مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

إلزام النواصب بإمامة علی بن أبی طالب عليه‌السلام کتابی است منسوب به شیخ مفلح بن حسین (حسن) بن راشد (رشید) ابن صلاح بحرانی معروف به مفلح بن حسن صیمری، از اعلام قرن نهم هجری که در موضوع وجود اختلاف و انشعاب در امت پیامبر(ص) و وجود یک فرقه ناجیه و اثبات امامت حضرت علی(ع) و اعتراف دشمنان آن حضرت، بر حقانیت ایشان است. در صحت انتساب این کتاب، مباحثی مطرح گردیده است. نویسنده «کشف الحجب» می‌گوید: «برخی آن را به سید بن طاووس نسبت داده‌اند.» شیخ حر عاملی آن را در میان کتاب‌هایی ذکر کرده که به نویسنده آن‌ها دست نیافته است. اما سلیمان بن عبدالله ماحوزی (متوفی 1121ق)، در رساله‌اش که در شرح حال علمای بحرین است، تصریح کرده که نویسنده آن، مفلح بن حسن صیمری، صاحب «غاية المرام في شرح شرائع الإسلام و كشف الالتباس عن موجز أبي‌العباس» است. تصحیح و تحقیق کتاب، توسط عبدالرضا نجفی صورت گرفته است.

جلد سوم از مجموعه سه جلدی کتاب به بررسی بحث نبوت و امامت به طور مفصل و ویژه و بررسی ابعاد مختلف این دو رکن اساسی اصول دین می پردازد.

کتاب حاضر بحثی است مبسوط درباره امامت و اثبات آن و عصمت امام ، وجوب اطاعت از امام و... در بخش دوم کتاب بحثی می کند مصنف راجع به قبائح خلفای ثلاث.

مصائب النواصب فی الرد علی نواقض الروافض نوشته قاضی سید نورالدین بن شرف‌الدین مرعشی حسینی تستری (956-1019ق)، با موضوع کلام اسلامی، ردی بر کتاب «نواقض الروافض» میرزا مخدوم شریفی تبریزی است. قاضی نورالله شوشتری در سال 995ق از تألیف این کتاب فراغت یافت و همان‌طور که در خاتمه متذکر شده، آن را در هفده روز نوشته و به پایان رسانده است. کتاب دارای مقدمه محقق، مقدمات مؤلف (هشت مقدمه) و مطالب کتاب در شش فصل (که سه فصل آن در جلد اول و سه فصل در جلد دوم بیان شده است) است. از سبک نوشتاری کتاب چنین برداشت می‌شود که نویسنده معتقد است که این کتاب پاسخی نظامی در حوزه قلم به مخالفان است. بنابراین وی، حملات میرزا مخدوم در نواقض را با سبکی حماسی پاسخ گفته است. ایشان فصول و بخش‌های کتاب را با اصطلاحات نظامی نام‌گذاری کرده است. او علت نام‌گذاری کتاب و سبک نگارش حماسی آن را به این جهت می‌داند که بحث با مخالف را جهاد می‌شمارد. لذا در نوشتن آن به‌جای فصل به جُند تعبیر کرده است. وی پس از خطبه مُسَجَّعش، هشت مقدمه بر کتاب نگاشته و سپس شش لشکر (بخش) آورده، در لشکر چهارم بیست‌وسه طایفه و در لشکر ششم هفت پرچم را بحث کرده است. ترتیب کتاب به‌صورت مقدمه، سپاهیان (جنود)، لشکریان (صفوف)، رسته‌ها (طوایف) و پرچم‌ها (رایات) است منتهی جنگ در اینجا با تیرهای قلم و شمشیرهای استدلال صورت می‌پذیرد. محقق در مقدمه‌ کتاب، به معرفی نویسنده پرداخته است؛ او از نام، خانواده، سفر و مناصب نویسنده سخن گفته به دنبال آن از اساتید، شاگردان، اقوال دیگران درباره وی و چگونه به شهادت رسیدنش گفته است. در ادامه توضیحاتی درباره کتاب آوره است. قاضی در نخستین مقدمه خود، بحث را با نسب میر مخدوم آغاز کرده و دراین‌باره می‌نویسد، وی از فرزندان دختر میر سید شریف جرجانی ادیب مشهور است. قاضی در اثبات تشیع میر سید شریف می‌کوشد و می‌گوید که وی بنا