جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

اديان ابراهيمی اديانی متن محور هستند. دين مداران هميشه در پی اين بوده اند که با استفاده از متد فهم متون و نيز در نظر گرفتن ويژگی های متون وحيانی، به فهم مراد و مقصود خداوند از گزاره های وحيانی دست يابند. يهوديان و مسلمانان به طور سنتی، الهی بودن الفاظ تورات و قرآن را باور داشته اند، اما مسيحيان، عنصرِ بشری را نيز در کتاب مقدس دخيل می دانند. اين ديدگاه، امروزه در ميان برخی ليبرال مسيحيان به گونه ای تبيين می شود که نقش عنصر بشری بسيار پر رنگ تر از عنصر الهی می شود. امروزه برخی از نوانديشان مسلمان اين گونه تبيين ها را در مورد قرآن نيز قابل تعميم دانسته اند. در اين مقاله، ضمن بيان ديدگاه های مختلف در مورد الهی يا بشری بودن وحی در کتاب مقدس و قرآن نتيجه گرفته شده است که تفاوت اسلوبی کتاب مقدس و قرآن کريم مانع از تبيين های جديد مبنی بر بشری بودن الفاظ قرآن است.

موضوع ایمان و ارتباط آن با عمل یکی از مهم‌ترین موضوعاتی است که متکلمان ادیان مختلف در مورد آن بحث می‌کنند، زیرا این موضوع تا حد زیادی در زندگی مؤمنان جاری و ساری بوده و از اهمیت بالایی برخوردار است. بیشتر ادیان خصوصاً ادیان آسمانی بر عمل صالح به عنوان نمود خارجی ایمان کامل تأکید داشته و آن را شرط نیل به سعادت می‌دانند. هدف این پژوهش تبیین مفهوم ایمان و نشان دادن دایره عمل در اندیشه دینی و بیان رابطه ایمان با عمل در اندیشه مسیحی بر اساس دیدگاه‌های متفکر پروتستان لوتر و فکر شیعی بر اساس دیدگاه علامه طباطبایی، متفکر شیعه است که مقایسه‌ای بودن این تحقیق وجه امتیاز آن شمرده می‌شود. یکی دیگر از دلایل انتخاب این موضوع کمبود آثار محققان در این زمینه است. در این تحقیق ابتدا با مفاهیم ایمان، عمل، سعادت و نیز مسیحیت پروتستان و شیعه امامیه آشنا می‌شویم و سپس با روش توصیفی و تحلیلی و با مراجعه به آثار مارتین لوتر و علامه طباطبایی به واکاوی مفهوم ایمان و عمل و رابطه آنها و نیز مفهوم سعادت می‌پردازیم. در پایان نیز ضمن مقایسه آراء این دو اندیشمند پروتستانی و شیعی، به اشتراکات و تفاوت‌های نظرات آنها در این موضوع می‌پردازیم. به صوت خلاصه باید گفت: دستیابی به نجات و رستگاری از نظر لوتر تنها با ایمان میسر است و اعمال نقشی در سعادت انسانی ندارد. البته باید دانست از نظر پروتستان‌ها اعمال صالح دارای آثار اخلاقی و اجتماعی در رابطه افراد با یکدیگر است. از نظر شیعه امامیه که در این تحقیق علامه طباطبایی آن را نمایندگی می‌نماید، رابطه ایمان و عمل رابطه تکاملی است که هر دوی آنها در سعادت انسان نقش مستقیم دارند و التزام به یکی بدون دیگری انسان را سعادتمند نخواهد ساخت.

