جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 122
هویت دینی یا هویت های دینی
نویسنده:
حجت اله جوانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
بحث هویت و مسایل مربوط به آن امروزه در نزد دانشمندان علوم انسانی و اجتماعی جایگاه ویژه ای دارد. بحران هویت، تعارض هویت، تغییر هویت و مشکلات ناشی از آنها، زیر مجموعه مبحث هویت است. دین (در این مقاله مشخصا دین اسلام) به عنوان یکی از مولفه های اساسی تمدن بشری نقش اساسی در تکوین هویت انسان ها دارد. تحلیل هویت دینی و ویژگی های انسان دیندار یکی از بایسته های پژوهشی در قلمرو دین پژوهی است. تاثیر دین در منش آدمی و آثار و نتایج آموزه های دینی در زندگی انسان ها همواره یکسان تلقی نشده است. این نوشتار به تحلیل نوع فهم از دین و تاثیر آن بر هویت انسان می پردازد. بر این مبنا، تنوع نگاه به دین، تنوع هویت دینی را در پی خواهد داشت. در یک نگاه کلی چهار رهیافت عمده در تحلیل هویت دینی بر شمرده شده است: رهیافت فقهی، رهیافت اخلاقی، رهیافت ایدئولوژیک و رهیافت عرفانی. حیات انسان دیندار بر مبنای هر یک از رهیافت های فوق واجد ویژگی های خاصی است که در این مقاله به تحلیل آن ویژگی ها و لاجرم تفاوت هویت های دینی مبتنی بر آنها پرداخته شده است.
صفحات :
از صفحه 135 تا 154
الگوی اعتماد به نفس در اخلاق اسلامی
نویسنده:
محمدرضا لواسانی، مسعود آذربایجانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
هدف پژوهش عبارت بود از معلوم ساختن جایگاه اعتماد به نفس در اخلاق اسلامی. سؤال اصلی مقاله، چیستی مؤلفه‌های اعتماد به نفس و چگونگی تعامل آنها در اخلاق اسلامی و روان‌شناسی بود. به این منظور، متون و آموزه‌های هر دو رشته با بهره‌گیری از روش توصیفی _ تحلیلی مورد بررسی قرار گرفت. یافته‌ها نشان ‌داد که اعتماد به نفس در «الگوی اخلاقی» مبتنی است بر هشت مؤلفه و در «الگوی روان‌شناسی» مبتنی است بر یازده مؤلفه که در مؤلفه‌های «خودآگاهی»، «کسب دانش و تجربه»، «مثبت‌اندیشی» و «احترام به خود» مشترک و در مؤلفه‌های دیگر متفاوت هستند؛ بنابراین رویکرد خدامحور در «الگوی اخلاقی» اعتماد به نفس که غایتِ آن، توکل به خداوند است با «رویکرد روان‌شناختی» که ناظر به رفتـارگرایی و عمل‌گرایی است، تمایز روشن و قابل توجه دارد.
صفحات :
از صفحه 119 تا 137
الگوهای طبقه بندی صفات شخصیت در منابع اسلامی
نویسنده:
محمدصادق شجاعی، مسعود جان بزرگی، علی عسگری ,سیدمحمد غروی راد، عباس پسندیده
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه,
چکیده :
هدف این پژوهش عبارت بود از: «بررسی مفهوم صفت شخصیت»، «استخراج مصادیق صفات شخصیت در منابع اسلامی» و «طبقه‌بندی آن صفات بر پایه منابع اسلامی». برای گردآوری و تحلیل داده‌ها از روش «تحلیل محتوا»ی متون دینی استفاده شد. نتایج به‌دست‌آمده نشان داد که: الف) صفات از دیرباز در هسته «نظریه‌های اخلاقی رفتار» حضور داشته‌اند؛ ب) در آیات و روایات نیز برای توصیف شخصیت افراد از صفات استفاده شده است؛ ج) برای تبیین و طبقه‌بندی صفات در متون دینی، الگوهای متعددی وجود دارد؛ د) بعضی از این مدل‌ها عبارتند از: مدل مفهومی، ارتباطی، دوقطبی، سه‌قطبی، سلسله‌مراتبی و شبکه‌ای؛ ﻫ) از بین مدل‌های شناسایی‌شده، مدل شبکه‌ای از کارآمدی بیشتری برخوردار است؛ و) در الگوی شبکه‌ای، صفات به صورت پویا در نظر گرفته می‌شود و رابطۀ آنها به‌طور همزمان در یک شبکه مفهومی پیچیده قرار می‌گیرد.
