جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ترجمه ماشینی : این پایان نامه جذابیت زبان معمولی را به عنوان یک ویژگی متمایز روش شناختی در فلسفه متاخر لودویگ ویتگنشتاین و کار جی.ال. آستین بررسی می کند. این جذابیت، زبان و مفاهیم ما را در قالب‌های وسیع‌تری از زندگی که در آن استفاده می‌کنیم، قرار می‌دهد، و به دنبال «محروم کردن» ایده‌آل‌سازی‌هایی است که زبان و مفاهیم ما را از این بافت وسیع‌تر استخراج می‌کنند. یک فلسفه افسون‌زده اشکال زندگی ما را به‌عنوان مظاهر همسویی می‌شناسد: یک زمینه مشترک درک و رفتار که خود نمی‌تواند بیشتر توضیح داده یا توجیه شود. این تز با بررسی پیامدهای این که اشکال زندگی خود را در نهایت بی‌اساس بدانیم، اهمیت اساسی بازی را برای تمرین‌های مشترک مانند زبان روشن می‌کند. دو فصل اول جذابیت زبان معمولی را در آثار آستین و ویتگنشتاین در نظر می‌گیرند. با قرار دادن هر نویسنده به نوبه خود در گفتگو با ژاک دریدا، این پایان نامه اهمیت بی اساس بودن هماهنگی ما و دشواری انجام این کار را آشکار می کند. توسل آستین به یک «زمینه کلی» به نوعی آرمان‌سازی خیانت می‌کند که خود آستین با آن مخالفت می‌کند، در حالی که ویتگنشتاین و دریدا برای اجتناب از همان دام باید مراقب خود-انعکاسی باشند. فصل سوم به بررسی ارتباط بین توسل به زبان معمولی و تحلیل مارتین هایدگر از «روزمرگی متوسط» در هستی و زمان می‌پردازد. هایدگر روزمرگی متوسط ​​را نشانه عدم اصالت می داند. با این حال، با اعتراف به بی‌اساس بودن هماهنگی، توسل به زبان عادی چرخشی شبیه به توسل هایدگر به اصالت را نشان می‌دهد. علاوه بر این، استفاده ویتگنشتاین از «تصاویر» مفهومی به او اجازه می‌دهد تا از برخی سردرگمی‌ها در آثار هایدگر اجتناب کند. فصل چهارم ماهیت همسویی بی‌پایه ما را در نظر می‌گیرد و استدلال می‌کند که ما این هماهنگی را هم از طریق بازی کشف می‌کنیم و هم ایجاد می‌کنیم، که فعالیتی غیرقانونی است که خود نظم را به وجود می‌آورد.

