آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 1007
بررسى و مقايسه مبانى فلسفى انديشه هاى تربيتى فارابى و غزالى
نویسنده:
محمد فولادى ، كيومرث حيدريان
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
هدف تعليم و تربيت و اينكه انسانِ محصول نهايى تعليم و تربيت بايد چگونه انسانى باشد، همواره از موضوعات مهم و بحث برانگيز بوده، انديشه هاى تربيتى بسيارى را تحت تأثير قرار داده است. اين مقاله به روش تحليلى ـ توصيفى، مبانى فلسفى انديشه هاى تربيتى فارابى و غزالى را بررسى مى كند. در مبانى هستى شناسى فارابى، خداوند را به عنوان عقل كل، واجب الوجود و سازنده جهان و نظم و هماهنگى آن به ذهن انسان متبادر مى كند. از نظر وى، براى رسيدن به اين هدف در معرفت شناسى، بايد انواع معرفت را در نظر داشت. در نظام ارزش شناسى فارابى، مقصود انسان رسيدن به سعادت است كه براى نيل به آن، نيازمند شناخت عواملى است كه در گرو انجام رفتار صحيح، و انجام رفتار صحيح مشروط به آن است، و از طريق تعليم و تربيت، بايد تمام ظرفيت هاى وجودى انسان شكوفا شود. غزالى در هستى شناسى، به خدامحورى و غايت مندى آن معتقد است. همچنين انسان در معرفت شناسى، از راه آموزش متعارف در مدارس به شناخت دست مى يابد كه اين كار به يارى عقل و حواس صورت مى گيرد. وى به تربيت اخلاقى توجه داشت و مبناى فلسفه آموزش را تحقق سعادت انسان مى داند.
صفحات :
از صفحه 53 تا 70
مشخصات اثر
نوآوريهای منطقی فارابی و نقش او در اشاعه و تحول منطق ارسطويی در جهان اسلام
نویسنده:
اکبر فایدئی, احمد حسيني
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
ابونصر فارابي با ايضاح مفاهيم غامض منطق ارسطويي در شرح و تفسير استادانة خود بر تمام ابواب كتاب ارغنون‌ ‌ارسطو، و همچنين با نوآوريهاي بيبديل خود در علم منطق بويژه تقسيم معارف به دو دستة «تصور و تصديق»، سبب اشاعه و گسترش ميراث منطقي يونان و سپس تحوّل آن در جهان اسلام شد. نوشتار حاضر به ذكر و بررسي برخي از افكار منطقي فارابي ميپردازد؛ از جمله، تقسيم معارف به تصور و تصديق، نظر فارابي درباره» كلي و جزئي و منشأ معرفت انسان، تقسيم مفاهيم كلي به معقول اول و معقول ثاني، تلفيق نظريه» حملپذيري ارسطو با كليات خمس فرفوريوس، ذاتگرايي در تعريف، مغايرت سلب جهت با سالبه» موجهه، نظرية خاص فارابي در امكان استقبالي، استقرا و تمثيل، و نوآوري وي در باب مغالطه و بسط و تبيين مواضع مغالطه.