صفحات :
از صفحه 7 تا 31
نمودهای زیبایی‌شناسی در اندیشه ابن مسکویه
نویسنده:
امین رهبر ، اسماعیل بنی اردلان ، زهرا گلناز منطقی فسایی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
نمی‌توان ادعا کرد که ابن مسکویه فیلسوف قرن چهارم هجری، به طور نظام‌مند در آثار خود به موضوعات اساسی زیبایی‌شناسی و فلسفه هنر پرداخته است. با وجود این، او موضوع تجربه زیبایی‌شناختی و زیبایی را به عنوان یک مسئله در نظر می‌گیرد و معتقد است که ویژگی‌های اساسی تجربه زیبایی‌شناختی، با وحدت مرتبط هستند. وحدت، ویژگی وجود الهی است و هدف از هماهنگی، تناسب و ریتم موجود در جهان جسمانی، نزدیک شدن به این وحدت است. از نظر او، زیبایی یک مفهوم عینی است و «زیبا»، در مثلث نفس ـ طبیعت ـ ماده تعیین می‌شود. چیزی که باعث زیبایی یک شیء می‌شود، هماهنگی موجود بین نفسی است که منعکس‌کننده وجود الهی است با ماده‌ای که قادر به دریافت آن است. زمانی که هنرمند آنچه را که متناسب با نفس است در ماده اعمال می‌کند، کمال به وجود می‌آید. کمال همچنین محصول رابطه موجود میان نظریه و عمل است که دو حوزه مکمل به شمار می‌روند. ابن مسکویه در آثار خود به بررسی موسیقی و شعر نیز می‌پردازد. از نظر او، موسیقی نزدیک‌ترین تجربه به دریافت وجود الهی است. تجربه‌ای که از طریق موسیقی کسب می‌شود، نسبت به هنرهای دیگر تأثیر بیشتری بر روح دارد. از نظر او، بین موسیقی و وحدت و نظم کیهانی ارتباط وجود دارد. با وجود این، او فاصله خود را با شعر حفظ می‌کند؛ زیرا معتقد است که در شعر، ترفندهایی برای برانگیختن نفس به کار می‌رود.
صفحات :
از صفحه 141 تا 166
درآمدی بر ارزشیابی اخلاق ناصری
نویسنده:
علیرضا میرزامحمد
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ساوه: دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
اخلاق ناصری یکی از آثار علمی بر جای مانده از خواجه نصیرالدین طوسی در موضوع حکمت و اخلاق است که به زیان فارسی و با نثری متین و شیوا نگارش یافته و نظر اهل علم و ادب را به خود معطوف داشته و حتی تحسین برخی از خاورشناسان بنام را برانگیخته است. محقق طوسی در این کتاب که به طبقه نثر تعلیمی تعلق دارد و نخستین رساله از رسالات سه گانه در خصوص اخلاقیات است، می کوشد با روشی منطقی به ارائه طریق در تربیت نفس پردازد و راه وصول به کمال عقلی را هموار سازد. این مقاله در پی آن است که دیدگاه خواجه نصیر به علم اخلاق و روش کار وی را در شکل گیری ساختار علمی - ادبی اخلاق ناصری مورد بررسی قرار دهد، تصویری روشن از میزان توجه و اعتنای بزرگان دین و دانش را بدان ارائه نماید، به تبیین وصایای اخلاقی افلاطون از زبان خواجه پردازد و از تاثیر اندیشه های اخلاقی دانشمند طوس در پیدایش اخلاق ناصری سخن به میان آورد.
صفحات :
از صفحه 1 تا 14
بررسی اثرپذیری اخلاق فلسفی حکمای مسلمان از حکمای یونان در تبیین مفهوم سعادت
نویسنده:
جعفر گل محمدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ساوه: دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
هدف ما در این تحقیق آن است که با ارائه تعاریف سعادت از دیدگاه سه حکیم یونانی و برخی از حکمای مسلمان که رویکرد اخلاقی آنها فلسفی است، نشان دهیم که جوهره و خمیر مایه اصلی تعاریف اندیشمندان مسلمان، برگرفته از نظریات حکمای قدیم یونان است، آنگاه به این پرسش بپردازیم که آیا این اقتباس با جوهره و مبانی و اهداف اخلاق اسلامی سازگار است یا خیر؟ مهم ترین یافته این پژوهش آن است که گرچه بسیاری از اصول اخذ شده مباینتی با اخلاق اسلامی ندارد، اما اخلاق یونانی به دلیل تهی بودن از خدامحوری و اعتقاد به معاد فاقد توانمندی لازم برای انگیزش و تغییر اخلاقی است.
