جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ویلیام راو (2015-1931) فیلسوف دین آمریکایی، در کتاب آیا خدا می‌تواند مختار باشد؟، به مسئله‌ی اختیار الهی پرداخته و کوشیده است تا با مطرح کردن دیدگاه اختیار الهی فیلسوفان متعدد، نظرات گوناگون درباب این مسئله را مطرح و نقد نماید. او با در نظر گرفتن اختیار خدا درباره‌ی خلقت جهان، درصدد است تا بگوید هر راهی برای اثبات اختیار محض خدا به بن‌بست می‌رسد. بدین جهت، او تمام صورت‌های محتمل درباره‌ی جهان‌های ممکن را بررسی می‌نماید. از نظر او سه الگو می‌توان برای جهان‌های ممکن متصور بود: 1- الگوی وجود بهترین جهان ممکن، 2- الگوی نبود بهترین جهان ممکن، 3- الگوی جهان‌های ممکنِ به یک اندازه خیر و نه هیچ یک برتر. در الگوی وجود بهترین جهان ممکن که مورد اعتقاد فیلسوفانی از جمله لایب‌نیتس بوده است، کمالات خدا، انتخاب بهترین جهان توسط او را ضروری می‌سازد، زیرا خدا صفات قدرت مطلق، علم مطلق و خیریت محض را به نحو مطلق و ضروری دارد و نمی‌تواند آن‌ها را از خود سلب کند؛ لذا در این الگو، به هیچ وجه خدا نمی‌تواند از روی اختیار عمل کند. در الگوی دوم که به ازای هر جهانی، جهانی بهتر از آن وجود دارد، از آن‌جایی که هر جهانی که خدا خلق کند، می‌توانسته جهانی بهتر از آن را خلق کند، پس ممکن است خالقی وجود داشته باشد که جهانی بهتر خلق کند، لذا در این الگو، خدا مختار نیست هر جهانی را خلق کند؛ چرا که این کار با خیریت او در تناقض است. در الگوی سوم، علاوه بر این که انتقاد می‌‌شود خدا دلیل کافی برای انتخاب نمودن یک جهان را ندارد، گفته می‌شود تنها در جایی که اهمیتی ندارد خدا چه می‌کند، او مختار است.

ملاصدرا و ویلیام رو، از دو سنت فلسفیِ مختلف به مسئلۀ «اختیار خداوند» پرداخته و به نتایج متفاوتی رسیده‌اند. هر دو فیلسوف توافق دارند که ارادۀ خداوند بر خلق عالم، واجدِ ضرروتِ ازلی است. تفاوت در این است که ملاصدرا با تمسک به رویکرد سازگارگرایانه در باب اختیار، معتقد است همچنانکه در خصوص آدمی، ضرورتِ بالغیر اراده منافاتی با اختیار ندارد؛ در خصوص خداوند نیز ضرورتِ ازلیِ اراده منافاتی با اختیار او ندارد. در مقابل ویلیام رو، با تمسک به تلقّی آزادی‌گرایانه از اختیار، معتقد است ضرورتِ ازلیِ اراده جایی برای اختیار خداوند باقی نمی‌گذارد و قیاس میان ضرورت بالغیر، در خصوص انسان، و ضرورت ازلی در خصوص خداوند، مع الفارق است. در این مقاله با تحلیل استدلال‌های دو فیلسوف بدین نتیجه رسیدیم که در مجموع موضع ویلیام رو قابل دفاع‌تر است؛ زیرا اولا دیدگاه رو با شهودات زبانی-اخلاقیِ ما سازگار‌تر است؛ ثانیا وجوه معقولی برای تفکیکِ حکم ضرورت بالغیر و ضرورت ازلی، از حیث لزوم/عدمِ لزومِ جبر، وجود دارد.

