آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

علم کلام جدید: می توان کاشف الغطاء را از احیاگران علم کلام اسلامی یا علم عقائد دانست. علمی که در قرن نخست هجری سر بر آورد و در قرن پنجم هجری شکوفا شد؛ ولی تا دوره متأخر همچنان اسیر و محبوس مسائل و مشکلاتی بود که در قرون متقدم در عرصه اعتقادات مطرح شده در قرون بعد، و زمان آن گذشته و به سر آمده بود، زیرا همواره پرسش ها و مشکلات جدیدی پیش روی انسان در ارتباطات پیچیده اش با جهان پدید می آید و این پرسش ها و دشواره های نو پدید مقتضی بازنگری در مباحث و روش شناسی علم کلام و شیوه ارائه آن است. کاشف الغطا از حدود یک قرن پیش کوشید، تا در پرتو تحولات و اکتشافات علمی عصر جدید که برخی آنها مسلمانان سست ایمان و ساده اندیش را دچار تزلزل کرده بود، به تجدید مباحث این علم بپردازد. وی در آستانه جوانی کتابی به نام «الدین و الاسلام» تألیف کرد که دو بخش از آن منتشر شده و دو بخش آن همچنان خطی مانده است. شاید نامگذاری کتاب نیز ما را به روشمندی جدیدی که مؤلف طرح کرده است، دلالت کند. مؤلف در بخش نخست این کتاب، از حقیقت دین، در شکل کلی آن و ضرورت دین برای بشر سخن می گوید؛ اما در بخش دوم آن، از حقیقت اسلام به عنوان دین حقانی سخن به میان می آورد. کاشف الغطا در این کتاب، برخی مباحث جدید را در رد باورهای ملحدان و ماده گرایان و مبشرانی که قصد تشکیک در نبوت پیامبراسلام و توهین به عقاید اسلامی داشتند، مطرح کرده است. به نظر می رسد اطلاعات گسترده او از مهم ترین نوشته ها و کتاب ها در غرب و شرق و همگامی او با مرحله تاریخی ای که در آن می زیسته، در این زمان اندیشی مؤثر بوده است. به گمانم در این رویکرد کلامی جدید، هیچ یک از علمای شیعه بر کاشف الغطا پیشی نداشته است و در میان علمای مسلمان، تنها محمد عبده بر او پیشی گرفته است که کتاب رسالة التوحید او، گشایش مسیر علم کلام جدید بوده است .

«أصل الشيعة و أصولها»، نوشته مرحوم شيخ محمدحسين آل كاشف الغطاء، كتابى كلامى در بيان پيدايش اصول مذهب شيعه و فروع آن، به زبان عربى است. اين اثر شامل شرح حال مولف، تقديم، مقدمه، سه فصل، خاتمه و فهرست مى‏ باشد. كتاب مباحث زير را در خود جاى داده است: 1- بيان سرچشمه‏ هاى تاريخى مذهب تشيع. 2- بيان اصول دين از ديدگاه تشيع. 3- مباحث و بخش‏ هاى بعدى كتاب در باب ديدگاه ‏هاى شيعه در مسائل تشريعى؛ مانند نماز، روزه، حج، زكات، متعه و... مى‏ باشد. 4- قسمت پايانى كتاب مربوط به چند مسئله مهم؛ مانند «بداء» و «تقيّه» است كه بيشتر جنبه پاسخگويى دارد. نويسنده در اين كتاب، علاوه بر اين كه تاريخ شيعه و اصول محل اجماع علماى مذهب را توضيح داده، به شبهات وارده در باب مذهب تشيع پاسخ مى‏ دهد و اين مذهب را شناسانده و نشان مى‏ دهد كه از هر شائبه جعل و غلو، خالى است.

«اصل الشيعة و اصولها مقارنة مع المذاهب الاربعة» اثر محمدحسین کاشف الغطاء است. نویسنده در این كتاب كه به زبان عربی نوشته شده با بهره‌ گیری از آیات و احادیث به بیان اصول اعتقادی شیعه پرداخته و آن‌ ها را با مذاهب چهارگانه دیگر اسلامی تطبیق نموده كه شامل این مباحث عمده است: مقدمه (شامل معرفی كتاب و مولف آن و نیز برخی دیدگاه‌ ها درباره‌ ی مولف و كتاب) وظایف عقل، عبادات و معاملات.