صفحات :
از صفحه 19 تا 40
بازشناسی رفتار پیامبر اسلام (ص) با جریان ارتداد و تغییر عقیده
نویسنده:
سید محمد ثقفی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ساوه: دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
جریان «تجدید نظر طلبی» حادثه ای است که در عرصه مذاهب و مکاتب سیاسی - فکری، به وفور اتفاق افتاده است. انشعاب «چین کمونیست» از اردوی کمونیسم، شاهد زنده ای بر این پدیده است. در قلمرو اسلام و دیگر مذاهب نیز، گهگاهی، چنین مساله ای رخ داده است. در تاریخ صدر اسلام و حیات رسول اکرم، با چنین جریانی با دو چهره متفاوت برخورد می کنیم: در قضایائی، فردی و احیانا افرادی، از فضای اسلامی سرباز زده و از فرهنگ اسلامی بیرون رفته اند و احیانا حرکتهای ناشایست و غیر مقبول انجام داده اند؛ و در مواردی نیز، با ظهور «جریانهای ارتداد» مهمی برخورد می کنیم که دست به آشوب زده و هرج و مرج اجتماعی را سبب شده اند. همانند ظهور پیامبران دروغین: اسود عنسی، مسیلمه کذاب و یا امتناع مرتدان از پرداخت زکات به دولت خلیفه اول. آیا داوری حضرت رسول و قرآن کریم در مورد ارتداد و «غائله دگر اندیشان» چه بوده است؟ مساله ای است که از نظر تاریخی - فقهی - اجتماعی قابل بحث و بررسی است. این مقاله به اجمال به این سوال پاسخ می دهد.
صفحات :
از صفحه 163 تا 184
مقایسه نظریه اخلاقی ابن‌مسکویه و فخر رازی
نویسنده:
پدیدآور: احمد جودکی ؛ استاد راهنما: حوران اکبرزاده ؛ استاد مشاور: صدرالدین طاهری موسوی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
چکیده :
موضوع پژوهش حاضر، مقایسه ی آراء اخلاقی ابن مسکویه(421 ه.ق) و فخر رازی(606 ه.ق) است. ابن مسکویه یک فیلسوف عقل گرا و فخر رازی متکلم اشعری مسلک و مخالف سر سخت فلسفه ی یونان است. از چهار فصل پژوهش حاضر، فصل اول به کلیات و سه فصل پایانی به آراء این دو متفکر و مقایسه ی آنها اختصاص یافته، در فصل دوم، انسان شناسی و نفس شناسی مسکویه به عنوان مدخل علم اخلاق و به دنبال آن مباحثی چون سعادت و شقاوت، اصول تربیتی و... مورد بررسی قرار گرفته است. او که به تجرد نفس و جایگاه والای انسان در دنیا اشاره دارد سعادتمندی انسان را در نظریه ی حد وسط می داند، هر چند به پیروی از شریعت نیز توصیه می کند. شقاوت انسان نیز به خاطر توجه به دنیا و امور غیر واقعی پدید می آید. با اینکه ابن مسکویه راه روشنی را برای رسیدن به رستگاری بیان می کند ولی گاهی دچار تعارض میان آراء یونانی و شریعت نیز می شود. در ضمن روش تهذیبی که توصیه می کند، مخصوص فلاسفه می داند. مبانی تربیتی او نیز بسیار سخت گیرانه و دور از واقعیت به نظر می رسد، در واقع دیدگاه های افراط گونه ی خود را نسبت به دنیا و لذات آن در اصولی که به والدین توصیه می کند به خوبی نشان می دهد. لذا در نگاه او لذات دنیوی اموری غیر واقعی و لذات روحانی امور حقیقی به شمار می آیند. بر خلاف مسکویه، فخر رازی چندان توجهی به اخلاق نداشته است، لذا در فصل سوم به پیش فرضهای او در باب اخلاق توجه شده و از میان آراء کلامی او، برخی نظرات اخلاقی اش استخراج شده است. انسان شناسی و نفس شناسی او دچار تعارض است و نهایتاً فرشتگان را از انسان بالاتر می داند و نفس را مادی می پندارد.او به حسن و قبح شرعی اعتقاد دارد و در باب جبر و اختیار نیز بر سر دوراهی است. از پیش فرض های فخر نتیجه گرفته می شود که او سرنوشت انسان را به دست خدا می سپارد و سعادت یا شقاوت وی را امری از پیش تعیین شده قلمداد می کند.او سعی دارد بیشتر جانب علم، قدرت و اراده ی خداوند را بگیرد تا اراده و اختیار انسان را، لذا نمی توان او را در باب اخلاق و اصول تربیتی آن صاحب نظر دانست.فصل آخر به بیان مقایسه ی این دو اندیشمند اختصاص یافته است.
