مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

از آنجاییکه میراث تفکر اجتماعی اسلامی قرن ها مسائل جوامع اسلامی را فهم، نقد و حل می کرده است؛ به نظر می رسد بازتولید این میراث و فهم مسائل اجتماعی امروز در چارچوب نظریه اجتماعی برخاسته از این سنت فکری در جامعه فعلی ما ضروری است، بنابراین می توان با عنایتِ ویژه به سنت دینی و آراء اجتماعی متفکران اسلام راه حل‌های لازم برای شناخت و حل مسائل اجتماعی را اتخاذ کرد. درس گفتار تفکر اجتماعی مسلمین هم به آرای اجتماعی متفکرین مسلمان و نحوۀ مواجه هایشان با معضلات اجتماعی و دانش‌هایی که در حوزه تمدنی اسلام تولید شده‌است، می پردازد و هم تا حد امکان مبانی نظری علوم اجتماعی جدید و آبشخورهای فلسفی آن را مورد نقد و بررسی قرار می دهد و از این طریق می توان با آگاهی کافی دربارۀ مسائل اجتماعی حال حاضر جامعه اسلامی ما نظر داد. این درس گفتار به دو بخش عمده تقسیم می شود: بخش اول: باتوجه به اینکه متفکران مسلمان از گذشته تا به حال پدیده های اجتماعی جوامع خود را با رویکردها و روش های گوناگونی مورد مطالعه قرار می دهند؛ ابتدا روش های مختلف عقلی، نقلی و تجربی(قیاسی و استقرائی) از منظر متفکران اسلامی متقدم مانند فارابی و متاخرین مانند شهید مطهری(ره) و استاد مصباح توضیح داده می شود، سپس در ادامه دیدگاه ها در مقام تعارض و عدم تعارض بین عقل و نقل بیان می شود. به تعبیر استاد پارسانیا در تاریخ اسلام نظریه ای نیست که مرجعیت نقل را نپذیرد و سخن بیشتر درباره چگونگی رابطه بین عقل و نقل می باشد و حقیقتاً منزلت عقل در قیاس با نقل از سه حالت خارج نیست یا میزان است یا مصباح و یا مفتاح. بخش دوم این درس گفتار به بررسی مبانی فلسفی ملاصدرا می پردازد. مبانی ای مانند اصالت وجود و اعتباریت ماهیت، تشکیک وجود، اشتداد وجود، تقسیم وجود به مادی و مجرد، اتحاد عقل و عاقل و معقول، جسمانیه الحدوث بودن و روحانیه البقا بودن نفس و سایر مقدمات که کمک می کند مطابق با دستگاه فلسفی صدرائی یک نظریه اجتماعی شکل بگیرد همان که فارابی نتوانست آن را ثابت کند. از مهمترین کتابهایی که در این درس گفتار معرفی می شود کتاب منزلت عقل و هندسه معرفت دینی و کتاب شریعت درون معرفت از حضرت استاد جوادی آملی است. همچنین جلد اول کتاب اصول فلسفه و روش رئالیسم در باب دلائل اثبات تجرّد علم، مقدمتاً برای مباحث صدرائی لازم می باشد. کتاب فطرت شهید مطهری(ره) نیز مرتبط با بحثهای ایشان مهم می باشد. به طور کلی درس‌گفتار تفکر اجتماعی مسلمین شمایی کلی و درعین حال عمیق از مهمترین متفکران اجتماعی جهان اسلام مانند فارابی، شهید مطهری(ره) و استاد مصباح ارائه می‌دهد و مخاطب در پایان می‌تواند به افق معرفت شناسی عالمان اسلامی و نظر ایشان درباره علم الاجتماع دست یابد.