به‌تصریح خودش جرجانی است و در خطبه شرحش بر«مفتاح» سفرش را به بلاء ماوراءالنهر «بلاء و ابتلاء» وصف می‌کند. قاضی می‌نویسد، مردمان بلاد ماوراءالنهر از زمان فتح تا زمان ما، به‌طور خاص اهل سنت و جماعت‌اند؛ چنان‌که اهل جرجان و استرآباد از زمان شیوع اسلام در آن‌ها بر مذهب امامیه بوده‌اند. در مقدمه دوم از تحقیق معنای ایمان و خلود برخی در آتش و غیریت ایمان و اسلام و... صحبت می‌شود و به اشکالات صاحب نواقض پاسخ داده می‌شود. نویسنده در مقدمه سوم، درباره اثبات فرقه ناجیه از مسلمانان تحقیق می‌کند و تنها فرقه ناجیه را امامیه می‌داند. او در پی تکذیب قولی است که تبعیت از صحابه را شرط دخول در فرقه ناجیه می‌دانند. مقدمه چهارم درباره تعریف صحابی از دیدگاه دو مذهب است. مقدمه پنجم در نقد اجمالی احادیث اهل سنت است. مقدمه ششم که بسیار کوتاه است، درباره روش استدلال شیعه به روایات اهل سنت درباره امام على(ع) و اولاد ایشان است. قاضی در این مقدمه، متنی را به فارسی در دو صفحه به نقل از پدرش آورده است. مقدمه هفتم در بیان این مطلب است که مذهب امامیه همان مذهب اهل‌بیت(ع) است. در اینجا وی مروری بر مشکلات تاریخی شیعه دارد و این‌که شیعه همیشه در پرده خفا بوده و بااین‌حال، استوار برجای‌مانده است. وی می‌گوید که اکثر ائمه ما به شمشیر یا زهر به شهادت رسیدند و علمای ما بیشتر اوقات در تقیه بسر می‌بردند و باوجود اکثریت داشتن مخالفان، مذهب حق اهل‌بیت(ع) ثابت و استوار مانده است. مقدمه هشتم درباره حکم لعن و موارد آن است. بحث وی در اینجا در تفکیک میان لعن و سب و اتهامات بی‌دلیلی که به شیعه نسبت داده می‌شود، جالب است. البته وضعیت قاضی که فضای تند آن دوره می‌زیسته آن‌هم در هند، روشن است. پس‌از مقدمات هشت‌گانه، قاضی مباحث کتابش را با تعبیر جُند اول و دوم و... ادامه می‌دهد. جند اول درباره آیاتی (شش آیه) است که میرمخدوم آن‌ها را به‌عنوان دلیل فضل صحابه به‌طور عموم ارائه کرده است. جند دوم درباره احادیثی (نه حدیث) است که میرمخدوم در همین زمینه به آن‌ها استناد کرده است. جند سوم در رد ادله‌ای است که میرمخدوم درباره حقانیت خلفای سه‌گانه در مستولی شدن بر احکام خدا پس از رحلت رسول(ص) به آن‌ها استناد کرده است. در جند سوم، جایی صاحب نواقض، تشیع امامی آل‌بویه را نفی می‌کند و می‌گوید هیچ سلطان امامی (پادشاه شیعه) تا زمان ما نبوده است. قاضی در برابر، مطالبی درباره آل‌بویه و دیگر سلاطین امامی مذهب مانند خدابنده ارائه می‌کند. صاحب نواقض، در ضمن بحث، حملاتی به شاه اسماعیل دارد و این‌که او شراب‌خوار بوده است. قاضی این اتهام را کذب و بهتان می‌داند. به‌خصوص در آغاز کار تا سلطنت که باید عادل و متقی شناخته شود. وی تأیید می‌کند که در اواخر عمر به این مسائل متهم شد که نهایت گناه کرده و توبه از هر گنه‌کاری پذیرفتنی است. وی همچنین نسبت‌های زنا و لواط را هم به وی تکذیب می‌کند. قاضی تأیید می‌کند که اگر هم‌چنین می‌کرده، فاسق بوده است. قاضی از این سخن میرمخدوم که گفته است شاه اسماعیل، خون‌ریز بوده و اشاره‌اش به کشتن سنیان است، چنین پاسخ می‌دهد که فرضاً که چنین بوده باشد؛ اما نخستین بار طلحه و زبیر و عایشه بودند که بغی بر امام على(ع) کردند و خونریزی کردند.

