جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مسألة فدک و حدیث إنّا معاشر الأنبیاء لا نورّث، اثر سيد على حسينى ميلانى (متولد نجف، 1367ق) است كه در آن، به چند پرسش و شبهه درباره ماجراى به‌ صورت مستند، تحليلى و انتقادى پاسخ داده است. روش نويسنده در اين اثر، عالمانه، انتقادى و تاريخى - كلامى است و از كتاب، سنت، تاريخ و عقل استفاده كرده است.

این کتاب با روشی بدیع و به دور از پیش داوری، در مجموعه منسجم به شرح و تفسیر فرازهای این حدیث که بالغ بر 200 فراز است، نخست آیات و روایات متناسب با فراز مورد بحث را ذکر کرده و در پایان هر فراز - در موارد مورد نیاز - با بیان مختصر به رفع اشکال یا جمع بین احادیث باب پرداخته است و بدین ترتیب، عمده مشکلاتی را که موجب سردرگمی طالبان می‏گردد، پاسخ داده و فضای منحصر به فرد علمی و عملی را فراهم آورده است که هم خواننده در اثر جذابیت خاص مجلس گفت و گوی حضرت حق با برگزیده‏ ترین بنده خود، به سوی عمل به مضامین این حدیث ناب جذب می‏گردد و هم مشکلات علمی خود را که در راه سیر و سلوک الی الله برای سالکان پیش می‏ آید، حل شده می‏بیند. این اثر در واقع حاصل بخشی از جلسات اخلاقی، عرفانی علامه طباطبایی است که طی آن با عنایتی ویژه، حدیث معراج را یک دوره از آغاز تا پایان شرح کرده و نکاتی ارزشمند در شرح جملات آن بیان داشته‏ اند، که این نکات بدون نقل مستقیم از آن بزرگوار، در جای جای این شرح متبلور است. كتاب سرالاسراء در دو جلد و سي و هشت فصل تنظيم شده است كه هر جلد داراي نوزده فصل است. هر فصل با توجه به فقرات به چند قسم تقسيم و عنوان گذاري شده است. در ذيل هر عنواني به تناسب، آيات و روايات مندرج شده و در پايان هر عنوان توضيحاتي از مرحوم مؤلف در جمع بندي آيات و روايات و ارتباط آيات و روايات با فقره مورد بحثِ حديث معراج كه در صدر عنوان آمده، مطرح شده، در مجموعه كتاب 1450 آيه قرآن و 2800 حديث و فقراتي از ادعيه در ذيل 270 جمله حديث معراج مورد استفاده قرار گرفته است. جلد دوم به شرح مطالب ذیل می پردازد: ورع خشوع سکوت کسب روزی حلال عطای الهی علم و عمل

‏السقيفة و الخلافة، نوشته عبدالفتاح عبدالمقصود، پژوهشی است عمیق و دقیق درباره ماجرای سقیفه و علل و عوامل تشکیل آن. ماجرای سقیفه، نقطه عطف خلافت بعد از رسول و آغاز جدایی خلافت اموی و امامت علوی است. این کتاب به زبان عربی، در زمان معاصر و در یک جلد تألیف شده است. کتاب دارای مقدمه‌ای از مؤلف با عنوان «استهلال» است و مطالب آن در ضمن یازده فصل مطرح شده است. در ذیل هرکدام از فصول مباحث مرتبط با آن و روایت مربوطه به‌همراه مصادر آن ارائه شده است.

ابهى الدّررفى اخبار الامام المنتظر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) يا تكملة عقد الدّرر به زبان عربى اثر محمدباقر بهارى همدانى(1277-1333ق) مى‌باشد. پژوهش درصدد اثبات اين موضوع است كه مهدى موعود همان امام دوازدهم از امامان اثنی‌عشر يه مى‌باشد. اثرى بنام عقد الدّرر في اخبار الامام المنتظر از يوسف بن يحيى سلمى مورد مطالعه مؤلف قرار مى‌گيرد و ايشان اثر را كه به جمع آورى روايات مهدى (عجل الله تعالی فرجه الشریف) امّت از طريق اهل سنّت پرداخته و ضمن نقل سلسله اسناد، از آوردن توضيح و تحليل از جانب خود پرهيز و خوددارى نموده است و آن را اثرى جامع درباره نسل و سبب امام عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) ، ويژگى‌هاى ذاتى و اخلاقى ايشان و نيز علائم و نشانه‌هاى پيش از ظهور و دوران پس از ظهور مى‌بيند؛ ولى از آن جا كه اثر خالى از تطبيق اخبار مهدى موعود بر امام دوازدهم شيعيان مى‌باشد، به همين جهت آقاى بهارى همدانى به نگارش اثر حاضر مى‌پردازد و آن را به عنوان متمّمى بر عقد الدرر قرار مى‌دهند تا آن مجموعه روايى با اين مجموعه تكميل گردد.

