مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب الغیب و العقل (دراسة فی حدود المعرفة البشریة) کتابی است که با زبان عربی به پژوهش در شناخت وحی و عقل می‌پردازد. این کتاب به قلم الیاس بلکا نوشته شده و انتشارات المعهد العالمی للفکر الاسلامی نشر آن را به عهده داشته‌‌ است. در معرفی این کتاب آمده است: «موضوع این کتاب رابطه عقل انسان با امر پنهان عالم وجود یعنی عالم غیب است. این کتاب در صدد جواب از یک سؤال اساسی است؛ اینکه آیا عقل انسان محدود است و می توان برای آن محدوده ای لحاظ کرد، یا اینکه عقل تنها یک نیروی ادراکی است؟ آیا ورای عقل و فوق قدرت او مرتبه ای از وجود متصور است؟ و اگر برای عقل بشری محدوده ای باشد، ماهیت و حقیقت آن چیست؟ عقل با این عالم ورای قدرت ادراکی خود چگونه در تعامل است؟ این بررسی در رشته فلسفه عقل قرار دارد. شاخه ای که سعی دارد تا طبیعت این ابزار بشری مبهم را درک کند و نسبت به ابزارهای عقل و محدوده تأثیر گذاری او شناخت پیدا کند. تمام این بررسی در سایه یک مفهوم قرآنی به نام غیب صورت می پذیرد. غیب، همان عنصری که در یک آن هم موجود است و هم غایب. همان که بر عقل و انسان و جامعه انسانی افق های گرانبهایی را می گشاید. در این تلاش سعی داریم به برخی از این افق ها دست یابیم. به همین خاطر بررسی این کتاب با نگاه به دو میراث اسلامی و غربی در این موضوع پرداخته است تا بلکه پرده از برخی ارتباطات میان عقل و غیب بردارد. این بررسی می تواند برای مجادلات موجود در دنیای امروز بهره مند باشد، مجادلاتی که به دنیای عربی و اسلامی نیز سرایت نموده است، مجادله ای حول جایگاه دین و عقل در دو مجال عام و خاص.» فهرست کتاب عبارتند از: مقدمه گفتار اول: محدوده عقل و تعقل - فصل اول: دیدگاه غرب؛ ♠افلاطون؛ ♠مونتینی و سرآغاز حرکت؛ - دیکارت؛ و حرکت بر اساس شک و تردید؛ - هویی؛ - پاسکال یا معرفت احساسی؛ ♠جان لاک، پیشرفت جدیدی در فلسفه عقل گرایی؛ ♠کانت و فلسفه نقدی؛ ♠آیا بعد از کانت پایان فلسفه است؟ ♠برخی قضایای فلسفه عقل گرایی؛ - فصل دوم: محدوده عقل در تفکر اسلامی؛ ♠غزالی؛ ♠ابن خلدون. گفتار دوم: درباره غیب - کلیات در خصوص مفهوم غیب؛ - فصل اول: ارزش غیب؛ ♠نیاز انسان به ایمان و تدین؛ ♠نقش غیب در زندگی انسان؛ ♠اعتدال در اهمیت دادن به هر کدام از دو عالم غیب و شهادت؛ ♠عقلانیت مطلق و خطر آن در رشد علم؛ - فصل دوم: در ظرفیت عالم غیب؛ ♠وجود گسترده تر از آن است که احاطه شود؛ ♠نمونه های معاصر بر انکار غیب؛ ♠اصل انکار غیب؛ ♠حکمت مخفی کردن غیب از انسان؛ ♠عالم های خداوند متعال؛ - فصل سوم: غیب میان عقل و وحی؛ ♠منابع معرفت و شناخت؛ ♠ایمان به غیب؛ ♠عقل و متشابه؛ ♠مجادله میان افلاطون و امام مالک؛ - فصل چهارم: از نشانه ها و علتهای ناتوانی عقل؛ ♠ناتوانی عقل از ادراک غیب؛ ♠علم کلام؛ ♠در خلق تفکر کنید نه در خالق؛ ♠اشکال تجرید؛ ♠اشکال بیان نمودن در تصوف و عرفان؛ ♠زبان و وجود؛ - فصل پنجم: نمونه هایی از عوالم غیب؛ ♠روح از اسرار وجود است؛ ♠پیمان گرفتن در عالم ذر؛ ♠راز سرنوشت؛ ♠معمای زمان؛ ♠مکاشفه؛ ♠حکمت مرگ؛ ♠مقصود و مراد از این نمونه ها؛ ♠چکیده؛ ♠فهرست منابع و مآخذ.

