مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
آراء محموده عادیات
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 10
واقع­گرایی اخلاقی فیلسوفان مسلمان با تمرکز بر ابن سینا و ملاصدرا
نویسنده:
رفیده قاضی خانی استاد راهنما: جهانگیر مسعودی استاد راهنما: رسول رسولی‌پور
نوع منبع :
رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
مباحث مربوط به فلسفه اخلاق، در آثار بیشتر فیلسوفان مسلمان، نه به صورت مستقل، بلکه به نحو پراکنده و به مناسبت سایر موضوعات و مباحث مطرح شده است. همین پراکندگی و نداشتن انسجام موضوعی، گاه زمینه سوء فهم ها و سوء تعبیرهایی را فراهم آورده و حتی موجب ادعاهایی خلاف واقع در خصوص دیدگاه های اخلاقی این فلاسفه شده است. بحث واقع گرایی اخلاقی، از جمله مباحثی است که به درستی در آثار فیلسوفان گذشته ما مورد شناسایی قرار نگرفته و از این رو دیدگاه های مختلف و متعارضی در این باره به آنان نسبت داده شده است. برخی از اندیشمندان با ملاحظه آثار منطقی فیلسوفانی چون ابن سینا و ملاصدرا، و این که آنان گزاره های اخلاقی را از سنخ قضایای مشهوره و یا مقبوله دانسته اند، آنان را معتقد به ناواقع گرایی و قراردادگرایی در حوزه اخلاق تلقی کرده اند. در مقابل برخی دیگر، با توجه به تبعات سنگین و ناپذیرفتنی ناواقع گرایی، سعی در توجیه دیدگاه های منطقی ابن سینا و ملاصدرا داشته و راه حل هایی ارائه داده اند که گاه با عبارات صریح این فیلسوفان در تعارض است. از این رو بررسی دقیق تر موضوع واقع گرایی اخلاقی در آراء فیلسوفان اسلامی ضروری می باشد. در رساله حاضر، سعی کرده ایم با روشی توصیفی و تحلیلی، و با بررسی دیدگاه اخلاقی ابن سینا و ملاصدرا از ابعاد مختلف، اعتقاد آنان را به واقع گرایی اخلاقی تبیین نماییم. در نظر ما بهترین راه برای رفع تعارضی که به ظاهر در دیدگاه های این فیلسوفان درباره گزاره های اخلاقی وجود دارد، تمییز و تفکیک ساحات مختلف مباحث اخلاقی در آراء آنان است. به این معنا که در ساحت هستی شناختی، که به تحلیل وجود و واقعیت گزاره های اخلاقی می پردازد، ابن سینا و ملاصدرا واقع گرایند، اما در ساحت معرفت شناختی که به نحوه شناخت گزاره های اخلاقی و نه تحلیل واقعیت آن ها مربوط می شود، آنان شهرت و مقبولیت این گزاره ها را عامل تصدیق و باور به آن ها می دانند. بنابراین نمی توان با استناد به دیدگاه ها معرفت شناختی این فیلسوفان درباره گزاره های اخلاقی، آنان را در ساحت هستی شناختی متهم به ناواقع گرایی اخلاقی نمود.
