جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پایگاه خبری الجزیره نوشت: نظریه «برخورد تمدن‌ها» هانتینگتون که کشمکش جهان غرب با جهان اسلام را پیش‌بینی و نظریه «پایان تاریخ» فوکویاما که حکمرانی ایدئولوژی لیبرال دموکراسی در سراسر جهان را مطرح می‌کرد، با بروز حوادثی همچون ۱۱ سپتامبر، ظهور تروریسم افراط‌گرایانه، خیزش عربی و رشد ناسیونالیسم در کشورهای اروپایی و آمریکا مطرود بوده و برخورد واقعی در درون تمدن غرب به‌ویژه آمریکا رخ داده است.

پایان تاریخ به عنوان ایده دهه پایانی قرن بیستم از اتمام چندین قرن منازعه ایدئولوژیکی سخن به میان اورد. منازعه‌ای که از عصر روشنگری بین ایدئولوژی‌های مختلف بشری که ادعای کشف قانونمندی حاکم بر تاریخ داشتند، در گرفته بود. فلسفه نظری یا فلسفه جوهری تاریخ به عنوان یک دانش«هستی‌شناسانه» به دنبال فهم هستی تاریخ، سیر تحول آن و کشف معانی نهفته در روندها و رویدادهای کلی تاریخ است. فهم هستی‌شناسانه کمک می‌کند قانونمندی حاکم بر تاریخ را در صورت وجود کشف کنیم. در فلسفه تاریخ با سه پرسش اساسی غایت تاریخ، محرک تاریخ و منازل حرکت تاریخ مواجه هستیم. با وجود جنجال‌های نظری زیادی که بعد از طرح پایان تاریخ فوکویاما مطرح شد و کماکان هم ادامه دارد، تاملی انتقادی از منظر پرسش‌های اصلی فلسفه تاریخ صورت نگرفته است. هدف این پژوهش تاملی انتقادی بر پایان تاریخ فوکویاما از منظر فلسفه تاریخ است، به نظر می‌رسد با بررسی ایده فوکویاما از زاویه پرسش‌های سه‌گانه فوق می‌توان بسیاری از عناصر و مولفه‌های نظریه فوکویاما را که با چینش در کنار هم از جهانشمولی لیبرال دموکراسی دفاع می‌کنند را مورد چالش جدی قرار داد.

دموکراسی به عنوان یک اندیشه سیاسی و نیز نوعی مکانیسم و نظام اداره جامعه، از معدود مفاهیم سیاسی دیرپای فلسفه سیاسی بوده است و به ویژه در دو سده اخیر شاهد رونق و ترویج این فلسفه و نظام سیاسی می باشیم. این مفهوم به مثابه یکی از استوارترین و پابرجاترین مفاهیم سیاسی در عمر طولانی خویش، تحولات و فراز و نشیب های بسیار به خود دیده است ولی همچنان محل تعاطی افکار و الگوی ایده آل حداقل بخش وسیعی از مردم جهان است.

چکیدهفرانسیس فوکویاما بعنوان اندیشمند آمریکائی که نظرات و اندیشه او از سال 1989 با نظریه پایان تاریخ مورد توجه اندیشمندان جهان قرار گرفته است. نظرات متعددی بعد از نظریه پایان تاریخ داشته است. وی مانند استادش هانتينگتون انتظاربرخوردتمدنغرب باتمدناسلامي شیعی در سال 2007 راداشته است. او برنامه ریزی برای رفاه طلبی و رفاه زدگی مردم ایران را بعنوان بهترین راه براندازی نظام سیاسی ایران به سیاست مداران غربی توصیه کرده است. آنچه كه در اين پايان نامه مورد توجه قرار گرفته است شيعه شناسي فوكوياماست .فوكوياما حكومت شيعي در ايران را رقيب ليبرال دموكراسي ميداند و در راس شيعه ايراني ولايت فقيه را نشانه گرفته و براي تضعيف شوراي نگهبان و ولايت فقيه ودر نهايت نظام اسلامي شيعي در ايران نسخه ميپيچددر اين گفتارشاخصه هاي منفي و مثبت سرمايه اجتماعي در ايران رابررسي ميكنيم تا ببينيم مردم ايران رفاه زده و دين زده شده اند يا خير .مسئله اصلي اينست كه نظام اسلامي يا ليبرال دموكراسي كداميك ظرفيت لازم براي اداره جهان آينده را دارند.با نگاهي منصفانه نقاط قوت حكومت جهاني اسلام و نقاط ضعف ليبرال دموكراسي را بر ميشماريم . موضوعي كه غرب را نگران كرده روحانيت سازمان يافته در راس حكومت شيعه در ايران و الگو گرفتن كشورهاي منطقه از ايران است.دليل انتخاب موضوع اين پايان نامه بررسي تفكر براندازانه فوكوياما در مورد ايران است ودر وصف ضرورت بررسي نظريات فوكوياما همين بس كه بدانيم كتاب پايان تاريخ وي به سي و شش زبان دنيا و در تيراژسي و هفت ميليون نسخه به چاپ رسيده است .اين بدان معناست كه تفكرات وي مورد توجه قرار ميگيرد . فوكوياما يك انديشمند درباريست به اين معنا كه تراوشات ذهنيش در خدمت سياست خارجي سلطه طلبانه آمريكا قرار ميگيرد .عنوان پايان تاريخ براي ليبرال دموكراسي و سخنراني وي در بيت المقدس در جمع صهيونيستها شاهد اين مطلب است .او تلاش ميكند با عنوان پايان تاريخ چهره مشروع از آمريكا در سطح جهان نشان دهد كه گوييبهترين نظام سياسي در جهان است وبه بهانه صدور ليبرال دموكراسي. آمريكا به كشورهاي ديگر حمله نظامي ميكند.ويژه نگري انها نسبت به خودشان باعث شده تا نظامي برتراز ليبرال دموكراسيشان را برنتابند و هر نظامي غير از اين را محكوم به شكست ميدانند .شيعه اثني عشري ايراني كه معتقدبه كتاب و منتظر ظهور است پايان تاريخ را نه ليبرال دموكراسي بلكه ظهور مهدي موعود(عج) وپيروزي حق بر باطل در آخرالزمان و غايت تاريخ را معاد ميداند .ناکارآمدی لیبرال دموکراسی برای برآورده کردن تمام نیازهای انسان امروز و شکست مهندسی معکوس فوکویاما درباره ایران نشان از ضعف نظام سياسي غرب براي اداره جهان آينده دارد.ودر مقابلتعاليم انسان ساز اسلام شيعي وتوانايي عظيم آن جهت پاسخگويي به تمام نيازهاي بشر باعث شده تا حضرت امام خميني تئوري حكومت جهاني اسلام را مطرح كنند .

