جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

روایات افک عایشه به عنوان معرفِ مصداق آیه افک، در منابع اهل تسنن به شهرت رسیده‌اند. اما از دیرباز این سوال مطرح بوده که چرا پیامبر (ص) طبق ادعای روایات افک عایشه، اجرای حد را یک ماه به تعویق انداخت و پس از یک ماه تنها چهار نفر را حد زد نه یک عصبه را؟ از آنجا که این سوال عصمت پیامبر (ص) را زیر سوال می‌برد، برخی اندیشمندان این امکان را مطرح کرده‌اند که آیه قذف پس از آیات افک نازل شده‌باشد و علت عدم اجرای بلافاصله حکم حد، عدم تشریع حکم حد قذف بوده‌است. اما با توجه به این که حکم عطف به ماسبق نمی‌شود، این پاسخ نمی‌تواند مشکل روایات افک عایشه را حل کند. یعنی اگر یک ماه پس از شیوع افک، حکم وجوب حد قذف نازل شده‌باشد، پیامبر(ص) نمی‌بایست تهمت‌زنند‌گان را که به سبب ندانستن حکم معذور بوده‌اند، حد بزند. در این مقاله امکان دیگری مطرح شده که آیات قذف می‌توانند به همان ترتیب مصحف پیش از آیات افک، اما پس از بالا گرفتن شایعه نازل شده‌باشند. در این صورت چون حکم شرعی عطف به ماسبق نمی‌شود، زدن حد بر پیامبر (ص) واجب نبوده است. گزارشات قرآنی از رویداد افک، از آن جهت که فضایی را تصویر می‌کنند که تهمت ناروا دهان به دهان پخش شده و اوج گرفته بود، این نظریه را تایید می‌کنند. چرا که اگر حکم حد قذف پیش از اوج گرفتن شایعه نازل شده‌بود، افراد جسارت ساختن و پخش تهمتی چنین زشت را علیه همسر پیامبر(ص) پیدا نمی‌کردند. بنابر این اجرای حد بر چهار نفر توسط پیامبر(ص) ، داستانی ساختگی و خلاف گزارشات قرآنی و غیرقابل پذیرش است.

هذا الكتاب بأجزائه الستة محاولة "للتجديد الإسلامي" في قضايا المرأة، تضاف إلى جهود رائدة لأساتذة لنا أجلاء التجديد بالمفهوم الإسلامي يعني العودة إلى الكتاب والسُنة لمعرفة هدى الله، ثم تنزيل هذا الهدى على الواقع المعاصر حتى يستقيم أمر الله وصدق رسول الله صلى الله عليه وسلم : إن الله يبعث لهذه الأمة على رأس كل مائة سنة من يجدد لها دينها التجديد هنا يعني تحرير المرأة المسلمة من طغيان جاهليتين، جاهلية التقليد الأعمى للآباء، وجاهلية التقليد الأعمى للغرب وتحرير المرأة لن يتم إلا مع تحرير الرجل، أي حين يهتديان معاً بهدي محمد صلى الله عليه وسلم وفي هذا الجزء بيان لمعالم شخصية المرأة المسلمة التي ذكر رسول الله صلى الله عليه وسلم محورها في قوله الجامع: "إنما النساء شقائق الرجال" وهذا يعني تقرير المساواة بينهما، مع قدر من الاختصاص في بعض المجالات وبيان ما رسمته الشريعة من آداب كريمة حانية لتعامل الرجل المسلم مع المرأة، هذه الأداب تنبع من قلب المسلم وعقله، لا مجرد شكليات كتلك المعروفة في المجتمع الغربي.

