جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب «فلسفه کانت» نوشته « اشتفان کورنر» برداشتی کوتاه، فشرده و فوق العاده از فلسفه ایمانوئل کانت ارائه می دهد. فیلسوفی که خواندن کتاب های اصلی او دلهره در دل تازه کار ها در این رشته می اندازد. کورنر تلاش کرده کتاب خود را بر مضامین اصلی فلسفه کانت متمرکز کند و شرح ساده تری از آرای او ارائه دهد. علاوه بر این نویسنده سعی کرده است تا نسبت به آنچه کانت، این فیلسوف جریان ساز دوران مدرن، مدنظر داشته است وفادار بماند. این امر می تواند آرای کانت را از زیر بار تحلیل های غلط امروزی بیرون کشد و خواننده کتاب را آماده مواجهه با کتاب های اصلی خود کانت کند. امر دیگری که این کتاب را نسبت به دیگر کتاب های این حوزه متمایز می کند ترجمه شدن آن به دست عزت الله فولاوند است که به حق در طی سالیان سال پژوهش و ترجمه کتاب های فلسفی جایگاه و اعتبار شاخصی را در بین اهالی کتاب بدست آورده است. شناخت خود مترجم نسب به آرای کانت باعث شده مخاطب فارسی زبان درک بهتری را نسب به واژگان غریب این فیلسوف بدست آورد.

"مدخل فلسفه کانت" اثری است به قلم دکتر "محمود خاتمی" که از جمله آثار معدود به زبان فارسی در باب فلسفه ی "امانوئل کانت" می باشد. آنچه "محمود خاتمی" در "مدخل فلسفه کانت" به انجام رسانده، ارائه ی رساله های معروف "کانت" به زبانی ساده و روان است تا خوانندگان بتوانند راحت تر با آن ارتباط برقرار کنند. "محمود خاتمی" در ابتدا برخی از مهم ترین اصطلاحاتی که خواننده در طول کتاب با آن مواجه می شود را معرفی می کند و سپس مقدمه ای از کتاب "نقد عقل محض" ارائه می دهد. در ادامه حسیات، منطق و تحلیل استعلایی مورد بررسی قرار می گیرد و تحلیل اصول، دیالکتیک استعلایی، ایده ها و استنتاج استعلایی عقل محض در کنار پیوستی از دیالکتیک استعلایی و آموزه ی استعلایی روش، مطالب مربوط به کتاب "نقد عقل محض" را تشکیل می دهند. اما "محمود خاتمی" در "مدخل فلسفه کانت"، علاوه بر "نقد عقل محض"، کتاب "نقد عقل عملی" را نیز زیر ذره بین برده است. آموزه های عقل عملی محض در دو باب مورد بررسی قرار می گیرد که باب نخست با بررسی عناصر ، ابتدا تحلیل عقل عملی محض و بعد دیالکتیک آن را هدف قرار داده است. باب دوم اما به آموزه ی روش عقل عملی محض اختصاص یافته است. در انتهای کتاب "مدخل فلسفه کانت" نوشته ی دکتر "محمود خاتمی"، میراثی از "امانوئل کانت" ارائه شده و بعد از آن هم کتابشناسی اثر و اعلام تدوین شده است. از آن جایی که "محمود خاتمی" این اثر را با حفظ فلسفه و نظام فکری "امانوئل کانت" به نگارش درآورده و فلسفه ی نظری و عملی وی در این اثر گنجانده شده، "مدخل فلسفه کانت" می تواند کتابی مناسب جهت تدریس و مطالعه ی علاقمندان به فلسفه محسوب شود.

در کتاب ذهن و آگاهی از خود در نظر کانت، اندرو بروک اندیشه‌های کانت را تحلیل و بررسی می‌کند. این اثر که در اصل ترجمه‌ی مدخلی از دانشنامه‌ی استنفورد است، در گروه کتاب‌های فلسفه طبقه‌بندی می‎‌شود. برخی صاحب‌نظران بر این باورند که دیدگاه‌های کانت درباره‌ی ذهن تابع ایدئالیسم استعلایی اوست؛ بااین‌حال برخی این باور را درست نمی‌دانند و معتقدند که بیشترین اظهارات او درباره‌ی ذهن و آگاهی را می‌توان از ایدئالیسم او جدا کرد. اندرو بروک (Andrew Brook) در کتاب ذهن و آگاهی از خود در نظر کانت (Kant’s View of the Mind and Consciousness of Self) این مسئله را بررسی کرده و مدل کانت را از ذهن تشریح می‌کند. کتاب‌های نقد عقل محض و انسان‌شناسی از دیدگاه پراگماتیک آثاری از کانت هستند که در آن‌ها آرای او درباره‌ی ذهن منعکس شده است و اندرو بروک بر پایه‌ی این آثار به تحلیل و بررسی نظرات کانت می‌پردازد. اندرو بروک فصل آخر از کتاب ذهن و آگاهی از خود در نظر کانت را به تأثیر کانت بر پژوهش‌های معاصر اختصاص است. وی در این بخش استدلال می‌کند که مدل غالب ذهن در علم شناختی معاصر مدلی کانتی است. بااین‌حال، اظهار می‌کند که هنوز برخی از ادعاهای کانت در خصوص وحدت آگاهی نادیده گرفته می‌شود.