مقالۀ حاضر دو هدف را پی می‌گیرد: نخست ارائۀ تبیین و تحلیلی از برهان وجودی آنسلم و پلانتینگا بر اساس تقریر «ویلیام رو»-خداناباور معاصر-و دوم تعیین جایگاه مغالطۀ «پنداشت پرسش» در این استدلال. «رو» پس از طرح نقدهایی که بر تقریر آنسلمی این استدلال وارد شده‌است، قرائت موجهاتی پلانتینگا را قانع‌کننده‌ترین روایت برهان می‌داند و معتقد است که تقریرهای پیشین با تکیه بر این اصل که «وجود در واقعیت» ویژگی برتری‌بخش است، گرفتار مغالطۀ منطقی هستند. تقریر پلانتینگا نیز بر این مقدمه که خدا «موجودی ممکن با حداکثر کمال است»، استوار است و این گزاره تنها در صورتی صادق است که خدا در جهان واقعی، وجود داشته باشد. در این پژوهش، با روشی تحلیلی-انتقادی نشان می‌دهم روایت آنسلمی و بازسازی این روایت از طریق پلانتینگا مغالطه آمیز است و روایت موجهاتی پلانتینگا نیز گرچه دارای ضرورت منطقی است؛ امّا ضرورت وجود خداوند در خارج را اثبات نمی‌نماید؛ زیرا کمال در این برهان به گونه‌ای تعریف شده که به مغالطۀ «پنداشت پرسش» دچار است.

خداناباوری و انواع آن مسئله ای است که امروزه وجود آن در میان برخی از جوانان و مردم غیرقابل کتمان است و از این جهت نیازمندی جامعه به گفتگوی صریح در این مورد به شدت احساس میشود. چه بسا از لابلای این گفتگوها برخی از افراد که تصور میکنند به خدا اعتقاد ندارند اندیشه های خود را تعدیل کنند و برخی هم که اعتقادات سست و بی استدلال دارند، به قوت دلایل خود برای پذیرش خدا بیفزایند. نوشتار زیر با موضوع «نسبت سنجی انواع خداناباوری با خداناباوری های دوستانه و غیردوستانه؛با نگاهی به نظریه ویلیام رو» توسط هادی حکیم شفایی نوشته شده است که در ادامه میخوانید: این نوشتار، ابتدا مدل او را در تبیین مفهوم خداناباوریِ دوستانه و غیردوستانه به شرح زیر می آوریم و سپس با طرح سه نوع خداناباوری بر اساس منشاء باور، امکان و میزان گرایش هر یک از انواع خداناباوری به خداناباوری دوستانه و غیردوستانه را بررسی خواهیم نمود و فرضیه هایی ارائه خواهیم کرد.

یکی از تأثیرگذارترین تقریرهای برهان قرینه‌ای شر متعلق به فیلسوف آمریکایی معاصر، ویلیام رو است. او معتقد است فراوانی شرور و نیز برخی مصادیق خاص شر در جهان زمینه‌ای معقول یا شاهدی علیه خداباوری محسوب می‌شود. در مقابل منتقدان کوشیدند تا ضعف برهان او را آشکار سازند. رو علاوه بر آنکه بسیاری از نقدهای مطرح‌شده را در رد این برهان از نوع دفاعیه و ناکارآمد می‌داند، معتقد است تئودیسه‌هایی چون «پرورش روح» جان هیک در توجیه چرایی وقوع شرور گزاف موفق نیستند. در این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش هستیم: آیا نقدهای ویلیام رو بر تئودیسۀ جان هیک از معقولیت کافی برخوردار هستند؟ به منظور دست‌یافتن به این امر به گزارشی اجمالی از استدلال قرینه‌ای شر و تئودیسۀ جان هیک پرداخته و در نهایت نشان داده‌ایم که اگرچه تئودیسۀ هیک در اثبات عقلی برخی مبانی خویش چون معادباوری ناکارآمد و بر اصولی چون تناسخ مبتنی است، اما نقدهای رو بر آن از توان این تئودیسه در توجیه شرور گزاف نمی‌کاهند.

