مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

هاسپرس " در این کتاب به "بحث درباره بسیاری از مسائل مهم فلسفه، از نقش زبان و شناخت‌شناسی، شناخت علمی، فلسفه دین، و فلسفه اخلاق با توجه به روش‌ها و رویکردهای فلسفی رایج در دانشگاه‌های انگلستان و آمریکا پرداخته است ." نگارنده در باب پیشینه تحلیل فلسفی چنین می‌گوید" :تحلیل فلسفی را فیلسوفان یونان با تحلیل مفاهیم و مسائل پیچیده فلسفی آغاز کردند .روش تحلیل فلسفی را سقراط در روش دیالکتیکی ویژه خویش، سپس افلاطون و ارسطو به کار بردند . پس از چیرگی چند صد ساله جزم‌گرای بر روش و نگرش فلسفی، دکارت، در بنیادگذاری فلسفه جدید، از تحلیل فلسفی ویژه‌ای در برخورد با مسائل فلسفی سود جست و پس از دکارت روش تحلیل فلسفی نزد تجربه‌گرایان انگلیسی (خصوصا هیوم و لاک) اهمیتی خاص پیدا کرد و پس از آن از سوی ایده‌گراهای هگلی، زبان‌شناسان اثبات‌گرایی : مور، راسل، هایدگر، ویتگنشتاین، کارناپ و دیگران ادامه یافت ."کتاب با موضوعاتی از این دست سامان یافته است" :پرسش‌های فلسفی، واژه‌ها و جهان، زبان و واقعیت"، "چه چیزی را می‌توانیم بشناسیم (شناخت)"، "جهان چگونه چیزی است (ادراک جهان)"، "طرز کار جهان (شناخت علمی) "و "آنچه هست و آنچه باید باشد (آزادی و ضرورت) ."

ترجمه ماشینی: خداوند متعال خالق همه هستی است. او برای حفظ وجودش، برای هر شیء عالم بر حسب ماهیتش، همه ضروریات را فراهم می کند. پس او را «رب العالمین» (رب العالمین) می نامند. او انسان را بهترین موجودات آفریده است. او تمامی نیازها را برای بهترین رشد و تکامل انسانها مدیریت کرده است. او هدايت خود را به وسيله پيامبران عزيزش براي بهترين تكامل بهترين مخلوق نازل كرد. اکنون آخرین پیام خداوند «قرآن» و زندگی آخرین پیامبر او، هدایت مطلق (هدایت) بشریت است. تمام نیازهای انسان را به طور طبیعی برآورده می کند. پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله هدايت خداوند را به مردم رساند و در پيشگاه آنان عمل كرد. پس سیره پیامبر اکرم تجلی عملی بعثت خداوند است. او به انسان ها تعلیم داد و از یارانش خواست که پیام او را به کسانی که در آن حضور ندارند برسانند. بدین ترتیب اصحاب پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم روند تدریس را ادامه دادند. اسلام به عنوان شاخه ای خاص از دانش در مراکز مختلف تدریس می شد. مشکلات جدیدی به دلیل تغییر در الگوهای زندگی به وجود آمد، مشکلات جدیدی در آنجا رخ داد. راه حل این مشکلات از طریق فرآیند تحقیق یافت شد. زمانی که اسلام در تمام جهان گسترش یافت، علوم اسلامی در شرق، غرب و کل جهان به عنوان یک رشته خاص مورد مطالعه قرار گرفت. بنابراین، معارف اسلامی بر اساس ماهیت خود، فرایند تحقیق خاص خود را انجام می دهد. در این مقاله، سیر تحول، نیاز و اهمیت پژوهش در اسلام و آینده پژوهش اسلامی بیان خواهد شد.

