جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 12
بررسی نامه سی و یکم نهج البلاغه با توجه به رویکرد بینامتنیت
نویسنده:
مرضیه آباد , فاطمه اربابی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
چکیده :
از رویکردهای مهم در پژوهش های مربوط به حوزه ادبیات در دهه های اخیر مطالعات بینامتنی یا تناص است. با توجه به این رویکرد هیچ متنی مستقل نیست و در خلا به وجود نیامده است، بلکه تعابیر و متون موجود در آن از آثاری که قبل از آن بودنده اند ریشه گرفته است و خود نیز مبنایی خواهد بود بر روی متونی که پس از آن بوجود خواهد آمد. در این میان قرآن کریم همواره مورد توجه و الهام بخش نویسندگان مسلمان و غیر مسلمان بوده و هست از جمله نهج البلاغه که تعابیر و مفاهیم قرآنی را به شیوه ای هنرمندانه در خود جای داده است. هدف این پژوهش شناخت و بررسی کیفیت و کمیت تاثیر قرآن بر نامه سی و یکم نهج البلاغه است.
بررسی سبک شناسی تطبیقی خطبه ی 27 و نامه ی 28 نهج البلاغه (مطالعه ی موردی لایه ی واژگانی)
نویسنده:
فاطمه بشارتی؛ حسن عبدالهی؛ سید حسین سیدی؛ مرضیه آباد
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
چکیده :
سبک­شناسی، روشی علمی و کاربردی در بررسی و تحلیل متون است که از طریق بازشناسی مختصات سبکیِ پربسامد و کشف پیوند آنها با معانی وانهاده­شده در متن، سعی در شناخت افکار و کشف درونیات مؤلف دارد. پژوهش پیشرو با استفاده از روش سبک­شناسی توصیفی و با استمداد از تحلیل­های دقیق آماری به بررسی لایه­ی واژگانی خطبه­ی 27 و نامه­ی 28 نهج البلاغه در بستر سبک­شناسی تطبیقی پرداخته، سعی بر آن دارد که وجوه تمایز و تشابه مختصات سبکی این دو گونة متفاوت ادبی را بازیابی و در نهایت، سبک هر یک را توصیف کند. در انتهای پژوهش، می­توان نتیجه گرفت که هرچند کاربرد یکسان ساختارهای صرفی، تشابه سبکی چشمگیری را به وجود آورده و از نیت مشترک امام(ع)مبنی بر افزایش میزان شفافیت، قاطعیت، اثرگذاری و اقناع، پرده بر می­دارد، اما گزینش هدفمند واژگان، تحت­تأثیر موقعیت مؤلف و بافت هر متن، دلالت­های معنایی متفاوتو ویژگی­های سبکی متمایزی را برای هر متن رقم زده­است
صفحات :
از صفحه 53 تا 75
بررسی جلوه های زیبایی شناختی صحیفه سجادیه
نویسنده:
حسن خلف
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
این پژوهش با این پیش‌فرض که متون دینی از سازوکارهای متون ادبی برای اثرگذاری بر دل و جان مخاطب بهره می‌گیرند، به توصیف و تحلیل مؤلفه‌های زیبایی‌شناختی صحیفه سجادیه می‌پردازد. از میان عناصر متعددی که ناقدان به واسطة آن‌ها به نقد و بررسی آثار هنری می‌پردازند، سه عنصر تصویرپردازی، موسیقی و آشنایی‌زدایی را برگزیدیم و با ذکر شواهد متعدد از هر یک از این مؤلفه‌ها در صحیفه سجادیه به نقد و بررسی این اثر پرداختیم و به این نتیجه رسیدیم که امام سجاد () هنگامی‌که در صدد انتقال مفاهیم دینی و انتزاعی هستند، به جهت ملموس و محسوس نشان دادن این مفاهیم برای خواننده، آن‌ها را در قالب تصاویر هنری همچون تشبیه، استعاره، کنایه، تمثیل، کنایه و... ارائه می‌دهند. گاهی نیز انتقال معنای کلام را از طریق موسیقی کلام به انجام می‌رسانند. به عبارت دیگر، به کارگیری عناصر موسیقایی کلام همچون تکرار حروف و کلمات، سجع، جناس، ردّ العجز علی الصدر و... در صحیفه سجادیه، الهام‌گر معنای کلام است و همان چیزی را که خواننده با خواندن متن می‌یابد، موسیقی ناشی از این فنون به او القا می‌کند.آشنایی‌زدایی یکی دیگر از شگردهایی است که امام سجاد () در صحیفه سجادیه به کار گرفته و از این رهگذر، هم به زیبایی کلام خود پرداخته و هم لذت درک ادبی و تأمل مخاطب را فزونی بخشیده است. مهمترین جلوه‌های آشنایی‌زدایی که در صحیفه مورد بررسی قرار دادیم، عبارتند از: آشنایی‌زدایی ترکیبی، آشنایی‌زدایی واژگانی و آشنایی‌زدایی معنایی. در مبحث آشنایی‌زدایی ترکیبی به مواردی همچون، تضمین نحوی، تقدیم و تأخیر، حذف و اضافه، التفات و... پرداختیم و دریافتیم که این فنون نقش زیادی در تقویت معنا و اعطای معنای جدید به کلام دارد. و با بررسی آشنایی‌زدایی واژگانی به واژگانی که از معنای اصلی خود عدول کرده‌اند پرداختیم. و در آشنایی‌زدایی معنایی به بررسی راه‌کارهایی که سبب ناآشنا نمودن معنای کلام برای خواننده می‌شود، پرداختیم.این راه‌کارها ‌عبارتند از: تشبیه، مجاز و استعاره، کنایه، پارادوکس و مشاکله.
