جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ترجمه یکی از عناصر مهم در داد و ستد اندیشه ها است که هرگونه خطا در آن می تواند به اشباهات اجتماعی یا سیاسی بیانجامد. یکی از کتابهایی که در سالهای اخیر در فضای مجازی منتشر شده، کتاب حجاب شرعی در عصر پیامبر است. در این کتاب متون عربی بسیار زیادی ترجمه شده و نویسنده بر اساس ترجمه هایی که ارائه کرده نتایج توجه برانگیزی نیز به دست آورده است. در موارد متعددی ترجمه های اشتباه در این کتاب سبب شده است مؤلف به برداشت اشتباهی درباره دیدگاه دینی در موضوع حجاب یا واکنش مسلمانان نسبت به حکم شرعی حجاب برسد. اینکه ترجمه های ارائه شده در این کتاب در چه وزانتی هستند مسأله ای است که این تحقیق با روش ادبی به آن می پردازد.

معراج پیامبر(ص) روایتی مهم و با تنوع بسیار در جزئیات در حوزه جهان اسلام است و همیشه منبع الهام شاعران، نقاشان و قصه­گویان بوده است. این روایت که ابعاد و تحولات فکری جامعه اسلامی را نشان می­دهد در کنار استناد قرآنی، از خیال­پردازی قصه­گویان خالی نبوده است. فردریک کولبای با بررسی روایت­های ابن عباس از نخستین دوره­های تاریخ اسلام تا قرن هفتم زمینه­های شکل­گیری و تحول معراج­، هنجارها،نیازهای مختلف جامعه اسلامی در زمان‌ها و مکان‌های مختلف را نشان داده است. تحقیقات وی بر تمرکز بر آیات قرآنی آغاز می­شود؛ آیاتی که در آن­ها یا با صراحت از سفر شبانه و نشان دادن آیات الهی سخن رفته است و یا مسلمانان آن­ها را در روایت­های معراج مندرج کرده­اند. وی نشان می­دهد چگونه ابهام قرآنی پرسش­های را ایجاد می­کند که پاسخ به آن­ها مهم­ترین منبع شکل­گیری و رواج روایت­های معراج است.

این پژوهه با روش توصیفی و تحلیلی در صدد بازنمود سنخ مواجهه رسول الله صلّی الله علیه و آله با گسست‌­های فعال اجتماعی است. هدف این نوشتار تلاش برای بهره­گیری و کاربست برون­داد مدیریت قدسی تعاملات اجتماعی در مدینه ­النبی است. بررسی‌های این مقاله مقدمه‌ای است برای پاسخ دادن به این پرسش که از چه الگویی برای تقابل با گسست‌­های فعال اجتماعی بایستی بهره جست؟ نتایج حاصل از تحلیل و ترکیب داده‌های جمع‌آوری شده نشان می‌دهد که رسول الله صلّی الله علیه و آله، بسته به ملاحظاتی چند با «تبدیل منطق تضادآفرین قبیله­ای به تعامل»، «کم­رنگ­‌سازی تمایزطلبی‌­ها و توازن­‌بخشی به تضادهای اجتماعی» و «رویکرد فرصت محور به گسست­‌های اجتماعی» درصدد حل و راکدسازی تضادهای اجتماعی بودند. بی‌گمان، این موارد، همه انواع موجود و صور محتمل در مدیریت اجتماعی آن حضرت در مواجهه با گسست­‌های اجتماعی نیست؛ با مطالعه و تأمل بیشتر در این موضوع، و با ملاحظات مختلف، می‌توان به داده­‌های بیشتری دست یافت، یا فرض‌های قابل مطالعه زیادتری را در آن اندیشید.

شمایل‌نگاری رسول خدا (ص) یکی از مهم‌ترین حوزه‌های هنر دینی است که در مکاتب‌نگارگری تاریخ‌میانه ایران کاربرد داشته‌‌است. این پژوهش قصد ‌دارد ضمن شناسایی شاخص‌ترین شمایل‌نگاره‌های پیامبر در مکاتب نگارگری، به این پرسش پاسخ دهد: چه تحولات ریخت‌شناسانه‌ای در شمایل‌نگاری پیامبر(ص) در تاریخ‌ میانه ایران به وقوع پیوسته است؟ روش تحقیق تحلیلی ـ تطبیقی، شیوه گردآوری اطلاعات کتابخانه‌ای ـ اسنادی و نمونه گیری این پژوهش را برترین شمایل‌های تاریخ‌میانه ایران که انتساب قطعی به دوره تاریخی مزبور و پیامبر اسلام داشته و کیفیت بصری و تنوع مضمونی مناسبی را دارا هستند، تشکیل می‌دهند. اغلب شمایل‌نگاره‌ها در ادوار نخستین تاریخ میانه، دارای اشتراکاتی همچون چهره‌های بدون نقاب، کاربرد هاله گرد دورسر، گزینه‌ی رنگی محدود، ساختار عمدتاً ایستا و ساده و خلوص و بی‌پیرایگی عناصر بصری هستند؛ لیکن از عصر ایلخانی به بعد از سادگی‌شان کاسته‌شده و به ترفندهای‌بصری ممتازی همچون دقت در جزییات، چهره نقاب‌دار، هاله آتشین، گزینه رنگی متنوع، جامگان فاخر، کشیدی اندام، پرداخت دقیق و ساختار پویا و منحنی، در اعصار تیموری و صفوی دست‌یافته‌اند.

