوست و نفی تصور خدا به نفی شناخت او خواهد انجامید. بنابراین تصور خدا اثبات شده و راه تصور او نیز به وسیله‌ی معقولات ثانویه و مفهوم نفی، باز می‌شود.در فصل دوم نوشتار به بررسی معنای توحید پرداخته‌ایم. واحد دانستن خدا ارتباطی دوسویه با بی‌شبیه دانستن او دارد. پس از اشاره‌ای به معنای توحید در اولین بخش این فصل، در بخش دوم شواهدی از فرمایشات امیرالمومنین? که عدم شباهت بین خالق و مخلوقات را تذکر می‌داده است، جمع‌ آورده گشته و به طور خاص ویژگی‌هایی از مخلوقات که در خداوند منتفی دانسته شده، ذکر شده است. زمان و مکان‌‌داری،‌ فکر، اندیشه، دیدن، شنیدن، گفتن، کمک گرفتن، مشورت کردن و نمونه‌برداری مواردی هستند که صراحتاً به آنها در سخنان امام‌الموحدین اشاره شده است. در بخش سوم شواهدی از دانش فلسفه آورده شده است که در آنها شباهت بین خالق و مخلوق اثبات می‌شود. رابطه‌ی علّی و معلولی بین خلق و خالق، اعطای خالق به مخلوقات و وحدت وجود،‌ مبانی فلسفی‌ای هستند که لاجرم نوعی سنخیت بین خالق و مخلوق را به همراه می‌آورند. بنابراین در سخنان امیرالمومنین اگرچه خداوند به معرفی خودش شناخته می‌گردد و از پنهانی درآمده آشکار می‌شود، اما در عین حال از دید فکر و عقل بشر پنهان است و انسان نمی‌تواند او را به هیچ یک از مخلوقات تشبیه کند تا او را تصور کرده شناخت عقلی از او پیدا کند. این حقیقت در فرمایش امیرالمومنین با تعبیر “ ظهور در عین بطون” بیان شده است، این جمع‌بندی در بخش چهارم از این بخش قابل پیگیری است.پس از آنکه راه هرگونه تصور و شناخت عقلی از خداوند را بسته دانستیم،‌ دیگر راهی برای هیچ‌گونه سخن اثباتی درباره‌ی خدا گشوده نخواهد شد و وصف خداوند متعال محال خواهد بود. هر وصفی که از جانب مخلوقات باشد به تشبیه می‌انجامد و تنها خود اوست که می‌تواند با وصف خویش، زمینه‌ی تحقق معرفت را برای انسانها ایجاد کند. اما در مکاتب بشری چون شناخت عقلی از خداوند تحقق یافته، صفات او توسط انسان قابل دریافت است و انواع آن به راحتی بررسی می‌گردد. در نتیجه بررسی صفات و تفکر درباره‌ی آنها راهی برای شناخت خداوند است. این موضوعات در فصل سوم و انتهایی پایان‌نامه مورد بررسی قرار گرفته است. لازم به ذکر است که در ترجمه‌ی قسمتهایی که از کتاب شریف نهج‌البلاغه استفاده کرده‌ایم، سه ترجمه بیشتر مورد نظر بوده‌است. ترجمه‌های مرحوم محمد دشتی، مرحوم فیض الاسلام و دکتر آیتی. اما ترجمه‌های دیگر عبارات عربی، شامل احادیث و نقل قولهای عربی توسط نویسنده انجام گرفته‌است.

واژة «آیه» در قرآن کریم دربارة موضوعات مختلف، مانند آیات قرآن، معجزات انبیاء و پدیده های طبیعی و ... به کار رفته است. در پاسخ به این پرسش که از منظر قرآن، چه پدیده هایی و با در نظر گرفتن چه ویژگی هایی، «آیه» است، شانزده پدیدة طبیعی را می یابیم که در قرآن کریم به عنوان«آیه» معرّفی شده اند. برخی از این پدیده ها، مانند آسمان ها و زمین بارها در قرآن به عنوان «آیه» معرّفی شده اند و به «آیه» بودن برخی، مانند لباس و همسر تنها یک بار اشاره شده است. برای درکِ «آیه» بودن پدیده های مختلف، غالباً توجّه به ارتباطی که یک پدیده با دیگر امور و پدیده ها دارد، ضروری است و این ارتباط عموماً ارتباط علّی و معلولی است. در قرآن کریم مکرّراً در «آیه» خواندن امور مختلف به این امر توجّه داده شده که اوّلاً سررشتة نظام علّی و معلولی در دست خداوند است و ثانیاً این نظام به گونه ای طرّاحی شده که سود و منفعت آدمی را در پی دارد. در بسیاری از آیات که پدیده ای طبیعی به عنوان «آیه» معرّفی شده، کلمات مربوط به حیطة آسمان به کار رفته است و بر این اساس، می توان گفت کاربرد کلمة «آیه» در حوزة پدیده های طبیعی ارتباط تنگاتنگی با مفاهیم سماوی دارد.