مسئله ی جبر و اختیار یکی از مسائل بنیادین تاریخ اندیشه ی بشری است که ذهن هر انسان متفکری را به خود مشغول می دارد.در حالی که اعتقاد رایج بر این بوده که دو سویه ی مسئله در تعارضی آشتی ناپذیر با یکدیگر قرار دارند گروهی از فلاسفه توانستند با طرح اندیشه ی سازگاری آزادی و جبر پرتوی تازه بر شیوه ی نگرش به این مسئله بیفکنند.امروزه سازگارگرایی به دلیل سرشت میانه جوی خود مورد اقبال هر چه بیشتر فلاسفه واقع شده و ساحت اندیشه با خیل نظریات سازگارگرایانه ی اندیشمندان جدید روبرو است.در رساله ی حاضر برآنیم که ضمن ترسیم تصویری کلی از مباحث تاریخی پیرامون این مسئله به شرح و بسط آراء سه سازگارگرای جدید بپردازیم: ج.ل آستن، پی.اف استراسون و آر.جی والاس. قابل ذکر است که روش تحقیق و بررسی ما در راستای این مهم متناسب با ماهیت موضوع مورد بحث از نوع اسنادی، توصیفی و تحلیل محتوایی می باشد.نام آستن پیوندی نا گسستنی با سنت "فلسفه زبان معمولی" دارد؛ سنتی که مدعی بود حقایقی در متن زبان روزمره و معمول ما نهفته است که بی توجهی به آن فلاسفه را گرفتار مشکلاتی بزرگ و خیال پردازی هایی عظیم نموده است.در این راستاست که آستن سعی دارد یکی از همین مشکلات بزرگ را -یعنی مسئله ی آزاد بودن اراده ی انسانی یا مجبور بودن آنرا - حل نماید: همه ی ما بطور معمول زمانی که مرتکب عملی نادرست یا نامطلوب می شویم به عذر تراشی و توجیه عمل خود می پردازیم، عذر هایی که چنانچه موجه و پذیرفتنی باشند ما را از ساحت مسئولیت و تبعات آن می رهانند. به این ترتیب کاربرد پذیری عذر ها در زندگی روزمره حاکی از مجموعه ای از کنش های نا آزاد و متقابلا مجموعه ای از کنش های آزاد است.این نتیجه به تعبیر آستن "ما را از شر مسئله ی آزادی خلاص می کند".در استراسون، دیگر فیلسوف نام آور این سنت و بنیان گذار رویکرد رفتار بازتابی در حل مسئله ی اراده آزاد،با تلاشی مشابه تلاش آستن و البته در قالبی جدید روبرو هستیم."آزادی و آزردگی " مقاله ی مشهور و تاثیر گذار وی، شامل ارائه ی گزارشی توصیفی از روانشناسی اخلاقی بالفعل انسانی است. نقطه آغاز تحقیقات ما، به پیشنهاد وی، عبارت است از اهمیت بسیاری که برای رفتارها و منظورهای دیگران نسبت به خودمان قائلیم، آنچه که به نوبه خود عکس العملها و احساسات متقابل ما را در قبال آنها شکل می دهد. بروز این عکس العملها و در واقع رفتارهای بازتابی از سوی ما برخاسته ازبطن طبیعت انسانی ما و بیانگر نیاز نوع بشر به احساس حدی از احترام و اراده خوب از سوی دیگران نسبت به خود است .مسئول دانستن - یعنی در معرض سلسله رفتارهای بازتابی قرار دادن آنها- بخشی از نحوه ی زندگی طبیعی ماست و بر فرض که روزی صحت فرضیه ی دترمینیسم به اثبات برسد، آنرا یارای مقابله با طبیعت گریز ناپذیر آدمی نیست.رویکرد نو آورانه ی استراسون در عین نقاط قوت و کارایی های خود، گرفتار اشکالاتی نیز بود که اصلاح و بازبینی دیگر فلاسفه را می طلبید. والاس فیلسوف اخلاق معاصر و یکی از سازگارگرایان جدیدی است که در عین اذعان به ارزشمندی ایده رفتار های بازتابی به بسط و تکمیل این رویکرد همت گماشته است.وی می کوشد با منظور نمودن ملاحظات منصفانه بودن ِ اعتقاد به مسئولیت رویکرد بازتابی کارا تری را ارائه دهد.

فلسفه تحلیلی فلسفه غالب در کشورهای انگلیسی زبان (آمریکا، انگلستان، کانادا، استرالیا و نیوزیلند) در قرن بیستم است. مهم ترین ویژگی این نحله فلسفی توضیح و تحلیل ساختار فکر از طریق تحلیل های منطقی و زبانی است. در نزد بسیاری از فیلسوفان تحلیلی ایضاح گزاره های فلسفی از طریق تحلیل مفاهیم راه گشای حل مسایل فلسفی است. فلسفه تحلیلی دارای سه شاخه اصلی است: مکتب کمبریج، پوزیتویسم منطقی و مکتب آکسفورد. اندیشه های فیلسوفان تحلیلی بر حوزه های مختلف دانش، از جمله اخلاق، سیاست، حقوق، و تعلیم و تربیت تاثیرگذار بوده است. معرفی اجمالی فلسفه تحلیلی و چگونگی تاثیر آن بر فلسفه تعلیم و تربیت هدف اصلی نگارش این مقاله است.