با ظهور اسلام، هر روز که بر شکوه اسلام و قدرت مسلمانان افزوده می‌شد، یهودیان عصر پیامبر(ص) که وجود دین آسمانی جدید را برنمی‌تافتند، از روش‌های خاصی برای رویارویی و مقابله با پیامبر(ص) بهره می‌جستند. از این رو، شروع به شبهه‌پراکنی و معارضات زبانی کردند. «معارضات زبانی» تمام رویارویی‌های غیرنظامی پیامبر(ص)، یعنی تمام شبهه‌پراکنی‌ها، جوسازی و طرح اتهامات را در بر می‌گیرد. در قرآن کریم، برخی معارضات به طور مستقیم (همراه با پاسخ‌های آن‌ها) و برخی معارضات به طور غیر‌مستقیم ذکر شده‌است. همچنین، گاه از شأن نزول‌ها و گاهی از پاسخ‌های قرآنی پی به معارضة یهود برده می‌شود. در این پژوهش، به بررسی هر دو نوع شبهه خواهیم پرداخت.

یکی از مهمترین وظایف دینی و اجتماعی والدین (پدر و مادر) تربیت دینی کودک است. والدین نقش بسیار مهمی در شکل دهی به شخصیت فرزند ایفا می کنند. دوران کودکی مهمترین مرحله رشد است و عواطف عمیق والدین در شکل گیری شخصیت کودک در این دوران نقش بزرگی دارد؛ زیرا خانواده نخستین کانون تربیت است. خانواده مدرسه بزرگ تربیتی است که کودک به تدریج از رفتارهای والدین الگوبرداری می کند، بنابراین مسئولیت پدر و مادر تنها تأمین غذا، لباس و بهداشت کودک نیست، بلکه باید کودک را مطابق دستورات پیشوایان دینی تربیت کنند و بر رفتار، کردار، عبادت و دوستان کودکانشان نظارت کنند. توجه والدین به کودک موجب رشد و شادابی و تربیت صحیح و سالم وی می شود. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش والدین در تربیت دینی کودک از منظر پیامبر گرامی اسلام؟ص؟ و امام صادق؟ع؟ انجام شد. ازاین رو، پس از بیان ویژگی های فطری و غریزی کودک، نقش پدر و مادر در تربیت دینی کودک بررسی شد؛ زیرا اگر فرزندان تربیت صحیح و مطابق با موازین و دستورات دین مقدس اسلام نداشته باشند، افراد صالح و سودمندی برای جامعه نخواهد شد.

چگونگی نزول قرآن توسط فرشته وحی بر پیامبر اکرم همواره از دغدغه های متکلّمان و مفسّران بوده است. جستجو برای پاسخ، انگیزه پژوهش حاضر شد تا به روش تحلیلی دیدگاه متکلمان و مفسّران را با تأکید بر دیدگاه ملاصدرا بررسی کند. براساس این تحقیق دو دیدگاه شایع وجود دارد. طبق دیدگاه نخست گویا پیامبر از عالم ماده فراتر نمی‌رود؛ و جبرئیل در عالم محسوس ظاهر می‌شود و با پیامبر سخن می‌گوید. طبق دیدگاه دوم پیامبر از عالم ناسوت به افق اعلی ارتقاء یافته، وحی را دریافت می‌کند. ملاصدرا برای سیر نزول وحی، چهار منزل قلم ربانی، لوح محفوظ، لوح قدر، و لسان جبرئیل قائل است. وی معتقد به ذو مراتب بودن دریافت وحی است. وی با طرح ابعاد وجودی نبیّ شامل نفس، حسّ مشترک، روح قدسی، روح بشری؛ حرکت نفس در قوس صعود از حسّ به خیال و از خیال به عقل، و در سیر نزول از عقل به خیال و از خیال به حسّ مسأله را تببین می‌کند. به این معنا که نفس نبیّ به کمک حسّ مشترک فرشته وحی را در هر سه مرتبه عقل، خیال و حسّ مشاهده و کلام او را دریافت می‌کند. لذا پیامبر در قوس صعود با روح عقلی خود به عالم قدسی متصل می‌شود و معارف الهیه را دریافت می‌کند. و در سیر نزول، فرشته وحی را در عالم خیال و در عالم محسوس متمثّل می‌کند؛ در نتیجه کلام او را به صورت محسوس مشاهده می‌کند. بنابراین نزول قرآن را هم حسّی و هم عقلی می‌داند.