همپایگی تشبیهات در خطبه‌های نهج‌البلاغه
نویسنده:
زهرا راه چمنی؛ مرضیه آباد
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
تشبیه یکی از زیباترین فنون بیان است که نمود فراوانی در خطبه‌های نهج‌البلاغه دارد و در راستای سهولت درک معنا و اقناع مخاطب به­کار می‌رود. یکی از ویژگی‌های سبکی تشبیهات خطبه‌ها، استفاده فراوان از ساخت‌های همپایه است، همپایگی از زیرشاخه‌های لایه نحوی سبک­شناسی است و در ساخت­هایی رخ می­دهد که دو یا چند واژه، گروه و یا جمله­واره با حروف ربط همپایه‌ساز به یکدیگر مربوط شوند و در یک وظیفۀ دستوری قرار گیرند. حدود نیمی از تشبیهات خطبه‌ها در ساخت‌های همپایه پدیدار شده‌اند که برخی از آن‌ها تشبیهات متوالی و برخی دیگر مشبه‌به تشبیهات جمع هستند. این ساخت­ها با اشکال و اهداف گوناگون در ساخت­های دوسازه­ای، سه­سازه­ای، چهار سازه­ای و زنجیره­ای به­کار رفته­اند که در پیام‌رسانی تشببیهات و انتقال معنا به مخاطب، نقش به­سزایی دارند. پژوهش حاضر بر آن است تا با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی ساخت‌های همپایه در تشبیهات خطبه‌های نهج‌البلاغه بپردازد و تأثیر همپایگی را در انتقال پیام و اندیشه مورد نظر امام(ع) بیان دارد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که حرف ربط همپایگی تشبیهات در اکثر موارد حرف «واو» است و میان سازه­ها رابطه­هایی نظیر ترادف، تضاد، افزایش، تسویه و نفی وجود دارد. همپایگی نحوی نقش به­سزایی در همپایگی آوایی و موسیقایی کردن تشبیهات دارد. صنایع بدیعی ازجمله سجع، جناس، تضاد، تقابل و... در میان سازه‌های همپایه به‌چشم می‌خورد که می‌توان گفت همپایگی بلاغی تشبیهات با همپایگی نحوی و آوایی پیوند خورده است.