ترجمه ماشینی : در بحث‌های علمی دو موضع اولیه وجود دارد که آیا خدایی که قادر مطلق، دانا و خیرخواه است می‌تواند با وجود شر در جهان همزیستی داشته باشد. آتئیست ها ادعا می کنند که خدا و شر با هم وجود ندارند، در حالی که خداباوران اعلام می کنند که خدا و شر می توانند و می توانند در کنار هم وجود داشته باشند. ملحدان از استدلال های شر به عنوان سلاح اصلی در برابر وجود خدا و شر استفاده کرده اند. خداناباوران در درون برهان های شر، استدلال هایی را ایجاد می کنند که موضعی شواهدی یا احتمالی در مورد این موضوع دارند. این ادله را ادله اثباتی از شر می نامند. برهان های شواهدی از شر از تشبیهات والدین برای رد وجود خدا استفاده می کنند و توضیح می دهند که چگونه خدا مانند یک پدر و مادر خوب عمل نمی کند. بنابراین، این احتمال وجود دارد که او وجود نداشته باشد. هدف از این تز نشان دادن این است که وقتی استدلال‌های شواهدی از شر ادعا می‌کنند که خدا باید مانند والدین عمل کند، چیزهایی را از او انتظار دارند، چیزهایی را به آن فرافکنی می‌کنند و چیزهایی را درباره خدا فرض می‌کنند که خارج از متن است. اساساً آنچه در حال رخ دادن است این است که ملحدان در حال ایجاد یک استدلال مرد کاهی علیه خدا هستند. آنها دارند یک نسخه مرد کاهی از خدا می سازند، او را می کوبند و بعد می گویند ببین که او وجود ندارد. راه دیگر بیان این است که آنها خدا را از متن خارج کرده اند و به این نتیجه رسیده اند که او وجود ندارد. خدایی با صفات قادر مطلق، دانای مطلق و همه چیز خواهی را می توان در کتاب مقدس یافت. بنابراین، برای به دست آوردن تصویری کامل از تعاملات خدا با بشریت در میان رنج، کتاب مقدس منبع اولیه ای است که باید برای مشاهده نحوه تعامل خدا با بشر در میان رنج استفاده شود. نتیجه این تز این است که خداوند در میان رنج و رنج با بشر به طرق مختلف عمل می کند. بنابراین، تأکید بر این واقعیت است که یک خدای درون بافتی در تقابل با خارج از متنی که خدا در استدلال های اثباتی از استفاده شیطانی از قیاس های والدین استفاده می کند، قرار می گیرد.

ترجمه ماشینی: هدف اصلی این مقاله این است که حداقل به طور خلاصه نشان دهد که چگونه منابع فلسفه تجربی می تواند به طور مثمر ثمری برای مسئله اثباتی شر به کار رود. برای انجام این کار، دو مورد از تأثیرگذارترین و کهن‌الگوترین فرمول‌بندی‌های مسئله را بررسی می‌کنیم: مقاله ویلیام ال.روو، «مشکل شر و برخی از انواع بی‌خدایی» (1979). و مقاله پل دریپر، "درد و لذت: یک مشکل شواهد برای خداباوران" (1989). ما ارتباط فلسفه تجربی را با استدلال رو در 1979 در بند 1 و با استدلال دریپر 1989 در بند 2 بررسی خواهیم کرد. اما علاوه بر کاوش در مورد اینکه چگونه منابع فلسفه تجربی ممکن است برای مسئله شر کاربرد داشته باشد، همچنین ارزش دارد که بررسی کنیم چه عوامل تجربی گسترده‌تری ممکن است به افراد دارای شهودی که دارند کمک کند - از حالت عاطفی یک نفر تا نیاز کسی به بسته شدن. در بند 3، ما می‌خواهیم به طور مختصر چند حوزه را توضیح دهیم که روان‌شناسی فلسفه ممکن است در تحقیقات تجربی آتی به نحو مؤثری مورد بررسی قرار گیرد.