جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده ندارد.

در نوشته پیش روابتدا به مفهوم و نیز سرشت تجربه دینی وعرفانی پرداخته شده است و ضمن بررسی عناصر تحلیلی و درون مایه های آنان، نسبت تجربه دینی و عرفانی و تقسیمات آنها مورد توجه بوده است.مفهوم شناسی تفصیلی"بیان"بخش دیگری از این تحقیق را به خود اختصاص داده است و در ادامه ضمن اشاره به مواردی که در مظان خلط با بیان ناپذیری است، اهم دلایل بیان ناپذیری طرح،تحلیل و بررسی شده است و نتیجه آنکه دلایل بیان ناپذیری ادعا شده مفید به مقصود-بیان ناپذیری مطلق تجربه عرفانی- نیستند. در ادامه تحلیلهایی به نفع بیان پذیری بررسی شده است و در نهایت سوال از امکان بیان تجربه عرفانی با پاسخی مثبت مواجه می شود.

چکیده ندارد.

دعا و نیایش یکی از عمیق ترین نیازهای آدمی است. احساس فقر و وابستگی از یک سوی و درک قدرت و رحمت الهی از سوی دیگر، خاستگاه اصلی دعا و نیایش است.ادیان ابراهیمی که رسالت هدایت آدمی به کمال مناسب او را دارند، توجه ویژه ای به دعا و نیایش دارند. این پژوهش با واکاوی مضامین ادعیه متعارف در میان مسیحیان منونایت و ادعیه صحیفه سجادیه، ضمن تبیین کارکردهای دعا و چگونگی اثربخشی آن در مسیر سعادت آدمی، اشتراکات و اختلافات آن دو را بررسی می کند.این پایان نامه که به صورت توصیفی_تحلیلی انجام شده، بیان می دارد که امام سجاد (علیه السلام) در کتاب شریف خود، در خلال دعا و نیایش، به مخاطب شناخت کاملی از مقوله سعادت و کمال می دهد. به او خاطر نشان می کند که سرمنزل مقصود آدمی کجاست و برای چه نقطه ای باید تلاش و دعا کرد. سپس راه های وصول به آن و موانع سد راه را به او معرفی کرده و علاوه بر آن که با مناجات و راز و نیاز با خداوند طلب سعادت می کند، حقیقت آن را برای مخاطب آشکار می سازد.مقوله سعادت با اندکی تفاوت در میان مسیحیان قابل بررسی است. سعادت در میان منونایت ها، نجات از گناه اولیه به وسیله قرار گرفتن در زمره ی مومنین به مسیح است چه آنکه او به صلیب رفت تا بار گناه آدمیان را به دوش گیرد. پس ادعیه ایشان بیشتر به مدح و ثنای حضرت عیسی (علیه السلام) پرداخته اند و داستان فداکاری وی را به مخاطب یادآور می شوند. طلب قرب به ایشان از خداوند مسالت می شود و رهایی از آلودگی های بشری مقصودشان است.

چکیده تحقیقنظام هستی شناسانه بنیانگذاران فلسفه یونان یعنی افلاطون و ارسطو تصویری هماهنگ و جامعی از طبیعت و مابعد الطبیعه ارائه نمی کند و همواره «تعامل ناقص» و «نا متوازنی» را میان این دو مرتبه از هستی به نمایش می گذارد. از این رو این پژوهش را سعی بر آن است که این نقایص را با اتکاء به آراء ملاصدرا مرتفع گرداند. این امر با عنایت به چند مطلب محوری محقق می گردد: یک، بازنمایی، توضیح و تحلیل هستی شناسی ملاصدرا. دو: ایجاد «تعامل متعادل» و «دو سویه» میان طبیعت و مابعدالطبیعه با توجه به آموزه های حکمت متعالیه. سه: رفع، ترمیم و بهسازی نقیصه نظامهای فلسفی مذکور با استمداد از تعالیم حکمت متعالیه و ارائه تبیین معقول و رضایت بخش از ارتباط وثیق بین طبیعت و مابعد الطبیعه. چهار: در این نوشتار «شش اصل» ابداعی برای تفسیر و توضیح نحوه ارتباط و پیوند طبیعت و مابعد الطبیعه طراحی شده است. برخی از دستاورد های پژوهش از این قرار است:1.