تبیین مشهورات در منطق ابن‌سینا
نویسنده:
ملیحه پورصالح امیری
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
چکیدهمبحث آراء مشهوره گریزی است فراتر از حوزه‌ی ماهیاتی که منطق ارسطویی مبتنی بر آن است و حکایت از قوانین هنجاری و کنش‌ها و واکنش‌های کردار آدمی به عنوان ماهیات ناطق ارسطویی می‌کند.در این پایان نامه به مبحث تعریف و ملاک مشهورات به عنوان مهم‌ترین ماده‌ی قوه‌ی عامله پرداخته شده است. همچنین شامل فصول اسباب و عوامل وجودی و معرفتی مشهورات می‌شود. مشهورات از حیث مقسمنیز مورد توجه قرار می‌گیرد در توجیه مشهورات از حیث صدق و کذب‌پذیری که فصلی را به خود اختصاص می‌دهد می‌توان به توجیه صدق و کذب‌پذیری مشهورات طبق تئوری‌های مختلف صدق پرداخت. طرح فطرت در مقام تمییز میان ادراکات انفسی و ادراکات آفاقی یا مواد اصلی دو قوه‌ی نظری و عملی انسان به کار می‌رود و شک به عنوان ملاک آن اخذ می‌شود که فصل آخر را دربرمی‌گیرد.کلمات کلیدی: مشهورات, اسباب مشهورات,مقسم مشهورات, صدق و کذب‌پذیری, تمییز میان ادراکات انفسی و آفاقی
شهرت قضایای ارزشی و یقینی‌بودن آنها
نویسنده:
حسن اسماعیل‌پور نیازی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
اندیشمندان بزرگی چون شیخ الرئیس بوعلی سـینا، خواجـه نصـیرالدین طوسـی، محقـق اصفهانی و مرحوم مظفر، قضایاي ارزشی یعنی حسن عـدل و قـبح ظلـم را جـزء «مشـهورات بالمعنی الأخص» شمرده اند. «مشهورات بالمعنی الأخص» دربرابر «یقینیات» است؛ واقعیتی وراي تطابق آرا ندارد و مبدأ جدل است؛ ازاینرو این شبهه مطرح شده اسـت کـه چنـین نظریـه اي بـا نظریه مشهور شیعه مبنی بر ذاتی و عقلیب ودن حسن و قبح در قضایاي ارزشـی و قابلیـت دفـاع برهانی از آنها منافات دارد. براي رفع تعارض این دو مبنـا، دو محمـل بـراي کـلام اندیشـمندان مذکور به همراه شواهدي از مطالب آنـان ارائـه شـده اسـت. طبـق محمـل نخسـت، مقصـود از مشهوري بودن حسن عدل و قبح ظلم، مشهوریت آنها نزد عقلاست که از این جهت، واقعیتی جز شهرت نزد عقلا ندارد. طبق محمل دوم، حسن و قبح در دو معنا دو حکم دارد: نخست، به معناي گرایش درونی افراد نسبت به عدل و ظلم مورد نظر است که دراین صورت فقط شـهرت پشـتوانه آن است و واقعیتی وراي شهرت ندارد و صدق و کذب نمیپذیرد؛ دوم، به معناي ملائمت عـدل و ظلم با کمال انسانی است که هم واقعیت نفس الأمـري دارد و هـم صـدق و کـذب پـذیر اسـت. خواجه نصیرالدین طوسی اولی را به نام عقل عملی و دومی را به نام عقل نظري نامیده است.
بررسى انتقادى حسن و قبح در انديشه محقق اصفهانى
نویسنده:
محمدعلى اسماعيلى
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره,
چکیده :
در مسئله حسن و قبح، سه محور اصلى مطرح است: حسن و قبح ذاتى؛ حسن و قبح عقلى؛ سنخ قضاياى حسن و قبح. پرسش اصلى اين است كه آيا حسن و قبح، ذاتى براى افعال اند؟ و آيا عقل انسان توان ادراك حسن و قبح افعال را دارد؟ و قضاياى حسن و قبح آيا جزء قضاياى يقينى اند كه ريشه در واقع و نفس الامر دارند يا جزء قضاياى مشهور بالمعنى الاخص اند كه تنها پشتوانه آنها توافق آراء عقلاست؟ اين پژوهش با هدف تبيين و ارزيابى ديدگاه هاى محقق اصفهانى و با روش توصيفى ـ تحليلى به اين مسئله پرداخته است. محقق اصفهانى، حسن و قبح به معناى استحقاق مدح و ذم ذاتى را جزء عوارض ذاتى افعال دانسته و در مقام اثبات، توانايى عقلا را بر ادراك حسن و قبح اشياء به نحو ايجاب جزئى مى پذيرد. ايشان قضاياى حسن عدل و قبح ظلم را جزء قضاياى مشهور بالمعنى الاخص دانسته و تنها پشتوانه آنها را توافق آراء عقلا مى داند. ديدگاه ايشان در كنار نقاط قوت، برخى كاستى ها نيز دارد كه در اين نوشتار تبيين مى شوند.