البداية و النهایة، مهم‌ترین و معروف‌ترین اثر ابن کثیر دمشقی (701774ق)، در تاریخ عمومى و اسلام از آغاز تا عصر مؤلف و از گسترده‌ترین منابع تاریخ اسلام است. به نظر می‌رسد که قصد مؤلف، نگاشتن اثری با هدف تاریخ‌نگاری نبوده است و آن‌گونه که ترکیب موضوع اثر و روش مؤلف در گزینش اخبار مندرج در آن نشان می‌دهد، بیان دیدگاه و نگرش اسلامى درباره آغاز و انجام آفرینش و خلقت انسان موردنظر بوده است. نگارش این کتاب بر اساس حولیات (سال‌نگاری) تنظیم شده است. شروع آن از آغاز خلقت و اتمام آن به سرانجام تاریخ و منتهی شدن به قیامت، چهره‌ای خاص به تاریخ وی بخشیده است. نویسنده در بخش رخدادهای مرتبط به خلقت، انبیاء و گذشتگان سعی نموده ضمن رعایت ترتیب سیر حوادث تاریخی با ذکر آیات قرآن و احادیثی که توسط راویان مختلف بیان گردیده است به شرح حوادث بپردازد. در این بخش به دلیل آن‌که سال رویدادها نامشخص است، روال نگارش مبتنی بر سال‌شماری نیست؛ اما از عصر نبوی به بعد به‌صورت سال‌شمار و گاه همراه با ذکر ماه و روز حوادث را نقل می‌نماید.

البداية و النهایة، مهم‌ترین و معروف‌ترین اثر ابن کثیر دمشقی (701774ق)، در تاریخ عمومى و اسلام از آغاز تا عصر مؤلف و از گسترده‌ترین منابع تاریخ اسلام است. به نظر می‌رسد که قصد مؤلف، نگاشتن اثری با هدف تاریخ‌نگاری نبوده است و آن‌گونه که ترکیب موضوع اثر و روش مؤلف در گزینش اخبار مندرج در آن نشان می‌دهد، بیان دیدگاه و نگرش اسلامى درباره آغاز و انجام آفرینش و خلقت انسان موردنظر بوده است. نگارش این کتاب بر اساس حولیات (سال‌نگاری) تنظیم شده است. شروع آن از آغاز خلقت و اتمام آن به سرانجام تاریخ و منتهی شدن به قیامت، چهره‌ای خاص به تاریخ وی بخشیده است. نویسنده در بخش رخدادهای مرتبط به خلقت، انبیاء و گذشتگان سعی نموده ضمن رعایت ترتیب سیر حوادث تاریخی با ذکر آیات قرآن و احادیثی که توسط راویان مختلف بیان گردیده است به شرح حوادث بپردازد. در این بخش به دلیل آن‌که سال رویدادها نامشخص است، روال نگارش مبتنی بر سال‌شماری نیست؛ اما از عصر نبوی به بعد به‌صورت سال‌شمار و گاه همراه با ذکر ماه و روز حوادث را نقل می‌نماید.

