جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در کتاب حاضر، مؤلف به کشف واژه کلیدی زمان در فکر «کانت» پرداخته که بر اساس آن سعی کرده افکار پراکنده و پیچیده او را بابیانی واضح، منسجم و مستند نشان دهد. در این کتاب بیان می‌شود که ازنظر کانت وجود، مساوی با پدیدار است و پدیدار دارای حیث زمانی است. «کانت» بدین گونه وجود را مسئول به زمان می‌نماید و بر این اساس او مابعدالطبیعه زمان را بنیان می‌نهد. مجموعه پیوست‌ها، نمایه‌ها و واژه‌نامه در پایان این کتاب در حکم نوعی کانت شناسی است که زمینه مطالعاتی و پژوهشی بیشتر خواننده را در فلسفه کانت فراهم می‌کند.

نویسنده در این کتاب طی پنج فصل ابعاد نظری "کانت" را در باب روش ریاضی، بررسی و تحلیل نموده است. در بخشی از مقدمه می‌خوانیم: "کانت برای ریاضیات روشی خاص قایل بوده که متافیزیک را در آن راه نیست. در نظر وی، درست است که ریاضیات از قضایای تالیفی ما تقدم بهره می‌جوید و اگر چنین نبود، نه علمی توصیفی بود و نه دارای ضرورت و کلیت اما ریاضیات، شیوه و روش خاصی دارد که اکسیوماتیک بودن، ساختنی بودن، ابتنا بر تعاریف و بهره‌گیری از برهان به جای استدلال نطقی، از خصوصیات منحصر به فرد روش ریاضی است". مباحث کتاب عبارت‌اند از: "ویژگی‌ ساختنی بودن ریاضیات"، "تاثیر شناخت ریاضی در روش ریاضی"، "مبانی روش ریاضی کانت"، "اصول متعارف ریاضیات" و "برهان".

تاریخ فلسفه همواره شاهد کوشش بشریت اندیشمند در شناخت جهان پیرامون بوده، اگرچه در روزگاری دراز، شناخت رابطه علت و معلولی و نسبت ها یا رابطه ها در میان پدیده های جهان اصلا نمی توانست دست دهد (تحقق این امر منوط بود به پیشرفت های علمی و روش شناختی که بعدا حاصل شده) . زیرا دانش انسان کم عمق، اندیشه فلسفی سست و بنیان و قواعد فکر و روش تحقیق، متافیزیکی بود و گرایش به عینیت جهان و دیالکتیک بی قوه.

