مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

نظريه مُثُل يکي از نظريه‌هاي مهمي است که فلسفه افلاطون و پيروان او بر آن استوار است. افلاطون با ارائه اين نظريه درپي توجيه پيدايش عالم محسوس و شناخت آن در عين تغيّر و عدم ثبات بوده و تعقلات و تصورات کلّي انساني را نيز محصول مشاهده مُثُل مي‌داند. پس از افلاطون اين نظريه مبناي فکري و فلسفي برخي حکماي مسلمان همچون شيخ اشراق و ملاصدرا قرار گرفته و برخي ديگر نيز مانند ابن‌سينا به مخالفت يا توجيهات مغاير با اصل نظريه پرداخته‌اند. براي اثبات نظريه مُثُل افلاطوني مي‌توان به طرق مختلف عقلي، نقلي و شهودي استدلال كرد. اعتقاد به مُثُل، ثمراتي دارد که برخي در حل مسائل علمي از قبيل وجود ذهني و برخي در تعالي معرفتي و استکمال وجودي حکيم مؤثر است. در اين مقاله، پس از بررسي مهم‌ترين تفاسير ارائه شده از مُثُل افلاطوني در ميان حکماي الهي، ثمرات معرفت‌شناسي اين نظريه در حکمت اسلامي ارائه خواهد شد.

چکیده ماشینی: مورخان علم مدت‌هاست که ایده‌ی جهانی قانون‌دار را یادگار فرهنگ فکری گذشته‌ای می‌دانستند که وجود قانون‌گذار الهی را تا حد زیادی مسلم می‌دانستند. به همین ترتیب، بسیاری از فیلسوفان علم امروز اصرار دارند که مفهوم قانون طبیعت مملو از مفروضات غیرقابل قبول الهیاتی است، و ترجیح می دهند در عوض آنها را به عنوان بدیهیات نظری در توصیف بهینه قانونمندی های طبیعت، یا الگوهایی از ارتباطات علّی یا قدرت ها در نظر بگیرند. سازگار با تصور طبیعت گرایانه از واقعیت. با این حال ثابت شده است که کنار گذاشتن استعاره قانونمندی دشوارتر از تعهدات خداباوری است که زمانی پیش‌فرض می‌گرفت، به ویژه به این دلیل که این شهود گسترده را حفظ می‌کند که وظیفه تحقیق علمی این نیست که تفاوت بین یک نظم قانونی و تصادفی در طبیعت را مشخص کند، اما برای کشف آن این کتاب با توجه به شکست مکرر در یافتن جایگزین‌های طبیعی برای قانون‌گذاری الهی، به بازیابی و ارزیابی مجدد فلسفه‌ای عالی از طبیعت می‌پردازد که قواعد قانونی را در قوای مفهومی و علّی خدا پایه‌گذاری می‌کند و پس از انجام این کار، به این نتیجه می‌رسد که چارچوب متافیزیکی خداباوری کلاسیک توضیحی قدرتمندتر و مقرون به صرفه‌تر از ریتم‌ها و الگوهای جهان طبیعی نسبت به رقبای سکولار آن ارائه می‌دهد.