أئمتنا عبادالرحمن تألیف سعید (احمد سعید) ابومعاش، کتابی است در مورد سیره و زندگانی چهارده معصوم (علیهم السلام) در 2 جلد که در سال 1429ق به زبان عربی نوشته شده است. نویسنده با استفاده از آیات، روایات و اشعار به بیان سیره چهارده معصوم (علیهم السلام) پرداخته و در خلال مباحث، گاه به ادعیه و زیارات آن حضرات اشاره کرده است. "گزارش محتوا" در مقدمه، ضمن اشاره به این نکته که برخی از مخالفین و دشمنان، شیعه را به انحراف از توحید صحیح و غلو درباره ائمه اطهار (علیهم السلام) متهم کرده و چهره مذهب شیعه را، نزد جاهلان، خدشه‌دار کرده‌اند، به آیاتی اشاره شده است که به بیانگر ویژگی‌ها و خصوصیات ائمه (علیهم السلام) می‌باشد. جلد نخست، از دو بخش تشکیل شده است: بخش اول، به بیان روایاتی در سیره پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) اختصاص یافته است. می‌توان موضوع اصلی این روایات را در امور زیر، خلاصه نمود: خداوند نور محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) و اهل‌بیتش (علیهم السلام) را نور خویش خلق کرده و آنان را برگزیده است؛ طهارت پدران، مادران و اجداد آن حضرت (صلی الله علیه و آله و سلم)؛ ولادت پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم)؛ پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) مغفورله می‌باشد؛ اوصاف و معجزات پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم)؛ سبقت آن حضرت بر سایر انبیا در اعتراف به ربوبیت حق در عالم ذر و میثاق؛ اولین نمازگزاران در اسلام؛ نسب آن حضرت؛ خداوند آن حضرت (صلی الله علیه و آله و سلم) و اهل‌بیتش (علیهم السلام) را بر عالمیان برگزیده است؛ تشریح فصول اذان؛ مکارم اخلاق آن حضرت؛ پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) و اهل‌بیتش (علیهم السلام) بهترین مردم هستند؛ عبودیت پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) و نفی غلو از او؛ معراج؛ ادعیه و وصایا؛ قصاص سواده از پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم)؛ شروط توحید؛ عبادت آن حضرت و امتناع عمر از کتابت وصیت پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم). در بخش دوم، روایاتی آمده که به ذکر سیره امیرالمؤمنین (علیه السلام) اختصاص دارد. عناوین کلی و موضوعات مطرح شده در این روایات را می‌توان در امور زیر خلاصه نمود: خلقت حضرت علی (علیه السلام) از نور خداوند؛ نسب وی؛ ولادت او در کعبه؛ علی مظهر ایمان و توحید کاملی که باب دین است؛ شمرده نشدن فضایل آن حضرت؛ جایگاه علی (علیه السلام) نزد خدا و رسولش (صلی الله علیه و آله و سلم)؛ علی (علیه السلام) حجت خدا و خلیفه او در آسمان و زمین؛ اقوال پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) در مورد وی؛ علم علی (علیه السلام)؛ ایمان ابوطالب (علیه السلام)؛ نبی و وصی پدران این امت‌اند؛ صفات و شجاعت و قدرت ملکوتی آن حضرت؛ مکارم اخلاق وی؛ ولایت علی (علیه السلام) مهمترین فریضه بر امت؛ کلمات و خطبه آن حضرت در توحید؛ عبودیت ایشان؛ شکستن بت‌ها توسط وی؛ ادعیه و مناجات مشهور ایشان؛ نزول آیات توحید در شأن وی و وصیت آن حضرت قبل از شهادت.