صورت‌بندی معناییِ مدنیت در کتاب تهذیب‌الاخلاق ابن مسکویه
نویسنده:
هدیه تقوی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
مدنیت از مقوله‌های بنیادین در جوامع انسانی است که بر ضرورت رعایت قواعد و اصول مدنی تأکید دارد. این مقوله به سبب تأثیرگذاری بر کیفیت زیست اجتماعی، در اندیشه و نظریات فلاسفه اسلامی از جمله ابن مسکویه بازتاب وسیعی پیدا کرده است. وی با تدوین کتاب تهذیب‌الاخلاق، گامی مهم در نظریه‌پردازی در حوزه اخلاق، و فضایل انسانی که زمنیه‌ساز رشد مدنیت است، برداشت. مقاله پیش رو تلاش می‌کند با شناسایی و معرفی فضایل اخلاقی، تأثیر آن‌ها را در ایجاد صورت‌بندی معنایی از مدنیت، با بهره‌گیری از روش معناشناسی در حوزه زبان‌شناختی بیان دارد. یافته پژوهش نشان می‌دهد که فضایل پنج‌گانۀ اخلاقیِ «حکمت»، «عفت»، «شجاعت»، «سخاء» و «عدالت» ـ‌که از شاخصه‌های مدنیت هستندـ مطرح در کتاب تهذیب‌الاخلاق، در ارتباط معنایی با مفاهیم درونی، مقوله‌هایی تولید کرده‌اند که در روابط معنایی با مدنیت ـ به عنوان نقطه کانونی‌ـ صورت‌بندی معنایی از مدنیت در پس اندیشه‌های ابن مسکویه را نمایان ساخته که بر زیست اجتماعی بر اساس حفظ ارزش‌های انسانی بما هو انسان تأکید دارد.
صفحات :
از صفحه 63 تا 80
اخلاق و سیاست در اندیشه سیاسی «ابوعلی احمد بن مسکویه رازی»
نویسنده:
ایرج رنجبر ، سمیرا غلامی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
بررسی نسبت اخلاق و سیاست در اندیشه مسکویه رازی، مسئله این مقاله را تشکیل می دهد. برای پیش داوری نکردن درباره تقدم و تأخر میان اخلاق و سیاست و تبعیت یکی از دیگری، نسبت آنها برحسب نقاط تقاطع و تلاقیِ مفهومی به عنوان دوایری متداخل بررسی شده است. تبیین نظری چنین نسبتی ملهم از الگوی «یورگن هابرماس» در راستای بررسی نسبت اخلاق و سیاست در تاریخ اندیشه سیاسی غرب است. بر اساس این نظریه «همبستگی» اخلاق و سیاست بر محور نقاط تلاقیِ مفهومی قابل توضیح است، چنان که پایان یافتن چنین نقاطی به منزله آغاز «گسست» این دو عرصه محسوب می شود. با ابتنا بر این نظریه، مقاله حاضر درصدد برآمد تا به تحلیل و پردازش این مسئله بپردازد که محور تلاقی و نقاط تقاطع اخلاق و سیاست در اندیشه سیاسی مسکویه رازی چگونه قابل تببین است. با کاربست روش تحلیل کیفی در سطوح تبیین و تفسیر اطلاعات و متون موجود در این باره، تحقیق حاضر به این نتیجه منتج شد که در اندیشه سیاسی مسکویه، اخلاق و سیاست بر مدار «به زیستی و سعادت» با هم تلاقی می کنند و حصول سعادت در این جهان از مجرای زندگی در مدینه ا ی با کاربست بهترین شیوه های ممکنِ اعمال اقتدار ممکن می گردد.
  • تعداد رکورد ها : 122