صفحات :
از صفحه 93 تا 108
فلسفه اخلاق محقّق اصفهانی؛ شناخت‌گرا یا ناشناخت‌گرا؟
نویسنده:
حسین احمدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: موسسه پژوهشی حكمت و فلسفه ايران ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
یکی از مباحث معرفت‌شناسی اخلاق، شناخت‌گرایی و ناشناخت‌گرایی اخلاقی است. اکثر محققین، تفسیری ناشناخت‌گرایانه از نظریه محقق اصفهانی، ارائه کرده‌اند. این مقاله در صدد است با تبیین اصطلاحات به کار رفته در این نظریه، شناخت‌گرایی اخلاقی را به اثبات برساند. محقق اصفهانی از یقینیات، بدیهیات و از مشهورات به معنای اخص، مشهورات غیرضروری را قصد می‌کند و جمله‌های اخلاقی را نظری می‌داند. ایشان معتقد است جمله‌های اخلاقی مانند «عدالت خوب است» و «ظلم بد است»، مفید تصدیق جازم هستند و از مظنونات نیستند و ایشان راه شناخت جمله‌های اخلاقی را معین می‌کند؛ بنابراین، در زمره شناخت‌گرایان قرار می‌گیرد.
صفحات :
از صفحه 7 تا 28
تبیین عناصر فلسفه اخلاقی - اجتماعی ابن سینا و دلالت های آن در تربیت اخلاقی
نویسنده:
راضیه بیرونی کاشانی، خسرو باقری، فاطمه زیباکلام
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
مشهد: معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه فردوسی مشهد,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
هدف اصلی این پژوهش، بررسی فلسفه اخلاق ابن‌سینا با هدف تبیین ماهیت اجتماع و چگونگی شکل گیری اخلاق اجتماعی می‌باشد. برای دستیابی به این هدف از روش تحلیل محتوا بهره گرفته شد. در این پژوهش آثار اخلاقی ابن سینا مورد تحلیل قرار گرفت و دیدگاه او در فلسفه اخلاق به عنوان نسبیت گرایی-واقع گرایی ملایم در نظر گرفته شد. نتایج به دست آمده نشان داد که در جنبه تربیت اخلاقی، استنتاج حیات معقول (عقلانی/عقلایی) به منزله هدف غایی تربیت اخلاقی و پالایش دیدگاه های عقلایی اخلاقی، هدف واسطه ای آن خواهد بود. همچنین، یک اصل اساسی در تربیت اخلاقی ابن سینا بر مشارکت اجتماعی به عنوان بستری برای تحقق فضایل اخلاقی دلالت دارد.
صفحات :
از صفحه 57 تا 74
پژوهشی دربارۀ ماهیت گزاره‌های زبان اخلاق سینوی: بدیهی یا مشهور؟
نویسنده:
محمدهانی جعفریان, میرسعید موسوی کریمی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه علوم وحیانی معارج,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
ابن‌سینا معتقد است حقیقت عالم طبیعت، از صور افاضه‌شده از عقل فعال تشکیل شده است که به‌ترتیب خاصی کنار یکدیگر قرار گرفته و کلیت واحدی را به‌وجود آورده‌اند. انسان نیز با افعال خود، صورت‌هایی را به این کلیت اضافه می‌کند. اگر صورت اضافه‌شده، معلول درک عقلانی وی و هماهنگ با نظام واحد صورت‌های عالم باشد، رفتار وی اخلاقی است؛ وگرنه اخلاقی نخواهد بود. زبان اخلاق نیز نشان‌دهندۀ این وحدت یک‌پارچه است و صدق آن مطابقِ عالم خارج؛ بنابراین، لازمۀ دیدگاه ابن‌سینا این است که زبان اخلاق باید راوی صادقی از وضع عالم باشد؛ اما ظاهر سخن او به‌گونه‏ای است که او نمی‌پذیرد زبان اخلاق این ویژگی را دارد؛ از این‌رو، ذیل بررسی انسان‌شناسی اخلاقی بوعلی خواهیم گفت اصل توجه او به مخاطبانش است و نشان می‌دهیم به‌نظر او صدق زبان اخلاق، به مخاطبانش بستگی دارد. در این مقاله، ابتدا هستی‌شناسی اخلاق ابن‌سینا را می‌کاویم و در ادامه، مخاطبان اخلاق وی را بررسی و ویژگی زبان اخلاق را برای هریک مشخص می‌کنیم.