صفحات :
از صفحه 25 تا 38
مشخصات اثر
منطقیات للفارابی المجلد2: الشروح المنطقية
نویسنده:
ابو نصر محمد بن محمد الفارابی؛ تحقیق محمدتقی دانش پژوه؛ اشراف سید محمود المرعشی النجفی
نوع منبع :
کتاب , آثار مخطوط(خطی) و طبع قدیم , آثار مرجع , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: مکتبه سماحه آیة الله العظمی المرعشی النجفی الکبری ـ الخزانة العالمیه للمخطوطات الاسلامیة,
چکیده :
المنطقیات، تألیف ابونصر فارابى (259-339)، بنیادگذار فلسفه در سرزمین اسلام که او را استاد دوم (معلم ثانی) خوانده‏‌اند، است. کتاب به زبان عربی با مقدمه فارسی و تحقیق محمدتقی دانش‌پژوه در سه جلد با عناوین النصوص المنطقية، الشروح المنطقية و الشروح علی النصوص المنطقية منتشر شده است. جلد دوم مشتمل بر گزارش فارابى بر «العبارة و القياس ارسطوست».مصحح در مقدمه در توضیح گزارش‌های فارابی بر منطق ارسطو متذکر می‌شود که: «فارابى به‌جز شرح العبارة و القياس، شرح الإيساغوجي هم دارد که بندى از آن را ابن المطران در «بستان الأطباء» آورده و من آن را در دیباچه منطق ابن مقفع گذارده‏‌ام‏»
مشخصات اثر
صناعات خمس از نگاه فارابی
نویسنده:
زینب برخورداری ، سیده مهدیه پورصالح امیری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF مراجع
چکیده :
مسئلۀ پژوهش حاضر، چیستیِ صناعات خمس ازدیدگاه فارابی است که با روش توصیفی ـ تحلیلی به انجام رسیده است. صناعات پنج‌گانۀ منطق به‌عنوان ارکان اصلی این علم، برپایۀ تعلیم، و توجه فارابی به بُعد اجتماعی انسان‌ها جهت وصول به سعادت استوار است. فارابی هریک از معارف تصوری و تصدیقی حوزۀ تعلیمی را به دو قسمِ تامّ و ناقص تقسیم کرده است که دو طریق تعقلی و برهانی، و تخییلی و اقناعی را شامل می‌شوند. معرفت‌های تصوری و تصدیقیِ ناقص به‌ازای کمیت و کیفیت ظهور و خفا دارای مراتبی هستند. فارابی علت گزینش طرق اقناعی و تخییلی تعلیم برای آموزش جمهور را ضعف قوای ادراکی آن‌ها می‌داند که ناشی از نشئۀ حسنی، ملابست با هیولی، و اشتغال به معارف حسی و خیالی است. صناعت برهانی، هدف نهایی تمام صناعات منطق برحسب ماده و صورت است و اصل واقع‌گرایی معرفت‌شناسی به‌نحو ذاتی، متعلَّق آن قرار می‌گیرد. برهان، با برخورداری از خواص عدم امکان برگشت انسان از باور خود، عدم امکان برگشت از همین اعتقاد و صدق ذاتی قضیه‌، اشرف صناعات قرار می‌گیرد. فلسفه به‌عنوان شیوۀ برهانی نیل به زیبایی، مرتبۀ حقیقی معرفت در دو حوزۀ نظری و عملی به شمار می‌رود. وجه اشتراک مواد صناعات اقناعی، امکان رخداد تخالف اعتقاد با خارج و وجه اختصاصی آن‌ها در میزان کشف معاندات است. وضع‌شدن واژه‌ه‍‌ای «طریق» و «ملکه» به‌عنوان مفهوم کالجنس جدل، نشان‌دهندۀ مفهوم کالفصل جدل در ممارست مجادلات است. مرتبۀ معرفتی ظنیِ خطبی، دارای عناد بیشتری از معرفت جدلی است. مغالطه، صناعتی با مقدمات شبیه و مظنون به مقدمات جدلی و فلسفی، و صناعت اغواگر مخاطب و تنبه‌بخش بر مغالطات است. نسبت میان شبیه‌سازی حق با باطل در تعریف مغالطه با غایت محاکات، نشان‌دهندۀ قلمرو گستردۀ محاکات و نقش آن‌ها به‌عنوان مهم‌ترین ابزار مغالطه است. صنف مخیلات با نقش انگیزشی از قوۀ سنجش در انجام‌دادن افعال پیشی می‌گیرد.