ابن سینا نظریه آراء محموده خویش را بر پایه تقسیم مبادی اقیسه و دقت در تداخل بین آنها، شناخت قوای انسان با تأکید بر عقل عملی و ارتباط‌های سه گانه آن با عقل نظری، بدن و نفوس اجرام سماوی و بررسی نقش آن در تولید مشهورات، و نیز روش شناسی در صناعت جدل به ویژه در مقایسه با برهان و توجه به جایگاه شهرت در فن جدل استوار ساخته است. آراء محموده از نظر ابن‌سینا مشهورات مطلقه‌ای هستند مانند «عدل خوب است» که عامه مردم با تکیه بر اذعان همگانی و متأثر از اسباب شهرت، آنها را بدیهی می‌انگارند و بدان‌ها جزمی در حد یقین دارند. این جایگاه، کارکرد مهمی درجهت مصالح اجتماعی به این قسم قضایا بخشیده است. از نظر ابن سینا تنها با آزمون فطرت عقل می‌توان خود را از اسباب شهرت فارغ انگاشت و آنگاه شک در آراء محموده و اولیات باب برهان را به عقل نظری عرضه داشت. در این شرایط عقل می‌یابد که قادر به تشکیک در آراء محموده هست ولی نمی‌تواند در اولیات عقلی شک کند و اینچنین جزم به آراء محموده از جزم به اولیات متمایز می‌گردد. البته ابن سینا صدق پذیری این قضایا را پذیرفته و بررسی آنها در باب برهان و حصول یقین نظری بدانها را میسر می‌داند. حاصل این دو نگاه شکل‌گیری دو سطح در اخلاق است. اخلاقی در سطح عامه مردم که از کلیات عقلی ناتوان هستند ولی به آراء محموده مانند اولیات یقین دارند. و اخلاقی شامل قضایای کلی یقینی معطوف به عمل در قلمرو عقل نظری که حکمت عملی ثابت و جاودانه را در سطح حکما رقم می‌زند.

این رساله با موضوع شناخت صفات خداوند از دیدگاه ابن‌سینا و توماس آکوئینی مباحث عمومی صفات از دیدگاه این دو اندیشمند، وجوه اشتراک و امتیاز دیدگاه آنان را دنبال می‌نماید تا از این طریق تبیینی از صفات خداوند ارائه دهد به نحوی که از خطای معطله (دیدگاه الهیات سلبی مطلق) و تشبیه (انسانوارانگاری) خداوند اجتناب گردد. ابتدا با بهره‌جستن از آثار ابن‌سینا و توماس آکویناس نخست دیدگاه‌های دو اندیشمند در دو بخش رویکرد وجودشناختی و معناشناختی بررسی و تنظیم شده است. در بررسی صفات با رویکردد وجودشناختی از دیدگاه ابن‌سینا و توماس آکویناس مباحث احکام وجود مانند اصالت، تشکیک، اشتراک معنوی وجود و ویژگی خاص خداوند با عنوان بساطت خداوند و نیز احکام صفات، نظیر تقسیم آنها، عینیت صفات با ذات و با یکدیگر، ترادف یا عدم ترادف صفات مطرح شده است. آراء دو متفکر در رویکرد وجودشناختی، فارغ از برخی اختلاف‌نظرها از نظر محتوا و نوع استدلال‌ به یکدیگر شباهت بسیاری دارند و اختلاف عمده آنها در نحوه ورود به مبحث تبیین صفات خداوند است. که ابن‌سینا با طرح برهان صدیقین، مدعی اثبات ذات و تعریف صفات خداوند می‌باشد و آکویناس با آموزه آنالوژی به تبیین صفات خداوند می‌پردازد؛ از همین‌رو تعریف صفات در ابن‌سینا متمایز از برهان اثبات ذات نمی‌نماید لیکن از آنجا که آکویناس تبیین صفات را مبتنی بر آنالوژی می‌داند و این نحوه نگرش به صفات، رویکردی معناشناختی است، از برهان اثبات ذات منفک می‌گردد و تنها بستری را برای طرح آنالوژی فراهم می‌سازد. به همین دلیل اصل ادعای تبیین صفات از دیدگاه ابن‌سینا در بررسی صفات با رویکرد معناشناختی بیان می‌شودکه به نظر می‌رسد ترادف صفات از دیدگاه ابن‌سینا و اعتقاد به عدم ترادف از دیدگاه آکویناس ناشی از همین تفاوت اخیر در آراء آنهاست.دیدگاه ابن‌سینا در بخش رویکرد معناشناختی به صفات با تقسیم الفاظ به اشتراک معنوی، اشتراک لفظی، الفاظ مشکک و متواطی و تعیین انواع حمل صفات بر خداوند و تبیین ترادف و تعریف صفات بر اساس برهان إن (ملازمات عامه) پیگیری شده است. در فصل رویکرد معناشناختی به صفات از دیدگاه آکویناس، آنالوژی تبیین می‌گردد و در نهایی‌ترین بخش رساله اشتراک و اختلاف دیدگاه ابن‌سینا و آکویناس بیان، و روشن می‌شود که بر اساس دیدگاه ابن‌سینا، معنای انتزاع شده از مصداق بسیط خداوند در حکایت‌گری از صفات آن ذات بی‌نهایت، قرین توفیق است؛ لیکن آموزه آنالوژی آکویناس صرفاً صفات را از لحاظ معناشناختی، بررسی می‌کند و از این‌رو میان معنای صفات و مصداق آن شکافی پدید می‌آید به نحوی که معنای صفات، حاکی از صفات خارجی نیست.