کتاب فلسفه اخلاق کانت، ترجمه‌ی مدخلی از دانشنامه‌ی فلسفه‌ی استنفورد تحت همین عنوان است که توسط رابرت ن. جانسون به نگارش درآمده و هرآنچه لازم است درباره‌ی اخلاق کانت بدانید را در اختیارتان قرار خواهد داد. کانت به‌عنوان یکی از محوری‌ترین چهره‌های فلسفه‌ی مدرن و نمایندگان ایدئالیسم آلمانی، در عرصه‌های مختلف فلسفه، از جمله متافیزیک، معرفت‌شناسی، زیباشناسی و اخلاق، ردپای عمیقی از خود به جا گذاشته است. این کتاب بهترین گزینه برای آشنایی با ایده‌ها و اصول فلسفی این متفکر بزرگ است. درباره‌ی کتاب فلسفه اخلاق کانت امانوئل کانت (Immanuel Kant) گرچه به‌عنوان یکی از سرشناس‌ترین و کلیدی‌ترین چهره‌های فلسفه‌ی مدرن شناخته شده و به دلیل انقلابی که در فلسفه برپا کرده در تاریخ ماندگار شده است، اما قلم، اندیشه و سیر استدلالی‌اش چنان پیچیده و دشوار است که تازه‌واردان و دانشجویان غیرمتخصص را در اولین مواجهه به وحشت و استیصال وامی‌دارد. حتی دوست و همراه قدیمی کانت و یکی از بزرگ‌ترین متفکران قرن هجدهم، موسی مندلسون هم در وصف کتاب «نقد عقل محض» او ادعا کرده که این کتاب «اعصاب مغز انسان را از درون می‌خورد». اگر شما هم از جمله‌ی این گروه افرادی هستید که از مطالعه و درک فلسفه‌ی کانت، به‌خصوص فلسفه‌ی اخلاق او ناامید شده‌اید شما را به مطالعه‌ی کتاب فلسفه اخلاق کانت (Kant’s Moral Philosophy) دعوت می‌کنیم. رابرت ن. جانسون (Robert N. Johnson) یکی از اساتید فلسفه‌ی دانشگاه میزوری کلمبیا و کانت‌پژوهی باتجربه است که با همکاری سردبیران و متخصصان دپارتمان فلسفه‌ی استنفورد، مدخل فلسفه‌ی اخلاق کانت را در دانشنامه‌ی آنلاین استنفورد به نگارش درآورده و در اختیار جهانیان قرار داده است. این مدخل شامل تمام عناصر، مفاهیم، اصول و استدلال‌های اخلاقی امانوئل کانت است و با هدف فهم‌پذیری هرچه‌تمام‌تر، به زبان و قلمی ساده و سرراست نوشته و حالا تحت شصت و سومین جلد مجموعه‌ی دانشنامه‌ی فلسفه استنفورد ترجمه و منتشر شده است. در صورتی که می‌خواهید با استدلال‌ها و اصول اخلاقی این متفکر بزرگ تاریخ بیشتر آشنا شوید شما را به مطالعه‌ی کتاب فلسفه اخلاق کانت دعوت می‌کنیم. کتاب فلسفه اخلاق کانت توسط مهدی اخوان ترجمه شده و به همت انتشارات ققنوس در اختیار مخاطبان فارسی زبان قرار گرفته است. در بخشی از کتاب فلسفه اخلاق کانت می‌خوانیم تحلیل کانت از تصورات عرفى با این انگاره آغاز مى‌شود که تنها چیزى که [در جهان] بدون قید و شرط خیر است «اراده خیر» است. با این‌که تعابیرى همچون «او خوش‌قلب است»، «او خوش‌طینت است»، و «او حسن نیت دارد» متداول است، «اراده خیر» در اندیشه کانت به معناى هیچ‌یک از این مفاهیم متعارف نیست. انگاره «اراده خیر» به انگاره «شخص خوب» یا، به تعبیرى کهن‌تر، «شخص خیرخواه [یا داراى اراده خیر]» نزدیک‌تر است. این استعمال مقدم اصطلاح «اراده» در تحلیل اندیشه اخلاقى متعارف در واقع پیشاپیش از بحث‌هاى تخصصى‌ترِ ناظر به سرشت عاملیت عقلانى خبر مى‌دهد. با این حال این اراده خیر معیار عرفى مهمى است که کانت در سراسر آثارش به آن رجوع مى‌کند. انگاره اصلى آن است که آنچه شخص را خوب مى‌کند این است که او واجد اراده‌اى است که به نحوى خاص به دست قانون اخلاقى «متعین مى‌شود» یا تصمیم‌هایش بر مبناى قانون اخلاقى است. انگاره اراده خیر انگاره کسى فرض مى‌شود که فقط تصمیماتى مى‌گیرد که به عقیده او ارزش اخلاقى دارند، و نفس ملاحظات اخلاقى را به عنوان ادله‌اى قاطع براى هدایت رفتار خویش در نظر مى‌گیرد. این نوع گرایش یا منش چیزى است که نزد همه ما ارزش بسیار دارد. به عقیده کانت، چنین چیزى نزد ما ارزش نامحدود یا بى‌قید و شرط دارد. به نظر من، مقصود او اولاً و بالذات دو چیز است. نخست این‌که برخلاف هر چیز دیگرى، هیچ شرایط قابل تصورى وجود ندارد که در آن تصور کنیم، ارزش دارد که خیر بودنِ [یا نیکى] اخلاقى خودمان را صرفا براى حصول امر مطلوبى فدا کنیم. بالعکس، ارزش تمام کیفیات مطلوب دیگر، همچون شجاعت یا هوشمندى، ممکن است از بین رود، کمرنگ شود یا تحت شرایط معینى قربانى شود: شجاعت، وقتى مستلزم بى‌عدالتى است، ممکن است مطرود شود، و در صورتى که بذله‌گویى و خوش‌مشربى موجب ایذا[ى کسى] شود، بهتر است از آن صرف‌نظر کنیم. هیچ‌گونه قید و شرط ضمنى وجود ندارد دایر بر این‌که تنها تحت فلان شرایط، عزم کردن بر این‌که براى ملاحظات اخلاقى اهمیتى تعیین‌کننده در نظر بگیریم درخور احترام است.

از روزگار باستان تا قرن هفده و هجده فلاسفه و دانشمندان تا حد زیادی در ارتباط با یکدیگر بودند و در واقع بسیاری از دانشمندان، فیلسوف و بسیاری از فلاسفه، دانشمند بودند تا این که به دلایلی از جمله تخصصی شدن بیش از پیش حوزه های معرفت بشری از یک طرف و ظهور مکتب هایی از قبیل اثبات گرایی از طرف دیگر، روز به روز حوزه های معرفت علمی و فلسفی جدا شدند، اما این جدایی به تدریج مشکلات و نارسایی های خود را نمایان کرد .کتاب نقد فضا- زمان کانتی کوشیده است در حد وسع خود، اندکی از این جدایی بکاهد و با استفاده از دستاوردهای علمی، نظرات یکی از برجسته ترین فیلسوفان در باب فضا و زمان را به چالش کشد. از این نمونه کتاب ها در جامعه علمی غرب فراوان و متأسفانه در جامعه ما کم است. این کتاب اگرچه در نوع خود کتابی نسبتاً تخصصی محسوب می شود اما تلاش شده است تا با ارائه توضیح کافی در باب مفاهیم فلسفی از یک سو و مفاهیم فیزیکی از سوی دیگر، تبدیل به کتابی قابل استفاده برای علاقه­ مندان به فلسفه و دوستداران دانش باشد. کتاب نقد فضا- زمان کانتی در هشت فصل سامان یافته است: فصل نخست: طرح مسأله فصل دوم: اجمالی از بحث فضا و زمان در اندیشه فلسفی غرب تا دوران پیش از نیوتن فصل سوم: فضا و زمان در اندیشه نیوتن فصل چهارم: فضا و زمان در اندیشه لایب نیتس فصل پنجم: اولر و دفاع از دیدگاه ذات گرا فصل ششم: فضا و زمان در اندیشه کانت فصل هفتم: تحولات و انقلاب های علمی پس از کانت فصل هشتم: نقد فضا و زمان کانتی بر مبنای تحولات علمی پس از وی بعد از اتمام فصل های کتاب نویسنده به ارائه سه پسگفتار پرداخته است: پسگفتار نخست: فضا و زمان در نظریه نسبیت خاص پسگفتار دوم: هندسه نااقلیدسی پسگفتار سوم: نسبیت عام