آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب من و جز من به بررسی یکی از مسائل عمده و بنیادی می پردازد که انسان قبل از هر چیز دیگر با آن سروکار دارد. این مسئله به صورت های دیگر همواره در میان افراد بشر مطرح بوده است؛ با این همه به محتوای ژرف آن کمتر توجه شده است. سرنوشت شرک و توحید به بررسی درست این مسئله گره خورده است. به همین دلیل می توان گفت: اندیشیدن در مورد این مسئله از اهمیت فوق العاده برخوردار است. مادامی که انسان از «من» خود بی خبر و ناآگاه باشد، به فهم و درک درستی دست نمی یابد. حل مشکل شناخت و معرفت، به حل مسئله «من» وابسته است و مادام که این مسئله به راه حل خود نرسد، هیچ مسئله دیگری حل نخواهد شد. کلید باب معرفت، همان چیزی است که تحت عنوان«من»مطرح می گردد. معرفت به خداوند تبارک و تعالی جز از طریق معرفت جز من میسر نمی شود. زیرا انسان تنها موجود این جهان است که «من» می گوید و تنها موجودی است که سایه ممدود و خلیفه خداوند تبارک و تعالی شناخته می‌شود. اگر کسی بپذیرد که انسان سایه حق تبارک و تعالی در هستی است، به آسانی در می یابد که سایه، قبل از هر چیز دیگر از صاحب سایه، خبر می دهد و منشا پیدایش خودش را می شناسد. در این طرز تفکر، خداشناسی پیش از جهان شناسی تحقق پیدا می کند و آنچه تحت عنوان (پدیدارشناسی) مطرح می گردد جایگاهی نخواهد داشت. /// بخشی از مقدمه کتاب من و جز من: هیچ انسانی در «من» بودن خود تردید ندارد و از هر چیز دیگری آن را واضح تر و آشکار تر می داند، ولی در عین وضوح و آشکار بودن هرگز نمی تواند آن را نشان دهد و قابل مشاهده سازد. به همین دلیل برخی از اشخاص سّی مسلک و تجربه گرا برای ضمیر اول شخص، مرجع قائل نشده و می گویند: «این ضمیر فقط کاربرد زبانی دارد» این اشخاص به لوازم سخن خود توجه ندارند و نمی دانند که اگر کسی برای ضمیر اول شخص، مرجع قائل نباشد، هویت خود را از دست می دهد و حتی همین سخن را نیز نمی تواند، سخن خود بشناسد. تجربه، همیشه در مورد سوم شخص تحقق می پذیرد و کسی که فقط برای تجربه اعتبار قائل می شود، نمی تواند به مرجع ضمیر اول شخص بیاندیشد. این مسئله نیز مسلم است که اگر کسی برای ضمیر اول شخص ، مرجع قائل نباشد، خود ندارد و کسی که خود ندارد، سخن نمی گوید. سخن بدون سخن گو به همان اندازه بی معنی است که عدد چهار بدون زوج بودن، بی معنی شناخته می شود. کسی که مرجع ضمیر اول شخص را مورد انکار قرار می دهد، هرگز نمی تواند در مورد اقرار یا انکار امور دیگر سخن بگوید. زیرا اگر «من» وجود نداشته باشد، «ما» نیز وجود نخواهد داشت و آنجا که «ما» وجود نداشته باشد، «شما» نیز نخواهد بود و آنجا که «من»، «ما» و «شما» وجود نداشته باشند، از هرگونه اقرار یا انکار سخن به میان نمی آید. کسی که مرجع ضمیر اول شخص را مورد انکار قرار می دهد، نمی تواند بگوید «من» انکار می کنم! زیرا این «من» مرجع ندادر و آنجا که «من» مرجع نداشته باشد، انکار آن «من» نیز انکار نخواهد بود. با توجه به آنچه در اینجا ذکر شد، می توان گفت: مرجع ضمیر اول شخص به هیچ وجه، قابل انکار نیست و اگر ضمیر اول شخص، مرجع نداشته باشد، از مرجع ضمیرهای دیگر نیز سخن به میان نمی آید. آنچه تحت عنوان «من» و «جز من» مطرح می گردد، یک تقسیم فراگیر است و چیزی از حوزه شمول این تقسیم بیرون نمی ماند.