ترجمه ماشینی: پس از انتقاد شدید غزالی از فیلسوفان، تغییری در سیر کلی فلسفه در شرق اسلامی صورت گرفت و نوعی انشاء که کلام و فلسفه را در هم آمیخته بود، رواج یافت. در غرب اسلامی، گفتمان فلسفی پس از شتاب رونق گرفت، اما پس از مرگ ابن رشد، علیرغم استفاده مستمر از علوم عقلی، شاهد فیلسوفان بزرگ دایره المعارف نخواهیم بود. این واقعیت تاریخی بسیاری از محققین شرقی و عرب را بر آن داشت تا ادعای مرگ فلسفه به طور عام در غرب اسلامی و به ویژه فلسفه ابن رشد را پس از مرگ وی بپذیرند و سپس غزالی را سرزنش کنند. اگر بسیاری هنوز تحت این ادعا زندگی می کنند، دیگران شروع به بررسی آن کرده اند. در این اثر بر تلاش یکی از آنها خواهیم ایستاد و مربوط به دانشمند مراکشی فواد بن احمد است که با کار بر روی یکی از شاگردان ابن رشد، یعنی ابن تملوس، پاسخ به این قضیه را برگزید. او هدف خود را احیای علوم عقلی در غرب اسلامی در دوره پساآورو قرار داد و موضوع سازماندهی همه آثارش پیرامون ابوالحجاج را به این ادعا تبدیل کرد که او به شدت آن را پذیرفت و از آن دفاع کرد. ابن رشد شاگردانی را به جا گذاشته بود که به طور عام و با اندیشه به علوم ذهنی ادامه می دادند، ابوالولید به طور خاص و آن علوم فلسفی به طور عام و فلسفه ابن رشد به طور خاص با مرگ او نمرده بودند. آثار او را که به این فیلسوف خردگرا اختصاص داده است، به ویژه کتاب ابن تملوس، فیلسوف و پزشک: شرح حال کتابشناختی (026 ق / 3221 م) برجسته می کنیم و سپس به ارزیابی موردی که بر آثار او حاکم بوده است، ابن تملوس و نه غزالیه را قضاوت می کنیم.

ترجمه ماشینی: کتاب مطالعات و متون در فلسفه و علم برای اعراب، تالیف دکتر. عبدالرحمن بدوی، یکی از مشهورترین آثار ارائه شده و نوشته د. عبدالرحمن بدوی در کارنامه علمی خود با انعکاس اندیشه فلسفی او و محصول تحقیق و بررسی فلسفی وی است، این کتاب حاوی مطالعه جامع تعدادی از متون فلسفی و علمی دانشمندان قدیم دوران باستان است که خواننده آن را به خوبی درک می کند.

ترجمه ماشینی: برنده جایزه جهانی ایران برای کتاب سال 2007 در رشته فلسفه و عرفان. این متن جدید و بدیع، بررسی مجدد به موقع اندیشه اسلامی را ارائه می‌کند و تضاد آشکاری با دیدگاه محافظه‌کارانه معمولی ارائه می‌دهد. تبیین رابطه خدا و انسان، آن گونه که در اسلام به تصویر کشیده شده است، غالباً متأثر از تصویری از خدا و انسان است که متکلمان، فلاسفه و عرفا در ذهن دارند. دوران اولیه اسلام، تفاسیر گوناگونی را از این رابطه آشکار می کند. الکایسی فریموت دیدگاه سه محقق قرن دهم و یازدهم را مورد بحث قرار می دهد: عبدالجبار، ابن سینا و غزالی که سه رویکرد متفاوت را در نگاه به رابطه خدا و انسان معرفی می کنند. خدا و انسان ها در اندیشه اسلامی تلاش می کند تا جنبه مهمی از اندیشه عقلانی قرون وسطی را در نشان دادن اهمیت آن در شکل دادن به اساس شناخت ماهیت خدا، ماهیت انسان ها و ایجاد پل های مختلف بین آنها روشن کند.

ترجمه ماشینی: اصل کتاب «افسانه قرون وسطی: کاوش های فلسفی مسیحیت قرون وسطی ، یهودیت و اسلام» قبلاً در اشکال مختلف منتشر شده است ، اما این نسخه توسط نویسنده ، مورخ مشهور قرون وسطایی و روشنفکر فرانسوی رمی براگ ، کاملاً بازبینی شده است. به این کتاب برای اولین بار در سال 2006 تحت عنوان Au moyen du Moyen Âge در فرانسه منتشر شد. این کتاب شامل شانزده مقاله است که از سالهای اولیه براگو در دانشگاه Panthéon-Sorbonne (پاریس اول) در دهه 1990 تا سال 2005 را شامل می شود. به عنوان مجموعه ای از مقالات، بنابراین ، افسانه قرون وسطی به صورت تک نگاری طراحی نشده است. نباید انتظار یک استدلال واحد از کتاب را داشت ، هرچند که این کتاب مقاطع اصلی دین و فلسفه قرون وسطایی را کشف می کند که بعداً به آنها خواهم پرداخت.