آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

فلاسفه، حکمت را به دو قسم، نظری و عملی و حکمت عملی را به سه قسم، سیاست مدن، تدبیر منزل و اخلاق، تقسیم نموده‌اند واخلاق که یک قسم از حکمت عملی است، مشتمل بر فضایل چهارگانه، عفت، شجاعت، حکمت و عدالت است. در اینجا این سؤال پیش می‌آید که این حکمت که در زیرمجموعه اخلاق قرار گرفته با حکمت عملی که قسیم حکمت نظری است چه فرقی دارند؟ در این مقاله برآنیم تا دیدگاه بوعلی و مرحوم ملامهدی نراقی درباره فرق حکمت فلسفی و حکمت اخلاقی را بررسی کنیم.روش تحقیق در این مقاله تحلیلی است و اطلاعات براساس داده‌های کتابخانه‌ای و اسناد جمع‌آوری شده است.

پژوهش حاضر به بررسی مقایسه‌ای جنبه‌های نظری و عملی رذیلت و ارتباط آن با گناه از منظر توماس‌آکویناس(فیلسوف‌و متأله کاتولیک قرن سیزدهم میلادی) و ملا‌مهدی‌نراقی(فیلسوف‌و متأله‌شیعی قرن نوزدهم میلادی) پرداخته است تا بتواند سهمی در افزایش دانش‌های بنیادین در این حوزه معرفتی داشته باشد. توماس‌آکویناس و ملا مهدی نراقی، از مهم‌ترین اندیشمندانی هستند که توجه ویژه‌ای به فضیلت و رذیلت به عنوان دو مفهوم اساسی‌در نظام اخلاقی داشته‌اند. با توجه به اینکه بحث رذیلت کمتر از بحث فضیلت مورد توجه محققان قرار گرفته است، این رساله درصدد است تا با روش توصیفی‌ـتحلیلی و با تکیه بر آثار اصلی توماس‌آکویناس و ملامهدی‌نراقی مفهوم رذیلت و ارتباط آن با گناه در نظام اخلاقی شیعه و کاتولیک را تبیین نماید. هر دو اندیشمند در تبیین رذیلت از فلسفه یونانی استفاده کرده‌اند و در صدد ایجاد ارتباط بین فلسفه ارسطویی در باب قوای نفس و ویژگی‌های آن با آموزه‌های دینی در باب گناه هستند که این مسأله نشانگر مقبولیت دیدگاه یونانی نزد بسیاری از اهل خرد و علم در سنن دینی است. از نظر آکویناس و نراقی، رذیلت در مقابل فضیلت قرار دارد و همانطور که فضیلت از سنخ ملکه است، رذیلت نیز از سنخ‌عادت و انفعال است و گناه از سنخ فعل. مفهوم «رذیلت» از جهت انسان‌شناختی حاکی از نوعی ناسفتگی درونی و روحی انسان است و «گناه» جنبه عملی و بروز یافته رذیلت و نافرمانی عملی از دستورات خداوند است. گناه فعل بد و رذیلت عادت بد است. به این ترتیب، می‌توان گفت رذیلت منشأ گناه است. به عبارت دیگر، گناه در اخلاق دینی به کار می‌رود و مربوط به نافرمانی در احکام است و چه بسا به صورت موردی اتفاق بیفتد، اما رذیلت در اخلاق فلسفی به کار برده می‌شود و امری درونی محسوب می‌شود. البته گرچه رذیلت امری نکوهیده است، اما تا به مرحله عمل نرسد عنوان نافرمانی‌و سرپیچی از دستور الهی پیدا نمی‌کند. همچنین می‌توان گفت: رابطه گناه و رذیلت مثل رابطه شریعت و اخلاق است. در برخی موارد مصداق واحدی دارند، اما اخلاق فراتر از شریعت است. ممکن است کسی مرتکب گناه نشود، اما گرفتار رذیلت باشد. پس کسی که احکام شریعت را رعایت می‌کند لزوما فضیلت مند محسوب نمی‌شود.

در این مقاله درباره اسماء و صفات الهی در آثار ملا احمد و ملا مهدی نراقی بحث می شود. درباره توحید افعالی ، اسمای عظیمه غفار و غافر ، تجلی کلام الله در اصوات و حروف ، اسماء و صفات در آیات الهی و... در این مقاله بحث می شود.

این مقاله درصدد است تا با روش توصیفی ـ تحلیلی و با تکیه بر آثار اصلی توماس آکویناس و ملامهدی نراقی مفهوم رذیلت و گناه و نیز ارتباط آنها با یکدیگر را به صورت مقایسه‌ای بررسی کند. از نظر آکویناس و نراقی، رذیلت در مقابل فضیلت قرار دارد. مفهوم «رذیلت» از جهت انسان‌شناختی حاکی از نوعی ناسفتگی درونی و روحی انسان است و «گناه» جنبه عملی و بروزیافته رذیلت و نافرمانی عملی از دستورات خداوند است. گناه فعل بد و رذیلت عادت بد است. رذیلت منشا گناه است و گناه در اخلاق دینی به کار می رود و مربوط به نافرمانی در احکام است و چه بسا به صورت موردی اتفاق بیفتد، اما رذیلت در اخلاق فلسفی به کار برده می شود و امری درونی محسوب می شود. رابطه گناه و رذیلت مثل رابطه شریعت و اخلاق است. در برخی موارد مصداق واحدی دارند، اما اخلاق فراتر از شریعت است. ممکن است کسی مرتکب گناه نشود، اماگرفتار رذیلت باشد. پس کسی که احکام شریعت را رعایت می کند لزوماً فضیلت‌مند محسوب نمی‌شود

این نوشتار در جست‌وجوی پاسخ به این پرسش است که آیا در میان ارزش‌های اخلاقی، یک یا چند ارزش مادر و اصلی داریم که همه ارزش‌های دیگر از آنها نشأت بگیرد و از فروعات آن به شمار آید یا خیر؟ نویسنده نخست به تعریف دو اصطلاح «ارزش» و «بنیادین» پرداخته، سپس از طولی و عرضی بودن ارزش‌های اخلاقی به صورت کلی سخن گفته است، آن‌گاه بر اساس دیدگاه طولی بودن ارزش‌های اخلاقی، به نظریات موجود در زمینه ارزش‌های بنیادین اشاره کرده است که در این راستا از نظریاتی چون:‌ توحیدنگری، حکمت، راستگویی، عدالت، کرامت نفس، عقل، تقوا، حیا و زهد یاد کرده و با نقل و نقد ادله هر یک، سرانجام نظریه اخیر را برگزیده است.