مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

در رساله حاضر تأثیر نگرش عرفانی به روابط موجودات با ذات حق تعالی در مبحث «علیّت» ملاصدرا مورد بررسی قرار گرفته است.بنا بر آنچه فلاسفه پیش از ملاصدرا می‏گفتند ذات حق علت اشیاء است و ذات معلول ذاتی است جداگانه و مرتبط با علت؛ و این پیوند زائد بر ذات معلول است. ذات حق که علت است خود چیزی است و علیّت او، یعنی خلق و ایجاد او چیز دیگر است و وجود مخلوق چیز سوم.عرفا با این نگرش مخالفند. زیرا هستی از نظر آنان مجموعه‌ای واحد است و میان آفریدگار و آفریده‌ها جدایی نیست، به اعتقاد آنان آنچه موجب پیدایش هستی است؛ تجلّی حق بر پایه‌ی حبّ ذاتی است.از نظر ملاصدرا نیز، خلق و مخلوق یکی و از شئون علت است، به این معنی که معلول، ثانی علت نیست بلکه شأن اوست و به منزله اسم و صفت اوست و مانند هر موصوف و صفت و مسمّی و اسم، مرتبه‏ای از مراتب اوست. ملاصدرا ثابت کرد که معلول واقعی با تمام حقیقتش عین انتساب به علت است. چنان نیست که علت، معلول را اشراق کند و معلول چیزی باشد که اشراق بدان تعلّق گرفته باشد. ملاصدرا با برداشتن گامهای متفاوت از فلاسفه‌ی پیش از خود، به توجیه مسئله آفرینش پرداخت. وی در فلسفه با پیوند مفهوم علیّت و تجلّی معتقد است که فلسفه را به اتمام رسانده است و ثابت می‌کند که معلول واقعی شأنی از شئون علت و ظهوری از ظهورات علت و وجهی از وجوه علت است. وحقیقت علیّت به تجلّی بر می‏گردد. و به این ترتیب از نظر ایشان فلسفه به غایت نهایی خود که یکی شدن با دیدگاه شهودی عرفانی، در باب حقیقت وجود است نائل آمده است.

تحقيق حاضر با اين پرسش آغاز می‌شود که «چه انتقادهايي بر ساختارگرايی سوسور و دلالت‌هاي آن در علوم اجتماعی وارد است؟» فرضيه يا همان پاسخی که در تحقيق حاضر به اين مسأله ارائه شده است اين است که ساختارگرايي سوسور بر برخی از اصول و مبانی هستی‌شناختی، معرفت‌شناختی و روش‌شناختی استوار گشته است که اين اصول و مبانی دلالت‌های مشخصی در شکل‌گيری نظريه‌های ساختارگرايانه در علوم اجتماعی داشته است. از جمله اين اصول و مبانی می‌توان به ربطی دانستن معانی، نفی اصل واقعيت و ناديده گرفتن فاعل شناسا اشاره کرد. اين اصول و مبانی از منظر فلسفه صدرايي با اشکالات مهمی مواجه است که فقدان پاسخ روشنی از سوی سوسور و ساير مدافعان ساختارگرايي، موجب تزلزل اصل نظريه ساختارگرايي و دلالت‌های آن در علوم اجتماعی می‌شود