صفحات :
از صفحه 109 تا 126
بررسی اشعار عربی فقهای شیعه در دو قرن اخیر
نویسنده:
محمد امام‌زاده
نوع منبع :
رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
قرن سيزدهم و چهاردهم هجرى عصر شكوفايى اشعار فقها مى‏باشد ، هم از نظر تعدادفقهايى كه ديوان اشعار عربى دارند و هم از جهت روانى و زيبايى اشعارشان . مؤسس ايننهضت مرحوم سيد مهدى بحرالعلوم (م 1212) مى‏باشد . پس از وى گروه زيادى از فقهاىحوزه علميه نجف اشرف به سرودن شعر و نظم قصايد در موضوعات مختلف روى آوردندو آثار ادبى فراوانى از خود باقى گذاشتند . جزء آثار بسيارى از فقهاى شيعه دو قرن اخير ديوان اشعار عربى ديده مى‏شود . اكنوناين سؤال مطرح مى‏شود : اين اشعار از نظر لفظى و معنوى چه جايگاهى در ادبيات عربىدارد ؟ پيرامون چه موضوعاتى مى‏باشد ؟ آيا نوآورى در آن ديده مى‏شود ؟ اهميت وضرورت تحقيق در اين مسأله را مى‏شود از اينجا فهميد كه برخى از ناآگاهان و يا مغرضانهرگاه مى‏خواهند كم ارزش بودن شعرى را بيان كنند مى‏گويند مانند اشعار فقها مى‏باشد . دراين پژوهش اولاً عدم مطابقت اين قضاوت نادرست با بسيارى از اشعار عربى فقهاى شيعهدو قرن اخير ثابت شده است . ثانيا گنجينه پنهان اين ميراث ادبى كه به عللى تاكنون موردتحقيق قرار نگرفته بود ، آشكار مى‏شود . در اين خصوص كارهاى زيادى انجام نشده است ؛تنها درباره اشعار سيد محمدحسين فضل اللّه‏ ، دو پژوهش در لبنان به زبان عربى انجام گرفتهاست . بنابراين ضرورت نگارش اين رساله يكى رفع مجهوليت و ابهام از اشعار فقهايى استكه خود تمايل زيادى به ابراز اشعارشان نداشتند و ديگرى بيان موضوعات و ارزش ادبى اين اشعار مى‏باشد . اين رساله پژوهشى است در بررسى اشعار اين فقها . در اين راه دو مشكل اساسى وجودداشت . يكى احراز فقيه بودن شاعر و ديگرى دسترسى به اشعار وى . امّا موضوع اوّل ، فقاهت شاعر از چند راه قابل تشخيص است : 1 ـ مرجع تقليد بودن وى و شهرتش در اين جايگاه . 2 ـ تأليف كتابهاى فقهى استدلالى كه نشان از فقيه بودن نويسنده آن داشته باشد . 3 ـ داشتن اجازه اجتهاد از مجتهدانى كه نزد آنان علم فقه را آموخته است . 4 ـ شهادت سيره نويسان بر اجتهاد و فقاهت شاعر ، اين امر مستلزم بررسى كتابهايىاست كه شرح حال اين شاعر را نوشته‏اند . در اين زمينه تعابير آنان غالبا بر فقيه بودن شاعرصراحت ندارد . مثلاً خاقانى درباره سيد باقر موسوى هندى مى‏گويد : «شاعر شهير واديبكبير وعالم مرموق» (خاقانى ، 1408 : 1/376) وى از صاحب الحصون المنيعه نقل مى‏كند كهدرباره اين شاعر گفته است : «كان عالما فاضلاً» و السماوى در الطليعه مى‏گويد : «كان هذا السيدفاضلاً في جملةٍ من العلوم» (سماوى ، 1422 : 1/162) و سيد محسن أمين در اعيان الشيعهمى‏گويد : «عالم فاضل» . فقيه بودن شاعر از اين تعابير احراز نمى‏شود . ولى مرحوم آخوندخراسانى ، در نامه‏اى او را چنين توصيف كرده است : «سيد العلماء المجتهدين» (مقدمه ديوانسيد باقر موسوى هندى ، 1414 : 6) . 