جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مقایسه مباحث مطرح شده در مورد ماهیت وحی و ابعاد گوناگون آن از دیدگاه ملاصدرا و محیی الدین ابن‌عربی در دو کتاب "شواهد الربوبیه" و "فصوص الحکم" آنان است. در ابتدای این اثر کلیاتی در مورد تاریخچه دیدگاه‌های فلسفی و عرفانی فلاسفه و عرفای مسلمان در مورد وحی‌شناسی و ماهیت آن ارایه شده و پس از آن تعاریف و پیش فرض‌های ملاصدرا و ابن‌عربی در مورد مفهوم لغوی و اصطلاحی وحی و لوازم آن مانند عصمت انبیای الهی در دریافت و فهم محتوای وحی و انتقال آن به اقشار مختلف مردم بیان شده است. نویسنده در ادامه به تبیین ماهیت نفس و مراتب عقل عملی و نظری و نیز عقل فعال از منظر ملاصدرا و ابن‌عربی پرداخته و مراتب وحی و چیستی عقلی عرفانی آن را از دیدگاه آنان بررسی نموده است. وی در همین زمینه به تبیین ماهیت وحی در قوس نزول و قوس صعود انسان، ماهیت کلام خداوند متعال، فرآیند وحی و جنبه‌های کشفی و شهودی آن، فرق بین وحی و الهام، معنای خاتمیت وحی و نبوت، ویژگی گیرنده وحی و بیان قابلیت‌های او و برخی دیگر مباحث فلسفی و عرفانی مربوط به آن از دیدگاه ملاصدرا و ابن‌عربی پرداخته و نظریات آن دو را در این زمینه با هم مقایسه نموده است.

کتاب حاضر، به بررسی اسمای ربانی از دیدگاه «ابن عربی» و «مولوی» می‌پردازد. مؤلف بیان می‌دارد که اسمای ربانی کلید فهم اسرار الهی است. بی‌گمان بدون فهم اسما و صفات حق و درک اسرار حقایق و دقایق وجود میسر نیست. هر اسمی و صفتی در عالم مظهر، اسم و صفت حق است. در این کتاب اشاره می‌شود که نوشتن نماد و نمود ریاضت عقلانی در ساخت عرفان است. از حال تا مقام، از جام نام تا گام کام سیر و سلوک کلمه از عرف تا عرفان کیمیایی است که تبدیل کلمه تدوینی به کلمه تکوینی است. بنابراین نوشتن جان کندن است. تمرکز، تمرین، تکرار همراه با تفکر و تضرع و تصرف ولایی قلم اعلی بر لوح محفوظ است.

دراين اثر ابتدا معناي غايت از ديدگاه متفکّران مسلمان را بيان مي‌کند و رابطه آن را با نظام اخلاقي اسلام تبيين مي‌کند. در ادامه تلاش مي‏‌شود ديدگاه هنجاري نظام اخلاقي اسلام و نسبت آن با غايت و غايت‏گرايي تبيين شود. در ساختار کلّي در اين نوشتار، دو مکتب اخلاقي فلسفي و عرفاني و مباني نظري مختلفي که اين دو نظام اخلاقي بر آنها استوارند، معرفي شده‌اند که با تأکيد بر ديدگاه دو انديشمند بزرگ فلسفه و عرفان يعني ابن ‌سينا و ابن ‌عربي ـ بررسي مي‌شود.

این کتاب را سید صالح موسوی خلخالی (وفات 1306 قمری) در شرح "مناقب" تالیف محیی الدین عربی نگاشته است. شارح در مقدمه‌ی کتاب، علاوه بر شرح حالات یحیی الدین عربی، دیدگاه و اندیشه‌ی وی بررسی شده است. کتاب در چهارده فصل و خاتمه مشتمل بر شرح مناقب و فضایل چهارده معصوم است.

اثر حاضر، ترجمه و تصحیح شرح کتاب «مناقب» تالیف ابن عربی است. ابن عربی در کتاب خود مناقب چهارده معصوم (ع) گردآوری کرده است. در این اثر ابتدا به طور مفصل شرح حال ابن عربی و مذهب وی مطرح شده و حکمت، عرفان، تصوف و ... تعریف شده است. سپس در چهارده فصل مناقب و فضایل چهارده معصوم آورده شده و در فصل پایانی نیز مطالب تکمیلی در خصوص فضایل و شهادت به کمالات اهل بیت (ع) مطرح شده است.