البداية و النهایة، مهم‌ترین و معروف‌ترین اثر ابن کثیر دمشقی (701774ق)، در تاریخ عمومى و اسلام از آغاز تا عصر مؤلف و از گسترده‌ترین منابع تاریخ اسلام است. به نظر می‌رسد که قصد مؤلف، نگاشتن اثری با هدف تاریخ‌نگاری نبوده است و آن‌گونه که ترکیب موضوع اثر و روش مؤلف در گزینش اخبار مندرج در آن نشان می‌دهد، بیان دیدگاه و نگرش اسلامى درباره آغاز و انجام آفرینش و خلقت انسان موردنظر بوده است. نگارش این کتاب بر اساس حولیات (سال‌نگاری) تنظیم شده است. شروع آن از آغاز خلقت و اتمام آن به سرانجام تاریخ و منتهی شدن به قیامت، چهره‌ای خاص به تاریخ وی بخشیده است. نویسنده در بخش رخدادهای مرتبط به خلقت، انبیاء و گذشتگان سعی نموده ضمن رعایت ترتیب سیر حوادث تاریخی با ذکر آیات قرآن و احادیثی که توسط راویان مختلف بیان گردیده است به شرح حوادث بپردازد. در این بخش به دلیل آن‌که سال رویدادها نامشخص است، روال نگارش مبتنی بر سال‌شماری نیست؛ اما از عصر نبوی به بعد به‌صورت سال‌شمار و گاه همراه با ذکر ماه و روز حوادث را نقل می‌نماید. مؤلف در دیباچه کتاب، محتوای آن را به سه بخش تقسیم می‌کند: «بدایه»: از آفرینش تا پایان زندگى پیامبر اسلام(ص)؛ «خلافت یا تاریخ اسلام»: از وفات پیامبر(ص) تا عصر مؤلف؛ «نهایه»: در حوادث بزرگ آخر زمان یعنى «فِتَن و مَلاحِم». روش ابن کثیر در بخش نخست، استناد به قرآن و احادیث قابل‌اعتماد است و چنانکه خود گفته، تنها به آنچه موافق شرع و سنت رسول خداست، استناد کرده است. مؤلف در قسمت اول این بخش، بیشتر به سرگذشت پیامبران و امت‌های پیشین یادشده در قرآن پرداخته است. قسمت دوم بخش نخست (بدایه) مربوط به سیرت پیامبر اسلام(ص) و از مفصل‌ترین بخش‌های کتاب است. در این بخش اتکای عمده ابن کثیر بر سیره ابن اسحاق بوده، بااین‌همه فقط به همین مأخذ قناعت نکرده است، زیرا گذشته از رجوع به دیگر کتاب‌های مغازی و سِیَر، به قرآن و حدیث نیز بسیار استناد کرده است. کتاب‌های جامع حدیث، نوشته‌های متأخر در سیره پیامبر(ص) مانند دلائل النبوة ابونعیم اصفهانى و ابوبکر بیهقى، مآخذ مربوط به زندگی‌نامه صحابه و تابعین مانند معجم طبرانى، معجم الصحابه ابونعیم اصفهانى، اسدالغابه ابن اثیر و آثار متأخرتری چون تهذیب مزی، آثار ذهبى، ابن عساکر، سهیلى و ابن سیدالناس. در بخش دوم، به شیوه معمول مورخان گذشته، حوادث تاریخى پس از اسلام را سال‌به‌سال به‌صورت متوالى یاد کرده و مطالب مربوط به هر سال را به ترتیب در دو قسمت حوادث و وفیات آورده است. وفیات این بخش قسمت قابل‌ملاحظه‌ای را تشکیل می‌دهد. این بخش نیز خود دو قسمت متمایز دارد: قسمت اول از آغاز خلافت تا پایان قرن 7ق /13م و قسمت دوم از آغاز قرن 8ق /14م به بعد. در قسمت اول بخش دوم، ابن کثیر افزون بر مآخذ بخش نخست، از نوشته‌های مورخان معروف مانند تاریخ طبری، تاریخ بغداد خطیب، تاریخ دمشق ابن عساکر و ذیل ابوشامه بر آن، المنتظم ابن جوزی، الکامل ابن اثیر، مرآة الزمان سبط ابن جوزی و ذیل یونینى بر آن، دول الإسلام ذهبى و بسیاری دیگر بهره شایان برده است. دوره پس از مغول در این قسمت بیشتر به تاریخ شام و دمشق اختصاص یافته است. ابن کثیر در این قسمت برخى مآخذ مهم تاریخ منطقه را نادیده گرفته است. ابن کثیر با وجود استنادهای مکرر به وفیات ابن خلکان، این مؤلف را به سبب مجامله و تسامح در برابر شعرا و کسانى که از نظر عقیده مبغوض وی بوده‌اند، نکوهش کرده است. البته باید یادآور شد که البدایه، خود از استشهادات شعری خالى نیست. قسمت دوم بخش دوم، یعنى دوره حیات ابن کثیر مانند دوره اخیر قسمت نخست این بخش ناظر بر تاریخ شام و دمشق و خود در دو بخش است: بخش اول متکى بر ذیل برزالى بر تاریخ ابوشامه است و بخش دوم بیان دیده‌ها و شنیده‌های خود ابن کثیر؛ این قسمت مأخذ باارزشى برای تاریخ شهر دمشق شمرده می‌شود. واپسین مطالب بخش دوم به وقایع سال 767ق /1366م مربوط است.