5 ـ اگر شاعر نزد فقهاى برجسته و مشهور زمان خود مانند صاحب جواهر يا شيخ اعظمانصارى ، علم فقه را فراگرفته باشد ، مى‏تواند دلالت كند بر فقاهت وى . مانند شيخ عباسملاعلى بغدادى نجفى . وى بنا به نقل شيخ آقا بزرگ تهرانى در الكرام البرره : «انّه كان من أبرزتلامذة الشيخ صاحب الجواهر» و همچنين قريب به اين مضمون را در الذريعه (ج9 ، ق1/248و ق2/679) ذكر كرده است . امّا موضوع دشوارى دسترسى به اشعار فقها عوامل متعددى دارد : 1 ـ بعضى از فقها اشعار خود را از ديد پژوهشگران مخفى مى‏كردند و حاضر نبودند آنها را منتشر كنند ، مانند مرحوم شيخ محمدتقى جواهرى . نويسنده شعراء الغرى در شرح حالوى مى‏نويسد : «پس از اطلاع از شاعر بودن اين فقيه ، از وى خواستم مجموعه اشعارش رابه من نشان دهد ، ولى او نپذيرفت . از وى سؤال كردم آيا به جز رثا در موضوعات ديگرىنيز اشعارى دارد ؟ پاسخ داد : آرى ، در غزل ، نسيب و وصف قصايدى دارد . بار ديگر از اوخواستم كه اجازه دهد برخى آنها را بنويسم ، باز هم نپذيرفت» (خاقانى ، 1408 : 7/338) 2 ـ گروهى از فقها ، سعى مى‏كردند كه اشعار و منظومه‏هايشان را پيش از مرگشان از بينببرند مانند داستانى كه خاقانى در شرح حال شيخ جعفر كاشف الغطاء نقل مى‏كند . وىمى‏گويد : «يكى از فضلايى كه مورد وثوق مى‏باشد از بعضى از علمايى كه از شاگردان وياران شيخ جعفر بودند نقل مى‏كند : دو روز پيش از فوت كاشف الغطاء نزد وى بودم ، ديدمشيخ به يكى از غلامانش گفت : آن سبدى كه در اتاق است بياور . سبد بزرگى بود پر از اوراقو نوشته‏هاى خود كاشف الغطاء . به غلامش دستور داد كه اين اوراق را در بحر نجف بيافكنو در راهت به كسى اين موضوع را خبر نده . پس از رفتن غلام از شيخ جعفر پرسيدم دردرون سبد چه بود ؟ پاسخ داد منظومه‏ها و قصايدى بود كه به نظم درآورده بودم . خواستمدر زمان حياتم آنها را نابود كنم تا پس از من چيزى از آنها باقى نماند !!» (همان : 2/42) 3 ـ جمله معروفى در ميان فقها شهرت داشت كه به مضمون آن عمل مى‏كردند . عبارت«الشعر ينقص الكامل ويكمل الناقص» . هرگاه زمينه فقاهت و مرجعيت آنان فراهم مى‏شد ، نظماشعار را رها مى‏كردند و به قصايد و منظومه‏هاى سابق خود و نشر آنها اهتمام نمى‏ورزيدند . 4 ـ بسيارى از فقها هزينه چاپ و انتشار ديوان خود را نداشتند و يا احتياط مى‏كردند كهوجوهات شرعيه را در اين راه مصرف كنند . به اين جهت مى‏بينيم كه ديوان مرحوم سيدمهدى بحرالعلوم ، پس از حدود دويست سال ، توسط ناشرى چاپ و منتشر مى‏شود و ياديوان اشعار فرطوسى را يكى از ثروتمندان نجف ، به هزينه شخصى خود چاپ مى‏كند . اين رساله در سه فصل تنظيم شده است : فصل اول : نخست شرح حال و ديوان اشعار ده تن از برجسته‏ترين فقهاى شاعر در اين دو قرن مورد بررسى قرار گرفته است آنگاه به بررسى چهل و دو تن ديگر از فقهايى كه اشعارآنان در يك موضوع خاص مانند مدح و رثا بوده و يا اين كه داراى منظومه‏اى در يكى ازعلوم فقه ، اصول ، كلام ، امامت و غيره بوده است ، پرداخته شده است . و در پايان اين فصلـبه خاطر اختصارـ فقط به ذكر اسامى حدود يكصد و هفتاد فقيه شاعر كه در اين دو قرنمى‏زيسته‏اند ، اكتفا شده است . فصل دوم : درون مايه‏ها و موضوعات اشعار فقهاى دو قرن أخير مانند مدح ، رثا ،وصف ، غزل و غيره با ذكر نمونه‏هايى مورد تحقيق قرار گرفته است . فصل سوم : بيان ويژگيهاى فنى و هنرى و نقد برخى از اشعار فقهاى شيعه در اين دو قرنمى‏باشد .
