جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

حافظ شیرازی, خواجه شمس‌الدین محمد بن بهاءالدّین (عالم و عارف و حافظ و مفسر قرآن کریم، غزلسرای نامی و از بزرگان شعر و ادب فارسی، از عرفای قرن هشتم هجری), 727ق. شیراز، استان فارس 791ق. شیراز، استان فارس

جستجو در برای عبارت

مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو

خروجی چاپ نتایج

انتخاب همه

2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

تعداد رکورد ها : 163

عنوان :

اشارات عرفانی غزلیات حافظ

نویسنده:

مسعود حاجی ربیع، زهرا شیردلی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

زبان :

فارسی

چکیده :

پژوهش حاضر که به تبیین اشارات عرفانی حافظ با توجه به تفکرات اسلامی علل خصوص نهج‌البلاغه پرداخته است. به صورت توصیفی- تحلیلی و کتابخانه‌ای با استفاده از فیش‌برداری منابع مختلف و همچنین برداشت‌های نگارنده تدوین گردیده است. برخی از غزلیات عرفانی حافظ که در این پژوهش آمده حاکی از آن است که روح آدمی در قفس تن اسیر شده و با آزادی به سوی ملکوت و منبع اصلی خویش عروج خواهد کرد و دنیای مادی را مانعی برای رسیدن روح به معنویات و سیر در ملکوت می‌داند. همچنین خطب نهج‌البلاغه و آیات قرآن کریم، فرایند بازگشت‌پذیری روح به مبدأ الهی را با دلایلی عقلی‌تر و بیانی قابل ادراک برای هر خواننده‌ای به تصویر می‌کشد و حافظ که پرورش یافته مکتب قرآن است متأثر از این آموزه‌های معرفتی و با بیانی دلنشین این فراق و سرگشتگی روح را از منزل ازلی یادآوری نموده است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 71 تا 89

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

جایگاه غزل و عرفان خواجه حافظ شیرازی در اشعار روسی

نویسنده:

مرضیه یحیی پور، جان اله کریمی مطهر، سوتلانا روداکووا

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

زبان :

فارسی

چکیده :

پژوهش حاضر در پی تبیین علل گرایش شاعران روسی به اشعار خواجه حافظ شیرازی است، و اشاره به عواملی دارد که به شاعران روسی در شناخت مفاهیم اشعار وی کمک کرده اند و یا در آفرینش آثار شرقی آنها تأثیرگذار بودهاند، شاعران روسی از میان شاعران مشرق زمین به حضرت حافظ توجه ویژهای داشته اند و کلام خواجه شیراز در جامعه ادبی روسیه از جایگاهی با ارزشی برخوردار است، برخی از شاعران روسی مستقیماً در اشعار خود از حافظ نام برده اند و تعدادی نیز در وصف او و اندیشه های عرفانی فلسفی و اخلاقیش شعر سرودند، در مقاله همچنین به «انجمن مریدان حافظ» اشاره میشود که در سنپیتربورگ توسط شاعران غزل سرای روسی ویچیسلاف ایوانف و میخائیل کوزمین تأسیس شد و به خیمه حافظ معروف بود، اعضای انجمن مرید حافظ بودند، انجمن به شناخت حافظ و ترویج اندیشه های عرفانی او کمک شایسته ای کرده است، نتیجۀ پژوهش حاکی از آن است که شاعران روس در ادوار گوناگون از حافظ نام بردهاند و اندیشه های عرفانی فلسفی - اخلاقی و غزلیات آهنگین حافظ در اشعارشان بازتاب یافته است، تأسی شاعران روسی از حافظ و اشعار وی سبب شد تا آنها نیز در اشعار خود واژه هایی مانند عارف، عندلیب، ساقی، زاهد، خرقه، وجد، دوست، گلهای سرخ شیراز،،،، را به کاربگیرند که به اشعار آنها فضایی کاملاً شرقی و عرفانی داده است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 13 تا 29

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

مقایسه‌ خمریه‌ ابن فارض مصری با اشعار مولانا و غزلیات سعدی و حافظ

نویسنده:

زرین تاج فرجی، محمدرضا شاد منامن

نوع منبع :

مقاله , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

زبان :

فارسی

چکیده :