ما با واژه فطرت و مشتقات آن در متون مقدس دینى قرآن، نهج البلاغه و... مکررا مواجه هستیم و به علت اهمیت و حساسیت آن، مفسران و شارحان این متون براى تبیین و تفسیر مسأله فطرت، مباحث عمیق و دقیق فراوانى با استفاده از آیات، روایات و علوم عقلى مطرح نموده‏اند، امّا قضیه فطرت به کاوش و کوشش بیشترى نیاز دارد لذا «فطرت در نهج البلاغه» به عنوان پایان‏نامه انتخاب گردیده تا هم کنکاش و تلاش موضوعى در ساحل دریاى بى‏کران نهج البلاغه صورت گرفته باشد و هم بیش از پیش مبحث فطرت در پرتو بینش، گرایش و اندیشه حضرت على علیه‏السلام تبیین و تفسیر گردد. براى این مهم، تحقیق دامنه‏دارى انجام شد. به معناشناسى فطرت و واژه‏هاى مرتبط با آن پرداختیم و براى فهم بیشتر و بهتر سخنان آن حضرت پیرامون فطرت، دیدگاه‏هاى فلاسفه و متکلمین غربى و اسلامى را طرح و شرح نموده و در ادامه بررسى، انسان‏شناسى/پژوهى از منظر نهج البلاغه مورد توجه قرار گرفت و بعد از اثبات فطرت الهى انسان به عوامل و موانع شکوفایى فطرت اشاره کرده‏ایم. دین، منشأ دین و معارف دینى و ارتباط آن با فطرت انسان بخش دیگرى از این نوشتار را تشکیل مى‏دهد و در ادامه تحقیق راه‏هاى ده‏گانه خداشناسى از دیدگاه نهج البلاغه را معرفى نموده و در بخش پایانى به خداشناسى فطرى یعنى دهمین راه خداشناسى که مقصد و مقصود اصلى رساله است جداگانه پرداختیم. گرچه بحث فطرت در نهج البلاغه به صورت پراکنده و مختصر آمده است امّا از لا به لاى جملاتى از نهج البلاغه که واژه فطرت در آن‏ها به کار رفته است مى‏توان دیدگاه حضرت على علیه‏السلام را درباره موضوع تحقیق به دست آورد و هدف از بررسى آن در نهج البلاغه همین فرضیه بوده است.کلید واژه: فطرت- خلقت- طبیعت- غریزه- امور فطری- انسان‌شناسی فطری- ادراکات فطری- برهان فطرت- فطرت الهی.