بررسی سبک شناختی خطاب ندا در آیات مدنی
نویسنده:
هادی بزدی ثانی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
قرآن متنی زبانی است که می‌شاید از دیدگاه زبانی بررسی شود.متن نیز خود نیازمند پژوهشی سبک شناختی است تا خواستِ آفریننده‌اش را روشن سازد. لیک قرآن از ساز و کارهای سبک شناختی که در متون ادبی به کار می‌رود، پیروی نمی‌کند؛ چرا که متنی ادبی نیست، هر چند از دایره برخی معیارها و سنجه های سبک شناختی بیرون نمی‌رود مانند انگیزه های فرهنگی، زبانی و روانی مخاطب و ... .پژوهش‌های سبک شناختی از همان آغاز در بررسی‌های زبان پژوهان تازی درباره اعجاز قرآن رخ نمود و در نظریه نظم جرجانی که به یکپارچگی و پیوستار متن اشـاره دارد و بسیار به دیدگـاه ساخت‌گرایی نزدیک می‌نماید، برجسته گردید.سه‌گانه «پیام رسان- پیام- پیام گیر» بر کارکرد ارتباطی متن قرآن تأکید می‌کند و ندا و کارکرد ارتباطی آن در این میان ویژگی خاصی می‌یابد. ندا به تنهایی معنایی ندارد، بلکه مفهوم آن در بافت سخن و با توجه به شرایط زمانی و مکانی که در آیات مکی و مدنی نمودار می‌شود، روشن می‌گردد. شناخت آیات مکی و مدنی معیاری دقیق ندارد مگر متن و جداسازی دو روند رسالت و انذار در فرایند نبوت. با این حال، از نمایه های آیات مکی و مدنی که بر پایه احادیث سامان گرفته است، فراموش نباید کرد. پویایی ندا در متن معانی ویژه ای را به آن می‌بخشد که فـرا روی مخـاطب افقی معــرفتی را می‌گشاید، همچنان که مفاهیم استلزامی آن نیز این گونه‌اند. بررسی ندا در قرآن به نتایج بایسته ای در نخواهد رسید مگر با تکیه بر متن و پایبندی به آن. از این روی چیزی را بر متن نمی‌توان چیره ساخت و بر آن برتر نشاند، به وارونه برخی دیدگاه های تفسیری که در رویارویی با متن و روایات- هر چند صحیح و متواتر- متن را وامی نهند تا باستار و بیستار دیدگاهی مذهبی استوار و تأیید شود.
مقایسه رساله الغفران ابی العلا المعری با ثوره اهل الجحیم جمیل صدقی زهاوی
نویسنده:
علی‌اکبر زارع نژاد اشکذری
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
تحقیق حاضر جنبه های افتراق و اشتراک رساله الغفران ابوالعلا معری ، شاعر قرن پنجم و ثوره اهل الجحیم جمیل صدقی زهاوی شاعر معاصر عراقی را مورد بررسی قرار داده است. این دو اثر دنیای پس از مرگ را دست مایه خویش قرار داده و سفری خیالی را ترتیب می دهند. در این سفر ضمن دیدار با شخصیت های ادبی و علمی به بیان دیدگاه های خویش درباره دین ، سیاست و جامعه می پردازد.دو اثر یاد شده که یکی به زبان نثر و دیگری به زبان شعر است در بسیاری از مسائل فکری همچون مسائل مربوط به دین ، سیاسیت و جامعه آرائی نزدیک به هم دارند.ظلم و سنتهای دینی نادرست را مورد انتقاد قرار می دهند . به طور کلی عقل گرایی در سراسر هر دو اثر آشکار است. ابزار مهارت ادبی از جمله مهمترین اهداف رساله الغفران است حال آنکه زهاوی تنها به انتقال اندیشه خود توجه دارد.
بررسی تحلیلی شخصیتهای دینی ازدیدگاه عباس محمودعقاد
نویسنده:
اکرم زارع
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
زندگینامه نویسی یکی ازشاخه های ادب می باشدکه ازقرن دوم هجری توجه ادبارابه خودمعطوف داشته است .درقرن معاصر«عباس محمودعقاد»یکی ازادبایی است که به این موضوع توجه نمود وکتبی تحت عنوان عبقریات نگاشت .این کتب شرح حال بزرگان سیاسی ،دینی وغیره می باشد.دراین رساله ،نگارنده تحلیل ونقدعده ای ازاین کتب یعنی:عبقریه محمد(ص)،عبقریه علی (ع)،ابوالشهدا(ع)،عبقریه الصدیق وعبقریه عمرراموضوع کارخویش قرارداده است.این نوشتاردردوفصل تنظیم یافته است فصل اول کلیات می باشدوشامل بررسی اوضاع سیاسشی،اجتماعی وفرهنگی ودینی مصردرعصرنویسنده می باشد.فصل دوم نیزبه بررسی وتحلیل کتب فوق اختصاص یافته است.