در فصل نخست این کتاب، اعتقاد به زندگی های متوالی در یونان باستان، از قدیمی ‌ترین زمان شکل ‌گیری و رواج آن، یعنی از آیین‌ اُرفه‌ای، آغاز شده است. در فصل دوم، به بررسی این نظریه نزد فیثاغورس و فیثاغوریان، پرداخته شده. در فصل سوم، آرای امپدکلس در این زمینه، بررسی گردیده و در فصل چهارم، دیدگاه‌ های سقراط و افلاطون در این ‌باره، شرح و تبیین شده است. فصل پنجم این پژوهش، به بررسی دیدگاه ‌های فلوطین دربارۀ زندگی‌های متوالی، اختصاص یافته است. در هر کدام از این فصول، سعی شده که علاوه بر بیان دیدگاه­ های این بزرگان درباره زندگی ­های متوالی، اُمّهات دیدگاه­ های فلسفی ایشان نیز به صورت کوتاه و مختصر بیان شود، تا بدین ترتیب، مخاطبان اثر بتوانند به فضای کُلّی تفکّری این فیلسوفان نزدیکتر شوند و دلایل گرایش این گروه به نظریه زندگی­ های متوالی را بهتر درک کنند. سعی بر این بوده که بیشتر، آن دسته از تفکّرات این فیلسوفان مورد توجّه قرار بگیرد که ارتباط بیشتری با مباحثِ هستی ­شناسی و روح­شناسی ایشان دارد. نویسنده کتاب با بررسی و دقیق شدن در آرای این فلاسفه یونان باستان ، یعنی: فیثاغورس، امپدکلس، سقراط، افلاطون و فلوطین، تا حدود زیادی، زوایا و خفایای اعتقاد به زندگی‌های متوالی در یونان باستان روشن خواهد شد و این موضوع کمک شایان توجّهی به دلایل و چگونگی ظهور و بروز این نظریه در آرای سایر فیلسوفان بخشی از کتاب pdf اعتقاد به زندگی های متوالی در یونان باستان اگرچه نمی توان با صراحت در مورد دیدگاه های افلاطون درباره ی خداوند و تفاوت های آن با خدای ادیان ابراهیمی حکم کرد، اما بنا به تصریح افلاطون شناسان برجسته ای چون تیلور، می توان گفت: “در نظر افلاطون ، فعالیت الهی، هدفدار است. به عبارت بهتر، خداوند متشخص است، زیرا چند خدایی از آنجا که مفهوم خلقت آگاهانه را دربرندارد، در واقع، فقط صورت دیگری از همان نظریه ای است که افلاطون آن را با الحاد برابر می شمارد” از دیدگاه سقراط و افلاطون روح امری الهی است و بیش از اینکه انسان خلعت هستی بپوشد، وجود داشته است. از اینرو می توان گفت که انسان موجودی است نامی که جنبه ی آسمانی و ملکوتی دارد. اگرچه روح با حواس ظاهری و دیده جسمانی قابل مشاهده و درک نیست، اما اگر آدمی خویشتن را از پلیدی ها و آلایش های درونی پاک نماید، به یاری اندیشه ی تعالی یافته و تفکر خردمندانه و دیده دل، قابل رویت است.چنان چه در رسال قوانین افلاطون هم تاکید دارد که ارواح را فقط با دیده درون می توانیم ببینیم و به یاری اندیشه می توانیم به آنها راه یابیم. روح جاودانی است ولی مشاهده ذات حقیقی آن در مصاحبت تن و در حالی که آلودگی به پلیدی ها، سیمای آن را دگرگون ساخته، میسر نیست. به سخن دیگر می توان گفت: چیزی در ما وجود دارد که می تواند به کسب دانش بپردازد و همان چیز می تواند به صفت خوبی و عدالت متصف گردد و اسم آن روح (پسوخه) است.