رسالۀ كوتاه و مختصرى است دربارۀ اختلاف ديدگاه فقهاء مذاهب اسلامى در يكى از مسائل مهم وضوء؛يعنى مسألۀ مسح. نويسنده در اين رساله بحث را در مسح سر و پاها و مسح بر كفش منحصر ساخته و از مسح بر جبيره سخنى به ميان نياورده است. وى در اين كتاب تمام اقوال منسوب به ائمۀ مذاهب اسلامى در موضوع مورد نظر را نقل و اقوال عالمان بزرگ اهل سنت را در صورتى كه مخالف با ديدگاه امام آن مذهب است يادآور مى‌شود. علاوه بر آن آراء صحابه و اكابر تابعين و غيره را در موضوع مورد نظر نقل مى‌كند. نويسنده پس از ذكر هر ديدگاه به بيان ادلۀ آن مى‌پردازد و در برخى موارد به مناقشه ادلۀ ايشان مى‌پردازد. كتاب داراى يك مقدمه و دو مبحث اصلى است: «المبحث الاول في طهارة الرأس» كه به بيان معناى لغوى و اصطلاحى مسح مى‌پردازد و ضمن شش مسألۀ جداگانه قدر مجزى مسح، مشروعيت و عدم مشروعيت تكرار مسح، مسح با رطوبت باقى‌مانده در اعضاء وضوء و غيره را بيان مى‌كند. «المبحث الثانى في طهارة الرّجلين» طى دو مسأله به بيان كيفيت طهارت پاها و نيز مسح بر كفش مى‌پردازد و اقوال اهل سنت و مذهب شيعه را در اين زمينه يادآور مى‌شود. در پايان كتاب هم فهرست منابع و موضوعات آن آمده است.

این کتاب با روشی بدیع و به دور از پیش داوری، در مجموعه منسجم به شرح و تفسیر فرازهای این حدیث که بالغ بر 200 فراز است، نخست آیات و روایات متناسب با فراز مورد بحث را ذکر کرده و در پایان هر فراز - در موارد مورد نیاز - با بیان مختصر به رفع اشکال یا جمع بین احادیث باب پرداخته است و بدین ترتیب، عمده مشکلاتی را که موجب سردرگمی طالبان می‏گردد، پاسخ داده و فضای منحصر به فرد علمی و عملی را فراهم آورده است که هم خواننده در اثر جذابیت خاص مجلس گفت و گوی حضرت حق با برگزیده‏ ترین بنده خود، به سوی عمل به مضامین این حدیث ناب جذب می‏گردد و هم مشکلات علمی خود را که در راه سیر و سلوک الی الله برای سالکان پیش می‏ آید، حل شده می‏بیند. این اثر در واقع حاصل بخشی از جلسات اخلاقی، عرفانی علامه طباطبایی است که طی آن با عنایتی ویژه، حدیث معراج را یک دوره از آغاز تا پایان شرح کرده و نکاتی ارزشمند در شرح جملات آن بیان داشته‏ اند، که این نکات بدون نقل مستقیم از آن بزرگوار، در جای جای این شرح متبلور است. كتاب سرالاسراء در دو جلد و سي و هشت فصل تنظيم شده است كه هر جلد داراي نوزده فصل است. هر فصل با توجه به فقرات به چند قسم تقسيم و عنوان گذاري شده است. در ذيل هر عنواني به تناسب، آيات و روايات مندرج شده و در پايان هر عنوان توضيحاتي از مرحوم مؤلف در جمع بندي آيات و روايات و ارتباط آيات و روايات با فقره مورد بحثِ حديث معراج كه در صدر عنوان آمده، مطرح شده، در مجموعه كتاب 1450 آيه قرآن و 2800 حديث و فقراتي از ادعيه در ذيل 270 جمله حديث معراج مورد استفاده قرار گرفته است. جلد اول به شرح مطالب ذیل می پردازد: «خلافت الهيه» و وصول به آن تكلّم خداوند قرب به خدا مراقبتِ حق نسبت به ما جهل و حماقت مجاهدت