الصحيح من سيرة الامام على علیه السلام به قلم علامه سيد جعفر مرتضى عاملى در قرن معاصر، به زندگى نامه و سيره عملى مولاى متقيان حضرت على ابن ابى‌طالب علیه السلام مى‌پردازد. ساختار كتاب حاضر شامل سه بخش و طى بيست جلد مى‌باشد كه هر بخشى جدا، شامل چند باب و داراى چندين فصل مربوط به خود مى‌باشد. بخش دوم كتاب، شامل 17 باب مى‌باشد. جلد هفتم شامل باب‌هاى يازدهم و دوازدهم و پيرامون ابلاغ سوره برائت ، حجه الوداع و جريان روز غدير، كه باب اول در 9 فصل و باب بعدى در 10 فصل به علم، امامت، على در كلام رسول، آيه تطهير و حديث كساء، ادعيه على مى‌پردازد.

الصحيح من سيرة الامام على علیه السلام به قلم علامه سيد جعفر مرتضى عاملى در قرن معاصر، به زندگى نامه و سيره عملى مولاى متقيان حضرت على ابن ابى‌طالب علیه السلاممى‌پردازد. گزارش محتوا بخش اول كتاب، پيرامون زندگانى امیرالمؤمنین علیه السلام در دوران پيامبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم مى‌باشد كه شامل دو باب، و زندگانى علی‌ عليه‌السلام قبل از بعثت و بعد از بعثت مى‌باشد. باب اول شامل فصولى چون نسب امام على علیه السلام، ايمان و جايگاه ولات ايشان، علت تولد ايشان در مكه، محبوب‌ترين مردم نزد پيامبر، دوران وى در كنار پيامبر، معجزات و كرامات ايشان، اسماء و القاب و كنيه‌هاى حضرت، شمائل على علیه السلام، زوجات حضرت و اولاد وى مى‌باشد. در بخش دوم كه بعد از بعثت است، به مسائلى چون بعثت پيامبر و اسلام حضرت على علیه السلام و دلايلى كه اثبات مى‌كند، ايشان اولين شخصى بودند كه اسلام آورده‌اند. در جلد دوم طى فصولى از ازدواج با حضرت زهرا سلام الله علیها فرزندانى كه از ايشان و حضرت زهرا سلام الله علیها متولد شده‌اند و مسدود كردن ابواب مسجد به جز باب خانه على علیه السلام، سخن مى‌گويد. همچنين در همين جلد به باب چهارم اشاره شده كه طى هشت فصل از جنگ احد تا خندق را به شرح كشيده است. جلد چهارم شامل دو باب كه شامل جنگ‌هايى است كه حضرت على علیه السلام در آن‌ها شركت داشته‌اند، در اين ضمن به قتل عمرو در خندق، غزوه بنى قريظه، جريان حديبيه و در باب ششم پيرامون خيبر و فدك و حديث رد الشمس، مطالبى را عنوان مى‌دارد. جلد پنجم دو باب هفتم و هشتم را شامل مى‌شود، باب هفتم طى 4 فصل، تا فتح مكه را بررسى كرده و در باب هشتم نيز در 4 فصل، از فتح مكه تا فتح طائف را اشاره نموده است. جلد ششم شامل دو باب به عناوين، تا تبوك، در شش فصل و از تبوك تا مرض نبى صلی الله علیه و آله و سلم در سه فصل از حديث منزلت و وقايع تبوك، سخن مى‌گويد. جلد هفتم شامل باب‌هاى يازدهم و دوازدهم و پيرامون حجه الوداع و جريان روز غدير، كه باب اول در 9 فصل و باب بعدى در 10 فصل به علم، امامت، على در كلام رسول صلی الله علیه و آله و سلم ، آيه تطهير و حديث كساء، ادعيه على مى‌پردازد. جلد