مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

امامت و نحوه موضعگیری در قبال آن، حقیقتی است که نه تنها خط مشی انسان را در طول حیات دنیوی معین می‌کند، بلکه سرنوشت آینده او را نیز ترسیم خواهد نمود.امامت از وظایف امام است و این امری حیاتی است که در هر برهه‌ای از زمان باید مورد کندوکاو قرار گیرد و به شبهات پیرامون آن پاسخ داده شود، لذا امام? در بیانی فرمودند: «براستی امامت، جلیل القدرتر، عظیم الشّأن‏تر، والاتر، منیع‏تر و عمیق‏تر از آن است که مردم با عقول خود آن را درک کنند». نظر به اهمیت موضوع امامت که توسط امام رضا با استناد به آیات وحی طرح گردیده مسئله‌های قابل توجهی همانند نقش امامت در عینیت جامعه و... وجود دارد، لذا این مهم در سهبعد؛ شخصیت، مصادیق و جایگاه امامت ضروری به نظر می‌رسد، اما جدای از اینکه روایات تفسیری حجیت دارد و یا به صورت مشروط از حجیت برخوردار است، اینگونه روایات ممکن است از باب تطبیق، تأویل، اشاره به باطن آیه و یا به مصداق اتم و اکمل آیه اشاره داشته باشند که شناسایی نوع آن کمک شایانی به فهم دقیق آیه می‌کند. از طرفی موقعیت ممتاز امام رضافصلی نو در بازکاوی و دفاع از حریم امامت بوجود آورد و امام از این فرصت جهت تبیین جایگاه امامت در زمینه‌های متفاوتی از جمله: 1ـ فلسفه امامت؛ 2ـ جایگاه امامت؛ 3ـ تفسیر آیات امامت 4ـ مسولیت‌ها و اختیارات امام؛ 5ـ مهدویت؛ مورد بحث قرار دادند.نقش امامت در حیات جامعه اسلامی ، زنده نگه داشتن احکام الهی، ضرورت وجود حکومت در تمامی ملت‌ها و رشد، تقویت و دفاع از فرهنگ اسلام، از جمله عللی است که در بیان قرآنی امام به آن اشاره شده است. امام، مصداق بارز امانت‌داری عدالت محور و رشد یافته است که مایه قوام دین، خشم منافقین و نابودی کافرین است، لذا امامت مقامی است که پس از نبوت اعطا می‌گردد. بی تردید حضور امام در جامعه باعث بوجود آمدن حاکمیت اسلامی بر پایه عدالت و اجرای کامل و صحیح احکام و حفظ و حراست از مرزهای جغرافیایی و ... می‌‌گردد، علاوه بر این حفظ وحدت و همگرایی در جامعه از اهم وظایف امام محسوب می‌شود. بنابراین همانگونه که در رفتار سیاسی ائمه تقیه وجود دارد، در مواقعی نیز اقدام نظامی از جمله راهبردهای امام است، لذا جریان امامت در مدت 250 ساله خود بعنوان یک جریان واحد تلقی گشته و هدف امامت واحد بوده است.

چکیده فارسی: امامت بر مردم، از وظایف امام است و این امری حیاتی است که باید کندوکاو کرد و به شبهات پیرامون آن پاسخ داد. نظر به اهمیت موضوع امامت که از سوی امام رضا (علیه السلام) با استناد به آیات وحی طرح گردیده رویکرد قرآنی امام رضا (علیه السلام) در تبیین این موضوع مهم راهگشا است. روایات تفسیری امام، ممکن است از باب تطبیق، تأویل، اشاره به باطن آیه و یا به مصداق اتم و اکمل آیه باشند که شناسایی نوع آن کمک شایانی به فهم دقیق آیه می‌کند. بنا بر این در این پژوهش برخی از روایات تفسیری امام رضا که در موضوع امامت نقل شده در کنار معناشناسی واژه‌های اصلی روایت بررسی شده و در نتیجه هماهنگی سخن امام و کلام وحی در تبیین بحث امامت به اثبات رسیده است. /