این کتاب گزیده ای است از مقالات مایکل فریدمن، استاد فلسفه ی دانشگاه استنفورد، که به دوره ای از تاریخ و فلسفه ی علم مربوط می شود که از نیوتن آغاز و به اینشتاین خاتمه می یابد. آنچه در این رشته مقالات چه بسا موجب ملال خاطر خواننده شود تکرار بی کم و کاست آن است، اما، در این زمینه، به دو نکته باید توجه داشت. نخست آنکه هر مقاله استقلال خود را داراست و در هر یک نویسنده مبحث تازه ای را بررسی می کند و دوم آنکه، فریدمن اصولا مطالب خود را بیشتر در قالب مقاله عرضه می کند تا به صورت کتاب ، به طوری که همین تکرار مطالب حتی، در کتاب مفصل اش «بازنگریی پوزینیوتیسم منطقی» نیز به چشم می خورد.

این کتاب شامل مطالب و خلاصه هایی از مقالات پیشین نویسنده در سال های گذشته، مطالبی از منابع موجود در این زمینه و تحقیقات و مقالات دیگران بوده که نویسنده امیدوار است مجموعه این منابع به ارائه دیدگاهی نوین و خلاقانه منجر شده باشد. نویسنده در بعضی فصل ها از مقالات چاپ شده خودش استفاده کرده است و...

از میان تفاسیر متنوع قانون طبیعی، پرطرفدارترین آنها عبارتست از اينكه «قانون طبیعی، فرمانهای عقل عملی دربارة رفتارهای اختیاری بشر در همة زمینها و زمانهاست که بشر با اطاعت از آنها به خوشبختی همیشگی دست می¬یابد». آموزة قانون طبیعی در دورة جدید دستخوش دو خوانش متضاد تجربه¬گرا و عقلگرا قرار گرفت. مراد از «عقل» در اندیشة عقلگرایی دورة جدید، عقل حسابگر بود که عقلگرایان آن را ابزاری برای رسیدن به آرزوهای مادی و غیرمادی (اخلاقی) خویش میدانستند. سه فیلسوف عقلگرای عصر روشنگری که در آن زمان بیش از دیگران دربارة آموزة قانون طبیعی بحث و نظر داشته‌اند، عبارتند از: منتسکیو، روسو و کانت. در این مقاله پس از بیان گزارشی مختصر از مباحث و نظريات آنها در مورد قانون طبیعی، به ارزیابی اين ديدگاهها بترتيب ذيل پرداخته شده است. در گفتار نخست، منتسکیو با طرح يك افسانة¬ خودساخته معتقد است كه پیروی از میل طبیعی، بشر را به خوشبختی میرساند. این پیروی در نگاه او، مفاد قانون طبیعی است. مهمترین نقد بر نظریة قانون طبیعی منتسکیو آنست که او قانون طبیعی را با «قانون طبیعت» خلط کرده است. در گفتار دوم، روسو برخلاف منتسکیو، اعتقاد دارد كه قانون طبیعی مبتنی بر عقل نیست، بلکه در غرایز و احساسات بشر ریشه دارد. اشكال اساسي اين ديدگاه، نگرش مادی روسو به طبیعت بشر است و همين باعث شده که انسان در نظر او، در سطح یک حیوان فروكاسته شود. سرانجام، در گفتار سوم به بررسي انتقادی قانون طبیعی در اندیشة کانت پرداخته شده است. بنظر وي، قانون طبیعی با قانون طبیعت تفاوت دارد. كانت بر این باور است که ماهیت قانون طبیعی دو ویژگی دارد: جهانشمولی (کلیت) و درونی (باطنی) بودن. با اینهمه، او هیچیک از مصادیق قانون طبیعی را بیان نکرده و در ارائة تبييني كامل براي این آموزه موفق نبوده است. این ناکامی ريشه در نظام معرفتیِ فلسفة کانت دارد که بر مبناي آن، عقل عملی و فرامين آن (يا همان قانون طبيعي) را بايد غیرمستدل و غیرقابل اعتماد دانست. كانت معتقد است مباحث مربوط به امور غیرمادی و حتی جواهر مادی، مباحثی جدلی هستند، و نه برهانی. روش تحقیق در این نوشتار، همانند هر مطالعة انتقادی دیگر، روش ترکیبی نقلی ـ عقلی است. در این روش، ابتدا ديدگاههاي اين سه فیلسوف عقلگرای دورة جدید دربارة قانون طبیعی نقل شده و سپس بکمک برهان و استدلال عقلی، بررسي و ارزيابي شده است.