مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

فرضیه مطرح در این کتاب این است که نقطه‌نظرات متکلمان امامیه در باب «نجات» یک نظریه ساختارمند عقلانی، منسجم و خدا - انسان‌محور را تشکیل می‌دهد. از این‌رو در تأیید این فرضیه دین‌شناختی، سعی بر آن است ابتدا به توصیف نسبتا کاملی از مبانی، مؤلفه‌ها و مفاد و لوازم فکری نظریه‌ساز امامیه در باب نجات پرداخته شود و سپس میزان عقلانیت و انسجام نظریه «نجات‌شناسی امامیه» و جایگاه خدا و انسان در ساختار آن در مقایسه با دیدگاه‌های نجات‌شناختی اشاعره و معتزله تبیین گردد.

ترجمه ماشینی : در این پژوهش، الهیات هدایت در پرتو قرآن و درک نجات در روایات دینی در طول تاریخ به صورت کلی مورد بررسی قرار گرفت. در مقدمه، فرآیندهای شکل گیری و توسعه ایمان منجی در سنت های یهودی، مسیحی و مسلمان مورد بحث قرار گرفته است. فهم رستگاری که در سنت شیعه بنیان نهاده شد و به ویژه در جوامع مسلمان با سنت صوفیانه سنی رواج یافت، امروزه در بسیاری از فرقه ها، فرقه ها و سنت های صوفیانه به وجود خود ادامه می دهد. ما همچنین سعی کردیم درک نجات را در این روایات آشکار کنیم. ما روندی را بررسی کردیم که به آن «الهیات هدایت در قرآن» می گوییم که محور اصلی مطالعه را بر اساس قرآن تشکیل می دهد. ما درک الهیات نجات یافت شده در سنت های یهودی، مسیحی و مسلمان و الهیات هدایت ارائه شده توسط قرآن به بشریت را مقایسه و ارزیابی کردیم. در فصل اول سعی شده ظرفیت طبیعی انسان، مبانی وجودی هدایت، رابطه هدایت با حقیقت و هستی زمینه سازی شود. در بخش دوم، مبانی شناختی هدایت، توانایی های شناختی انسان و محتوای شناختی قرآن آشکار می شود. در بخش سوم، تلاش شده است تا آشکار شود که دسترسی انسان به هدایت، علاوه بر فرآیندی اخلاقی و شناختی است. در نهایت موانع طبیعی، سنتی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، فردی و روانی-اخلاقی راهنمائی مورد بحث قرار گرفته است. در این تحقیق سعی بر آن شد تا وضعیت انسان در امتحان الهی را در این فرآیند تحلیل کنیم. در مقدمه، سنت‌های دینی را بررسی کردیم که در روند تاریخی پدید آمدند و رهایی انسان را به یک منجی پیوند زدند. ما به بازتاب این سنت ها تا امروز پرداختیم. در بخش اول و دوم، فرآیندی را که به آن «الهیات جهت‌گیری معنوی در قرآن» می‌گوییم، ارزیابی کردیم که اساس پژوهش ما را تشکیل می‌دهد. در بخش اول توانایی وجودی انسان، در بخش دوم توانایی های شناختی و در بخش سوم مبانی اخلاقی جهت گیری معنوی را مورد تحلیل قرار دادیم. در مقدمه، به فرآیندهای شکل گیری و توسعه مسیحیت (اعتقاد به ظهور مسیحایی که به عنوان منجی یا رهایی بخش گروهی از مردم عمل می کند) در سنت های یهودی، مسیحی و مسلمانان پرداخته شده است. درک رستگاری که پایه های آن در سنت شیعه گذاشته شده و به ویژه در جوامع مسلمان با سنت صوفیانه سنی رواج یافته است، امروزه در بسیاری از فرقه های مذهبی و سنت های صوفیانه وجود دارد. ما سعی کردیم درک آنها از نجات را در این سنت ها ارائه کنیم. ما روندی را که محور اصلی کار را تشکیل می دهد و آن را «الهیات نجات در قرآن» می نامیم، بررسی کرده ایم. ما الهیات نجات در قرآن را با الهیات نجات در سنت های یهودی، مسیحی و مسلمان مقایسه کردیم. در بخش اول سعی بر آن است که فطره (موقعیت اصیل انسان) ظرفیت انسان، مبانی وجودی نجات، رابطه نجات با حقیقت و هستی را پیدا کند.

نجات مسیحی از نظر ماهیت با نجاتی که در اسلام مطرح است، تفاوت‌های بسیار اساسی دارد. از نگاه اسلام هرچند خداوند نجات‌بخش است؛ اما انسان با اختیار و نقش فعال خود با فراهم‌نمودن شرایطی خاص، پذیرندۀ نجات الهی است؛ اما نجات در مسیحیت پیوندی اساسی با شخص عیسی به‌عنوان منجی (و نه پیامبر) دارد. ازاین‌رو، اعلام ایمان به نجاتی که عیسی‌مسیح برای بشریت به ارمغان آورده، اساس مسیحیت رایج است. در این اعتقاد که بر مبانی خاص انسان‌شناسی، مسیح‌شناسی و خداشناسیِ مسیحی استوارگردیده است، انسان در اسارت گناه و مرگ بوده، و از ناحیۀ خود قابلیت نجات را ندارد. لذا خداوند با حضور مستقیم خود در کالبدِ عیسای‌ ناصری و با فدیه یا قربانی‌شدنش، تاوان گناه انسان را پرداخت کرده و او را از اسارت گناه نجات می‌دهد.

