جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

اثبات وجود خدا، بنیادی‌ترین بحث از مباحث کلامی است که متکلمان و فلاسفه از دیرزمان در این راستا از هیچ کوششی دریغ نورزیده و دستاورد دیدگاه‌های خود را در میراث مکتوب درج کرده‌اند. در این میان ازجمله متکلمان متقدم شیعی که در این زمینه اقدام به ارائه نظر کرده‌اند می‌توان به شیخ صدوق، شیخ مفید و خواجه نصیر طوسی (ره) اشاره کرد. این جستار پس از گردآوری دیدگاه‌های سه متکلم شیعی نامبرده، اقدام به طبقه‌بندی و تدوین داده‌ها نموده و سپس به تجزیه‌وتحلیل دیدگاه‌ها و بیان نقاط اشتراک و افتراق آن‌ها پرداخته و در پایان به برخی نکات انتقادی اشاره‌کرده و به این نتیجه اساسی دست‌یافته است که اگرچه هر سه متکلم از استدلال‌های خود به برهان‌های متعدد، مانند: فطرت، دفع عقاب،‌ نظم، حدوث، حرکت، امکان و وجوب، استناد کرده‌اند ولی به ترتیب، سهم خواجه نصیر در این زمینه و نیز قوت استدلال بیشتر از شیخ صدوق و شیخ مفید و بهره شیخ مفید بیشتر از شیخ صدوق است؛ اگرچه بیشتر استدلال‌های آنان توسط متکلمان و فیلسوفان متأخر شیعی،‌ ارتقا یافته است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 7 تا 36

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

نامه‌ای از محقق طوسی و بحثی لغوی

نویسنده:

سیدمحمدحسین میرفخرائی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

زبان :

فارسی

چکیده :

در برخی منابع تاریخی از نامه‌ای کوتاه یاد شده که خواجه نصیر آن را به فرمان هلاکوخان نوشته است. در این یادداشت اولاً به روایات تاریخی موجود درباره صدور نامه و متن آن اشاره شده و در ادامه، بحثی درباره یکی از عبارات آن به میان آمده است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 313 تا 322

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی دیدگاه غزالی و خواجه نصیرالدین طوسی در مسئله امامت

نویسنده:

فاطمه عباس زاده؛ استاد راهنما: محسن حبیبی؛ استاد مشاور: مهدی اخوان

نوع منبع :

رساله تحصیلی

زبان :

فارسی

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

خواجه نصیرالدین طوسی

چکیده :

مساله ی "امامت" یکی از مهم ترین مباحث کلامی و عقیدتی است که بین فرقه های مختلف، خصوصا شیعه و اهل سنت مورد اختلاف واقع شده است و ما به جهت اهمیت این موضوع، آن را در سه محور اصلی یعنی ضرورت وجود امام، عصمت و نص امام از منظر دو متکلم بزرگ اهل سنت و تشیع، یعنی ابوحامد غزالی و خواجه نصیرالدین مورد بررسی و مقایسه قرار داده ایم.غزالی وجود امام را به ادله ی شرعی و اجماع امت، ضروری دانسته و آن را برای قوام دین و دنیا مفید می داند اما عصمت را برای امام شرط نمی داند. او معتقد است تنها در امور کشور داری و تجهیز سپاه و... به امام نیازمندیم که برای انجام این قبیل کارها امام نیازی به علم الهی و لدنی ندارد و از این رو به عصمت نیازی نیست. او مانند دیگر پیروان اهل سنت تعیین امام را به انتخاب مردم می داند و هرگونه ادعای نصی از سوی شیعه را بی ربط به مسأله ی امامت و غیر متواتر معرفی می کند. از نظر او اگر این اخبار، متواتر بودند هرگز در آنها شک نمی کردیم در حالی که به این اخبار مشکوکیم. بنابراین احادیثی چون حدیث غدیر و منزلت صرفاً بیانگر احترام و دوستی بین پیغمبر صل الله علیه وآله و علی علیه السلام است؛ نه دلیلی بر امامت علی علیه السلام اما در مقابل این دیدگاه، خواجه ، نظرات متفاوتی داشته و با ادله ی متقن و استواری به دفاع از نظریه ی شیعه می پردازد. خواجه، وجود امام را نه به ادله ی شرعی، بلکه به دلیل عقلی و با استناد به "قاعده ی لطف" بر خداوند واجب می داند و با ارائه ی ادله ی عقلی متعدد، عصمت را نیز برای امام ضروری می داند. وی می گوید اگر امام معصوم نباشد در این صورت تسلسل لازم آمده، دیگر نمی توان به تکالیف شرع اطمینان حاصل کرد، و در صورت انجام افعال قبیح از وی، نهی از عمل وی واجب می شود. در این صورت غرض از نصب امام نقض شده و مقام امام از سایر مردم پایین تر می آید، در حالی که امام باید افضل از همه باشد. خواجه معتقد است عصمت، خصیصه ی نا آشکاری است که کسی جز پروردگار به آن علم ندارد. لذا نصب امام باید از سوی خدا و رسولش صورت گیرد و این یعنی نص. و همچنین با تمسک به شیوه ی رسول خدا بعید است که در خصوص چنین امر خطیری سکوت کرده باشد. سپس خواجه با اختصاص نص و عصمت به علی، امامت را از آنِ علی و فرزندانش دانسته و به ابطال امامت غیر او می پردازد.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تحلیل و تفسیر نمط هشتم الاشارات و التنبیهات با توجه به نظرات سه شارح، و تطبیق آن با دیدگاههای فارابی و عامری: (سعادت و شقاوت از منظر ابن سینا در نمط‭ ۸ ‬و فخر رازی و خواجه نصیر طوسی و قطب رازی و فارابی و عامری)

