آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

واکاوی میزان اهتمام دین مبین اسلام به مسأله عدالت و دامنه فراگیری آن در حوزه‌های مختلف تعالیم نورانی قرآن و عترت از منظر دو متفکر و اسلام شناسِ شیعیِ معاصر، استاد شهید مرتضی مطهری و استاد محمدرضا حکیمی، موضوع تحقیق حاضر است که با روش کتابخانه‌ای و بررسی مجموعه آثار دو استاد به انجام رسیده است. در این تحقیق با نظر بر حوزه‌های مختلف علوم اسلامی، شاملِ کلام، فقه، اخلاق، اقتصاد و سیاست، به حلقه پیوند آنها با مسأله عدالت از دیدگاه دو استاد اشاره نموده و نهایتاً در نتیجه تطبیق و مقایسه آراء ایشان، گستردگی دامنه عدالت و نقش اساسی آن در مباحث اسلامی - اعم از توحید، نبوت، امامت، جبر و اختیار، عقل، معاد، تکوین جهان هستی، احکام تشریعی، اجتهاد، راویان حدیث، قضاوت، فطرت انسان، ملکه عدالت در اخلاق، اقتصاد اسلامی و سیاست و... - آشکار می‌شود و مخاطب، آراء دو استاد را درباره عدالت، به نوعی مکمل و جبران کننده خلأهای یکدیگر می‌یابد. از آنجا که در قرآن یکی از اهداف اصلی رسالت همه انبیاء الهی، اقامه قسط، آن هم توسط آحاد مردم ذکر شده و از طرفی، عدالت پیوند عمیق و مستحکمی با دین و دینداری دارد، تا جایی که در روایات ما عدالت را مایه حیات دین در بین مردم برشمرده‌اند، لذا تحقیقی که در پیش داریم، با هدف آشنایی با جایگاه مهم و بنیادین عدالت در تعالیم اسلامی انجام شده و سعی شده حضورِ تعیین کننده و برجسته عدالت در مباحث مختلف اسلامی به تصویر کشیده شود. اهمیت و کاربرد این تحقیق نیز در انگیزش جامعه اسلامی به سوی قیام به قسط و برداشتن گامی کوتاه در جهت تحققِ نهضت مطالبه عدالت در جامعه اسلامی نمایان می‌شود.

این مقاله به بیان تاله قرآنی موجود در کتاب«بیان الفرقان» آیت الله علامه شیخ مجتبی قزوینی خراسانی می پردازد که درس های با برکت این استاد گرانقدر را شامل می گردد و به طور خلاصه بیانگر این است که در مسیر حرکت انسان به سوی ابدیت و کمال هیچ چیز همچون کتاب آسمانی قرآن نمی تواند هدایتگر انسان باشد و بهترین راهنما در تمسک به آن، اهل بیت(ع) می باشند که نظرات فلاسفه شرق و غرب جهان اسلام بدون توجه به این دو جزء باعث سرگردانی انسان نمی شود.

«مکتب تفکیک» نام کتابی است از محمدرضا حکیمی، متفکر مسلمان معاصر. مکتب تفکیک (مکتب مشهد و مکتب معارفی خراسان نیز خوانده می شود) مکتبی در علوم مذهبی شیعی است که پیروانش بر تفکیک آموزه های فلسفی از روش های دین شناسی تأکید دارند. این مکتب منتج از آموزه های میرزا مهدی اصفهانی در مشهد شکل گرفت. عنوان مکتب تفکیک نخستین بار توسط محمدرضا حکیمی طی مقاله ای با همین نام در شمارهٔ ۱۲، سال نهم کیهان فرهنگی، در اسفند ۱۳۷۱ معرفی شد و شهرت یافت. پس از آن و در سال ۱۳۷۵ وی کتابی با همین نام منتشر کرد و در آن به تفسیر دیدگاه های این مکتب و معرفی بنیان گذاران آن پرداخت. این مکتب در ابتدای انقلاب ایران در بازداری ترویج رسانه ای بعضی برنامه ها با موضوع عرفان اصطلاحی تاثیر داشت و تا حال نیز مواضع علمی - انتقادی نسبت به شیوه های مصطلح فلسفه و عرفان اسلامی دارد. حکیمی در این کتاب سید موسی زرآبادی، میرزا مهدی اصفهانی و مجتبی قزوینی خراسانی (استاد خود) را به عنوان سه رکن اصلی مکتب تفکیک معرفی کرده است. وی دربارهٔ اصطلاح مکتب تفکیک بیان می کند: «واژه‌ٔ تفکیک را اینجانب از سالها پیش دربارهٔ این مکتب پیشنهاد کردم و به کار بردم و امروز اصطلاح شده و معروف گشته است‌. در اینجا باید از باب توضیح لازم بیفزایم که این مکتب به جز جداسازی سه جریان شناختی از یکدیگر، بُعد دیگری نیز دارد و آن بیان معارف ناب و سرهٔ قرآنی است، بدون هیچ گونه امتزاجی و التقاطی و خلطی و تأویلی - از نوع تأویلهایی که می دانیم - و همین خود جوهر غایی این مکتب است‌.

کتاب «میرزا مهدی الاصفهانی؛ رائد التفکیک فی المعرفة الدینیة» را جمعی از نويسندگان گردآورده و عباس جواد ترجمه کرده است. محمدمهدی غروی اصفهانی (مشهور به میرزا مهدی اصفهانی) از فقهای معاصر شیعه بوده است. وی را مؤسس مکتب تفکیک یا مکتب معارف خراسان می‌ دانند. نام مکتب تفکیک و یا مکتب معارف خراسان بعدها توسط شاگردان او بر روش تدریسش تعلق گرفت. ایشان با این پیش فرض که فلسفه و عرفان با معارف اهل بیت تغایر دارند، تلاش در جداسازی علوم بشری (فلسفه و عرفان و تصوف) از معارف اهل بیت داشت.