در این مقاله ضمن مطالعه و بررسی خمریّه‌ ابن فارض و تطبیق آن با اشعار مولانا، غزلیات سعدی و حافظ به عقاید مشترک عرفانی برمی‌خوریم که همگی به مشرب عشق و مستی و نیز اندیشه‌های وحدت‌گرایانه متمایل بودند.ابن شاعران گرانقدر، جهان بینی، عرفان و سلوک اجتماعی و فردی خودرا بر شالوده عشق بنا نهاده‌اند؛ به گونه‌ای که در باور آنها عشق، مهم‌ترین موضوع هستی، مبدأ و معادشناسی، انسان‌شناسی و بزرگ‌ترین انگیزه برای تعالی آدمی است. ابن فارض در خمریّه‌ خود که در حقیقت یک توحیدیه عرفانی است بیشتر به توصیف باده و حالات عرفانی آن پرداخته است که عاشق از جمال حقیقت و زیبایی آن که باعث لقا و وصل حضرت دوست می‌شود مست می‌شود. کلام سعدی صرف عشق و مستی است و در این رهگذر گاهی به عشق زمینی برای گداخته شدن نفوس مقربان اشاره می‌کند تا ناخالصی‌ها فرو ریزد و افرادشایستگی وصال ودیدار جمال یار را پیدا کنند. کلام مولانا بیشتر بر وجد و غلبه‌ هیجانات روحی و عرفانی است که مبتنی بر تجربه‌های روحانی است اما حافظ که بیشترین بسامد دربارة‌ باده و عشق را در غزلیّات خود به‌کاربرده، حکایت از آن دارد که تحت تأثیر مضامین ابن فارض بوده و با زبان رمزی و نمادین به بیان اندیشه‌های خاصّ عرفانی می‌پردازد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 223 تا 239

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تحلیل انتقادی گفتمان عرفانی در غزل‌های حافظ

نویسنده:

احمد ذاکری

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

زبان :

فارسی

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 185 تا 200

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

جبر و اختیار در فرایند عقل‏گرایی اعتدالی حافظ شیرازی

نویسنده:

احمد رضا شاهرخی، حسن احمدی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

جبر و اختیار(کلام) , ادبیات عرفانی

چکیده :

یکی از موضوعاتی که همواره ذهن حافظ پژوهان را به خود مشغول کرده است، دیدگاه خواجه در موضوع جبر و اختیار است. جماعت قابل اعتنایی مدعی‏اند که خواجه در اعتقادات بسان قاطبه‏ی اهالی فارس در آن روزگار، و از مذهب جبر پیروی می‏کند. برخی او را اشعری میانه، عده ای او را اختیاراندیش و جماعت کم‏شماری نیز صاحب نگاه امر بین الأمرینی می‏شناسند. در این پژوهش، همت آن است که با روش توصیفی و تحلیلی و استخراج مبانی فکری خواجه در حوزه‏ی هستی‏شناسی، انسان‏شناسی و فرجام‏شناسی و با بهره‏برداری از مفاهیم و قرائن و مصرّحات موجود در شعر خواجه، دیدگاه او را در موضوع جبر و اختیار، فراچنگ آوریم. فرجام پژوهش پیش‏رو، موضع خواجه را در مسأله‏ی جبر و اختیار، موافق مشرب امامیه می‏داند و بر نگاه «امر بین الامرینی» و عقل‏گرایی اعتدالی او تأکید می‏ورزد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 105 تا 137

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

مرگ ارادی (تسلط بر نفس) : پژوهش نامه عرفان

نویسنده:

مسعود معتمدی ، ملک محمد فرخزاد

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

موت ارادی , ریاضت , مجاهده , عرفان عملی , اصطلاحنامه عرفان

کلیدواژه‌های فرعی :

نگاه عرفانی به اخلاق , رهبانیت , اصطلاحنامه اخلاق اسلامی , کم خوری , قناعت , اخلاص عارفان , عصیان , یَمَه , آموزه‌ها‌ی دین جین , آیینِ عزلت‌گزینی (آیین‎های مسیحی) , ادبیات عرفانی , اصطلاحنامه تصوف , ملامتیه (از صوفیه) , رتبه نفس(قسیم رتبه سر و روح) , کشتن نفس (در مقابل غلبه بر نفس) , آموزه‌ها‌ی مسیحی , ارتباط عارف با خلق ,

چکیده :

مرگ ارادی یا موت اختیاری، یا مرگ پیش از مرگ، اصطلاحاتی عرفانی است که صوفیه در تأویل آیات: «فَتُوبُوا إِلَی بَارِئِکُمْ فَاقْتُلُوا أَنْفُسَکُمْ» و «وَالَّذینَ جاهَدوا فینا لَنَهدِیَنَّهُم سُبُلَنا» و یا احادیثی مانند: «مُوتُوا قَبلَ اَن تمُوتُوا» میآورند و آن را عبارت از تسلط بر نفس و خواستههای نفسانی میدانند، و طبق تعاریفی، آن را به موتهای ابیض، اسود، احمر و اخضر تقسیم میکنند، درعینحال راهکارهایی نیز برای رسیدن به این مهم به مریدان خویش میدهند. تعبیر ولادت ثانی هم برداشتی دیگر از این اصطلاح است. در ادیان و مکاتیب دیگر نیز مراحلی را برای انقیاد و حتی قمع کلی نفس پیشنهاد میدهند، اما در عرفان اسلامی برخلاف بیشتر آنها تسلط و در اختیار گرفتن نفس مد نظر است نه نابودی آن. گفتنی است نوعی دیگر از مرگ ارادی در تصوف مطرح است که پس از موت اختیاری در معنای تسلط بر نفس، عارف را حادث میشود، و آن موت اختیاری در مفهوم اطلاع و آگاهی از زمان واقعی مرگ جسمانی است که در مجالی دیگر بیان خواهد شد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 185 تا 203

مشخصات اثر

ثبت نظر