صفحات :
از صفحه 225 تا 249
مشخصات اثر
چیستی معقولات اولی و نقش خیال در آن ها از نظرگاه فارابی
نویسنده:
زینب برخورداری ، سیده ملیحه پورصالح امیری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF مراجع
چکیده :
در پژوهش حاضر، به چگونگی شکل‌گیری معقولات اولی و نقش خیال در آن‌ها ازمنظر فارابی پرداخته‌ایم. معقولات اولای عامل، اولین مرتبۀ فعلیت‌بخشی به عقل بالقوه، حدوث اختیار و تولد حیات خاص انسانی، و نخستین پلۀ صعود به مراتب فراتر ادراکی- فعلی هستند. فرایند حدوث معقولات اولی، منوط به حدوث قوای ادراکی حاسّه و متخیل و ناطقه، گذار از معارف هریک از این قوا و فعلیت جزء نزوعی تابع معارف آن‌هاست. تأثیرات متقابل سوابق مرتبت حسی- خیالی بر حصول معارف اولی و حدوث اختیار، و به‌صورت متقابل، حصول معارف اولی بر مراتب بعدی معرفتی، شأن‌دهندۀ مراتب تشکیکی اختیار، عقل بالفعل و نقش تعین‌بخشی اختیار در مرتبت معرفتی هریک از انسان‌هاست. قائل‌شدن فارابی به اصناف معقولات اولی، تقدم دیدگاه او در گسترش‌دادن مبادی اولای علوم و مبناگروی تعدیل‌یافته را نشان می‌دهد. خیال در ابعاد مختلف از شکل‌گیری معقولات اولی، نقش دارد و به‌عنوان مخزن مشاهدات حدوث تجربه در مرتبت ثانوی اراده در حدوث معقولات اولی (ارادۀ ثالث)، پذیرشگر معقولات اولی، و محاکات‌کنندۀ کلیات و جزئیات افاضات عقل فعال است؛ همچنین ساختار معرفت­شناختی انسان به‌علت ناتوانی او در معرفت‌یافتن به کنه اشیا ناشی از ملابست با هیولی و لوازم آن، ساختار حسی- خیالی و به‌تبع آن، تعلیم انسان‌ها نیز ازنوع تخییلی خواهد بود.
صفحات :
از صفحه 173 تا 186
مشخصات اثر
بررسی تطبیقی رئیس اول، رؤسای مماثل و رئیس سنت مدینه فاضله فارابی با اندیشه کلامی و سیاسی شیعه جعفری
نویسنده:
قربانعلی کریم زاده قراملکی ، عبدلله حسینی اسکندریان
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
در طول تاریخ، پیوسته، اندیشمندان دینی سعی کرده‌اند مدینه فاضله را به عنوان جامعه آرمانی به تصویر بکشند. فارابی به‌عنوان یکی از سرشناس‌ترین فیلسوفان اسلام نیز، مدلی از یک آرمان‌شهر در فلسفه خویش ارائه داده‌است. هدف اصلی فلسفه سیاسی فارابی، کسب سعادت از مجرای شریعت پیامبر (ص) است . نظریه مدینه فاضله فارابی، اشاره به همان مدینه فاضله‌ای دارد که در ظل کفایت و مدیریت پیامبر (ص) پدیدآمده، و پس از پیامبر نیز، ائمّه اطهار (ع) که جانشینان آن حضرت‌اند، زعامت مسلمین را بر عهده می‌گیرند و در ادامه ریاست سنت (ولایت فقیه) زعامت آن را برعهده خواهدداشت. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و تطبیقی تلاش می‌کند با بررسی آیات و روایات، جامعه آرمانی که در نصوص دینی به تصویر کشیده‌شده را با مدینه فاضله فارابی تطبیق دهد. یافته‌های این تحقیق بیانگر آن است که رئیس اول مدینه فاضله فارابی همان شخص رسول اکرم (ص) است، رؤسای مماثل اشاره به ائمه اطهار دارند و رؤسای سنت را نیز می‌توان فقهای شیعه دانست که بعد از رؤسای مماثل وظیفه رهبری مدینه را برعهده دارند و تمامی این موارد با اندیشه‌های اعتقادی و سیاسی شیعه امامیه همخوان است و می‌توان فارابی را در تأسیس مدینه فاضله متأثر از چنین اعتقاداتی دانست