هشتم كه كه شامل باب 13 در 7 فصل به وصاياى نبى در هنگام فوتشان و در فصل بعدى از اسامه و كتابى كه ننوشت، مكان فوت پيامبر، تكفين و صلات و دفن ايشان و جريان سقيفه بحث مى‌كند. در جلد دهم ادامه فصول باب 13 و قسمت دوم زندگانى امیرالمؤمنین كه از وفات پيامبر تا بيعت ايشان است، را به تصوير كشيده است. قسمت دوم اين اثر، شامل چندين باب مى‌باشد كه باب اول درباره چگونگى ايجاد انقلاب، در 7 فصل مى‌باشد. باب دوم كه در جلد دهم به آن اشاره شده است، پيرامون ارث پيامبر صلی الله علیه و آله و سلم و قضيه فدك است. باب سوم درباره سياست‌هايى است كه سقيفه ايجاد نموده و شامل 7 فصل مى‌باشد. باب چهارم در جنگ‌ها و سياست‌هاى عهد ابوبكر در 10 فصل و باب پنجم كه در جلد دوازدهم ذكر شده، پيرامون علم و قضاء و احكام آن مى‌باشد كه در 10 فصل به قضاوت‌ها و پاسخ‌هاى حضرت و علم بالاى ايشان مى‌پردازد. جلد سيزدهم شامل دو باب ششم و هفتم، از قسمت دوم كتاب مى‌شود كه باب ششم آن در 5 فصل به جنگ‌ها و فتوحات در عهد عمر، و باب هفتم در سياست‌هاى عمر در 5 فصل اشاره كرده است. جلد چهاردهم كتاب، شامل دو باب احداث و شورى مى‌باشد كه هردو شامل شش فصل مى‌باشند. جلد پانزدهم شامل باب دهم درباره شورى در 8 فصل می‌باشد. جلد شانزدهم در دو باب 11و 12 و 13 است كه پيرامون عثمان و على علیه السلام و فضائل و سياست‌هاى حضرت و نمونه‌هايى از سياست‌هاى عثمان و نمونه‌هاى از خشونت‌هاى عثمان را بيان نموده، باب يازدهم شامل 5 فصل و باب دوازدهم شامل چهار فصل و باب سيزدهم در 4 فصل به خشونت‌هاى عثمان پرداخته است. جلد هفدهم شامل باب‌هاى چهاردهم و پانزدهم در مظلوميت ابوذر و على در حصار عثمان، طى 8 فصل ذكر شده است. جلد هجدهم شامل دو باب 16 و 17 است كه اولى شامل 5 فصل و دومى شامل سه فصل پيرامون على علیه السلام و قتل عثمان مى‌باشد. در جلد نوزدهم به قسمت سوم اين كتاب؛ يعنى خلافت علی‌ عليه‌السلام پرداخته شده كه شامل دو باب بيعت در 7 فصل و بابى تحت عنوان نكته‌هاى قابل توجه و تامل كه در چهار فصل مى‌باشد. جلد بيستم داراى يك باب، تحت عنوان نشانه‌هاى شورش و قيام، كه در شش فصل به مواردى چون كشته شدن عثمان از نظر على علیه السلام، مشورت مغيره در امر عمال، خطبه بيعت و مسائلى از اين قبيل اشاره شده است. علامه عاملى پس از آن كه نقل‌ها و گزارش‌هاى بسيارى را درباره چگونگى مصحف على علیه السلام آورده, نوشته‌اند: (بدين سان روشن شد كه مصحف على علیه السلام با قرآن موجود هيچ گونه تفاوت نداشته است و تفاوت‌هاى ياد شده و افزونى‌هاى ديگر تفسير و تأويل آيات بود و نه جز آن. بنابراين مصحف على علیه السلام تفسيرى عظيم و آغازين تفسير تدوين يافته قرآن كريم بوده و على علیه السلام اوّلين كسى است كه تفسير قرآن را با تلقى از وحى نگاشت. كتاب حاضر در بردارنده تمام وقايع و