نظریهٔ کنش گفتاری یکی از نظریات مطرح در علم کاربردشناسی زبان است که با لحاظ‌ نمودن زبان در بافت کنش انسانی، دستیابی به ناگفته‌های متن و تحلیلِ معانی غیرآشکار گفتار را امکان‌پذیر ساخته و موجب تفسیر نظام‌مند متون می‌شود. طبق این نظریه، انسان برای بیان منظور خویش، تنها به تولید پاره‌گفتارهای حاوی کلمات و ساختارهای دستوری بسنده نمی‌کند؛ بلکه سعی دارد تا از رهگذر این پاره‌گفتارها، اعمالی را انجام دهد که کنش گفتار نام دارد. هدف از تحقیق حاضر شناسایی و تحلیل کنش‌های گفتاری در خطبهٔ غدیر بر پایهٔ مهم‌ترین کنش‌های گفتاری در نظریهٔ سِرل است. یافته‌های تحقیق نشان داد که در خطبهٔ غدیر، از کنش‌های گفتاری متعددی برای رساندن پیام اصلی خطبه استفاده شده است. در کنش‌های اعلامی با انجام موفقِ فعل گفتاری اعلان، وضعیت جدیدی پدیدار گشته و امام علی(ع) به عنوان جانشین پیامبر خدا(ص) منصوب می‌شود. هم‌چنین در کنش‌های ترغیبی، از مخاطب خواسته شده تا تکلیف الهی خویش را در خصوص ولایت و جانشینی امام علی(ع) به انجام برساند. به‌علاوه، در کنش‌های اظهاری، واقعیت موجود در مورد جانشینی امام علی(ع) بر زبان پیامبر خدا(ص) جاری شده و سعی در آشکارساختن درستی آن می­شود. در کنش‌های تعهّدی نیز رسول خدا(ص) خویش را متعهد به ابلاغ فرمان الهی در جانشینی حضرت علی(ع) می‌داند و در کنش‌های عاطفی، پیامبر(ص) با بیان جایگاه امام علی(ع)، احساس خویش را از طریق بُعد عاطفی بازگو می‌کند. با توجه به بافت موقعیتی خطبه و کنش‌های به‌کاررفته در آن، گوینده در پی معرفی جانشین، با کمک ترغیب مخاطب، اظهار و توصیف ویژگی‌ها و یادکرد فضیلت‌های امام علی(ع) ، ذهنیت خود را با مخاطب به اشتراک گذاشته تا مخاطبان را به بیعت با امام علی(ع) فرا خواند. نتیجه آن‌که با آگاهی از حقایق فرازبانی حاکم بر متن خطبهٔ غدیر و با استفاده از کارکردهای زبان، می‌توان به درک عمیق‌تری از لایه‌های زیرین خطبهٔ غدیر رسید و از حقایق نهفته در آن پرده‌برداری کرد.

برخی از فیلسوفان زبان معتقدند که گاه عبارات زبانی با آن‌که از ساختار خبری برخوردارند، اما صدق و کذب نمی‌پذیرند، زیرا قصد گوینده از بیان آن‌‌ها نه توصیف، بلکه انجام یک فعل است. چنین جملاتی را افعال گفتاری می‌خوانند. پیش از این، منطق‌‌دانان مسلمان نیز به این مسئله توجه کرده‌‌اند. آنان این موضوع را با عنوان «انشای اخبارنُما» به بحث گذاشته‌اند. انشای اخبارنُما در مواضع گوناگونی مطرح شده است. نقد ملاک صدق و کذب‌‌پذیری خبر و نیز حل پارادوکس دروغ‌گو زمینة طرح این مسئله را فراهم آورده است. اگرچه مسئلة افعال گفتاری تطور و تحول شایانی در منطق دورة اسلامی نیافت، اما کشف این مسئله و تفطن به آن را باید از آنِِ منطق‌‌دانان مسلمان دانست. تأمل در تاریخچة دیدگاه‌‌های منطق‌‌دانان دورة اسلامی در این مسئله و نیز مطالعة تطبیقی آن‌‌ها با آرای فیلسوفان زبان آموزندة نکات منطقی‌ ـ ‌معرفتی است.

معناداری زبان دین یکی از مسائل مهم فلسفه دین است که با طرح دیدگاه بازی های زبانی در اوایل قرن بیستم وارد مرحله ی نوینی شد. دیدگاه افعال گفتاریِ آستین، با تکیه بر دیدگاه ویتگنشتاین متأخر و با نگاه کارکردگرایانه، ماهیت زبان را ، فعل و کنش می داند و معنا را از رهگذر متن و بستر قابل فهم می داند. این صورتبندی از نظریه معنا، راه را برای معناداری غنی تر زبان دینی هموار می سازد. جیمز مک کلندان با بهره از این دیدگاه، معنا داری زبان دینی را دارای مؤلفه های عرفی، عاطفی و توصیفی معرفی کرده و هرکدام از آن ها را از شروط اصلی معناداری زبان می داند و با طرح این نظرگاه اهمیت وجوه و جوانب مختلف یک گفتار دینی را حفظ می کند. در این نوشتار با بررسی دیدگاه افعال گفتاری و نظریه ی مک کلندان، موفقیت این دیدگاه در زبان دینی را مورد ارزیابی قرار داده ایم.