صفحات :
از صفحه 67 تا 81
مشخصات اثر
تحلیل کارکردهای معرفت‌شناختی خیال از دیدگاه فارابی
نویسنده:
زینب برخورداری ، سیده مهدیه پورصالح امیری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
قوه خیال از مهم‌ترین قوای حس باطنی و دارای کارکردهای مختلفی است. پژوهش و تحلیل این قوه از منظر فیلسوفان، به تعیین کارکردهای آن کمک خواهد کرد. مسئله پژوهش حاضر، تحلیل کارکردهای معرفت‌شناسی خیال از دیدگاه فارابی و پاسخ به این سٶال است که موضع فارابی در تبیین ماهیت و تعیین کارکردهای معرفت‌شناسی خیال چیست؟ در این مقاله به روش تحلیلی و با تمرکز بر تحلیل چیستی و کارکردهای قوه متخیله و استقصای ادله، قرائن و شواهد دالّ بر نقش خیال در حوزۀ معرفت‌شناسی، به تبیین گستره خیال در دو عرصۀ صوری و مفهومی و معنای خاص و عام خیال در این دو عرصه پرداخته و نشان داده‌ایم معنای عام خیال که متعلق به ساحت مفهومیِ قوه متخیله است، شامل انواع معارف برهانی (یقینی) و غیر برهانی (ظنّی) می‌شود. رویکرد فارابی در تبیین گسترۀ خیال مبتنی بر مشکک بودن مراتب معرفتی انسان و مبانی روان‌شناختی، معرفت‌شناختی و در نهایت نگاه غایت‌انگارانۀ فارابی استوار است؛ در حالی که رویکرد ابن سینا بیشتر بر نظریۀ انسان‌شناختی و معرفت‌شناختی او تکیه دارد.
صفحات :
از صفحه 29 تا 49
مشخصات اثر
حقیقت نفس انسانی از دیدگاه فارابی
نویسنده:
سیده ملیحه پورصالح امیری ، زینب برخورداری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF مراجع
چکیده :
حقیقت نفس از مسائل بنیادین مباحث نفس‌شناسی و مبنای نظریات مختلف هستی‌شناختی، انسان‌شناختی، و معرفت‌شناختی است. افلاطون در بیان حقیقت نفس قائل به ثنویت‌گرایی طبیعی عقلی می‌شود که مبتنی بر دیدگاه او در باب نظریه یادآوری و تمثیل غار است. ارسطو با ارائۀ دو تعریف از نفس درصدد ارائۀ حد حقیقی از نفس است که به‌نظر می‌رسد تعریف او خالی از اشکال نباشد. فارابی در توافق با افلاطون در ثنویت‌گرایی انسان و عدم‌توان بشر در وصول به حد حقیقی اشیاء، و برخلاف ارسطو، ارائۀ حد حقیقی ماهیات را در توان انسان وابسته به ماده نمی‌داند و شناسایی را از طریق خواص و لوازم امور میسر می‌داند که به ارائۀ تعاریف مختلف از نفس منجر می‌شود. تعاریف فارابی توجه ویژۀ او را به مبحث سعادت و مبادی، مانند هیئات طبیعی و ارادی در وصول به مرتبت عقل بالفعل، و لوازم آن، مانند آثار عقل عملی قوه ناطقه نشان می‌دهد. گزینش واژۀ «استکمال» نشان‌گر جامعیت مباحث فلسفی معطوف به سعادت در تعریف نفس است. فارابی با رویکرد انتقادی به مباحث الجمع پرداخته، و تعاریف کارکردی الجدل و کتاب‌الاخلاق را به‌عنوان وظایف نفس ناطقه لحاظ کرده است.