پرسش از هستی یا هستی پرسش، عنوان کتابی است که در فروردین 1395 از دکتر ابراهیمی دینانی به چاپ رسیده است. این کتاب به اساسی ترین مسائل هستی شناسی و شناخت شناسی می پردازد و با طرح سقراط گونه مسائل به صورت پرسش و پاسخ می کوشد تا خواننده، خودش درگیر مسئله و موضوع شود. علاوه بر آن، نثر شیوا و قلم روان نویسنده بر ظرافت و زیبایی کتاب افزوده است. این کتاب در 447 صفحه و به همت موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران و با قیمت 25000 تومان به چاپ رسیده است. بخشی از مقدمه کتاب همان طور که در بخش ابتدایی این کتاب به آن تصریح شده، دو واژه «اندیشه» و «هستی» فراگیرترین کلمات شناخته می شوند و هیچ کلمه ای یافت نمی شود که از این دو کلمه فراگیر تر و گسترده تر باشد. «پرسش» اساس هستی یک فکر است و هستی در پرسش به ظهور می رسد. «پرسش از هستی» جایگاهی است که باید گفت آیا پرسش کننده، هستی دارد و از هستی می پرسد؟ در بخشی از این کتاب می خوانیم: « گسترش هستی شبیه و همانند ندارد؛ چنان که گسترش آگاهی و علم نیز رقیب و هماورد نمی شناسد. اگر کسی بتواند برای علم و آگاهی رقیب و هماوردی در نظر بگیرد، باید آنچه رقیب و هماورد علم و آگاهی شناخته می شود، در حیطه آگاهی در آمده باشد. البته در آن صورت نه تنها رقیب و هماورد آگاهی نیست، بلکه در حیطه آگاهی قرار می گیرد و از اقسام آن به شمار می آید. بنابراین، آگاهی رقیب و هماورد ندارد»

آنچه که در این اثر مورد توجه قرار گرفته است، بحث خردگرایی در آثار غزالی است. همچنین نویسنده در این کتاب به این موضوع پرداخته است که چطور غزالی آثاری را در زمینه منطق نگاشته است اما در آثری دیگر به نام تهافت الفلاسفه به ستیز با فلاسفه برخاسته است؟ موضوع برخی از فصل های کتاب عبارتند از: حد و ماهیت عقل، تحقق معلول و حیرت عقلاء، حقیقت علم و ادراک، اقسام حجت یا طرق استدلال.

بررسی پیوند زبان از دغدغه های اندیشمندان کهن و امروزی است. اولین بار افلاطون به این موضوع پرداخته است. مولف در این کتاب سعی کرده است بر پایه تحلیل افکار فیلسوفانی مثل فارابی، ابن سینا، ابن رشد و ... از یک سو، از سویی دیگر دانشمندان علم نحو نظیر سیبویه، ابن جنّی و ... و همچنین دانشمندان علم اصول فقه نظیر آخوند خراسانی، میرزا علی ایروانی نجفی و محمدرضا مظفر، اهمیت این مساله تبیین کند.

این اثر درباره تقابل عقل و عشق در تاریخ فلسفه جهان و اسلام بحث می کند. همچنین جواب مفصلی بر جنگ تاریخی عرفا و فلاسفه است. مولف در اثر مذکور، به بیان جایگاه عقل در حکمت و فلسفه پرداخته و از عقل دربرابر عقاید اشاعره دفاع میکند و به نقد اندیشه های فلاسفه و عرفای شرق و غرب در این مورد می پردازد. در نهایت آرای خود را ارائه می کند و عشق را فرایند درک ژرف عقلی و خواست براثر شناخت عمیق می داند و تعارضی بین این دو ندانسته و هیچ کدام آن یکی را نفی نکرده، بلکه عشق حقیقی را از مسیر عقل میسر می داند.

این پژوهش به بررسی آیات به ظاهر متناقض قرآن پرداخته و مشتمل بر این مباحث است: معنای تناقض، تاریخچه بحث، اسباب پیدا شدن این تناقضات در آیات قرآن، محکم و متشابه، فلسفه وجود متشابهات، عالمان به تأویل، رفع تناقض از آیات مربوط به انبیاء، رفع تناقض در دیگر مفاهیم قرآنی مانند هدایت، منافقین، تقوی، کافران.

این رساله در یک مقدمه و چهار فصل تنظیم شده است. در فصل اول به ذکر و شرح و بررسی روایات ناظر به اسم اعظم پرداخته شده است. فصل دوم تبیین جایگاه اسم اعظم به مشرب اهل عرفان و تعریف بعضی اصطلاحات آنها در این مقام پرداخته است. در فصل سوم شامل آراء مختلف در تفسیر و تبیین اسم اعظم است. در فصل سوم اسم مستاثر و نقش آن از نظرامام خمینی، مرحوم شاه آبادی، و دیگر محققین) بررسی شده است.

ماجرای فکر فلسفی در جهان اسلام، نه تاریخ فلسفه اسلامی است و نه فلسفه تطبیقی. این اثر نگاهی است دقیق و ویژه به ماجراهایی که مخالفان و موافقان فلسفه در جهان اسلام بوجود آورده اند. این اثر به صورت مفصل عمده‏ ترین منازعات فکری میان «متکلمان» و «حکیمان» را مورد بحث و بررسی قرار داده است. نخست اینکه فلسفه ‏ای که به نام فلسفه اسلامی مشهور شده است، یونانی و ترجمه ‏ای نیست و تا آراء منتقدان متشرع فقیه و متکلم را شناسایی نکنیم نمی‏توانیم از اصالت فلسفه اسلامی صحبت کنیم؛ این سخن بسیار دقیق و مهم است که چراغ فلسفه در ایران هیچ‌گاه خاموشی نگرفته است.