آزادی یکی از بزرگترین و عالی ترین ارزش های انسان است. با این که مفهوم آزادی جزء مفاهیم بدیهی محسوب می شود و همگان آن را پذیرفته و می ستایند ، ولی در رسیدن به آن ، گرفتار دشواری ها و پیچیدگی های فراوانی هستیم. ما در دورانی بسر می بریم که پرسش های فراوانی در عرصه ی دین و آزادی مطرح شده است. این کتاب گران مایه ، گامی است در جهت پاسخ به سوالاتی است هم چون: * تعریف دین و آزادی چیست؟ * آزادی در فلسفه ی اخلاق و حقوق به چه معنا به کار می رود؟ * آیا معنای آیه ی (لا اکره فی الدین) آزادی در دین ، اخلاق و عمل است؟ * تفاوت آزادی مورد نظر اسلام و غرب چیست؟ * حد آزادی عقیده ، اندیشه و بیان در اسلام چیست؟ * مردم سالاری تا چه حد در دین پذیرفته شده است؟ * و...

مقدمه مولف: نبوت و رسالت جاودانى، سند و دليل جاودانى لازم دارد; سندى كه در هر عصر و زمانى، در هر محل و مكانى، گواه روشنى بر درستى گفتار آورنده آن باشد. يكى از علل اين كه خداوند، دعوت پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله وسلم) را با چنين معجزه و گواهى همراه ساخت اين بود كه، نبوت او، به يك زمان و برهه اى اختصاص نداشت و لذا برهان نبوت و گواه پيوند او با جهان وحى، مرزهاى زمان و مكان را درهم مى نوردد و در تمام اعصار به سان خورشيد مى درخشد و تاريكى هاى كفر و شرك را درهم مى كوبد و حجت را بر آگاهان و بى غرضان تمام مى كند. امروز بر اثر عدم بلوغ فكرى امت هاى پيشين، از پيامبران گذشته آثار و نشانه هايى كه گواه بر وجود و ادعاى آنان باشد در دست نيست تا چه رسد برهان نبوت و نشانه هاى رسالت آنان. به دليل همين خلأ، گروه عظيمى در غرب كه براى خود فكر و انديشه اى دارند و از شرق ـ كه زادگاه مسيح و مسيحيت است ـ كاملاً دورند، اصل وجود مسيح و مريم را جزو افسانه ها پنداشته و تصور مى كنند كه وجود مسيح به سان داستان ليلى و مجنون، يا فرهاد و شيرين از اساطير تاريخى است. مقصر اصلى در اين مورد، امت هاى پيشين هستند كه نخواستند آثار پيشوايان خويش را دست نخورده حفظ و حراست كنند، در حالى كه جريان درباره پيامبر اسلام درست نقطه مقابل اين حركت منفى است، نه تنها كتاب و نامه ها و آثار وى و ياران او باقى است، بلكه قبور نياكان و بستگان و مسكن خود و همسران و فرزندان پيامبر، به صورت روشن وجود دارد و اگر انديشه هاى وهابى گرى بر آثار خاندان رسالت چوب حراج نزند، هر يك از اين آثار، سند وجود پيامبر اسلام و شيوه ادعا و دلايل حقانيت اوست. نگارنده براى آشنا ساختن جوانان با كتاب و معجزه جاويدان آن حضرت، كوشش ناقصى در تفسير سوره «صف» انجام داده كه اكنون در اختيار خوانندگان و علاقه مندان قرآن قرار مى گيرد. قم، ميدان شهدا، مؤسسه امام صادق(عليه السلام) - جعفر سبحانى - 15شعبان 1402/18خرداد 1361