صفحات :
از صفحه 30 تا 45
نقش مشهورات در تعین مُدُن با تکیه بر آراء فارابی و ابن سینا
نویسنده:
زینب برخورداری، ملیحه پورصالح
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع) پرديس خواهران ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
مسئله پژوهش حاضر، چگونگی نقش مشهورات در تعین مدن از دیدگاه فارابی و ابن سینا است. تأمل در باب مدن در آثار فارابی، نقش غایات ریاسات در تعین سیاست ها و نقش مشهورات مدن در جهت وصول به غایات آن ها را نشان می دهد. از تأمل در مباحث مربوط به مدن در آثار شیخ الرئیس، به ویژه مدینه قلت او، می توان نیازهای مدینه را یکی از عوامل شکل گیری اهداف اجتماعات دانست؛ در راستای وصول به این اهداف برخی از مشهورات وضع می شوند و برخی تغییر می یابند. به همین دلیل مشهورات هر جامعه، آئینه نیازهای جامعه و اهداف زعماء به حساب می آیند. دامنه مشهورات از حیث کارکرد، متخیلات و اقناعیات را در برمی گیرد و هر سه مورد، از روش های انتقال مفاهیم حقایق کلی به شمار می روند. تأمل در دو مبحث جوامع و مشهورات نزد این دو فیلسوف، نشان می دهد مشهورات از عوامل تأثیرگذار در وصول مدینه به اهداف خود و در نتیجه در تعین جوامع هستند. مقایسه میان مباحث مُدن در آثار دو فیلسوف یادشده، نشان دهنده آن است که سیر ترتب مدن نزد فارابی طی سه مرحله و بر اساس نظریه انسان شناسی او است و ابن سینا در بیان مدن نظر به سیاسات زمان خود داشته و با رویکرد انتقادی به بحث پرداخته است.
صفحات :
از صفحه 130 تا 151
اثبات علیت در خارج از دیدگاه ارسطو و ابن سینا
نویسنده:
مریم سالم
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع) پرديس خواهران ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
در فلسفه ارسطو هیچگاه به رابطه علی پرداخته نمی شود و همیشه علت است که مد نظر می باشد و او را به سمت اثبات و تبیین نحوه وجود خارجی آن سوق می دهد؛ آنچه در خارج است و مفهوم آن از سنخ معقولات اولی علت است، نه علیت. بنابراین علیت در زمره هیچ یک از مقولات جوهری و عرضی قرار نمی گیرد، پس در خارج موجود نیست. ارسطو بر همین اساس می کوشد در فلسفه خویش وجود علل در خارج را ثابت کند. از نگاه ابن سینا علیت رابطه ای موجود در خارج است که میان علت و معلول برقرار می شود، اما نه به گونه ای که حس، قادر به درک آن باشد. از نظر او مفهوم علیت از سنخ مفاهیم یا معقولات ثانی فلسفی است که در خارج وجود دارد، اما نه به وجود جدا و مستقل از مصادیقش. بنابراین هرگز با ابزار حس نمی توان علیت را دریافت اما با تحلیل روابط خارجی موجودات با یکدیگر می توان این رابطه را کشف کرد. به این ترتیب محسوس نبودن آن نمی تواند دلیلی بر موجود نبودن آن باشد.
صفحات :
از صفحه 5 تا 22
  • تعداد رکورد ها : 10