بررسی تاریخی و تطبیقی حسن تعلیل و مذهب کلامی در آثار بلاغی عربی و فارسی
نویسنده:
سوسن علیان
نوع منبع :
رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی , مطالعه تطبیقی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
حسن تعلیل و مذهب کلامی به عنوان دو تکنیک و دو آرایه‌ی بلاغیِ مبتنی بر استدلال، در اکثر آثار بلاغی عربی و فارسی مطرح شده‌اند که وجود نقاط مشترک در دو زبان، زمینه‌ی بررسی تطبیقی آن‌ها را فراهم آورده‌است. در این پژوهش تلاش نمودیم تا ضمن بررسی سیر تاریخی این دو آرایه در آثار بلاغی عربی و فارسی، تصویر روشنی از تطور و تحول آن‌ها در طی قرون مختلف تا امروز ارائه دهیم و مباحث نظری مربوط به هر یک نظیر معانی، تعاریف، انواع و کارکردهای بلاغی و ادبی و جایگاه آن‌ها در حوزه‌ی بلاغت را مورد بررسی قرار دهیم و نگاهی به نمود این دو آرایه در قرآن از رهگذر آثار بلاغی داشته باشیم و سپس با بهره‌گیری از مفاهیم زبان‌شناسی به نقد آن‌ها بپردازیم. در این مسیر دریافتیم که در بحث حسن تعلیل در بلاغت عربی، غالباً بر غیرحقیقی و ادعایی بودنِ علت تأکید می‌شود، اما در بلاغت فارسی خصوصاً در دوران معاصر، بیان علت حقیقی را نیز در صورتی که مبتنی بر ظرافت و لطافتی باشد، داخل در حوزه‌ی حسن تعلیل می‌دانند؛ در بحث مذهب کلامی به خصوص در دوران رکود و جمودِ بلاغت عربی، بحث‌های منطقی با آن پیوند تنگاتنگ خوردهو در فارسی نیز گاه گرته‌برداری ناقصی از عربی صورت گرفته و غالباً از چارچوب بلاغت سنتی عربی فراتر نرفته‌اند مگر در دوران معاصر که گاهی به کارکردهای هنری این ترفند اشاره شده‌است. در نهایت به این نتیجه رسیدیم که حسن تعلیل و مذهب کلامی و دیگر آرایه‌های استدلالی را که ذاتاً ماهیت یکسان دارند اما گاه تفاوت‌های عرضی در میانشان وجود دارد، می‌توان تحت یک عنوان واحد نظیر «استدلال شاعرانه» یا بیان هر نوع علت شاعرانه جمع کرد که یکی از شیوه‌ها و اسالیب خیال‌انگیز کردن کلام است، به گونه‌ای که برای مخاطب باورپذیر باشد و او را غرق در حیرت و شگفتی گرداند؛ حال این استدلال می‌تواند به وسیله‌ی بیانِ علت ادعایی، علت حقیقیِ مبتنی بر تشبیه، تمثیل، ارسال‌المثل صورت بگیرد و یا حتی اگر بر یک استدلال کاملاً منطقی استوار است، رنگی از عاطفه و تخیل در آن وجود داشته‌باشد.
 اسالیب مدح و ذم در قرآن
نویسنده:
فاطمه درانی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
پایگاه اطلاع رسانی حوزه: ,
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
این رساله، تحقیقی است پیرامون «اسلوب مدح و ذم در قرآن» که در چهار فصل تنظیم شده است. در فصل اول معنای لغوی مدح و ذم و قواعد مربوط به افعال مدح و ذم مورد بررسی قرار گرفته است. فصل دوم به بررسی مدح صریح و غیر صریح در قرآن پرداخته وعلاوه بر اسلوب مدح به وسیله «نِعمَ»، مدح خداوند در جملات خبری، مدح در جملات استفهامی و تفصیل مشتمل بر مدح را مورد بررسی قرار داده است. فصل سوم به بررسی ذم صریح و غیر صریح در قرآن پرداخته و علاوه بر اسلوب ذم به وسیله فعل «بئس» و «ساءَ» ذم در جملات استفهامی وتفصیل مشتمل بر ذم رامورد بررسی قرار داده است. فصل چهارم به بررسی دیگر اسالیب مدح و ذم مانند: وزن «فَعُلَ»، «اسالیب»، «تعجب»، «نفی»، «استثناء»، «ندا»، «قسم»، «ترجّی» و «تمنی»، مدح شبیه به ذم، ذم شبیه به مدح و صفات مدح و ذم پرداخته است. منابع دسته اولی که در این رساله بکار رفته است شامل: لغت نامه (علی اکبر دهخدا)، تفسیر القرآن (ابن کثیر القریشی الدمشقی)، تفسیر روح الجنان (جمال الدین رازی)، مجمع البحرین (فخر الدین الطریحی)
  • تعداد رکورد ها : 12