یکی از مسائل مهم الهیاتی در ادیان الهی، نجات و رستگاری است. از نگاه اسلام، هرچند خداوند، نجات‌بخش است، اما انسان با اختیار و نقش فعال خود، پذیرندة نجات الهی است. قرآن، به نقش انسان در رسیدن به رستگاری تأکید دارد و بیان می‌دارد که انسان برای رسیدن به رستگاری باید مجدانه دستورهای الهی را اطاعت کند؛ همچنین باید همة قوای خود، از جمله «عقل» را به‌کار گیرد تا در نهایت به نجات و رستگاری نائل شود. در مسیحیت نجات و رستگاری در گرو ایمان به مسیح است که برای بشر به ارمغان آورده است و معتقدند که انسان در اسارت گناه و مرگ است و از ناحیة خود قابلیت نجات ندارد، خداوند با حضور مستقیم خود در کالبد مسیح و با فدیه‌شدنش، تاوان گناه انسان را می‌پردازد و او را از اسارت گناه نجات می‌دهد. در عهد جدید بر این باور تأکید شده که ایمان به مسیح عامل نجات انسان است. این پژوهش پاسخی است به این پرسش که تأثیر عقل و ایمان، بر رستگاری و نجات انسان در قرآن و عهد جدید چگونه بیان شده است؟ و دیگر اینکه آیا آموزه‌ها و باورهای اسلام بیشتر مبتنی بر عقلانیت است یا مسیحیت؟ طبق یافته‌های تحقیق، در عهد جدید، بیشتر آموزه‌ها، توحید، تثلیث و تجسد، تنها مبتنی بر ایمان بدون دلیل عقلی است، اما در قرآن مبتنی بر عقل و ایمان.

این اثر بیست و دومین جلد از مجموعه سخن آشنا به شمار می‌آید و محتوای آن به رابطه توحید دو جانبه در دایره ولایت توجه دارد. دراين كتاب درباره گروهی از كلمات مرتبط با ولايـت و وابسـتگي سخن گفته و می کوشد كـه ايـن كلمـات را عمـدتاً از متـون زيارتی كه خاص اهل بيت نوشته شده، اسـتخراج كند. ايـن متون سرشار از حقايق ومفاهيم بسياري درباة ولايت و برائت است. اثر حاضر به مضامینی درباره ارادت، آگاهی از ولایت، اسوه و نمونه، همراهی و اطاعت، یاری و انتقام، برائت، غم و شادی، آیه تطهیر، زیارت، میراث و انتظار، رستگاری و پیروزی، مشارکت با شهدا به سبب ولایت و برائت و میراث و انتظار می‌پردازد. در حقیقت این کتاب در تلاش است که اثبات نماید کسی که ولایت خداوند را بپذیرد، ولایت اهل بیت(ع) را می‌پذیرد و کسی که از خداوند پیروی کرد، از آن‌ها پیروی می‌کند. و کسی که خداوند را دوست دارد، آن‌ها را نیز دوست دارد. این یک طرف معادله توحیدی است. طرف دیگر، هر کس ولایت اهل بیت(ع) را بپذیرد، ولایت خدا را پذیرفته است و هر کس از آن‌ها اطاعت کند، از خداوند اطاعت کرده است. هر کس آن‌ها را دوست بدارد، خداوند را دوست داشته است. بدین سان معادله توحیدی در ارتباط و ولایت و توحی دو طرفه شکل می‌گیرد.

جهان بينى و نوع تلقى انسان از زندگى و هستى، به زندگى انسان جهت مى دهد و موجب مى شود انسان نوع خاصى از رفتار فردى و اجتماعى را برگزيند. اگر جهان بينى بر پايه بينشى صحيح استوار باشد، رفتارهاى انسان شكل و جهت درستى به خود مى گيرد. اما اگر انسان تلقى درستى از عالم هستى نداشته باشد و يا به صورت مشكوك و ترديدآميز به جهان هستى بنگرد، خواه ناخواه، بر اعمال و رفتارش تأثير نامطلوب خواهد گذاشت، كه حداقل اثر آن، سستى در انجام وظايف و تكاليف است. انسان براى فهم يك سلسله مفاهيم و حل مسائلى كه براى او سؤال برانگيز است دست كم بايد جهان هستى را درست بشناسد و نسبت به موقعيت خود در آن، و اين كه نهايتا به كجا خواهد رفت، بينش صحيح داشته باشد. اگر انسان نتواند اين مسائل را براى خود حل كند، تلاش وى براى انتخاب يك نظام ارزشى و اخلاقى صحيح بى فايده خواهد بود; زيرا اخلاق منهاى دين، و نظام ارزشى منهاى جهان بينى صحيح ره به جايى نمى برد. در قرون اخير، به خصوص در كشورهاى غربى، به دليل سست شدن پايه هاى جهان بينى و اعتقادى مردم، پايه هاى اخلاقى آنان نيز رو به ضعف نهاده است. از آن جا كه مفاهيمى همچون خداوند، وحى و قيامت اساس اعتقادات انسان را تشكيل مى دهند و با ابزارهاى حسّى و تجربى قابل اثبات نيستند، طبعا انسان هايى كه مبناى كارشان را بر تجربه حسى گذاشته اند، اين مسائل را انكار مى كنند و دست كم با شك و ترديد به آن ها مى نگرند.