ترجمه ماشینی : اهمیت عبدالجابر (320-415 هجری قمری) در تاریخ اندیشه اسلامی این است که آثار او نمایانگر ویژگی های نهایی عقل گرایی اسلامی به طور عام و معتزلی به طور خاص است. آثار او، به‌ویژه دایره‌المعارف کلامی «ال، اوغنی»، نه تنها به حفظ اندیشه‌های عقل‌گرایان قدیم و ماهیت اختلافات میان آنان و مخالفانشان می‌پردازد، بلکه تلاش می‌کرد تا اسلام را از منظری جامع ارائه کند. او به عنوان یک معتزله در اندیشه خود جایگاه بسیار برجسته ای برای عقل قائل شد. او استدلال خود را برای حمایت از تقدم عقل بر مسئولیت انسان استوار کرد. از آنجا که انسان مسئول است، باید ماهیت مسئولیت خود را درک کند. وجوب از نظر عبدالجبار مستلزم علم و عمل است; دانش کاملاً مستقل است، اما انجام اعمال به دانش بستگی دارد. تحقیق اولین واجبات انسان است، زیرا منبع اصلی حقیقت و معرفت است. او معتقد بود که کارکرد تحقیق این است که اشیا را به همان صورتی که در جهان مادی وجود دارند و درک رویدادهای واقعی از طریق مشاهده و مقایسه است. او از به رسمیت شناختن پیروی از عقاید دیگران به عنوان منبع دانش خودداری کرد، زیرا این سؤال را مطرح می کند که چرا باید از یک شخص یا دکترین پیروی کرد تا دیگری، و نمی توان بدون تحقیق یا تفکر به این سؤال پاسخ داد. عبدالجابر نیز این دیدگاه را که می‌توان الهام را منبع شناخت و حقیقت دانست، رد کرد و گفت که چون حدس و استدلال و استدلال در حیطه توانایی انسان است، نیازی به الهام نیست. از نظر عبدالجابر، معرفت عبارت است از یقین مربوط به شیء همان گونه که هست، در صورتی که این یقین به گونه ای واقع شود که موجب آرامش ذهن شود. عبدالجابر نظریه علم خود را بر اصول پیشینی بنا نهاد که آن را «علم ضروری» نامید و شامل ادراک، اصول اخلاق و مبانی براهین است. او همچنین ادراک را سرچشمه معرفت بشری دانست که از طریق آن جهان مادی و مفهوم هستی را می شناسیم و از طریق رنج می دانیم چه چیزی عادلانه و چه چیزی ناعادلانه است. عبد الجابر بر انکار نبوت استدلال کرد. از آنجایی که هیچ مدرک روشنی مبنی بر داشتن نمایندگان برهمن های هندی در حیات فکری اسلامی وجود ندارد، نام براهیمه می توانست توسط برخی از متکلمان مسلمان به عنوان لقبی برای کسانی که این نبوت را انکار می کردند برای توجیه خصومت خود با آنها به عنوان گروهی بیگانه استفاده کنند. یا فرقه و همچنین ممکن است این نام توسط افراد یا گروه هایی استفاده شده باشد که به نبوت حمله کرده اند تا نگرش واقعی خود را نسبت به این سؤال پنهان کنند. کارکردهای نبوت از نظر عبدالجابر دو گونه است: الف) به عنوان منبع دانش یا اطلاعات. پیامبران ما را به تفصیل از چیزهایی که قبلاً به طور کلی با عقل می دانیم آگاه می کنند. او اظهار داشت که دانش جزئی به اندازه دانش عمومی مهم است. وحی نیز ما را به بسیاری از تکالیف واجب که با عقل نمی توان شناخت، یعنی فرایض دینی، آگاه می کند. 2) به عنوان لطف (لطف) خداوند به…

ترجمه ماشینی : رابطه وحی و عقل امری مورد علاقه انسان است و با رشد عقل و دانش در جامعه مدرن مرتبط است. محمدحسین طباطبایی، محقق مسلمان مدرن که هم در فلسفه اسلامی و هم در تفسیر قرآن صاحب نظر بود، رویکردهای جدیدی را برای موضوعاتی مانند نقش توانایی عقلانی انسان، منطق و فلسفه در معرفت دینی ایجاد کرد. همچنین به موضوعات بحث برانگیز خاصی در موضوع وحی و عقل می پردازد، مانند آزادی اجتماعی و آزادی اندیشه و عقیده در اسلام. او تمایل دارد دیدگاه خود را درباره آزادی هم بر اساس قرآن و هم بر اساس مبانی عقلی بسط دهد. رویکرد طباطبایی به وحی و عقل، تطبیق آنها با آنها به طور کلی و دیدگاه خاص او از آزادی در این پایان نامه با توجه به مبانی زیربنایی و گستره آنها بررسی شده است.

قرآن کتاب روشنگری است که برای تمام روزگاران سخنانی برای گفتن دارد. یکی از موضوعاتی که در قرآن مطرح گردیده است، موضوع مسئله و روش‌های حل آن است. مسئله زمانی به وجود می‌آید که فرد برای رسیدن به هدفش با مانعی برخورد کند؛ بنابراین با تلاش ذهنی برای حل آن مواجه می‌شود. منظورمان از روش حل مسئله، حل مسئله به روش فلسفی نیست؛ بلکه منظور آن است که اگر انسان با مشکلی برخورد کرد خداوند متعال با الهامات، معجزات و... این سردرگمی و بن‌بست را می‌شکند و راه راست را یاد می‌دهد. قرآن برای مسئله بهترین راه حل‌ها را مطرح کرده است. در این پایان‌نامه با روش توصیفی- تحلیلی کوشش شده است، مسئله و روش‌های آن در داستان‌های هفت شخصیت داستانی قرآن کریم مورد بررسی قرار گیرد. این هفت شخصیت، عبارتند از: داستان‌های حضرت یوسف (ع)، حضرت ابراهیم (ع)، یاران غار، حضرت موسی (ع)، حضرت مریم (ع)، حضرت سلیمان (ع) و حضرت یونس (ع). مهم‌ترین سؤال این تحقیق عبارت است از این که: زمینه‌های مسئله و روش‌های حل مسئله از دیدگاه قرآن کریم کدامند؟ پس از بررسی داستان‌های معهود به این نتیجه رسیدیم که معمولاً مسئله به خاطر تعارض، اثبات خداوند، گم‌راهی و سردرگمی و... به وجود آمده است. روش‌های حل مسئله از دیدگاه قرآن عبارتند از: مذاکره، معجزه، دعا، صبر، توبه، توکل بر خداوند و... که در متن داستان‌های مورد بررسی دیده می‌شوند.