مفهوم «امام حق» از مهمترین مفاهیم قرآنی است که از دیرباز مورد توجه مکاتب مختلف فقهی، کلامی، عرفانی، تفسیری، روایی و تاریخی بوده است. تاکنون با رویکرد معناشناسانه به آن پرداخته نشده است. گرچه کاربرد واژه «امام» در معنای پیشوای حق در قرآن کریم 5 مرتبه است اما می توان گفت اکثر آیات قرآن کریم در خدمت پرورش انسان کامل است. این پژوهش با استفاده از روش معناشناسی به تبیین مفهوم «امام حق» و استخراج مولفه های معنایی آن از قرآن کریم پرداخته است؛ زیرا معناشناسی به دلیل به کارگیری نگاه تحلیلی و موشکافانه به متن، برای دستیابی حقیقی به مفهوم واژگان، روشی مناسب است. با بررسی رویکرد هم زمانی در 5 آیه ای که مفهوم «امام حق» در آنها به کار رفته، روشن شد که «امام حق» در کاربرد وحیانی بر محور هم نشینی با مفاهیم جعل، هدایت و دعوت و بر محور جانشینی با مفاهیم خلیفه، آیه، کلمه، امه، صراط در یک حوزه معنایی قرار می گیرد. کشف مولفه های معنایی «امام» سبب آشکار شدن معارف نهفته در باطن آیات و نشان دادن اندیشه نظام مند قرآن کریم است.

کم‌توجهی به پیوند‌های حقوق جزای اسلامی با اخلاق اسلامی در مبنا، هدف، مضمون و سازوکارهای اجرایی، تضعیف ابعاد اخلاقی حقوق جزای اسلامی و نیز با تشکیک در عقلانیت و کارآمدی حقوق جزای اسلامی، درخواست حذف یا تغییر برخی از جرم‌انگاری‌ها و کیفرگذاری‌ها را موجب گردیده است. با استفاده از روش تحقیق تحلیلی ـ توصیفی و گردآوری اطلاعات با روش کتابخانه‌ای، در صدد تبیین یکی از خطوط اصلی این پیوند یعنی نقش حقوق جزای اسلامی در تعلیم و تربیت ارزش‌های اخلاقی اسلام هستیم؛ که ضمن تبیین جنبه‌هایی از عقلانیت و کارآمدی حقوق جزای اسلامی، ظرفیت‌ها و توانایی‌های اخلاقی آن را فعال‌تر خواهد نمود. بدین ترتیب، جرم‌انگاری‌ها و کیفرگذاری‌ها در حقوق جزای اسلامی، از سویی با ترسیم مرزهای ارزشی و اخلاقی جامعه، موجب اطلاع‌رسانی و تعلیم ارزش‌های اخلاقی حداقلی اسلامی‌‌اند؛ و از سوی دیگر با آسیب‌رسانی به ناقضان ارزش‌های بنیادین اخلاقی، موجب تربیت ارزشی فرد و جامعه‌اند. علاوه بر این، وضع و اِعمال مجازات‌های اسلامی، این پیام را انتقال می‌دهد که هر چه رفتارها، به اَعمال ممنوع نزدیک‌تر و شبیه‌تر باشند، درجۀ قُبح و غیراخلاقی بودن آن‌ها بیش‌تر است؛ اگرچه به درجۀ ممنوعیت جزایی نرسیده باشد. این امر، تاثیر جرم‌انگاری‌ها و کیفر‌گذاری‌های اسلامی در تعلیم ارزش‌های اخلاقی را مضاعف می‌کند.

آیه تطهیر یکی از پرمناقشه ترین آیات قرآن بین مفسران شیعه و اهل سنت، پیرامون مساله عصمت «اهل بیت» است. شیعه «اهل بیت» را مختص خمسه طیبه (ع) می داند و در مقابل، برخی از علمای اهل سنت «اهل بیت» را مختص زنان پیامبر، برخی دیگر شامل زنان پیامبر و خمسه طیبه و برخی دیگر «اهل بیت» را اعم از خویشان و اقوام پیامبر و... می دانند.در این بین یکی از ادله مفسران شیعه بر این ادعا، «تغییر ضمیر» از جمع مونث به جمع مذکر در آیه تطهیر است. این پژوهش با رویکردی توصیفی - تحلیلی در پی نقد و ارزیابی این مطلب، به واژه شناسی کلمه «اهل» و موارد استفاده آن در لغت و قرآن پرداخته و به این نتیجه رسیده است که هرچند با دلایل متقن عقلی و نقلی می توان ثابت کرد «اهل البیت» اختصاص به خمسه طیبه دارد، اما استناد اغلب علمای شیعه به «تغییر ضمیر» محل بحث و تامل است.