مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

«بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار (علیهم السلام)» مشهور به بحار الانوار، مفصل‌ ترین مجموعه حدیثی شیعه است که با نظارت علامه مجلسی تألیف شده است. تألیف این کتاب که مجموعه‌ ای از آموزه‌ ها و تعالیم شیعی است، بیش از ۳۰ سال طول کشیده و گروهی از شاگردان علامه مجلسی او را در این کار یاری کرده‌ اند. مؤلف، کتاب را بر اساس ۲۵ موضوع کلی طراحی و آن را در ۲۵ جلد جای داده است (در دوره‌ های اخیر به صورت ۱۱۰ جلدی منتشر می‌ شود). در هر جلد ریز موضوعات مربوط به آن را در ابواب مختلف گرد آورده است. او در هر باب، ابتدا آیات قرآنی مرتبط با موضوع را ذکر کرده و تفسیر آنها را می‌ آورد و در مرحله بعد احادیث مربوط به آن باب را نقل می‌ کند. مجلسی تلاش کرده است که در بحار الانوار تمام موضوعات و مسائل موجود را پوشش دهد. برای مثال، این مجموعه با عنوان کتاب العقل و الجهل آغاز و با مباحث مربوط به خداشناسی و توحید، عدل الهی، و تاریخ پیامبران ادامه پیدا می‌ کند. از جلد ۱۵ تا ۵۳ چاپ ۱۱۰ جلدی، به تاریخ زندگی و فضایل پیامبر اسلام (ص) و حضرت زهرا (س) و امامان شیعه (ع) اختصاص دارد. بحار الانوار به خاطر ذکر مستند بیشتر روایت‌ های منقول از ائمه شیعه (ع)، باب‌ بندی موضوعات، شرح و بیان بسیاری از روایات، تحقیقات گوناگون کلامی، تاریخی، فقهی، تفسیری، اخلاقی، حدیثی و لغوی، نزد محققان و پژوهشگران مقامی والا داشته است؛ چنانکه با وجود حجم زیاد، از همان روزگار تألیف، نسخه‌ های خطی بسیاری از آن نوشته شده و با رواج صنعت چاپ، همه یا بخش‌ هایی از آن بارها به چاپ رسیده است. آنچه در این جلد به آن پرداخت شده است: -باب القراءه و آدابها و أحکامها -باب الجهر و الإخفات و أحکامهما -باب التسبیح و القراءه فی الأخیرتین -باب الرکوع و أحکامه و آدابه و علله -باب السجود و آدابه و أحکامه -باب ما یصح السجود علیه و فضل السجود علی طین القبر المقدس -باب فضل السجود و إطالته و إکثاره -باب سجود التلاوه -باب الأدب فی الهویّ إلی السجود و القیام عنه و التکبیر عند القیام من التشهّد و جلسه الاستراحه -باب القنوت و آدابه و أحکامه -باب فی القنوتات الطویله المرویه عن أهل البیت علیهم السلام -باب التشهّد و أحکامه -باب التسلیم و آدابه و أحکامه -باب فضل التعقیب و شرائطه و آدابه -باب تسبیح فاطمه صلوات الله علیها و فضله و أحکامه و آداب السبحه و إدارتها

کتاب «أربع رسائل كلامية» شامل چهار رساله كلامى شيعه مى‌ باشد كه دو مقاله با عناوين «المقالة التكليفية» و «الباقيات الصالحات»، نوشته محمد بن مكّى جزينى عاملى معروف به شهيد اول، متوفاى 786ه‍.ق، و مقاله سوم و چهارم «الرسالة اليونسية» و نيز «الكلمات النافعات»، به قلم على بن محمد بن يونس العاملى النباطى العنفجورى البقاعى، معروف به علامه بياضى است و دو رساله اخير شرح و توضيح دو رساله اول مى‌ باشد. در «المقالة التكليفية» شهيد اول طى پنج فصل از چيستى تكليف و مفهوم اصطلاحى آن، متعلق تكليف، نتيجه حاصله از امتثال تكليف و نيز ترغيب و تشويق به امتثال تكاليف و تحذير و ترساندن از عصيان آن ها، با استناد به آيات و روايات سخن مى‌ گويد. در رساله «الباقيات الصالحات»، شهيد اول به شرح و توضيح مختصرى درباره تسبيحات أربعة: سبحان اللّه و الحمد للّه و لا اله الاّ اللّه و اللّه اكبر مى‌ پردازد. به گفته شهيد اول اين تسبيحات چهارگانه تمام اصول پنج‌ گانه اعتقادى شيعه؛ يعنى توحيد، عدل، نبوت، امامت و معاد را در بر مى‌گيرد. «الرسالة اليونسية» و رساله «الكلمات النافعات»، شرح مزجى رساله‌ هاى دوگانه شهيد اول مى‌ باشد كه به صورت «قوله - أقول» ترتيب يافته‌ اند و شارح به نحو تفصيلى و فراگير، به شرح مفردات رساله و توضيح و تبيين ديدگاه‌ هاى مختلف پرداخته و معناى مورد نظر شهيد اول در رساله را استيفا نموده است. وى همچنين دريافت‌ هاى خود از ساير كتب و آثار را درباره موضوع مورد بحث به رساله خويش افزوده است.