ترجمه ماشینی: فلسفه تجربی (فلسفه مبتنی ‌بر آزمون) جنبش جدیدی است که به دنبال بازگرداندن رشته فلسفه به تمرکز بر سؤالاتی در مورد چگونگی تفکر و احساس واقعی مردم است. فیلسوفان تجربی، با خروج از یک سنت دیرینه، بیرون می‌روند و آزمایش‌های سیستماتیک انجام می‌دهند تا به درک بهتری از شهود معمولی مردم در مورد سؤالات مهم فلسفی دست یابند. اگرچه این جنبش تنها چند سال از عمر آن می گذرد، اما در حال حاضر جرقه انفجاری از تحقیقات جدید را برانگیخته است و تعدادی از مفروضات ارزشمند در فلسفه و علوم شناختی را به چالش می کشد. جلد حاضر مقدمه‌ای بر مضامین اصلی کار در فلسفه تجربی ارائه می‌کند و برخی از تأثیرگذارترین مقالات در این زمینه را همراه با مجموعه‌ای از مقالات جدید که اهمیت نظری این تحقیق جدید را بررسی می‌کند، گرد هم می‌آورد. فلسفه تجربی: جلد 2 شامل چهارده مقاله - سیزده مقاله قبلاً منتشر شده و یک مقاله جدید - است که منعکس کننده تغییرات سریع در این زمینه در طول پنج سال گذشته است. رشته فلسفه تجربی یکی از مبتکرانه ترین و مهیج ترین بخش های چشم انداز فلسفی کنونی است. جنجال آفرینی نیز برانگیخته است. طرفداران استدلال می کنند که فیلسوفان باید از تحقیقات تجربی، از جمله روش های روانشناسی تجربی، برای حمایت از ادعاهای فلسفی خود استفاده کنند. فیلسوفان تجربی به جای نظریه‌پردازی روی صندلی راحتی، باید وارد میدان شوند تا در مورد چگونگی تفکر و استدلال مردم تحقیق کنند. به یک معنا، این بازگشت به دیدگاهی از فلسفه به عنوان مولد روانشناسی است: ذاتاً به وضعیت انسانی مربوط می شود، بدون محدودیت در دامنه یا روش های آن. در طول دهه گذشته، بسیاری از فیلسوفان تجربی فرضیات مربوط به نحوه تفکر مردم در دنیای واقعی را رد کردند. این جلد راهنمای اساسی برای تأثیرگذارترین کار اخیر در این زمینه حیاتی و هیجان انگیز از تحقیقات فلسفی است.

ترجمه ماشینی: فلسفه تجربی (فلسفه مبتنی ‌بر آزمون) از روش‌های تحقیق تجربی از روان‌شناسی و علوم شناختی برای بررسی پرسش‌های فلسفی و متافلسفی استفاده می‌کند. پرسش‌های فلسفی درباره ماهیت جهان روان‌شناختی - ساختار یا معنای مفاهیم ما از چیزها، و در مورد ماهیت جهان غیرروانی - خود چیزها - را بررسی می‌کند. همچنین سؤالات متافلسفی در مورد ماهیت تحقیق فلسفی و روش شناسی مناسب آن را بررسی می کند. این کتاب با تمرکز بر رابطه بین فلسفه تجربی و اهداف و روش‌های فلسفه تحلیلی سنتی‌تر، مقدمه‌ای مفصل و تحریک‌آمیز برای این حوزه بدیع ارائه می‌کند. توجه ویژه ای به بررسی دقیق برنامه های فلسفی کاملاً متفاوت فلسفه تجربی، نقاط قوت و ضعف فردی آنها، و انواع مختلفی از کمک هایی که آنها می توانند در درک فلسفی ما داشته باشند، معطوف شده است. روشن و قابل دسترس در سراسر، فلسفه تجربی را در هر دو زمینه معاصر و تاریخی قرار می دهد، اهداف و روش های آن را توضیح می دهد، مهم ترین ادعاها و استدلال های آن را بررسی و ارزیابی انتقادی می کند، و با منتقدان خود درگیر می شود.