صفحات :
از صفحه 185 تا 203
مشخصات اثر
انگاره‎سازی معلم ثانی دربارۀ نبوت
نویسنده:
حوریه شجاعی باغینی ، عبدالله صلواتی ، امیرحسین منصوری نوری
نوع منبع :
نمایه مقاله
چکیده :
حکیم فارابی، فیلسوفی است که با رویکرد فلسفی برای اولین بار، با تفسیر عقلانی وحی، نبوت را از شکل مسئله‌ای صرفاً کلامی خارج کرد و درشمار مباحث فلسفی قرار داد. او با استفاده از روش استدلالی- برهانی، کلیاتی را دربارۀ جایگاه پیامبری، چگونگی ارتباط‌یافتن پیامبر با عالم غیب و ویژگی‎های پیامبر اثبات کرد. وی برای بیان قوانین کلی نبوت، به ورود به جزئیات نیازی نداشته و برای بیان نظرهای خود، لزوماً از واژگان شناخته‌شدۀ دینی استفاده نکرده است؛ بلکه اسمی را جانشین آن‌ها کرده و به انگاره‌سازی روی آورده است. سؤال موردنظر در این پژوهش، آن است که نبوت در آثار معلم ثانی، چگونه مطرح شده و او چگونه دربارۀ این مسئله انگاره‎سازی کرده است؛ درضمن، این انگارۀ جدید با نبی چه نسبتی دارد و به عبارت دیگر، وی چه تصویری از نبی در فلسفه‌اش ترسیم کرده است. یکی از نتایج پژوهش حاضر، پس‌از اثبات ادعای مطرح‌نشدن مبحثی مستقل تحت عنوان نبوت و همچنین به‌کارنرفتن لفظ «نبی» (مگر در اولین مرحله از فرایند شکل‌گیری انگاره)، با استفاده از تبیینی که فارابی دربارۀ وحی انجام داده، این است که وی از رئیس اول به‌عنوان گیرندۀ وحی یاد کرده و با بهره‌گیری از وجه اشتراک موجود میان تعریف‌های صورت‌گرفته دربارۀ رئیس اول و نبی، ذهن مخاطب خود را به‌سوی موضوع نبوت سوق داده است. در تفکر او، رئیس اول در مدینۀ فاضله و با قید علی‌الاطلاق، مطابق با نبی است. درضمن تصریح به این‌همانیِ فیلسوف علی‌الاطلاق و رئیس اول، این‌همانیِ نبی و فیلسوف نیز تأیید می‌شود و چالش پیش‌آمده دربارۀ پایین‌آوردن مقام نبی نسبت‏ به مقام فیلسوف در تفکر فارابی ازبین می‌رود.
صفحات :
از صفحه 169 تا 196
مشخصات اثر
توصیف، تحلیل و تبیین معرفتی وحی در اندیشه فارابی
نویسنده:
مهدی رضازاده جودی ، امیر دیوانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF مراجع
چکیده :
در تفکر فارابی، قوای ناطقه و متخیله بیشترین کارکرد را در ادراکات وحیانی ایفا می‌کنند. فارابی وحی را حاصل اتصال قوه ناطقه نبی به عقل فعال و دریافت معقولات از آن دانسته، معتقد است نبی با طی مراتب عقلانی، می‏تواند صور معقوله از عقل فعال را دریافت نماید. اما در بیانی دیگر، به نقش ابزاری قوه خیال در محاکاتگری از معقولات و حقایق کلی وحی و دریافت عینی و بدون واسطه حقایق جزئی وحی تأکید دارد. هدف این جستار، توصیف، تحلیل و تبیین معرفت‌شناختی وحی از دیدگاه فارابی است. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی به بررسی چگونگی ارتباط قوه متخیله با عقل فعال، نحوه تبدیل معقولات کلی و جزئی به یکدیگر در نبی و حکیم و نحوه دریافت معارف وحیانی در نظام معرفتی فارابی پرداخته و در این تحلیل به این مسئله رهنمون شده است که تفاوتی که در اندیشه فارابی پیرامون نحوه افاضات عقل فعال به انسان و نقش قوه متخیله وجود دارد، حاکی از آن است که فارابی وحی را به قوه متخیله نبی تنزل نمی‌دهد؛ بلکه به علت وجود ضعف در نفس انسان‌ها، ارتباط نبی و انسان را از راه قوه متخیله امکان‌پذیر می‌داند. بنابراین از دیدگاه فارابی، وحی اصالتاً با توجه به قوه ناطقه مفهوم‌سازی می‌شود و رکن این ارتباط یعنی تخیل در تعریف وحی نقشی اساسی دارد.
صفحات :
از صفحه 179 تا 200
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 1007