گرچه شهرت چنان است که مساله معناداری زبان، گزاره ها و مدعیات دینی از دهه بیست سده بیستم مطرح گردید لیکن بررسی نزاع های متفکران و مکاتب الهیاتی و فلسفی نشان می دهد که این مناقشه یکی از موضوعات مهم و تاثیرگذار در تاریخ تاملات فلسفی - دینی به شمار می آید. از دوره تسلط رهیافت الهیات سلبی (نخستین رویکر در معناداری زبان دین) تا واپسین نظریه یعنی کارکردگرایی (دیدگاه آلستون از پیروان ویتگنشتاین متاخر) روش های گوناگون و گاه متضادی ارائه گردید. در یک تقسیم بندی کلان با سه روش سنتی و سه روش جدید در زبان دین مواجه هستیم. فلسفه دین هگل در کدام روش و رهیافت قرار دارد؟ الهیات سلبی از دوره افلاطون آغاز و با فلوطین به نحو نظام مند پایه گذاری گردید. (ر.ک.: Plotinus, 1996, vol. 2) و سپس با گزاره معروف دیونوسیوس آریوپاگی مبنی بر اینکه «هیچ سلب و ایجابی را به خدا نمی توان نسبت داد» (Dionysius, 1920, ch. 4 5) تبیین و تکمیل شد. از الهیات سلبی تا الهیات تمثیلی آکویناس هزار سال گذشت که مهم ترین پرسش آکویناس در زبان دین طرح شد. وی در اثر معروفش «جامع الهیات» سوال می کند که آیا انسان می تواند با زبان متعارف و طبیعی و با محدودیت های مربوط به عالم انسانی، از دین، خالق، امر نامتناهی و امور متعالی سخن معنادار بیان کرده و کسب معرفت نماید؟ وی بیان تمثیلی را تنها روش سخن گفتن معنادار درباره دین و خدا برمی شمارد ( Aquinas, 8006, I. C.32-33). آکویناس دو رویکرد را در نظریه تمثیل پایه گذاری کرد: تمثیل اسنادی و تمثیل تناسبی. هگل با بیان این گزاره که زبان دین اندیشه تصویری و استعاری است (هگل، 1382، 599) به نظریه تمثیلی نزدیک است اما گرایش هگل به تمثیل اسنادی است که خداوند به نحو حقیقی واجد محمولات و صفات بوده و از طریق خداست که سایر موجودات واجد این محمولات می شوند. لذا هگل خداوند را عینی وجود تلقی می کند که هدف همه ادیان ایجاد خودآگاهی انسان برای فهم جدایی از مطلق و کوشش (عبادت و پرستش در باور هگل) در اتحاد با اوست. به زعم هگل آگاهی در درون خود، سبب می شود که خدا را در آن بشناسد و با او اتحاد یابد (همان، ص 665). به دلیل اهمیت بسیار تمثیل اسنادی است که متفکران مهمی چون فردریک فره (Frederich Ferre) اعتقاد دارند که اساس نظریه آکویناس در الهیات تمثیلی بر تمثیل اسنادی است (Ferre, 1967. Vol. 1, p.). سومین روش سنتی، دیدگاه جان دانس اسکوتوس معاصر آکویناس می باشد. کاستی های الهیات تمثیلی او را واداشت که به اشتراک معنوی یا زبان تک معنا (univocal) میان زبان انسانی و زبان دین روی آورد. اسکوتوس معتقد بود که ما وحی و دین معنادار و معرفت بخش داریم لذا باید آن ها را در ساختار زبانی فهم کنیم. (Scouts, 1983, p. 604) وی نظریه سکوت و سلبی را که از آگوستین سرچشمه گرفت و تا دیدگاه اشتراک لفظی (equivocal) بسط یافت، به طور قاطع رد کرد. در سده بیستم سه گرایش عمده در زبان دین و معناداری آن شکل گرفت: نهضت پوزیتیویسم، نظریه ابطال پذیری و بالاخره نظریه بازی های زبانی ویتگنشتاین متاخر که هر سه رویکرد در مقاله جهت ایضاح منطق درونی روش ها مورد بررسی قرار می گیرند. پرسش اساسی مقاله این است: اندیشه های هگل در حوزه دین را در کدام رویکرد می توان قرار داد؟ آیا برای هگل مشکل معناداری زبان دین مطرح بود؟ هگل بر فرض توجه به معناداری زبان دین، گزاره ها و مدعیات دینی را معرفت بخش می داند؟ بدون توجه به دسته بندی های سه گانه دین در اندیشه هگل و تمرکز آراء او بر محتوا و حقیقت مطلق در مسیحیت می توان از معناداری زبان دین در اندیشه هگل سخن گفت؟ آیا اندیشه تمثلی یا تصویری زبان دین در تفکر هگل، همانندی با الهیات تمثیلی و خاصه تمثیل اسنادی آکویناس دارد یا خیر؟ فرضیه اساسی نوشتار آن است که هگل قائل به معناداری و معرفت بخشی دین بوده و با زبان انسانی می توانیم سخن معنادار درباره دین و امر متعالی بر زبان بیاوریم.

ترجمه ماشینی : این مقاله بررسی رابطه بین الهیات کلیسا مارتین لوتر و توسعه عملی زندگی مذهبی کلیسای تحت رهبری وی است، زیرا این رابطه به نقش فعال و منفعل افراد غیر روحانی در کلیسا مربوط می شود. سوال پایان نامه این است: آیا لوتر تعصب اجتماعی علیه طبقات فرودست و به نفع طبقه بالا داشت که باعث شد او در طول حرفه خود مفهوم کلیسا را اصلاح یا تفسیر کند؟

چکیده ماشینی : شیرینی موسیقی چیزی است که قرن ها متکلمان مسیحی را متحیر کرده است. در این پژوهش به الهیات موسیقی لوتر از دیدگاه لذت پرداخته شده است. اهمیت شادی، زیبایی و لذت را در رابطه با موسیقی و الهیات لوتر بررسی می کند. مفهوم موسیقی به عنوان بهترین هدیه خداوند مستلزم بحث در مورد ایده «هدیه» است. موسیقی چشم اندازهای جدیدی را به تفکر لوتر باز می کند. لوتر به ندرت در زمره الهیدانان زیبایی شناسی قرار گرفته است. با این وجود، لوتر دیدگاه عجیبی در مورد زیبایی دارد و ایمان را به عنوان نوعی تأمل زیبایی شناختی می داند.

چکیده ماشینی : واقع گرایی در الهیات سیاسی آگوستین، توماس آکویناس و راینهولد نیبور، صرفاً آموزه ای در احتیاط نیست، به هیچ وجه بدبینی نیست و برنامه یا استراتژی سیاسی برای دستیابی به اهداف سیاسی خاص نیست. این بیشتر یک فلسفه زندگی است، یک حکمت الهام گرفته از دین، مجموعه ای از اصول برای فراز و نشیب های هستی و سیاست. علاوه بر مقاله اصلی درباره دیدگاه رئالیست مسیحی آگوستین، آکویناس و نیبور، این جلد همچنین شامل مقالاتی درباره الهیات سیاسی ولادیمیر سولوویف، سمیون فرانک، فئودور تیوتچف و مارتین لوتر است.