اخلاق گفتاری از مهم ترین ویژگی های جامعه مطلوب اخلاقی است که مرهون عوامل بسیاری ازجمله عوامل فرهنگی و اجتماعی است. در این بین رادیو به عنوان رسانه شنیداری نقش کلیدی در این زمینه دارد. در این رسانه عوامل انسانی مستقیم و غیر مستقیم شامل تهیه کنندگان، نویسندگان، گزارشگران، گویندگان، مجریان، کارشناسان و دیگر عوامل مؤثر در برنامه های تولیدی و زنده رادیو می توانند گام های مؤثری در این زمینه بردارند. اخلاق حرفه ای رسانه اقتضا می کند عوامل دست اندرکار به ویژه سیاستگذاران کلان در رادیو با آموزش و آگاهی بخشی اخلاق گفتاری در این رسانه ضمن دانستن مصادیق رذایل و فضایل اخلاق و ادب گفتار در رادیو و با تأکید بر اخلاق رسانه ای بتوانند زمینه بهبود شرایط موجود و رسیدن به نتایج و اهداف اخلاقی مورد نظر را فراهم آورند. چالش ها و تعارضات اخلاقی در این حوزه نیز حائز اهمیت است. اینکه آیا عوامل رادیو جهت جذب مخاطب یا حقیقت گویی می توانند برخی ملاحظات اخلاقی مثل عدم اشاعه فحشا و یا مزاح و شوخی غیر مشروع را نادیده بگیرند و اقدام به تولید محتوی کنند مصداق و نمونه ای از این چالش هاست.

گزاره‌های پرسشی با کارکردهای کنشیِ متنوّعی که در زبان دارد، یکی از ابزارهای مؤثر زبان در تأثیرگذاری بر مخاطب، و ایجاد کنش‌های بیرونی است. با توجّه به اهمیت ویژه‌ی گزاره‌های پرسشی، در تأثیر و بلاغت کلام، بررسی موردیِ کنش‌های کلامیِ گزاره‌های پرسشی در قرآن کریم و تبیین نقش کنشیِ آنها در تأثیر و بلاغت قرآن، از ضروریات پژوهش در حوزه‌ی بلاغت و قرآن‌پژوهی است. در این مقاله به منظور تبیین جنبه‌های دیگری از بلاغت گزاره‌های پرسشی در قرآن کریم، بر اساس نظریه‌ی کنش کلامی(speech act)، به بررسی کارکردهای کنشیِ گزاره‌های پرسشی در قرآن کریم می‌پردازیم و برای دست‌یابی به نتایج دقیق‌تر در این زمینه، سوره‌ی «مؤمنون» به‌عنوان زمینه‌ی بررسیِ موردی انتخاب شده است. نتایج این تحقیق، کارکردهای هدفمند و پویای زبان قرآن در عرصه‌ی کنش‌های کلامی را نشان می‌دهد. از سوی دیگر، با توجّه به ابتنای مبانی نظریه‌ی کنش کلامی بر «زیان طبیعی» و کارکرد آن در جوامع انسانی، برخی مبانیِ این نظریه، در تضاد با ویژگی‌های کلام وحیانی قرآن و دیگر کتاب‌های آسمانی است، و در بررسی آیات قرآن کریم بر اساس نظریه‌ی کنش کلامی، باید نسبت به این مسأله دقت لازم را به عمل آورد.

سؤال نامناسبی كه درباره صدق مطرح می گردد، اين است كه «صدق چيست». لذا بهتر است كه با پرسش «صدق يك گزاره (عبارت، جمله، باور) چيست» كار آسانتر شود. هدف اين مقاله اين است كه پيرامون سؤال فوق به تبيين تعدادی تئوريهای صدق و به عبارتی دقيق تر، خانواده نظريات مربوط به صدق بپردازد: تئوريهای پيوستگی مشتمل بر نسبت های پيوستگی بين يك مجموعه از باورهاست. تئوريهای مطابقت رويكردی به صدق گزاره ها دارد نه از آن جهت كه با گزاره های ديگر چه نسبتی دارد، بلكه از اين باب كه نسبت آن گزاره با جهان خارج چگونه است، يعنی مطابقت آن با اعيان خارجی و واقع. در تئوريهای عملگرايی صدق يك باور از مطابقت آن با واقع برگرفته می شود، اما تأكيد می كند كه بقای باورها، توسط آزمون تجربه حاصل می شود يعنی مطابقت آن با باورهای ديگر. از نظر تارسكی، صدق بر حسب يك نسبت معنايی از صدق پذيری تعريف می شود. در تئوری صدق بيان زائد، «صادق» امری است زائد. زيرا گفتن اينكه «P صادق است» معادل است با گفتن P.