شیخ حرّ عاملی(رحمه الله علیه) اگرچه به عنوان محدّث مشهور است، با این حال در مقام استنباط و دفاع از اعتقادات، از مباحث عقلی و کلامی غافل نبوده ‌است و می‌توان او را از متکلمان دانست. عمده ترین کار متکلّم استنباط و دفاع است. شیخ حرّ عاملی در مقام استنباط قائل به تواتر و عدم تحریف قرآن است. ایشان اگرچه صریحاً عدم نقصان در قرآن را مطرح نکرده است؛ لیکن از سخنانش می‌توان دریافت که او قائل به عدم وجود نقص در قرآن می‌باشد. وی ظواهر قرآن و کلام نبی (صلی الله علیه و آله)، استنباطات ظنّی و قیاس فقهی را حجت نمی‌داند، ولی قیاس منطقی و همچنین تفریع بر اصول و اجماع را به شرط علم به دخول معصوم در آن، معتبر می‌داند. ایشان خبر متواتر و خبر محفوف به قرینه را مفید علم می‌داند و معتقد است عقل به بعضی از اصول و اعتقادات، علم و یقین پیدا می‌کند، ولی در تفاصیل اصول و در فروعات فقهی، حجت نیست. وی معتقد است عقل نظری با به‌کارگیری روش کشف استلزامات، به آموزه‌های کلامی جدید دست می‌یابد. کارکرد عقل عملی در علم کلام، ادراک حسن و قبح ذاتی افعال و متفرعات آن است. تأویل و اعتباربخشی به نقل از کار کردهای عقل ابزاری می‌باشد. دفاع دارای پنج مرحله- تبیین، تنظیم، اثبات، ردّ شبهات و ردّ مکاتب معارض- می‌باشد. شیخ حرّ عاملی در مرحله تبیین اعتقادات از روش‌هایی همچون تعریف مفردات، ذکر تاریخچه، ذکر مبانی، ذکر اقسام، ذکر احتمالات و ذکر فوائد استفاده کرده ‌است. وی برای تنظیم آموزه‌ها گاهی بر اساس تقدّم و تأخّر آموزه‌ها در اثبات، و گاهی بر اساس تقدم آموزه‌های عقلی بر نقلی و ... اقدام کرده است. ایشان مرحله ی اثبات آموزه را به دو لحاظ- مقدمات و صورت- و با براهینی همچون برهان ذوحدین و خلف مورد بررسی قرار داده است. شیخ حرّ عاملی در مرحله‌ی پاسخ به شبهات از روش‌هایی همچون ردّ استدلال شبهه‌گر، ردّ لوازم و مبانی شبهه‌گر، پاسخ نقضی، ذکر مثال و تشبیه، بهره برده و در ردّ مکاتب معارض که آخرین مرحله دفاع است با روش‌های بیان لوازم فاسد دیدگاه‌های معارض، ردّ مبنایی، همگامی ظاهری با طرف مقابل، ارجاع به بدیهیات، به ردّ مکاتب معارض پرداخته است.

چکیده:روش‌شناسی به عنوان موضوعی جدید و تازه‌وارد، در عرصه علوم اسلامی مطرح شده است. در حوزه پاسخ به شبهات اعتقادی که بخش مهمی از جنبه دفاعی علم کلام است، نیز می‌توان به روش‌شناسی آن پرداخت. دامنه روش‌شناسی پاسخ به شبهات اعتقادی در این تحقیق، محصور به قرآن‌کریم است.قرآن به شبهات اعتقادی پاسخ داده و این پاسخ‌گویی مبتنی بر نظام و الگویی بوده است. الگوی قرآنی پاسخ به شبهات اعتقادی، بیانگر اهداف و ویژگی‌های پاسخ‌گویی قرآن به شبهات اعتقادی است. هدف نهایی قرآن از پاسخ به شبهات رساندن انسان او به کمال و رستگاری است، در عین حال استحکام بخشیدن و ایجاد ثبات و پایداری در ایمان و عقاید دینی، حفظ سلامت اعتقادی و درمان بیماری‌های آن، هدایت و روشنگری، اهداف قریب و درجه اول نسبت به پاسخ‌گویی قرآن به شبهات اعتقادی محسوب می‌شوند. در بیانی اجمالی و کلی می‌توان از «جدال احسن» به عنوان ویژگی اصلی پاسخ‌های قرآن یاد کرد؛ اما به نحو تفصیلی و با بررسی پاسخ‌های قرآن، اقناع مخاطب، اهتمام به هدایت، توجه به مخاطب، استحکام و اتقان در عین ساده و روان بودن پاسخ‌ها، محوریت دلیل و برهان و ارائه پاسخ در فضایی آرام و به دور از تشنج، مهترین ویژگی‌های الگوی قرآنی پاسخ به شبهات اعتقادی هستند. قرآن‌کریم از روش‌های گوناگونی برای پاسخ به شبهات اعتقادی استفاده کرده که در این رساله با بررسی جامع آیات قرآن، بالغ بر 16 روش پاسخ‌گویی از قرآن استخراج و بیان شده است. برخی از این روش‌ها(دو مورد)، روش‌های مقدماتی هستند که به تنهایی نمی‌توانند به شبهه پاسخ دهند و قرآن آنها را به صورت ترکیبی و به همراه دیگر روش‌های پاسخ‌گویی به کار برده است. بقیه روش‌ها(14 مورد)، روش‌های اصلی‌ هستند که قرآن آنها را مستقلاً برای پاسخ به شبهات اعتقادی به کار برده است. تنوع روش‌های پاسخ‌گویی قرآن به شبهات اعتقادی به دلیل تنوع و گوناگونی موضوعات اعتقادی، شبهات و مخاطبان بوده است. کاربردی‌سازی الگو و روش‌های قرآنی پاسخ به شبهات اعتقادی، مبتنی بر شناخت الگویِ قرآنی و روش‌های آن است. پس از شناخت الگو و روش‌های قرآنی، اولین شرط و لازمه به‌کارگیری آنها، شناخت شبههو دست‌یابی به درک و تحلیلی صحیح از آن است. در ادامه لازم است بر اساس شناختی که از شبهه حاصل شده، پاسخی دقیق و مناسب برای شبهه تهیه شود، پس از آن باید با رعایت اصول پاسخ‌گویی و پایبندی به آداب اخلاقی آن، پاسخ مورد نظر را به مخاطب ارائه نمود.