کتاب «الفیلسوف الفارسی الکبیر» نوشته ابوعبدالله زنجانی، در بردارنده اجمالی یک دوره اصول فلسفی ملاصدرا است که مولف آنها را با مراجعه به حدود پنجاه کتاب و مقاله جمع آوری کرده است. کاوشی در زندگی علمی ملاصدرا بر پایه منابع رجالی و گزارشی از اوضاع اجتماعی شیراز در دوران حیات وی بخش های اول رساله را به خود اختصاص داده است. از جمله مسائلی که در رابطه با درج زندگی نامه ملاصدرا در رساله قابل ذکر است، تاریخ ولادت وی می باشد که بعد از نگارش این رساله و با تحقیقات صدرا شناسان مشخص شده است و مؤلف به واسطه عدم دسترسی به آن، تاریخ ولادت را ذکر نکرده است. ابوعبدالله زنجانی در رساله خود سعی در بیان آرای فلسفی ملاصدرا داشته و لذا از مواردی که ملاصدرا در بنیان مکتب خویش از آنها بهره برده بحث کرده و منابع افکار ملاصدرا را شامل آرای ارسطو، ابن سینا، ابن عربی و منابع دینی دانسته است. از مسائلی که دارای اهمیت خاصی در آشنایی با افکار ملاصدرا به شمار می رود، آگاهی از عوامل اجتماعی دوران حیات وی می باشد که مؤلف به خوبی از عهده آن بر آمده است. بخش دیگری از رساله ابوعبدالله به تالیفات ملاصدرا اختصاص یافته و تمامی آثار ملاصدرا که تا زمان نگارش این رساله شناخته شده بودند، ذکر شده اند. نواقص این بخش در بخش های قبلی تامین شده و مجموعه کامل آثار و تالیفات ملاصدرا به تفکیک آثار چاپ شده (مصحح و سنگی) و نسخه های خطی ارائه شده است. بخش پایانی رساله را ابوعبدالله به بحث از امهات اصول فلسفی ملاصدرا پرداخته و مباحثی چون وحدت وجود -حرکت در جوهر- الهیات به معنی الاخص -علم باری- غایت وجود عالم و تحلیلی از عشق هیولی به صورت را به شکل تطبیقی با افکار و اندیشه های فلاسفه دیگر چون ابن سینا- مالبرانش و... مورد بحث قرار داده است. رساله «الفیلسوف الفارسی الکبیر» اولین نوشته ای است که افکار و اندیشه های ملاصدرا را به جهان عرب معرفی نموده و بیش از هر چیز از ارزش تاریخی خاصی بر خوردار می باشد با اینکه در گزارش اندیشه های فلسفی ملاصدرا از نواقصی بی بهره نبوده است. وی این رساله را به عنوان تز و پژوهش علمی برای عضویت در فرهنگستان علمی عربی دمشق در سال 1347 ق نگاشته و در آن مجمع مورد تایید قرار گرفته است.

دو اصطلاح فلسفي موجود بالذات و موجود بالعرض، در حکمت متعاليه کليد فهم برخي از مهم‌ترين مباني هستند. اين مقاله درصدد پاسخ به چيستي اين دو اصطلاح در فرهنگ صدرا و توضيح تمايز آن با معناي مقصود در فرهنگ اشراقي است؛ چراکه در نظام حکمت اشراق، ماهيت موجود بالذات و موجود بالعرض عقلي صرف و ذهني محض است که هيچ نحو تقرر عيني، چه استقلالي و چه انتزاعي ندارد؛ ليکن در نظام حکمت متعاليه، وجود به عنوان موجود بالذات است و همة احکام آن در خارج موجود بالعرض هستند؛ موجوديت بالعرضي که براي تحقق در خارج به واسطه در عروض نياز دارد. اين واسطه که موجب اتصاف مجازي آن احکام به وصف موجوديت مي‌گردد و آن را به نحو انتزاعي در خارج محقق مي‌سازد، ريشه در ارتباط وجودي اتحادي آن احکام با متن وجود دارد. در فرهنگ صدرا اين موجودات بالعرض به لحاظ اقسام ارتباط وجودي دست‌کم دو نوع مصداق دارند: معقولات اولي و معقولات ثانيه فلسفي. اين دو مصداق هريک به نحوي خاص به گونة مجازي در متن واقع هستند و البته به موجوديت مجازي معقولات اولي، حيثيت نفادي و به موجوديت مجازي معقولات ثانية فلسفي، حيثيت اندماجي گويند.