پرسش اصلی این مقاله این است که چگونه میتوان اندیشه های موحدانه و مشرکانه را در معرفت، به ویژه علوم انسانی شناخت؟ با روش بازخوانی، تحلیل و طبقه بندی اندیشه های استاد شهید مرتضی مطهری، و به منظور دستیابی به شاخصی برای تعیین تعالیم اسلامی از غیراسلامی، در این مقاله بر اصل الاصول «توحید» تکیه شده و از این اصل، دو شاخص استخراج گردیده است: اول شاخص، «از اویی»، که مرز توحید و شرک در تعالیم نظری است و از آن طریق، انحراف های بزرگ فکری زیر قابل شناسایی و نقد خواهد بود: توهم انگاری عالم وجود، مادیگرایی، ثنویت، تفویض، جبر، انکار علیت و ... . آثار ناخودآگاه این نظریات، که در ذهن و ضمیر بیشتر افراد رسوب کرده، در تمام عرصه های معرفتی، از جمله در علوم طبیعی و علوم انسانی، قابل پیگیری است. اما شاخص دوم، «به سوی اویی» است که مرز توحید و شرک در تعالیم عملی میباشد و از طریق آن میتوان اندیشه های مشرکانه زیر را شناسایی و نقد کرد: بت پرستی، خودپرستی (آشکار و نهان)، پذیرش طاغوت، انواع ارزش های یک بعدی، به ویژه نظریه های انحرافی در عدالت.

سرمایۀ اجتماعی در هر گروه یا جامعه ای نشان دهندۀ کیفیت کارکرد نهادهای اجتماعی آن جامعه است. وجود میزان قابل قبولی از سرمایۀ اجتماعی موجب تسهیل کنش های اجتماعی می شود، به طوری که در مواقع بحرانی می تواند به عنوان منبع اصلی حل مشکلات و فرآیندها به کار رود. سرمایۀ اجتماعی در پیشنهادهای علمی خود، برای حل معضلات اجتماعی و توسعۀ اجتماعی نهادهای مدنی، جهت گیری های ارزشی و دینی را به عنوان یک ضرورت قلمداد می کند و بر نقش مذهب به عنوان یک مفهوم جامعه ساز بیش از پیش تاکید دارد. با توجه به نقش آموزه های دینی و مذهب در شکل گیری و توسعۀ سرمایۀ اجتماعی این پژوهش تلاش می کند با واکاوی ادبیات و مبانی نظری سرمایۀ اجتماعی، جایگاه مذهب در ارتقای عناصر و مولفه های آن را تبیین کند. نتایج حاکی از آن است که افزایش گرایش های مذهبی و اعتقادات ایدئولوژیکی در جامعه، به افزایش سرمایۀ اجتماعی کمک کند. مذهب با ایجاد جهان بینی واحد در میان افراد جامعه نوعی هماهنگی و همدلی ایجاد می نماید و افراد با پیروی از دستورات دینی به فهم مشترک از مسائل مادی و اجتماعی اطراف خود می رسند و زمینه برای اعتماد متقابل، انسجام اجتماعی و مشارکت پدید می آید.

چکیده ندارد.