نویسنده:

محمدعلی گلی زاده؛ استاد راهنما: یحیی یثربی؛ استاد مشاور: اصغر دادبه

نوع منبع :

رساله تحصیلی

زبان :

فارسی

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

خواجه نصیرالدین طوسی , ابن سینا: ابوعلی سینا

چکیده :

سعادت و شقاوت از موضوعات بسیار مهم در تاریخ اندیشه بشری است و هرچقدر حقیقت این دو روشن تر شود به همان اندازه زمینه گرایش جامعه به سعادت و احتراز شقاوت فراهم تر خواهد گشت. پرسشهای تحقیق: ماهیت سعادت و شقاوت چیست‭ ؟‬چگونه می توان به سعادت رسید و از شقاوت رهید‭ ؟‬نظرات هر کدام از فیلسوفان مورد نظر در این راستا چه می باشد‭ ؟‬با فرض اینکه خط سیر فکری این اندیشمندان در تبیین موضوع و حدود آن و تشریح معانی مربوطه، جهت واحدی را هدف گرفته است و آن عینیت سعادت با لذت و شقاوت با الم می باشد البته لذت و الم حقیقی. روش تحقیق: کتابخانه‌ ای. یافته‌ های تحقیق: سعادت لذت بی رنج است و الم رنج بی لذت. برای رسیدن به سعادت به معنای واقعی باید زمینه حصول خیرات سه گانه جسمانی و نفسانی و خارجی را تحت حاکمیت قوه ناطقه انسانی فراهم کرد و این ممکن نخواهد شد مگر در سایه تعلیم و تربیت درست و اتخاذ و اجرای سیاست فضیلت آمیز آنچنان که حکمای الهی آن را ترسیم نموده‌اند. خلاصه اینکه راه سعادت راه حکمت و خردورزی است با عنایت بر ظرایف و دقایق استکمال عقلانی انسان در دو ساخت نظری و عملی. نتیجه‌ گیری و پیشنهادات: همانطوری که گفته شد این حکما همگی بالمال سعادت را لذت و شقاوت را الم می دانند و برترین سعادت ها و شقاوت ها را سعادت و شقاوت عقلانی رقم می زنند و پرورش و استکمال عقل نظری و عقل عملی را در وصول به سعادت عاملی عمده و بنیادی می دانند و حتی سعادتهای جسمانی و خارجی را هم تحت حاکمیت عقل سعادت می شمارند. هر چقدر کمالات عقلانی بیشتر باشد سعادت به همان میزان برتر می باشد و روشن است که وصول به این معنا جز با تعلیم و تربیت و اتخاذ سیاستهای حکیمانه حاصل نمی شود و لذا لازم است برنامه‌ ها در همه عرصه‌ های زندگی فردی و اجتماعی طوری تنظیم باید که نفس ناطقه انسانها را در دو گستره عقل نظری و عملی آنطور که باید به کمال برساند.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

نقش عقل در اعتقاد ديني از دیدگاه غزالي و خواجه نصير

نویسنده:

فاطمه عباسي؛ استاد راهنما: محمدرضا اسدي؛ استاد مشاور: ؛ غلامرضا ذكياني

نوع منبع :

رساله تحصیلی

زبان :

فارسی

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

خواجه نصیرالدین طوسی

چکیده :