کتاب «این است آیین ما» ترجمه یکی از آثار کلامی مرحوم کاشف الغطاء از علمای شیعی توسط آیت الله ناصر مکارم شیرازی است. مرحوم کاشف الغطاء در این اثر سعی کرده است تا به معرفی عقاید شیعه پرداخته و به شبهات و اتهاماتی که بر این فرقه از جانب مخالفان وارد می شود پاسخ گوید. این کتاب در چند بخش تنطیم شده است. در بخش اول به مباحث تاریخی و چگونگی پیدایش و گسترش تشیع پرداخته شده و در بخش دوم اصول اعتقادی شیعه اعم از توحید، نبوت، امامت، عدل و معاد شرح داده شده است. در بخش سوم اعتقادات شیعه پیرامون فروع دین مطرح می شود و به سوالات و شبهاتی که در این مسائل مطرح گشته است پاسخ می گوید.

«مقتل الحسین(ع)»، اثر علامه شیخ محمدحسین کاشف الغطاء، رساله ای است مختصر پیرامون شهادت امام حسین (ع) که به زبان عربی نوشته شده است. کتاب با مقدمه مختصری از نویسنده آغاز و مطالب در ذیل عناوین مختلف و متعددی، عرضه شده است. نویسنده، مطالب را از وقایع شب دهم محرم و از لحظه برداشته شدن بیعت توسط امام (ع) آغاز نموده و سپس به مناجات امام حسین (ع) و اصحاب ایشان در شب عاشورا، اشاره کرده است. در ادامه، ضمن اشاره به تعداد اصحاب امام (ع) و برخی معجزات و کرامات امام حسین (ع) و خطبه های ایشان و اصحابشان از جمله «زهیر بن قین» در روز عاشورا، به بیان مطالب مربوط به این روز تا شهادت آن حضرت (ع) و اصحاب باوفایشان پرداخته شده است که از جمله آن ها می توان به حفر خندق به امر امام (ع)، پیوستن «حر بن یزید ریاحی» در روز عاشورا به امام (ع)، شهادت بریر، شهادت وهب بن عبدالله کلبی و همسر وی ام وهب، شهادت مسلم بن عوسجه و نافع بن هلال، شهادت عابس بن شبیب، شهادت شوذب، شهادت حبیب بن مظاهر، شهادت علی اکبر (ع)، شهادت حضرت عباس (ع)، شهادت قاسم بن حسن (ع)، تنهایی امام حسین (ع)، وداع امام (ع) با اهل بیت خویش، نبرد امام در میدان و ماجرای اسب آن حضرت اشاره کرد.

کَشفُ الغِطاء عَنْ مُبْهَماتِ الشّریعَةِ الغَرّاء کتابی فقهی و به زبان عربی تألیف عالم شیعه قرن سیزدهم شیخ جعفر کاشف الغطاء (متوفای ۱۲۲۷ق) است. وی این کتاب را در سه بخش اصول عقاید، اصول فقه و ابواب فقهی تألیف کرده است. این اثر دارای شهرت و امتیازات ویژه‌ای است به گونه‌ای که مؤلف آن به کاشف الغطاء مشهور گردید. کتاب «دفاع از حقانیت شیعه» ترجمه فن اول کتاب کشف الغطاء (الفن الاول: فی الاعتقادات) می باشد که در صفحات 49 تا 140 جلد اول آمده است. این بخش مشتمل بر اصول اعتقادیست که با دلیل و برهان و بصورت مختصر درباره مواردی مانند توحید، عدل، نبوت و معاد سخن گفته و درباره مسائلی چون ولایت و امامت به تفصیل بحث کرده است. او در بخش امامت، بیش از ۵۰ روایت نظیر احادیث ثقلین، منزلت، رایت، خاصف النعل، مؤاخات و طیر مشوی را از شیعه و اهل سنت آورده است.

علامه شیخ محمدحسین آل کاش فالغطاء، از عالمان و مصلحان برجسته سده اخیر جهان اسلام (متوفی 1332 هجری شمسی) و از جمله فقیهان شیعی تأثیرگذار در تحولات سیاسی - اجتماعی در دنیای اسلام به شمار می رود که با افکار و اندیش ههای فقهی - سیاسی خویش، نقش بسزایی در بیداری امت اسلامی ایفا کرد. جامعیت او در ابعاد مختلف نسبت به سایر علمای هم عصرش موجب شده تا بررسی افکار و اندیشه های سیاسی وی از اهمیت خاصی برخوردار باشد. این نوشتار به منظور پاسخ به سؤال چیستی سیاست اسلامی در اندیشه سیاسی علامه محمدحسین کاشفالغطاء، با بررسی برخی از مهم ترین آثار وی، با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی به بررسی سیاست اسلامی از دیدگاه این فقیه برجسته شیعی می پردازد.