حقايق زمان [[امام على علیه السلام|امیرالمؤمنین علیه السلام نيست، بلكه قطره‌اى از درياى سيره علوى علیه السلام مى‌باشد. چون اسم كتاب، الصحيح است، مؤلف مى‌گويد كه اگر كسى به ما ايراد بگيرد كه فلان حديث ممكن است، كذب باشد، در جواب به او مى‌گوييم كه اين روايات از كتب علماء شما كه ديانت را به آنان نسبت مى‌دهيد و مورد وثوق شما هستند، تهيه شده است. جلد 23 شامل مباحثی پیرامون علم امیرالمومنین امام علی علیه السلام و اشاره به جمله معروف ایشان (سلونی قبل ان تفقدونی) و پرسش و پاسخ های حضرت با غیرمسلمانان دارد

الجَوهَرَة فی نَسَبِ الامام عَلیّ و آله اثر محمد بن ابی بکر تلمسانی، عالم اهل سنت در قرن هفتم هجری، در معرفی شخصیت امیرالمؤمنین(ع) و اخبار و احوال مربوط به وی. نویسنده، نسب خانوادگی علی بن ابی‌طالب (ع) را شرح داده و سپس فرزندان آن حضرت، خصوصاً امام حسن(ع) و امام حسین(ع) را معرفی کرده است. تلمسانی در ادامه به ذکر شمه‌ای از فضایل انسانی، اخلاقی و معنوی امام علی(ع) پرداخته و از زهد، تقوا و عبادت او سخن گفته است. نویسنده از برخی مواعظ، حکمت‌ها و وصایای امیرالمؤمنین در باب مسائل اخلاقی و عبادی یاد کرده و در پایان کتاب، چگونگی شهادت ایشان به دست خوارج را شرح داده است. محقق کتاب، نام آن را «الجوهرة فی نسب النبی و اصحابه العشرة» ذکر می‌کند که ناشر فقط بخش امام علی و دو فرزند ایشان را منتشر کرده است. از نام اصلی کتاب وی که درباره نسب اصحاب عشره پیامبر نوشته، روشن می‌شود وی از اهل سنت است و به عشره مبشره اعتقاد دارد. همچنین محقق کتاب، دلیل گمنامیِ این اثر را زندگی مؤلف آن در منطقه‌ای کوچک و دور از اندلس ذکر می‌کند. تلمسانی مطالب خود را به شیوه حدیثی گزارش کرده و سلسله راویان و اسناد را آورده و در غالب موارد از منابع خود یاد کرده است. منابع او عبارتند از کتب شش گانه اهل سنت و کتبی مانند الکامل مبرد و الاستیعاب. در این کتاب پس از شرحی مختصر از زندگی امام علی (ع) و حضرت زهرا (س)، از احوال امام حسن (ع)، امام حسین (ع) و مناقب آنان سخن گفته و بار دیگر به امام اول بازگشته و از مناقب و شهادت آن حضرت سخن گفته است. عناوین: - امیرالمؤمنین ابوالحسن علی بن ابی طالب (ع) - حسن بن علی (ع) - حسین بن علی (ع) - فضائل، مواعظ و وصایای امام علی (ع) - اخبار علی بن ابی طالب (ع) در ساده‌زیستی زندگانی دنیا - کیفیت قتل عبدالله بن خباب توسط خوارج - شهادت علی (ع) توسط خوارج - مقتل علی (ع)

این کتاب ، کتاب بسیار ارزشمند برای اثبات خلافت امیرالمومنین علیه السلام و جانشینی ایشان برای رسول الله (ص) است که در چند بخش تنظیم شده است: بخش اول درباره روایات مثبته بر امامت و وصی بودن امام علی ع ، بخش دوم ادله قرآنی بر خلافت و جانشینی امام علی (ع)، و بخش سوم ادله عقلیه بر وصی بودن وجانشینی امام علی (ع) است.