از جمله متکلمین قرن هفتم سید بن طاووس است، که در کنار شیخ طوسی، شیخ مفید و خواجه نصیر به عنوان یکی از شخصیت‌های تأثیر گذار در دانش کلام مطرح می‌باشد. و آثار متعددی در خصوص مباحث کلامی تألیف نموده است. آنچه که در آثار ایشان بسیار بارز است، توجه درخور به منابع نقلی است که برجسته‌ترین شاخصه استنباطی ایشان در پژوهش‌های کلامی است. و در روش شناسی کلامی سید بن طاووس در دانش کلام جایگاه ویژه‌ای دارد؛ این پژوهش درپی کشف روش-شناسی کلامی آثار سید بن طاووس است و تلاش می‌کند تا در محورهای استنباط، تبیین، تثبیت و تنظیم، پاسخ به شبهات و رد عقاید معارض پیش رود. به این معنا که برای استنباط آموزه‌های اعتقادی از چه روش‌هایی بهره‌مند شده‌اند. ودر دوره پر آشوب حیات خویش برای مقابله با شبهات و عقاید مخالف دین چگونه آموزه‌های استنباط شده را برای مخاطب ارائه نموده است. این امر یعنی کشف روش‌شناسی علمای دانش کلام یکی از ضروریات دانش کلام است و از جمله نکات با اهمیت، تأثیر اندیشه‌های سید بن طاووس بر سیر این دانش است که بسیار مشهود بوده . برای نمونه، تأثیر اندیشه‌های ایشان را می‌توان در آثار شهید اول، علامه مجلسی و علامه امینی مشاهده نمود. پیش فرض ما با توجه به آثار ایشان در خصوص نقل احادیث و بیان ادعیه از ائمه معصومین علیهم السلام آن است که ایشان هرگز از نقل چشم پوشی نکرده‌اند و نقل همواره محور استنباط مسائل اعتقادی نزد ایشان بوده است. این نقل است، که موجبات هدایت عقل انسان را فراهم می‌نماید. اما این به معنای کنار گذاشتن عقل و عدم حجیت آن در روش‌های عقلی نیست. عقل سلیم نزد ایشان از حجیت برخوردار بوده و از نگاه او وجود گنجینه فطری انسان و وجدانیات اوست که می تواند او را به سمت معرفت الهی رهنمون نماید. ایشان برای دفاع با توجه به اشرافی که بر منابع اهل سنت داشته‌اند با طرح سوالات متعدد و بیان احادیث از مسلمات آنان اقدام به تبیین، تنظیم، تثبیت، پاسخ به شبهات و رد عقاید معارض کرده اند. و البته برای تدوین روش‌شناسی کلامی جناب سید بن طاووس نیاز است، تا با مراجعه به آثار کلامی ایشان روش ایشان را در استنباط و دفاع کشف نمود.