در روايات، ادعيه و زيارت هايى كه وارد شده، ائمه عليهم السلام به اين مقام ها موصوف شده اند; همان مقام هايى كه پيامبران الهى دارا بودند. گرچه مراتب پيامبران فرق مى كند و مقامات آن ها مختلف است. ولى بالاترين درجه اين مقامات، مقامات ائمه اطهار سلام الله عليهم است كه مقام ائمه، بالاترين مراتبى است كه پيامبران الهى با اختلاف مراتبشان دارا هستند; چرا كه پيامبران بندگان گرامى خدا هستند، اما خداوند متعال، ائمه عليهم السلام را به برترين جايگاه شرف گراميان كه داراى مراتب است، رسانده و بالاترين مرتبه از آن ائمه اطهار عليهم السلام است. کتاب «تفضيل الأئمة عليهم السلام على الأنبياء عليهم السلام»، اثر آيت الله سيد علي حسيني ميلاني به بررسي اين موضوع بالاخص مقام والاي امير مومنان علي عليه السلام نسبت به انبياي سابق مي پردازد.

کتاب سُلیم بن قِیس هِلالی کتابی از شیخ ابوصادق سلیم بن قیس هلالی عامری کوفی است. گفته ‌اند این اثر اولین کتاب شیعه است و در زمان امیرالمؤمنین علی (ع) نگاشته شده است. کتاب سلیم بن قیس هلالی حاوی روایاتی درباره فضایل اهل بیت، امام‌ شناسی و اخباری درباره حوادث پس از رحلت رسول خدا (ص) است. سلیم بن قیس در کتاب خویش درباره مسائلی مانند امامت ائمه، فضائل اهل بیت (ع)، سخنان امامان شیعه درباره معارف دین، پیشگویی‌ های پیامبر (ص)، اسرار سقیفه، شهادت حضرت زهرا (س)، جریانات پس از رحلت پیامبر (ص)، احتجاجات امام علی (ع) با خلفای راشدین، جنگ‌ های جمل، صفین و نهروان، فتنه‌ ها و جنایات معاویه علیه شیعیان و... بحث می‌ کند.

«المقنع في الغيبة»، اثر على بن حسين، علم‌ الهدى معروف به شريف (سيد) مرتضى (متوفاى 436 ق)، درباره امامت و به زبان عربى است. اين كتاب كه توسط سيد محمدعلى حكيم مورد تحقيق قرار گرفته، على‌ رغم حجم كمش از بهترين و نفيس‌ ترين كتاب‌ هايى است كه در دوران غيبت، پيرامون امامت و حكمت‌ هاى غيبت نگاشته شده است. ارزش و اهميت والاى اين كتاب زمانى بيشتر فهميده مى‌ شود كه بدانيم شيخ طوسى كه خود يكى از نامدارترين و تواناترين علماى شيعى در مباحث كلامى است، مقاطعى مهم از اين كتاب را گاهى به‌ صورت نقل صريح و گاهى با اندكى تصرف و اختصار در كتاب «غيبت» و نيز در «فصل في الكلام في الغيبة» آورده و در جاى‌ جاى اين دو كتاب، مطالب مختلفى از كتاب «مقنع» را با تصريح به نام سيد مرتضى، مورد استناد قرار داده است. همين‌ طور، مفسر و دانشمند بزرگ اسلام مرحوم شيخ طبرسى (متوفى به سال 548 ق) قسمت‌ هايى از همين كتاب را به‌ صورت نقل صريح يا به‌ اختصار در كتاب ارزشمند خود «إعلام الورى بأعلام الهدى»، طى مسائل اول تا پنجم باب پنجم ذكر نموده است. او اگرچه به نام سيد شريف مرتضى به‌ عنوان مستند اين اقوال تصريح نموده، لكن اسم كتاب «مقنع» را به‌ عنوان مدرك آنها ذكر نفرموده است. سيد مرتضى درباره انگيزه تأليف خود، در ابتداى اين كتاب چنين مرقوم مى‌ كند كه: «در مجلس وزير سيد - كه خدا عمرش را به عزت زياد گرداند و بدخواهان و دشمنانش را خوار نمايد - كلامى درباره غيبت امام زمان (ع) پيش آمد... اين امر مرا بر آن داشت كه سخنى مختصر آورم...». مرحوم علامه شيخ «آقابزرگ طهرانى»، درباره وزير مذكور مى‌ گويد: «و آن وزير مغربى، شخصى به نام ابوالحسن على بن الحسين بن على بن هارون بن عبدالعزيز اراجنى بوده است.