فلاسفه یونان باستان و دیدگاه آنها بصورت کتابی سرگرم کننده و آموزنده دربخش اول این کتاب به فلاسفه پیش از سقراط می پردازد. دانشمندانی چون تالس، فیثاغورث ،هراکلیت ،تونینو کاپونه به بررسی شهر آتن در قرن پنجم، می پردازد. بخش دوم فلاسفه را از سقراط تا فوطین بررسی می کند. دانشمندان مثل سقراطیان کوچک، افلاطون، ارسطو ، اپیکور، نوافلاطونیان و دانشمندان بزرگ دیگر می پردازد. این کتاب با کتب فلسفه دیگر سه تفاوت بزرگ دارد. اول در ساده نویسی ، دوم طنزآمیزی و سوم در اختصاص بخشهایی به تاریخ عمومی و اجتماعی-سیاسی دولت شهرهای مهم آن زمان چون آتن و الئاست. اما از جهت فلسفی، نویسنده موضوعات نسبتا پیچیده را طوری بیان کرده که برای همه عموم قابل فهم است. بنابراین خواندن آن نه تنها خستگی نمی آورد. بلکه می تواند سبب نشاط باشد و آموزنده است. این اثر را می توان مثل یک رمان ،حتی برای لذت روحی و خوشایند معنوی مطالعه کرد. کتاب فلاسفه بزرگ یونان باستان شرح زندگی فیلسوفان و رئوس اندیشه های فلسفی آنهاست. اما با تمام تاریخ فلسفه هایی که مترجم می شناسد، تفاوتهای عمده دارد. علاوه بر بخشهای طنزآمیز مربوط به فیلسوفان ساخته ی خیال نویسنده ، که در آثار مشابه نظیر ندارد. به راستی خود اثر بدیع مستقلی را تشکیل می دهد. وچانو دکرشنتزو در نیمه نخست قرن بیستم متولد شده است. او در ابتدا در سازمان آی.بی.ام ایتالیا به عنوان مهندس کار می کرد. پس از مدتی به نویسندگی روی می آورد. کتابهای : چنین گفت بلاویستا – رافائل – ناپل بلاویستا و عمو کاردلینو را منتشر کرد. لوچانو روزنامه نویس و طراح و اجرا کننده برنامه های تلوزیونی صاحب نام نیز بود. بخشی از کتاب pdf فلاسفه یونان باستان ملیسوس افزون بر اینکه در طراحی جنگی چیره دست بود، به عنوان چهارمین فیلسوف مکتب الئا نیز مشهور است. اختلاف اساسی بین او و پیشینیانش در این است که به نظر پارمنیدس “وجود” چیزی است بیرون از زمان در حالیکه ملیسوس معتقد بود وجود همان واقعایت محسوس است. دریاسالار می گوید: ” آنکه هست، همیشه بوده و همیشه خواهد بود.” و همینجاست که ارسطو از شدت عصبانیت در برابر این پایین آوردن مرتبت وجود پارمنیدس از سطح معنوی به سطح محسوس، به ناسزاگویی می پردازد. برای ما آدمهای فانی ممکن است فرق بین این دو نظریه ارزش تامل نداشته باشد و ابلهانه به نظر آید اما اگر مفهوم این دو برداشت را با دقت بیشتری بررسی کنیم بی درنگ درخواهیم یافت که تفاوت قابل ملاحظه است. ملیسوس اگرچه درباره ی بی ارزشی طواهر و بی اعتباری حواس با فیلسوفان الئایی توافق دارد اما مایل نیست وجود را همچون یک جوهر بی محتوا و مجرد بشناسد. بیشتر می خواهد به آن یک خصیصه ی عینی بدهد چون آن را با کل جهان که فراگیرنده ی همه چیز است، یکی می داند. دریاسالار ملیسوس یکی از فلاسفه یونان باستان می گوید: اگر چیزی وجود دارد ابدی است، زیرا از هیچ ، چیزی به وجود نمی آید. اگر ابدی است پس بی نهایت است و نه آغازی دارد نه انجامی اگر ابدی و بی نهایت است پس یگانه است،زیرا اگر دو تا بود بالاخره هر یک از آن دو حدی می شد برای دیگری. اگر ابدی است، بی نهایت است و یگانه، پس همگون است زیرا اگر همگون نبود اجزای مختلف داشت و در نتیجه متعدد بود. اگر ابدی است، بی نهایت است، یگانه است و همگون، پس بی حرکت است زیرا بیرون از خود او مکانی وجود ندارد تا در آن حرکت کند. اگر ابدی است، بی نهایت است، واحد است، همگون است و ساکن، پس نمی تواند درد و رنج داشته باشد زیرا همیشه باید در یک حال باشد.