موضوع رابطه عقل و دین و نسبت آن‌ها با هم و این‌که عقل چه نقشی را در اعتقادات دینی عهده‌دار است، همواره در طول تاریخ تفکر بشر چالش برانگیز بوده و موجب شکل‌گیری نظام‌های فکری و عقیدتی گوناگونی شده است. از سویی، این پرسش که عقل چه جایگاهی در اعتقاد دینی دارد و در چه موضوعاتی می‌تواند ایفای نقش کرده و در چه مواضعی نباید دخالت کند، پرسشی است که ممکن است برای هر فرد دینداری مطرح شود؛ در واقع این مسأله و پاسخ آن با زندگی هر انسانی پیوندی عمیق دارد و می‌تواند در سرنوشت او تأثیری بسزا داشته باشد. برای پاسخگویی به این سؤال مهم و ضروری، تلاش‌های فراوانی از سوی متفکرین و اندیشمندان صورت گرفته است. در این تحقیق، جایگاه عقل در اعتقادات دینی به صورت تطبیقی میان دو متفکر و اندیشمند بزرگ جهان اسلام که هر کدام از آن‌ها تأثیری بس عمیق و ماندگار بر تفکر بشریت گذاشتند، یعنی غزالی و خواجه نصیر طوسی، مورد بررسی و تحلیل واقع شده و درصدد پاسخگویی به این سؤال مهم هستیم که آیا عقل، نقشی در اعتقادات دینی ایفا می‌کند یا خیر؟ اگر پاسخ این پرسش مثبت است، محدوده و حوزه دخالت و ایفای نقش آن در اعتقادات چیست و عقل انسانی در کدامیک از موضوعات اعتقادی کاربرد دارد؟غزالی و خواجه نصیرالدین طوسی متعلق به دو حوزه فکری مختلف هستند و در اصول و مبانی فکری با یکدیگر تفاوت دارند، هرچند در برخی اصول اعتقادی مشابهت‌هایی میان آن‌ها وجود دارد. غزالی اندیشمندی مخالف فلسفه و برهان و استدلال عقلی تلقی می‌شود که تمایل به ایمان‌گرایی و عدم دخالت عقل در حوزه اعتقادات دینی دارد. البته نظریات او در همه مواضع یکسان نبوده و خود او گاهی از براهین عقلی جهت اثبات عقاید دینی بهره می‌گیرد؛ ولی مجموعه نظریات او دلالت بر عجز عقل از اثبات عقاید دینی دارد. البته حیات فکری غزالی دارای تحولات چشمگیری است که همین امر سبب ارائه نظریات متفاوت و بعضا متناقض دراین حوزه شده است. خواجه نصیرالدین طوسی که می‌توان او را یک فیلسوف و متکلم نامید، عقل را زیربنای اعتقادات دینی معرفی کرده و اصول عقلانی را حاکم بر نقل می‌داند، به این صورت که صحت اعتقادات دینی از طریق عقل مورد سنجش و ارزیابی قرار می‌گیرد. از نظر او، عقل جایگاهی بس رفیع در اعتقادات دارد و خود او، براهین عقلی گوناگونی برای اعتقادات دینی ارائه می‌کند. نظریات وی از انسجام بیشتری برخوردار بوده و با قرآن و سنت دینی ما سازگاری بیشتری دارد

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

مجموعه آثار استاد شهید مطهری جلد 3

نویسنده:

مرتضی مطهری

نوع منبع :

کتابشناسی(نمایه کتاب) , آثار مرجع

منابع دیجیتالی :

فهرست

وضعیت نشر :

قم: صدرا,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

16. کلام عقلی , فلسفه اسلامی , تجرید الاعتقاد: خواجه نصیر , شرح منظومه: سبزواری , شوارق الالهام: لاهیجی , شرح تجرید فاضل قوشچی , مجموعه آثار شهید مطهری

کلیدواژه‌های فرعی :

وجود رابط , حاجت ممکن به علت , حدوث دهری , امتناع غیری , وجود فی نفسه , احکام مواد ثلاث , امکان فقری , احکام ماهیت , ماهیت ممکن , امکان استعدادی , اعتباریت ماهیت , امکان ذاتی , اصالت وجود , احکام واجب الوجود , کلی ممکن الافراد ( امکان عام ) , وجود لغیره , سبق و لحوق , وجود نفسی , معقولات ثانیه فلسفی(مقابل معقولات ثانیه منطقی) , معقولات ثانیه((خاص)، مقابل معقولات ثالثه) , ضرورت بالقیاس(وابسته اخص باید و نباید)(فلسفه اخلاق) , قواعد قوة و فعل , قواعد حدوث و قدم ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

مرتضی مطهری

چکیده :

مجموعه آثار استاد شهید مطهری۳ شامل: توحید، جاذبه و دافعه علی (ع)، جامعه و تاریخ، جهاد، جهان بینی توحیدی (جلد دوم)، حرکت و زمان در فلسفه اسلامی ۱، حرکت و زمان در فلسفه اسلامی ۲، سیری در سیره نبوی، سیری در نهج البلاغه، شرح منظومه ۱، شرح منظومه ۲، شش مقاله (الغدیر و وحدت اسلامی)، عدل الهی.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

تعداد رکورد ها : 961

درخواست مدرک

کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید

چنانچه قبلا عضو سایت شده‌اید ورود به سایت در غیر اینصورت عضویت در سایت را انتخاب نمایید

ورود به سایت

عضویت در سایت

ارسال نظر

نوع

توضیحات

آدرس پست الکترونیکی

کد امنیتی **

با موفقیت به ثبت رسید

كليه حقوق محفوظ است ، استفاده از مطالب با ذكر منبع بلامانع است.